1. ΙΩΑλmJÝ[Σ Χ" ΔΑΜΙΑΡ ΛΑΚΗΣ
ΑΡΧΩ}f ΔΙΔ ΑΣΚΑΛΟ Σ ΤΟγ Ψ ΑΛΤΗΡ Ο Σ
ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΟγ ΧΡΙΣΤΟγ ΙWΕΤΑΛΗΣ ΕΚΚ^ΗΣΙΑΣ
ΠΡ ΩΤ Ο Ψ ΑΛΤΗΣ ΙΕΡ ογ ΝΙΗΤΡ α Πο ΛΙΤΙΚΟ γ ΝΑ Ο γ ΑΓΙ οΥ ΝßΗΝ Α
κΑ Θ ΗΓΗτΗΣ Βγ ΖΑΝπλιΗΣ κΑι ΕγΡ ΩπιΙκκ» Μ ο¾ΣικΗΣ
Φ,ι.λ,ε}λÞνων και Φιλßαò1 - Τ.Κ. 71-3 07 - ΗΡΑΚΛΕΙΟ
ΤηλÝφωνα και Fαχ 281_0.230.620 - 6977.412.081,
ΗΡ ΑΚΛΕΙο 7. ο ΚΤΩ Β ΡΙ οΥ, 201 2
Πωò βρßσκω ταν Þχο ενüò τροπαρßου
ΜετÜ αηü μια ολüκληρη 40ετÞ θητεßα στα ιερÜ
αναλüγια κοι 30ετÞ στη διακονßα τηò διδασκαλßαò τηò
ΒυζαντινÞò ΕκκλησιασπκÞò ΜουσικÞò δεν μπορþ ακüμη να
κατανοÞσω πωò και γιατß <<κυκλοφορεΙ» στα <<ψαλτικÜ
δρþμενα>> η φρÜση: <<θα πιÜσω τον Þχο>>. Πωò κσι γιατß
λÝγεται: <<θÝλω να μÜθω να βρßσκω τουò Þχουò». ΠολλÝò
φορÝò σκωπτικÜ αηαντοýσα : <<Να τþρα εΙναι στον οÝρα
Ýναò Þχθζ, πιÜστε τον!>>'Η <<κÜτι κυκλοφορεß ανÜμεσα βοζ,
ψÜξτε» !
ΣÞμερα με την μεγÜλη πεßρα, που üπωò ανÝφερα
απÝκτησα, καθþò και αηü μια μεγÜλη Ýρευνα που Üρχισε
αμÝσωò μετÜ την κυκλοφορßσ του πρþτου Ýργου μου
<<ΠΩΣ ΘΑ ΜΑΘΩ ΝΑ ψΑΛΛΩ ΠΡΑΚΤΙΚΑ>>, επßσηò με την
συνεργασßα üλων των μαθητþν μου αλλÜ και των Β5
συγΧορωδþν βου, σαò δtοβεβαþ üτι üλα αυτÜ εΙναι
ουτοπΙα, Ýναò μýθοò! Και εξηγοýμαι: ¼ταν σοò
παρακαλÝσω να τραγουδÞσετε Ýνα τραγοýδι η να ψÜλλετε
Ýνα τροηÜριο που ξÝρετε καλÜ, θα ψÜξετε να βρεßτε τον
Þχο η οτιδÞηοτε Üλλο η θα ξεκινÞσετε αμÝσωò χωρßò
6,σrαγμü να το τραγουδÜτε η να το ψÜλλετε; Τι συμβαßνει
λοιπζν σ αυτÞ τη περßπτωση; Εηßσηò Ýνο Üλλο ηαρÜδgγμα
καθαρÜ ψαλτßκü. πωò Ýναò ψÜλτηò μουσικüò η πρακ_τικüò
ψÜλλει !νσ προσüμοιο αηü το Μηναßο χωρßò μουσικÜ; Τι
συμβαßνει λοιπον ; ποιο εßναι το συμηÝρασμα οοζ., θα
ρþßησrrr; 'Εχω πει ηολλÝò φορÝò üτι η μουσικÞ,
'τραγουδι,
το
η ψαλτικÞ εßναι πρþτιστα θÝμα ταλÝντου,
2. ßΩΑΝΝΗΣ Χ" ΔΑΜΑΡΛΑΚΗΣ Σελ, 2
σγÜπηò, θελησηò καß σφιÝοωσηò, ΑπλÜ πσßοò λσ|κüò
δημοτικüò τραγουδιστÞò, αργανοπαßχτι7ò, συνθÝτηò εßχε
μαυσκεò γνωσεßò; 'Ελεγσν οι ΠερßσσüΤεροΙ <«εμεßò εξ ακοÞò
,-Α^ ,,,..',-^,^- ,ι- ι ^. --_
τρσγσυδÜμε»! «Το σκοýμε κσι τσ λÝριε>>, Ýλεγε α μεγÜλοò
ΣτÝλιοò ΚαζαντζΙδηò. ««Πωò ηαΙζετε τüσο üμορφα», ρþτησε
τον ΒασΙλη ΤσιτσÜνη, «χωρΙò να ξÝρετε μουσικÞ; » Ýναò
μεγÜλαò; συνθÝτηò τηò Δýσηò, <«Εγþ μλþ με το μπουζοýκ:,ι
μου! Μ'αγαηÜ και τ'αγαπþ! ¼τι του λÝω κÜνεßι 'Εχω ενα
καλþδιο αüρατο που συνδÝg τα χÝρια μου με τιò χορδÝò
του κα ι με τη ψ υχÞ μου ! Ο μεγÜλοò δÜσκαλοò τηò
>>
κρηπκÞò μουσικÞò ΘανÜσηò Σκορδαλüò ερωτηθεßò αηü τον
Σπýρο !1εριστÝρη, ποιο ωδεßο Ýχει τελειþσει, απÞντησε :
<<Το ωδεßο του Σπηλßου». <<Ποιο εΙναι το ΣπÞλι;>>, συνÝχισε
ο ΠεριστÝρηò, «Το χωριü βου>>, εßηε ο Σκορδαλüò, <<Και
Ýχει ωδεßο το χωριü σαò» ; <<'Εχει τα γÜργαρα νερÜ, τα Þθη
και τα εθιμα, την παρÜδοσÞ του!>> «ΔηλαδÞ δεν ξÝρετε γα
διαβÜζε,ιε νüτεò;>> <<Ζþ τη ΚρητικÞ ΠαρÜδοση, αγαηþ την
ΚρÞτη, εΙμαι Ορθüδοξοò Χριστιανüò και απü μικρü παιδß στο
ψαλτÞρι, Αυτü εΙναι το ωδεßο μου>>!
Θα μποροýσα να φÝρω χιλιÜδεò παραδεßγματα
για να στηρΙξω την πεποßθησÞ βθυ, το <<πιστεýω>> μου και
μÜλιστα πολλÜ ψαλτικÜ παραδεßγμαται üτι ««ο Þχοò εßνσι
Üυλον, Üοσμον και αüρατον»> κατÜ την Ýκφραση του
αειμνÞστου Üρχοντοò ΔιδασκÜλου του γÝνουò ημþν Κ,
Π ρßγγου. Τüτε πωò θα βρßσκω τουò Þχουò; Θα
εξακολουθÞσετε να με ρωτÜτε, Η απÜντηση μια και
μοναδικÞ (το ßδιο παρÜδειγμα χρησιμο,ποιþ και στουò
σπουδαατÝò τηò μουσικÞò μαò). 'Εχετε δg ηοτÝ θεατρικÞ η
κινηματαγραφικÞ παρÜσταση και να κρατοýν οι ηθοποιοß
τουò ρüλουò τουò στα χÝρια; ¼χι φυσικÜ θα αηαντÞσετε,
Τüτε; Θα πρÝπει απαραιτÞτωò να μÜθει το ρüλο του απ Ýξω
και ο υποβολÝαò οπλÜ κρυμμÝνοò θα τον βοηθÜ, Για μαò
'τουò μουσικοýò το μουσικü κεßμενο εßναι ο υποβολÝοò,
¼πωò γρÜφω στο κεφÜλαιο <<ηερΙ μελÝτηò» τηò
βυζσντινÞò μουσικÞò, δηλαδÞ τον τρüπο μελÝτηò,
εκμÜθησηò και εν τÝλει πρακτικÞò εξÜσκησπζ, η ψαλτικÞ
τÝχνη θÝλει μελÝτη, επιμονÞ και υπομονÞ,
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ (Ýναò πρακτικüò τοüποò νια να
υÜθουυε να ιμÜλουυε):
3. ΙΩΑΝΝΗΣ Χ. ΔΑΜΑΡΛΑΚΗΣ Σελ, 3
}_} Στην αρχÞ μσθαßνω απü στÞθουò (gπ'Ýξω κι
ανακατωτÜ üηωò λÝγαμε στα σχολεΙο) τα κυριüτερα
ηροσüμαισ.
2) Τα γνωστÜ τροπÜρια :
Α' Þχοò : <<Σþσον Κýριε τον λgüν σοιJ>>.
Β' Þχοò : «Φþò ιλσρüν»,
Γ' Þχοò : <<Την ωραιüτητοΣ, <<Αι γενεαß πÜσαι>>.
Δ' ηχοò : <<Ανοßξω το στüμα βου>>, <<Η γÝννησßò
σου>>.
Πλ. Α' Þχοò: «Χριστüò ανÝστη», <<Η ζωÞ εν
τÜ φω >>, << Ε υ λòγητÜ ρ ι α ».
Πλ, Β' Þχοò:
<<Κýματι θσλÜσσηò» (««,..ον παΙδεò
ευ λογεΙτε»», ««ΣÞ μερον κρεμÜτα ι >>.
Βαρýò Þχοò: <<Πλοýσιοι επτþχευοον>Σι ««Τιò Θεüò
μÝγαò».
Πλ. Δ' Þχοò: <<Τη υηερμÜχω>>, <<ευλογητüò ει
ΧριστÝ ο Θεüò ημþν>>,
θα σαò βοηθÞσοLιν..,, σαν προετοιμασßα στον Þχο που,
ετοιμÜζεστε να ψÜλετε και
3) αρχßζω σιγÜ - σιγÜ αλλÜ σταθερÜ και σταλÜντευτα
την εκμÜθηση τηò βυζοντινÞò εκκλησιαστικÞò
μουσικÞò απü παραδοσιακü ΔΑΣΚΑΛΟ ψΑΛΤΗ,
ΠαρÜλληλα συνεχþò και ακαταπαýστωò ακοýω
παραδοσιακοýò ψÜλτεò (ακοýω και üχι ψÜλλω μαζß
- σημαντικü να μÜθουμε να ακοýμε).
ΑυτÜ <<εν ολßγοιò>> εßναι η απÜντησÞ μου στο : <<ηωò θα
πιÜσω τον Þχο». ΑπλÜ üηωò ξετνÜò και τραγουδÜò Ýνα
τραγοýδι Þ μια ψαλμωδßα που γνωρΙζειò, δηλαδÞ Ýχει <<μπει
μÝσα σαιJ>>| Ýχει γßνει <<κτÞμα οοLι)ι το <<ξÝραò>>, Ýτσι θα
μÜθειò και τα υπüλοιπα. Και μη ξεχνÜò η επανÜληψη
«μÞτηρ μαθÞσεωò>>. Η συμβουλÞ μου και η προτροπÞ μου
εßναι αυτü που ο μεγÜλοò μουσικüò τηò ιερÜò ψαλμωδßαò
ΜανουÞλ Ýγραφε : <<Ο θÝλων υουσικýν υαθεßν και
θÝλων επαινεßσθαι θÝλει πολλÜò υπουονÜò θÝλει
πολλÜò ημÝραò θÝλει καλüν σωαοονισυüν και òοüΒον
του Κυοßου τιυÞν ειò τον ΔιδÜσκαλον. δουκÜτα ειò
ταò γεßραò τüτε να μÜθει ο υαθητΤò κσι τÝλειοò να
νßνει >» !
