Tràn dịch màng phổi BV Bạch Mai

1. TRÀN D CH MÀNG PH I
ThS. Nguy n Thanh H i
Khoa Hô H p B nh vi n B ch Mai

2. Đ I CƯƠNG
• Màng ph i g m hai lá thành và lá t ng.
• Gi a hai lá là khoang o g i là khoang
màng ph i.
• B nh thư ng trong m i khoang MP có t
7 đ n 14ml ch t l ng.7 đ n 14ml ch t l ng.
• D ch MP đư c ti t ra t lá thành, r i h p
thu đi b i lá t ng màng ph i.
• Trư ng h p b nh lý: có s tích đ ng d ch
trong khoang màng.

3. GI I PH U MP
• Lá thành áp sát m t trong thành ng c, lá t ng
bao b c l y ph i. C hai lá t o thành màng liên
t c bao b c l y ph i t vùng r n ph i.
• V t ch c h c: màng ph i có c u trúc như sau:
– L p trung s n: là nh ng t bào hình dài liên k t ch t
ch v i nhau.ch v i nhau.
– L p liên k t trung s n: có nh ng khoang có tác d ng
lưu thông h th ng b ch m ch v i l p dư i trung
s n.
– L p xơ chun nông.
– L p liên k t dư i màng ph i, l p này có nhi u m ch
máu và b ch m ch.
– L p xơ chun sâu ti p giáp v i nhu mô ph i lá t ng
và ti p giáp v i thành ng c lá thành.

4. NGUYÊN NHÂN GÂY TÍCH Đ NG D CH MP
• Thay đ i tích th m c a mao m ch.
• Thay đ i áp l c keo trong huy t tương
• Thay đ i áp l c thu tĩnh c a m ch máu.• Thay đ i áp l c thu tĩnh c a m ch máu.
• Thay đ i (c n tr ) c a lưu thông h b ch
m ch

5. PHÂN BI T D CH TH M VÀ TI T
Y U T D CH TH M D CH TI T
Protein < 30g/l > 30g/l
Protein d ch
MP/máu
<0,5 >0,5
T tr ng 1014 1016T tr ng 1014 1016
LDH Th p Tăng
LDH D ch
MP/Máu
< 0,6 > 0,6
H ng c u < 10.000/mm3 > 10.000
B ch c u < 1.000/mm3 > 1.000/mm3

6. PHÂN BI T D CH TH M VÀ TI T
Y U T D CH TH M D CH TI T
pH > 7.3 < 7,3
Glucose B ng m u máu Th p hơn máu
Amylase >5000đv/l (viêm t y)

7. TRI U CH NG LÂM SÀNGTRI U CH NG LÂM SÀNG

8. TRI U CH NG TOÀN THÂN
• Có th không có bi u hi n rõ r t.
• Có th s t nh , s t kéo dài ho c s t cao
đ t ng t.đ t ng t.
• M t m i, g y sút cân.

9. TRI U CH NG CƠ NĂNG
• Đau ng c.
• Khó th .• Khó th .
• Ho.

10. KHÁM TH C TH
• Nhìn: l ng ng c bên tràn d ch nhô lên, khoang
liên sư n b giãn r ng, gi m v n đ ng khi th .
• S : rung thanh m t, có th phù n trong tràn m
màng ph i.màng ph i.
• Gõ: đ c
• Nghe: rì rào ph nang m t, có th nghe ti ng
th i màng ph i ranh gi i tràn d ch; ti ng c
màng ph i giai đo n đ u c hai thì th ; tràn
d ch nhi u đ y tim sang phía đ i di n.

11. TRÀN D CH MP KHU TRÚ
• TDMP vùng nách: gõ đ c lơ l ng vùng
nách, nghe RRPN m t.
• TDMP trung th t: phía trư c có TC gi
TDMNT, nhưng ti ng tim v n rõ, phía
sau gõ th y vùng đ c c nh c t s ng.sau gõ th y vùng đ c c nh c t s ng.
• TDMP hoành: có th có TC gi b ng c p.
• TDMP vùng đ nh: khó phát hi n b ng LS.
• TDMP rãnh liên thuỳ: có th gõ th y m t
đư ng đ c lơ l ng n m ngang ch ch v
phía nách.

12. TRI U CH NG X QUANG
• TDMP t do
– TDMP ít: góc sư n hoành tù.
– TDMP trung bình: m đ u 2/3 ph trư ng, có
th th y đư ng cong Damoiseau.th th y đư ng cong Damoiseau.
– TDMP nhi u: m đ u m t bên ph i, đ y l ch
trung th t.

13. TRI U CH NG X QUANG
• Tràn d ch khu trú
– Tràn d ch trên cơ hoành: bơm hơi b ng đ
tách cơ hoành.
– Tràn d ch vùng nách: th y m t vùng m đ u– Tràn d ch vùng nách: th y m t vùng m đ u
thư ng là hình thoi n m sát vùng nách.
– Tràn d ch màng ph i trung th t: bóng trung
th t r ng không đ i x ng, m t gi i m phía
trung th t mà gi a b th t l i, ho c m t đám
m hình tam giác c nh trung th t phía dư i.

14. TRI U CH NG X QUANG
• Tràn d ch khu trú
– Tràn d ch có vách ngăn: có hình m x p theo
d c vùng nách.
– Tràn d ch rãnh liên thuỳ:
• Ch p th ng: hình m treo lơ l ng.
• Ch p nghiêng: có hình thoi ho c hình cái v t, ho c
hình tròn.

15. D CH MÀNG PH I
NHI U

16. TDMP S LƯ NG NHI U

17. KHOANG MP VÁCH HÓA

18. TDMP DO VIÊM T Y

19. TDMP rãnh liên thùy

20. Tràn máu màng ph i

21. TDMP/U nangTDMP/U nang
bu ng tr ng

22. Viêm ph i - TDMP

23. CH C D CH MP
• B t bu c ph i làm k c khi nghi ng .
• Ch c dò d trong trư ng h p TDMP t
do, khó v i TDMP khu trú.
• Nguyên t c ch c dò màng ph i d a vào:• Nguyên t c ch c dò màng ph i d a vào:
– Vùng ph i gõ đ c, rung thanh m t và rì rào
ph nang m t. .
– D a vào X quang.
– Siêu âm, máy ch p CLVT.

24. MÀU S C DMP
D CH DƯ NG CH P D CH MÀU VÀNG CHANH X M MÀU

25. K T QU D CH MP
• D ch trong và vàng chanh
• D ch đ c và m
• D ch màu h ng và màu th m.• D ch màu h ng và màu th m.
• D ch tr ng đ c như nư c vo g o.

26. CÁC XÉT NGHI M C N LÀM
• T bào.
• Sinh hoá: protein, ph n ng Rivalta, LDH,
amylase, glucose...amylase, glucose...
• Vi sinh v t: AFB, PCRBK, c y tìm VK lao
(C y thư ng, MGIT), VK thư ng...

27. NH NG TAI BI N
G P KHI CH C D CH MP
• Ph n ng cư ng ph v .
• Phù ph i c p.
• Tràn khí màng ph i.• Tràn khí màng ph i.
• Nhi m khu n khoang màng ph i.

28. SINH THI T MP
• K thu t giúp l y lá thành MP.
• Kim s d ng: kim Castelain ho c Abram.
• M i l n nên l y 4-6 m nh.
• Tai bi n:
– Tràn khí MP.
– Ch y máu MP.

29. KIM SINH THI T MP CASTELAIN

30. V trí sinh thi t MP
- Vùng có d ch.
- Nên ch n vùng lưng
ph ng.
- Kim sinh thi t đi sát
b trên xương sư n.
- Ch sinh thi t t
kho ng 2h-10h (theo
chi u kim đ ng h )

31. VÙNG MP ĐƯ C PHÉP SINH THI T
Xương sư n trên
Vùng
đư c
phép
C t s ng
Xương sư n dư i
phép
sinh thi t

34. CH N ĐOÁN XÁC Đ NH
• H i ch ng tràn d ch.
• Hình nh X quang.
• Ch c dò có d ch.
• Ch n đoán xác đ nh khó khăn hơn trong• Ch n đoán xác đ nh khó khăn hơn trong
th TDMP khu trú.

35. CH N ĐOÁN PHÂN BI T
• Viêm ph i.
• Viêm màng ph i dày dính.
• X p ph i.
• Áp xe dư i cơ hoành.• Áp xe dư i cơ hoành.
• Thi u s n ph i (aplasie).
• Viêm màng ngoài tim.

36. NGUYÊN NHÂN TDMPNGUYÊN NHÂN TDMP

37. D CH TH M
• Suy th n.
• H i ch ng th n hư.
• Suy gan.
• Suy tim.• Suy tim.
• Suy dinh dư ng.

38. D CH TI T
• Lao.
• Ung thư.
• Viêm ph i.
• Nh i máu ph i.• Nh i máu ph i.
• Viêm t y c p.
• B nh h th ng.
• U nang bu ng tr ng.
• B nh Hodgkin.

39. D CH DƯ NG CH P
• Do ch n thương l ng ng c.
• Ph u thu t l ng ng c gây l rò ng ng c -
màng ph i.
• Do ung thư h lympho ho c ung thư ph• Do ung thư h lympho ho c ung thư ph
qu n di căn.
• Lao h b ch m ch.
• Do giun ch gây t c h b ch m ch

40. TRÀN MÁU MP
• Do ch n thương.
• Ch c dò màng ph i, sinh thi t màng ph i.
• Ung thư màng ph i.• Ung thư màng ph i.

41. ĐI U TR TRÀN D CH MPĐI U TR TRÀN D CH MP

42. CH C THÁO D CH MP
• Xác đ nh vùng có d ch MP
– Khám LS.
– M t s trư ng h p TDMP vách hóa, TDMP khu trú:
ch c dư i hư ng d n c a siêu âm, máy CLVT.
• Kim ch c đi b trên xương sư n.• Kim ch c đi b trên xương sư n.
• M i l n không quá 1 lít.
• Không hút d ch MP b ng máy.
• Không tháo d ch MP quá nhanh.
• Nên ch c tháo d ch MP v i h th ng d n lưu
kín.

43. CH C D CH MP

44. ĐI U TR TDMP
• TDMP do lao
– Thu c ch ng lao:
• 2SRHZ + 4HE.
• 2SRHZE + 4HE.• 2SRHZE + 4HE.
• 2RHZE + 4RH.
– Tháo d ch MP nhanh và s m đ tránh dính
• Tháo liên t c hàng ngày.
• Khi đã có bi u hi n vách hóa khoang MP: bơm
thu c tiêu s i huy t.

45. ĐI U TR TDMP
• Tràn m MP
– D n lưu m s m
• M MP d n lưu m s m: ng DL 24 – 32F.• M MP d n lưu m s m: ng DL 24 – 32F.
• Bơm r a MP hàng ngày.
• Bơm streptokinase khoang MP: khi có bi u hi n
dính, vách hóa khoang MP.
• N i soi MP n u c n.

46. ĐI U TR TDMP
• Tràn m MP
– Kháng sinh li u cao, ph i h p:
• Penicillin 40-60 tri u đơn v + Gentamycin
5mg/kg/ngày.
• Ampicillin/Amoxilin ( c ch betalactamase) +
Aminosid.
• Cephalosporin III (3-6g/ngày) + Aminosid.
• K t h p v i metronidazol khi có m th i.
• Khi nghi ng t c u: Oxacillin/Vancomycin.

47. BƠM THU C TIÊU S I HUY T
• Thu c s d ng: streptokinase, urokinase.
• Ti n hành:
– Tiêm methylprednisolon 40mg trư c 30 phút.
– Ch c d ch MP ho c r a MP.– Ch c d ch MP ho c r a MP.
– Bơm thu c tiêu s i huy t khoang MP: streptokinase:
li u 100.000UI-300.000UI/ngày.
– K p d n lưu 2-3 ti ng. Sau đó m hút d n lưu ho c
ch c tháo d ch MP.
– Bi n ch ng c a thu c tiêu s i huy t: s c ph n v ,
ch y máu.

48. Phim
ch p
trư c
mm
MP

49. Phim
ch p
sau
mm
MP

50. ĐI U TR TDMP
• TDMP do ung thư
– Hóa tr li u: khi có ch đ nh.
– Ch c tháo d ch MP khi có khó th .
– Gây dính MP:
• Các hóa ch t gây dính: b t talc, tetracycline,
bleomycine, iodopovidone.
• Các bi n pháp gây dính:
– Gây dính MP qua NSMP.
– Gây dính MP b ng bơm ch t gây dính qua ng m MP.

51. GÂY MÊ V I NKQ CARLEN

52. TƯ TH B NH NHÂN

53. ĐƯA TROCA VÀO KHOANG MP

54. XÁC Đ NH L M TH 2

55. QUAN SÁT KHOANG MP

56. SINH THI T MP

57. BƠM B T TALC VÀO KHOANG MP

58. ĐI U TR TDMP
• TDMP do ung thư
– Phi n ph c g p khi gây dính MP
• S t.
• Đau ng c.• Đau ng c.
• H n ch hô h p: ít g p.
• Th t b i.

59. ĐI U TR TDMP
• TDMP d ch th m: đi u tr nguyên nhân là
chính.
• Tràn dư ng ch p MP• Tràn dư ng ch p MP
• Đi u tr nguyên nhân.
• Có th gây dính MP n u c n.
• Tràn máu MP: n u do ch n thương, tình
tr ng m t máu nhi u có th ti n hành m
ng c đ c m máu.