My interview at the Info Com on high growth and innovative entrepreneurship in Greece

1. CASE STUDY
Νεοφυείς επιχειρήσεις:
μύθοι και πραγματικότητα
Είναι βέβαιο πως κάτι αλλάζει στην Ελλάδα, με αποτελέσματα που είναι πια
εύκολα ορατά. Όχι, το υπονοούμενο δεν αφορά στην κρίση που μαστίζει τη χώρα
μας αλλά στη νεοφυή επιχειρηματικότητα. Παράλληλα με το «παραγωγικό μοντέλο»
(ο Θεός να το κάνει…) που καταρρέει, ένα νέο, υγιές παραγωγικό μοντέλο γεννιέται!
Σίγουρα είναι μικρό ακόμα, δεν έχει την κρίσιμη μάζα για να αλλάξει την πορεία της
ελληνικής οικονομίας, είναι όμως πολύ δυναμικό και ταχέως αναπτυσσόμενο. Είναι
τελικά η μοναδική μας ελπίδα.
18 infocom•10•12

2. Τι σημαίνει πραγματικά ο όρος
«νεοφυής» επιχειρηματικότητα - ή
απλά start-up;
Εδώ υπάρχει η μεγαλύτερη των παρανοήσεων! Έχει επικρα-
τήσει ένα -μάλλον ξένο προς την ελληνική πραγματικότητα-
μοντέλο του garage software start-up όπου μια ομάδα νεαρών,
αξύριστων geeks αναπτύσσει το υπερ-software, πιθανότητα
μια cloud- ή mobile-υπηρεσία στην εποχή μας, αποκλεισμένη
από τον έξω κόσμο και θρεφόμενη με πίτσα, καφέ και μπύρα
μέχρι να βγει το πρωτότυπο. Όχι, δεν είναι έτσι!
Νεοφυής είναι οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα
η οποία βασικά έχει τρία χαρακτηριστικά:
- Είναι νέα
- Είναι καινοτόμος
- χει ταχεία ανάπτυξη
Έ
- Ή έχει προοπτικές ταχείας ανάπτυξης
Χαρακτηριστικότερο όλων είναι το παράδειγμα του φούρνου.
Ας πούμε ότι ξεκινά κάποιος ένα συνοικιακό αρτοποιείο.
Είναι start-up; Μάλλον όχι. Αν όμως ξεκινήσει αυτό το αρ-
τοποιείο παράγοντας ένα εξαιρετικής ποιότητας ψωμί με
αγνά, παραδοσιακά υλικά, αν φροντίσει να επικοινωνήσει Στην Ελλάδα λοιπόν είχαμε και έχουμε πολύ ανεπτυγμένη
την ανάπτυξη του προϊόντος αυτού στην αγορά με έναν την επιχειρηματικότητα! Δυστυχώς όμως, δεν είχαμε το
έξυπνο, αποτελεσματικό τρόπο και αν έχει μελετήσει ένα σωστό μοντέλο επιχειρηματικότητας. Αυτό είναι που πρέπει
επιχειρηματικό μοντέλο ώστε σιγά-σιγά από τον ένα φούρνο να αλλάξει.
να κάνει ένα δίκτυο αρτοποιείων με σύγχρονα μέσα διανομής Ο κλάδος της Πληροφορικής αποτυπώνει καλύτερα από
και προώθησης του προϊόντος, τότε ναι, είναι start-up. καθένα το τεράστιο αυτό πρόβλημα. Οι επιχειρήσεις που με-
Με άλλα λόγια λοιπόν, το αντικείμενο μιας επιχείρησης δεν σουράνησαν στην Ελλάδα των ‘90s και των ‘00s ήταν εκείνες
έχει σχέση με το αν εκείνη είναι start-up, αντίθετα αυτό το κα- των box movers, ή για να το πούμε πιο απλά, των μπακάληδων
θορίζει η φιλοσοφία της. Νεοφυής λοιπόν είναι η επιχείρηση της πληροφορικής. Με μηδενική εγχώρια προστιθέμενη αξία,
που ο λόγος ύπαρξής της είναι να προσφέρει μια καινοτόμο νόμιζαν πως μπορούν να επιβιώνουν πουλώντας καθρεφτάκια
λύση σε ένα πρόβλημα ή μια επιθυμία των πελατών της και σε ιθαγενείς με ένα ισχνό περιθώριο κέρδους 500%. Οποία
που στοχεύει να αναπτυχθεί δημιουργώντας αξία για τους έκπληξη! Χρεοκόπησαν άπαντες - πλην λίγων που ταλαιπω-
πελάτες, τους μετόχους και τους εργαζομένους της. ρούνται και ταλαιπωρούν ακόμα.
Οι «μπακάληδες» άνθισαν σε μια χώρα που στο γνωστικό
Στην Ελλάδα όμως; Αφού δεν έχουμε αυτό αντικείμενο έχει πληθώρα ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου
επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα! στελεχών τα οποία τελικά είτε αναγκάζονταν στη μετανά-
Αυτή είναι μια άλλη πολύ μεγάλη πολύ διαδεδομένη παρα- στευση ή ανελάμβαναν εργασίες που καμία σχέση δεν είχαν
νόηση. Δεν έχουμε επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα! Μάλλον με τις γνώσεις, τις επιθυμίες και τις δυνατότητές τους.
δεν έχουν ακούσει όσοι εκφέρουν την άποψη αυτή ότι στη Αποτέλεσμα; Μια χαμένη γενιά επιχειρήσεων και μια χαμένη
χώρα μας έχουμε πολλές εκατοντάδες χιλιάδες -μερικοί τα γενιά στελεχών.
ανεβάζουν μέχρι και στο εκατομμύριο- επαγγελματικά ΑΦΜ. Παρόμοιες ιστορίες μπορεί να βρει κανείς σε όλους τους
infocom•10•12 19

3. CASE STUDY
Η προώθηση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας μπορεί
λοιπόν να δώσει λύση σε δύο βασικότατα προβλήματα:
- η δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας για το υψηλού
Τ
μορφωτικού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό της χώρας
- ην αναγέννηση της υπαίθρου, αφού οι δημιουργία
Τ
νεοφυών επιχειρήσεων στην περιφέρεια νομοτελειακά
θα οδηγήσει στην επιστροφή της νέας γενιάς για να
καλύψει τις δημιουργούμενες θέσεις εργασίας καθώς
και στη δημιουργία δορυφορικών επιχειρήσεων στους
τόπους εγκατάστασης των start-ups
Ακόμα και στην ίδια την ελληνική κοινότητα της νεοφυούς
επιχειρηματικότητας, τα πράγματα απέχουν πολύ από το να
είναι ρόδινα. Παρατηρούμε ότι οι νέοι (όχι μόνο σε ηλικία
αλλά σε δραστηριότητα) πρώτα και κύρια δεν μπορούν δε
θέλουν να συνεργάζονται. Πληρώνουμε βαρύ τίμημα για το
κλάδους, τόσο στην υψηλή τεχνολογία (π.χ. φάρμακο) όσο λάθος δομημένο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Όλοι θέλουν να
και στην ενέργεια, στον τουρισμό, στη γαστρονομία. Η λογική γίνουν πρωταθλητές κανείς όμως δεν ενδιαφέρεται να είναι
του «μπακάλη», η αποθέωση του «εισαγόμενου» διέλυσε την συναθλητής. Είναι αναγκαία και ικανή συνθήκη για την επιτυχή
παραγωγική ικανότητα της χώρας και μας έφερε στη σημερινή ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας να ξεπεραστεί
κατάσταση. Το κίνημα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας εί- το πρόβλημα αυτό.
ναι μια ισχυρή, υγιής απάντηση στην παραπάνω κατάσταση. Επιπλέον κάτι που φαίνεται να μην έχουν κατανοήσει σε
Αποδεικνύεται μάλιστα από οικονομικές μελέτες πως είναι βάθος τα ελληνικά start-ups είναι ότι για να μπορείς να είσαι
απολύτως αδιάφορο το πόσες επιχειρήσεις υπάρχουν σε μια ανταγωνιστικός σε μια παγκόσμια αγορά πρέπει να αναδεί-
οικονομία σε σχέση με την πορεία της οικονομίας εκείνης. ξεις, να αξιοποιήσεις στο μέγιστο βαθμό το στοιχείο της
Αυτό που κάνει τελικά τη διαφορά είναι το πόσες επιχειρή- τοπικότητας, το μοναδικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που
σεις δημιουργούνται οι οποίες εντός μιας πενταετίας από μπορεί να σου δώσει η παρουσία σε ένα συγκεκριμένο τόπο.
την ίδρυσή τους έχουν δημιουργήσει πολλές δεκάδες νέες Ευτυχώς πρόσφατα παρατηρούμε μια σειρά από νέα start-ups
θέσεις εργασίας. Τέτοιες επιχειρήσεις είναι οι νεοφυείς. που κινούνται στην κατεύθυνση αυτή.
Τα start-ups.
Η επιχειρηματικότητα είναι επιλογή
δημιουργίας και προσφοράς στην
Κάτοπτρο Καριέρας κοινωνία!
Είναι αλήθεια ότι, στο μεγαλύτερό της ποσοστό η επιχειρη-
Ο Δημήτρης Γ.Ε. Τσίγκος γεννήθηκε στον Ασπρόπυργο και ματικότητα χαρακτηρίζεται ως «επιχειρηματικότητα ανάγκης»
σπούδασε Επιστήμη Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και όχι «ευκαιρίας», δηλαδή επιχειρήσεις ξεκινούν άνθρω-
με μεταπτυχιακά στη Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Οικονομικό
ποι που εξάντλησαν τις πιθανότητες να βρουν την εργασία
Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2000 συνίδρυσε τη Virtual Trip,
που επιθυμούσαν σε μια σχέση εξαρτημένης υπαλληλικής
το πρώτο ελληνικό φοιτητικό start-up που εξελίχθηκε στη
απασχόλησης.
συνέχεια στο ομώνυμο επιχειρηματικό οικοσύστημα. Από
το 2010 είναι Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Παρά ταύτα, τα τελευταία χρόνια υπάρχει σαφής βελτίωση
Νέων Επιχειρηματιών και το 2011 της Ελληνικής Ένωσης και έχουμε πλέον πολλά καλά παραδείγματα ελληνικών
Νεοφυών Επιχειρήσεων. Τέλος, είναι ενεργό μέλος του EBAN - The European επιχειρήσεων που εκτιμώ ότι πλήθος νέων θα θελήσει να
Business Angels Network. ακολουθήσει.
Οι δυο βασικότεροι παράγοντες που μπορούν να ωθήσουν,
20 infocom•10•12

4. αν όχι να απογειώσουν, την επιχειρηματικότητα είναι η κουλ- τιών, η Ομοσπονδία των οποίων, ΟΕΣΥΝΕ - www.esyne.gr,
τούρα και το κεφάλαιο υψηλού ρίσκου. είναι ο εθνικός φορέας εκπροσώπησης στο YES - European
Σχετικά με την επιχειρηματική κουλτούρα, αυτή συνοψίζεται Confederation of Young Entrepreneurs.
αφενός στην απενοχοποίηση της επιχειρηματικότητας, δηλα-
δή στην ξεκάθαρη διάκρισή της από την εκμετάλλευση την Virtual Trip: το πρώτο πετυχημένο
κερδοσκοπία, αφετέρου στην ανάπτυξη της εξωστρέφειας και φοιτητικό start-up
της στρατηγικής σκέψης. Τον Σεπτέμβρη συμπληρώνονται 12 χρόνια από τη δημιουργία
Το ζήτημα της διάθεσης κεφαλαίου υψηλού ρίσκου παραμένει του πρώτου φοιτητικού start-up στην Ελλάδα. Όλοι οι λόγοι
ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα για την ανάπτυξη της που το δημιουργήσαμε, αποδείχτηκαν λανθασμένοι. Λέγαμε
επιχειρηματικότητας. Παρά τις μεγάλες προσπάθειες του πως θα βγάλουμε χρήματα, τα στελέχη στις πολυεθνικές
ΤΑΝΕΟ και τη λειτουργία μεγάλου αριθμού VCs, τα αποτε- όμως έβγαλαν περισσότερα και με λιγότερες ευθύνες. Λέ-
λέσματα απέχουν από το να είναι ικανοποιητικά. Εκτιμώ πως γαμε πως δεν θα έχουμε αφεντικά, όμως ο πελάτης είναι το
η έμφαση πρέπει να δοθεί στον θεσμό των Business Angels πιο απαιτητικό αφεντικό. Λέγαμε πως θα έχουμε ευέλικτο
για επενδύσεις προϊοντικής κατεύθυνσης και εξωστρεφούς ωράριο και τελικά καταλήξαμε να δουλεύουμε άπειρες ώρες,
στρατηγικής. ξεχνώντας διακοπές και σαββατοκύριακα. Τελικά όμως κανείς
Για να δώσουν λύσεις στα ζητήματα αυτά Έλληνες επιχει- δεν το μετάνιωσε. Γιατί είναι τεράστια η χαρά της δημιουρ-
ρηματίες από όλη τη χώρα έχουν συστήσει σε διάφορες γίας, τεράστια η πολυτέλεια να μπορείς να μαθαίνεις από
περιοχές τους Ελληνικούς Συνδέσμους Νέων Επιχειρημα- τα λάθη σου.
infocom•10•12 21