SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 17
Descargar para leer sin conexión
The Säìkhyan Basis of
      Äyurveda
Säìkhya
  Etymology : cÉcÉÉï xÉÇZrÉÉ ÌuÉcÉÉUhÉÉ
BG 5.4 xÉÉXçZrÉrÉÉåaÉÉæ mÉ×jÉaoÉÉsÉÉÈ mÉëuÉSÎliÉ lÉ mÉÎhQûiÉÉÈ|
      LMüqÉmrÉÉÎxjÉiÉxxÉqrÉaÉÑpÉrÉÉåÌuÉïlSiÉå TüsÉqÉç||
  5.5 rÉiÉç xÉÉÇZrÉæÈ mÉëÉmrÉiÉå xjÉÉlÉÇ iɱÉåaÉæUÌmÉ aÉqrÉiÉå|
     LMÇü xÉÉXçZrÉÇ cÉ rÉÉåaÉÇ cÉ rÉÈ mÉzrÉÌiÉ xÉ mÉzrÉÌiÉ||
MBh 12.316.2
  lÉÉÎxiÉ xÉÉÇZrÉxÉqÉÇ ¥ÉÉlÉÇ lÉÉÎxiÉ rÉÉåaÉxÉqÉÇ oÉsÉqÉç |


                                                                  2
Äyurveda
    Etymology :
    ÌWûiÉÉÌWûiÉÇ xÉÑZÉÇ SÒÈZÉqÉç AÉrÉÑxiÉxrÉ ÌWûiÉÉÌWûiÉqÉç |
    qÉÉlÉÇ cÉ iÉŠ rɧÉÉå£üqÉç AÉrÉÑuÉåïSxxÉ EcrÉiÉå||
(a) Sukhäyus
(b) Asukhäyus
(c) Hitäyus
(d) Ahitäyus

                                                                3
(a) sukhäyus : zÉÉUÏUqÉÉlÉxÉÉprÉÉÇ            (c) hitäyus : ÌWûiÉæÌwÉhÉÈ mÉÑlÉpÉÔïiÉÉlÉÉÇ
   UÉåaÉÉprÉÉqÉlÉÍpÉSìÓiÉxrÉ ÌuÉzÉåwÉåhÉ         mÉUxuÉÉSÒmÉUiÉxrÉ xÉirÉuÉÉÌSlÉÈ zÉqÉ-
                                                 mÉUxrÉ mÉUϤrÉMüÉËUhÉÉåÅmÉëqɨÉxrÉ
   rÉÉæuÉlÉuÉiÉÈ xÉqÉjÉÉïlÉÑaÉiÉoÉsÉuÉÏrÉï-
                                                 mÉUxmÉUåhÉÉlÉÑmÉWûiÉqÉÑmÉxÉåuÉqÉÉlÉxrÉ
   rÉzÉÈmÉÉæÂwÉmÉUÉ¢üqÉxrÉ                       mÉÔeÉÉWïû-xÉqmÉÔeÉMüxrÉ ¥ÉÉlÉÌuÉ¥ÉÉ-
   ¥ÉÉlÉÌuÉ¥ÉÉlÉåÎlSìrÉÉjÉïoÉsÉxÉqÉÑSrÉå         lÉÉåmÉzÉqÉzÉÏsÉxrÉ uÉ×®ÉåmÉxÉåÌuÉlÉÈ
   uÉiÉïqÉÉlÉxrÉ                                 xÉÑÌlÉrÉiÉUÉaÉUÉåwÉåwrÉÉïqÉSqÉÉlÉuÉåaÉxrÉ
   mÉUqÉήïÂÍcÉUÌuÉÌuÉkÉÉåmÉpÉÉåaÉxrÉ            xÉiÉiÉÇ ÌuÉÌuÉkÉmÉëSÉlÉmÉUxrÉ
   xÉqÉ×®-xÉuÉÉïUqpÉxrÉ                          iÉmÉÉå¥ÉÉlÉmÉëzÉqÉÌlÉirÉxrÉÉkrÉÉiqÉÌuÉSÈ
   rÉjÉå¹ÌuÉcÉÉËUhÉÈ xÉÑZÉqÉÉrÉÑÂcrÉiÉå|         iÉimÉUxrÉ sÉÉåMüÍqÉqÉÇ cÉÉqÉÑÇ
                                                 cÉÉuÉå¤ÉqÉÉhÉxrÉ xqÉ×ÌiÉqÉÌiÉqÉiÉÉå
                                                 ÌWûiÉqÉÉrÉÑÂcrÉiÉå
(b) asukhäyus : AxÉÑZÉqÉiÉÉå                  (d) ahitäyus : AÌWûiÉqÉiÉÉå ÌuÉmÉrÉïrÉåhÉ
ÌuÉmÉrÉïrÉåhÉ


  Essence : TU 2.3.1 mÉëÉhÉÉå ÌWû pÉÔiÉÉlÉÉqÉÉrÉÑÈ
                                                                                             4
Current State       SÒÈZɧÉrÉ




 Goal State     MæüuÉsrÉ/xuÉÉxjrÉ


                                    5
Current State
                             SÒÈZɧÉrÉ – Säìkhya
(a) AÉkrÉÉÎiqÉMüqÉç : iɧÉÉkrÉÉÎiqÉMÇü ̲ÌuÉkÉÇ - (i) zÉÉUÏUÇ (ii) qÉÉlÉxÉÇ cÉ | (i)
   zÉÉUÏUÇ uÉÉiÉÌmɨÉzsÉåwqÉhÉÉÇ uÉæwÉqrÉÌlÉÍqɨÉÇ, (ii) qÉÉlÉxÉÇ
   MüÉqÉ¢üÉåkÉsÉÉåpÉqÉÉåWûpÉrÉåwrÉÉïÌuÉwÉÉSÌuÉwÉrÉÌuÉzÉåwÉÉSzÉïlÉÌlÉoÉlkÉlÉqÉç | xÉuÉïÇ cÉæiÉSè
   AÉliÉËUMüÉåmÉÉrÉxÉÉkrÉiuÉÉSè AÉkrÉÉÎiqÉMÇü SÒÈZÉqÉç |
   oÉɽÉåmÉÉrÉxÉÉkrÉÇ ²åkÉÉ - (b) & (c)
(b) AÉÍkÉpÉÉæÌiÉMüqÉç : AÉÍkÉpÉÉæÌiÉMÇü
   qÉÉlÉÑwÉmÉzÉÑqÉ×aÉmÉͤÉxÉUÏxÉ×mÉxjÉÉuÉUÌlÉÍqɨÉMüqÉç;
(c) AÉÍkÉSæÌuÉMüqÉç : AÉÍkÉSæÌuÉMÇü iÉÑ rɤÉUɤÉxÉÌuÉlÉÉrÉMüaÉëWûɱÉuÉåzÉÌlÉoÉlkÉlÉqÉç



                                                                                                  6
Äyurveda
(a) AÉkrÉÉÎiqÉMüqÉç : : iɧÉ
    (1) AÉÌSoÉsÉmÉëuÉרÉÉ rÉå zÉÑ¢üzÉÉåÍhÉiÉSÉåwÉÉluÉrÉÉÈ MÑü¸ÉzÉïÈmÉëpÉ×iÉrÉÈ| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ qÉÉiÉ×eÉÉÈ
    ÌmÉiÉ×eÉɶÉ|
    (2) eÉlqÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉ rÉå qÉÉiÉÑUmÉcÉÉUÉiÉç mÉ…¡ÓûeÉÉirÉlkÉoÉÍkÉUqÉÔMüÍqÉÎlqÉlÉuÉÉqÉlÉmÉëpÉ×iÉrÉÉå eÉÉrÉliÉå|
    iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ UxÉM×üiÉÉÈ SÉæWØûSÉmÉcÉÉUM×üiÉɶÉ|
    (3) SÉåwÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉ rÉå AÉiɃ¡ûxÉqÉÑimɳÉÉÈ ÍqÉjrÉÉWûÉUÉcÉÉUpÉuÉɶÉ| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ
    AÉqÉÉzÉrÉxÉqÉÑijÉÉÈ mÉYuÉÉzÉrÉxÉqÉÑijÉɶÉ| mÉÑlÉ¶É Ì²ÌuÉkÉÉÈ zÉÉUÏUÉ qÉÉlÉxÉɶÉ| iÉ LiÉå
    AÉkrÉÉÎiqÉMüÉÈ|
(b) AÉÍkÉpÉÉæÌiÉMüqÉç : xɆ¡ûÉiÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉÈ rÉ AÉaÉliÉuÉÉå SÒoÉïsÉxrÉ oÉsÉuÉ̲aÉëWûÉiÉç| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ
    zÉx§ÉM×üiÉÉÈ urÉÉsÉÉÌSM×üiÉɶÉ| LiÉå AÉÍkÉpÉÉæÌiÉMüÉÈ|
(c) AÉÍkÉSæÌuÉMüqÉç : MüÉsÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉÈ rÉå zÉÏiÉÉåwhÉuÉÉiÉuÉwÉÉïmÉëpÉ×ÌiÉÌlÉÍqɨÉÉÈ iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ
    urÉÉmɳÉiÉÑïM×üiÉÉ¶É ?
    (6) SæuÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉÈ rÉå SåuÉSìÉåWûÉiÉç AÍpÉzÉxiÉMüÉ AjÉuÉïhÉM×üiÉÉ EmÉxÉaÉïM×üiÉɶÉ| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉ
    ÌuɱÑSzÉÌlÉM×üiÉÉÈ ÌmÉzÉÉcÉÉÌSM×üiÉɶÉ| mÉÑlÉ¶É Ì²ÌuÉkÉÉÈ xÉÇxÉaÉïeÉÉ AÉMüÎxqÉMüɶÉ|
    (7) xuÉpÉÉuÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉÈ ¤ÉÑÎimÉmÉÉxÉÉeÉUÉqÉ×irÉÑÌlÉSìÉmÉëpÉ×iÉrÉÈ iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ MüÉsÉM×üiÉÉÈ
    AMüÉsÉM×üiÉɶÉ| iÉ§É mÉËUU¤ÉhÉM×üiÉÉÈ MüÉsÉM×üiÉÉÈ AmÉËUU¤ÉhÉM×üiÉÉÈ AMüÉsÉM×üiÉÉÈ| LiÉå
    AÉÍkÉSæÌuÉMüÉÈ| A§É xÉuÉïurÉÉkrÉuÉUÉåkÉÈ|
                                                                                                                 7
Goal State
 Säìkhya :

   After death
    mÉëÉmiÉå zÉUÏUpÉåSå cÉËUiÉÉjÉïiuÉÉiÉç mÉëkÉÉlÉÌuÉÌlÉuÉרÉÉæ|
    LåMüÉÎliÉMüqÉÉirÉÎliÉMüqÉÑpÉrÉÇ MæüuÉsrÉqÉÉmlÉÉåÌiÉ|| SK 68

   During life
    LuÉÇ iɨuÉÉprÉÉxÉɳÉÉÎxqÉ lÉ qÉå lÉÉWûÍqÉirÉmÉËUzÉåwÉqÉç|
    AÌuÉmÉrÉïrÉÉ̲zÉÑ®Ç MåüuÉsÉqÉÑimɱiÉå ¥ÉÉlÉqÉç|| SK 64

    SØ¹É qÉrÉåirÉÑmÉå¤ÉMü LMüÉå SعÉWûqÉxqÉÏirÉÑmÉUqÉirÉlrÉÉ|
    xÉÌiÉ xÉÇrÉÉåaÉåÅÌmÉ iÉrÉÉåÈ mÉërÉÉåeÉlÉÇ lÉÉÎxiÉ xÉaÉïxrÉ|| SK 66
                                                                         8
Goal State
 Äyurveda

    After death
    qÉÉå¤ÉÉå UeÉxiÉqÉÉåÅpÉÉuÉÉiÉç oÉsÉuÉiMüqÉïxÉǤÉrÉÉiÉç|
    ÌuÉrÉÉåaÉÈ xÉuÉïxÉÇrÉÉåaÉæUmÉÑlÉpÉïuÉ EcrÉiÉå|| CS 4.1.42

   During life
    rÉÉuɳÉÉåimɱiÉå xÉirÉÉ oÉÑή“lÉæïiÉSWÇû” rÉrÉÉ|
    “lÉæiÉlqÉqÉå”ÌiÉ ÌuÉ¥ÉÉrÉ ¥ÉÈ xÉuÉïqÉÌiÉuÉiÉïiÉå|| CS 4.1.53

    AÉiqÉåÎlSìrÉqÉlÉÉåÅjÉÉïlÉÉÇ xÉÇÌlÉMüwÉÉïiÉç mÉëuÉiÉïiÉå|
    xÉÑZÉSÒÈZÉqÉlÉÉUÇpÉÉSè AÉiqÉxjÉå qÉlÉÍxÉ ÎxjÉUå||
    ÌlÉuÉiÉïiÉå iÉSÒpÉrÉÇ uÉÍzÉiuÉÇ cÉÉåmÉeÉÉrÉiÉå|
    xÉzÉUÏUxrÉ rÉÉåaÉ¥ÉÈ iÉÇ rÉÉåaÉqÉ×wÉrÉÉå ÌuÉSÒÈ|| CS 4.1.138   9
Creational Sequence

 mÉëM×üiÉåqÉïWûÉÇxiÉiÉÉåÅWÇûMüÉUxiÉxqÉÉSè aÉhÉ¶É wÉÉåQûzÉMüÈ| iÉxqÉÉSÌmÉ
 wÉÉåQûzÉMüÉiÉç mÉgcÉprÉÈ mÉgcÉ pÉÔiÉÉÌlÉ|| SK 22
                                    Triplicity
 xÉuÉåïwÉÉÇ urÉÉkÉÏlÉÉÇ uÉÉiÉÌmɨÉzsÉåwqÉÉhÉ LuÉ qÉÔsÉÇ...| rÉjÉÉ ÌWû M×üixlÉÇ ÌuÉMüÉUeÉÉiÉÇ
 ÌuɵÉÃmÉåhÉÉuÉÎxjÉiÉÇ xɨuÉUeÉxiÉqÉÉÇÍxÉ lÉ urÉÌiÉËUcrÉliÉå, LuÉqÉåuÉ M×üixlÉÇ
 ÌuÉMüÉUeÉÉiÉÇ ÌuɵÉÃmÉåhÉÉuÉÎxjÉiÉqÉurÉÌiÉËUcrÉ uÉÉiÉÌmɨÉzsÉåwqÉÉhÉÉå uÉiÉïliÉå|

 FkuÉïÇ xɨuÉÌuÉzÉÉsÉÈ

 lÉ iÉSÎxiÉ mÉ×ÍjÉurÉÉÇ uÉÉ ÌSÌuÉ SåuÉåwÉÑ uÉÉ mÉÑlÉÈ|
 xɨuÉÇ mÉëM×üÌiÉeÉæqÉÑï£Çü rÉSåÍpÉxxrÉÉiÉç ̧ÉÍpÉaÉÑïhÉæÈ|| BG 18.40
                                                                                           10
Body                     Mind
zÉUÏUÇ ½ÌmÉ xɨuÉqÉlÉÑÌuÉkÉÏrÉiÉå, xɨuÉÇ cÉ zÉUÏUqÉç|


                         Beyond = Self
                          SK 17 – mÉÑÂwÉÉåÅÎxiÉ

CS 4.1.43      M×üiÉÇ qÉ׬hQûcÉ¢æü¶É MÑüqpÉMüÉUÉSØiÉå bÉOûqÉç|
               M×üiÉÇ qÉרÉ×hÉMüɸæ¶É aÉ×WûMüÉUÉ̲lÉÉ aÉ×WûqÉç||
  44           rÉÉå uÉSåiÉç xÉ uÉSå¬åWÇû xÉqpÉÔrÉ MüUhÉæÈ M×üiÉqÉç|
               ÌuÉlÉÉ MüiÉÉïUqÉ¥ÉÉlÉÉSè rÉÑYirÉÉaÉqÉoÉÌWûwM×üiÉÈ||
                                                                      11
Prajïäparädha
kÉÏ-kÉ×ÌiÉ-xqÉ×ÌiÉ-ÌuÉpÉë¹È MüqÉï rÉiÉç MÑüÂiÉåÅzÉÑpÉqÉç|
mÉë¥ÉÉmÉUÉkÉÇ iÉÇ ÌuɱÉiÉç xÉuÉïSÉåwÉmÉëMüÉåmÉhÉqÉç|| CS
4.1.102
ÌuÉwÉqÉÉÍpÉÌlÉuÉåzÉÉå rÉÉå ÌlÉirÉÉÌlÉirÉå ÌWûiÉÉÌWûiÉå|
¥ÉårÉxxÉ oÉÑήÌuÉpÉëÇzÉxxÉqÉÇ oÉÑήÌWïû mÉzrÉÌiÉ|| CS
4.1.99
ÌuÉwÉrÉmÉëuÉhÉÇ xɨuÉÇ kÉ×ÌiÉpÉëÇzÉÉ³É zÉYrÉiÉå|
ÌlÉrÉliÉÑqÉÌWûiÉÉSjÉÉïSè kÉ×ÌiÉÌWïû ÌlÉrÉqÉÉÎiqÉMüÉ||          100
iɨuÉ¥ÉÉlÉå xqÉ×ÌiÉrÉïxrÉ UeÉÉåqÉÉåWûÉuÉ×iÉÉiqÉlÉÈ|
pÉëzrÉiÉå xÉ xqÉ×ÌiÉpÉëÇzÉxxqÉiÉïurÉÇ ÌWû xqÉ×iÉÉæ ÎxjÉiÉqÉç||
                                                                 12
101
Dhätusämya
 mÉëuÉ×̨ÉkÉÉïiÉÑxÉÉqrÉÉjÉÉï ÍcÉÌMüixÉåirÉÍpÉkÉÏrÉiÉå| CS 1.9.5

 kÉÉiÉÑxÉÉqrÉÉSÌiÉËU£üqÉÉrÉÑuÉåïSxÉÉkrÉÇ lÉÉxiÉÏÌiÉ pÉÉuÉÈ| E£Çü cÉ
 "kÉÉiÉÑxÉÉqrÉÌ¢ürÉÉ cÉÉå£üÉ iÉl§ÉxrÉÉxrÉ mÉërÉÉåeÉlÉqÉç" CÌiÉ| (Cakrapäni)
 lÉlÉÑ xuÉxjÉå kÉÉiÉÑxÉÉqrÉÇ ÍxÉ®qÉåuÉ, lÉ cÉ ÍxÉ®Ç xÉÉkrÉiÉå, iÉiÉç MüjÉÇ
 xuÉxjÉuÉרÉÉlÉѸÉlÉåÅÌmÉ kÉÉiÉÑxÉÉqrÉqÉåuÉ TüsÉÍqÉirÉÉWû - xuÉxjÉÉ
 ½mÉÏirÉÉÌS|



                                                                         13
Pristine Purity
 lÉUÉå ÌWûiÉÉWûÉUÌuÉWûÉUxÉåuÉÏ xÉqÉϤrÉMüÉUÏ ÌuÉwÉrÉåwuÉxÉ£üÈ|
 SÉiÉÉ xÉqÉÈ xÉirÉmÉUÈ ¤ÉqÉÉuÉÉlÉç AÉmiÉÉåmÉxÉåuÉÏ cÉ pÉuÉirÉUÉåaÉÈ||

 AlÉÉqÉrÉÏ AÉiqÉÉlÉÇ xÉÇqÉlrÉiÉå| AS 1.12

 mÉëMüÉzÉqÉÉlÉ-mÉëjÉqÉmÉërÉÉhÉÉÍkÉaÉiÉ-ÌlÉÈxÉ×iÉÉqÉ×iÉ-mÉëÌiÉmÉërÉÉhÉÉWØûiÉ-
 rÉÉåaÉ-ÌuÉpÉÉaÉkÉÉiÉÑmÉÉåwÉMü-xÉÑUxÉÉSlÉÉSè AUÉåaÉuÉÉlÉç AeÉUÈ | AS
 1.33

 AÎalÉeÉxuÉÃmÉMÑühQûsrÉÑ°uɵÉÉxÉÉÌlÉsÉeÉÉiÉålÉ FwqÉhÉÉ
 mÉëMüÉzÉqÉÉlÉÈ xÉlÉç mÉëjÉqÉmÉërÉÉhÉÉSÒÎijÉiÉxÉWûxÉëMüqÉsÉÉSç
 AÉaÉiÉÉqÉ×iÉqÉÉWØûirÉ rÉjÉÉrÉÉåaÉÇ xÉmiÉkÉÉiÉÔlÉç xÉliÉmrÉï rÉÉå rÉÉåaÉÇ MüUÉåÌiÉ,
 xÉ ÍcÉUÉrÉÑpÉïuÉÌiÉ|
                                                                                  14
Grand Vision
iÉxrÉ mÉÑÂwÉxrÉ (i) mÉ×ÍjÉuÉÏ qÉÔÌiÉïÈ (iv) uÉÉrÉÑÈ mÉëÉhÉÈ (vi)
oÉë¼ AliÉUÉiqÉÉ | (vii) rÉjÉÉ ZÉsÉÑ oÉëÉ¼Ï ÌuÉpÉÔÌiÉsÉÉåïMåü
iÉjÉÉ mÉÑÂwÉåÅmrÉÉliÉUÉÎiqÉMüÐ ÌuÉpÉÔÌiÉÈ (ix)rÉÎxiuÉlSìÉå sÉÉåMåü
xÉ mÉÑÂwÉåÅWÇûMüÉUÈ (xi) ÂSìÉå UÉåwÉÈ (xii) xÉÉåqÉÈ mÉëxÉÉSÈ
(xvii) iÉqÉÉå qÉÉåWûÈ (xviii) erÉÉåÌiÉ¥ÉÉïlÉÇ (xx) rÉjÉÉ
M×üiÉrÉÑaÉqÉåuÉÇ oÉÉsrÉÇ (xxi) rÉjÉÉ §ÉåiÉÉ iÉjÉÉ rÉÉæuÉlÉÇ (xxii)
rÉjÉÉ ²ÉmÉUxiÉjÉÉ xjÉÉÌuÉrÉïÇ (xxiii) rÉjÉÉ MüÍsÉUåuÉqÉÉiÉÑrÉïÇ
(xxiv) rÉjÉÉ rÉÑaÉÉliÉxiÉjÉÉ qÉUhÉqÉç – CÌiÉ

                                                                     15
xuÉÈxuɶÉæwÉÉÇ ÌuÉwÉrÉÉåÅÍkÉpÉÔiÉqÉç; xuÉrÉqÉkrÉÉiqÉqÉç|
AÍkÉSæuÉiÉqÉjÉ - oÉÑ®åoÉëï¼É, AWÇûMüÉUxrÉåµÉUÈ,
qÉlÉxɶÉlSìqÉÉÈ, ÌSzÉÈ ´ÉÉå§ÉxrÉ, iuÉcÉÉå uÉÉrÉÑÈ,
xÉÔrÉï¶É¤ÉÑwÉÈ, UxÉqÉÉmrÉmÉÈ, mÉ×ÍjÉuÉÏ bÉëÉhÉxrÉ, uÉcÉxÉÉåÅÎalÉÈ,
WûxiÉrÉÉåËUlSìÈ, mÉÉSrÉÉåÌuÉïwhÉÑÈ, mÉÉrÉÉåÍqÉï§ÉÇ,
mÉëeÉÉmÉÌiÉÂmÉxjÉxrÉåÌiÉ|                         SS 2.1.7

xÉuÉïpÉÔiÉåwÉÑ cÉÉiqÉÉlÉÇ xÉuÉïpÉÔiÉÉÌlÉ cÉÉiqÉÌlÉ|
xÉqÉÇ mÉzrɳÉÉiqÉrÉÉeÉÏ xuÉÉUÉerÉqÉÍkÉaÉcNûÌiÉ|| MS 12.91


                                                                 16
Thank you



ks_kannan@yahoo.com


                      17

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

BDC412-Brunei
BDC412-BruneiBDC412-Brunei
BDC412-Bruneiantypat22
 
REMEMBERING PATWANT SINGH, AN AUTHOR AND VOICE OF MODERN INDIAN DESIGN
REMEMBERING PATWANT SINGH,  AN AUTHOR AND VOICE OF MODERN INDIAN DESIGNREMEMBERING PATWANT SINGH,  AN AUTHOR AND VOICE OF MODERN INDIAN DESIGN
REMEMBERING PATWANT SINGH, AN AUTHOR AND VOICE OF MODERN INDIAN DESIGNSarbjit Bahga
 
دليل المعلم لمادة التّوحيد للصّف السّادس الإبتدائي في المملكة العربية السعودية
دليل المعلم لمادة التّوحيد للصّف السّادس الإبتدائي في المملكة العربية السعوديةدليل المعلم لمادة التّوحيد للصّف السّادس الإبتدائي في المملكة العربية السعودية
دليل المعلم لمادة التّوحيد للصّف السّادس الإبتدائي في المملكة العربية السعوديةد.فداء الشنيقات
 
เภสัชกรรมไทย ( ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม )
เภสัชกรรมไทย ( ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม )เภสัชกรรมไทย ( ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม )
เภสัชกรรมไทย ( ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม )Utai Sukviwatsirikul
 
Sahib zada fazl kareem
Sahib zada fazl kareemSahib zada fazl kareem
Sahib zada fazl kareemMushahid Razvi
 
Shaheed allama muhammed khurram raza
Shaheed allama muhammed khurram razaShaheed allama muhammed khurram raza
Shaheed allama muhammed khurram razaMushahid Razvi
 
第32届金鼎奖
第32届金鼎奖第32届金鼎奖
第32届金鼎奖Meiyu
 
چگونه جوانه را در خانه پرورش دهيم؟
چگونه جوانه را در خانه پرورش دهيم؟چگونه جوانه را در خانه پرورش دهيم؟
چگونه جوانه را در خانه پرورش دهيم؟Farid Kamali
 
رشد سرمایه گذاری در بخش ریلی در گرو گفتمان بازار است
رشد سرمایه گذاری در بخش ریلی در گرو گفتمان بازار استرشد سرمایه گذاری در بخش ریلی در گرو گفتمان بازار است
رشد سرمایه گذاری در بخش ریلی در گرو گفتمان بازار استMajid Babaie, MBA, PMP
 
Nashik Municipal Corporation Citizen Charter
Nashik Municipal Corporation Citizen CharterNashik Municipal Corporation Citizen Charter
Nashik Municipal Corporation Citizen Charterahdholi
 
الاجوبة المفيدة عن بعض مسائل العقيدة
الاجوبة المفيدة عن بعض مسائل العقيدةالاجوبة المفيدة عن بعض مسائل العقيدة
الاجوبة المفيدة عن بعض مسائل العقيدةمبارك الدوسري
 

La actualidad más candente (18)

BDC412-Brunei
BDC412-BruneiBDC412-Brunei
BDC412-Brunei
 
REMEMBERING PATWANT SINGH, AN AUTHOR AND VOICE OF MODERN INDIAN DESIGN
REMEMBERING PATWANT SINGH,  AN AUTHOR AND VOICE OF MODERN INDIAN DESIGNREMEMBERING PATWANT SINGH,  AN AUTHOR AND VOICE OF MODERN INDIAN DESIGN
REMEMBERING PATWANT SINGH, AN AUTHOR AND VOICE OF MODERN INDIAN DESIGN
 
دليل المعلم لمادة التّوحيد للصّف السّادس الإبتدائي في المملكة العربية السعودية
دليل المعلم لمادة التّوحيد للصّف السّادس الإبتدائي في المملكة العربية السعوديةدليل المعلم لمادة التّوحيد للصّف السّادس الإبتدائي في المملكة العربية السعودية
دليل المعلم لمادة التّوحيد للصّف السّادس الإبتدائي في المملكة العربية السعودية
 
เภสัชกรรมไทย ( ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม )
เภสัชกรรมไทย ( ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม )เภสัชกรรมไทย ( ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม )
เภสัชกรรมไทย ( ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม )
 
PORTAL JORGE GONDIM
PORTAL JORGE GONDIMPORTAL JORGE GONDIM
PORTAL JORGE GONDIM
 
Sahib zada fazl kareem
Sahib zada fazl kareemSahib zada fazl kareem
Sahib zada fazl kareem
 
Shaheed allama muhammed khurram raza
Shaheed allama muhammed khurram razaShaheed allama muhammed khurram raza
Shaheed allama muhammed khurram raza
 
第32届金鼎奖
第32届金鼎奖第32届金鼎奖
第32届金鼎奖
 
چگونه جوانه را در خانه پرورش دهيم؟
چگونه جوانه را در خانه پرورش دهيم؟چگونه جوانه را در خانه پرورش دهيم؟
چگونه جوانه را در خانه پرورش دهيم؟
 
236834606 إبلاغ-الخصم-وإحضاره-في-الفقه-الإسلامي
236834606 إبلاغ-الخصم-وإحضاره-في-الفقه-الإسلامي236834606 إبلاغ-الخصم-وإحضاره-في-الفقه-الإسلامي
236834606 إبلاغ-الخصم-وإحضاره-في-الفقه-الإسلامي
 
B by mk
B by mkB by mk
B by mk
 
رشد سرمایه گذاری در بخش ریلی در گرو گفتمان بازار است
رشد سرمایه گذاری در بخش ریلی در گرو گفتمان بازار استرشد سرمایه گذاری در بخش ریلی در گرو گفتمان بازار است
رشد سرمایه گذاری در بخش ریلی در گرو گفتمان بازار است
 
6240
62406240
6240
 
خدعوها بقولهم حسناء
خدعوها بقولهم حسناءخدعوها بقولهم حسناء
خدعوها بقولهم حسناء
 
Nashik Municipal Corporation Citizen Charter
Nashik Municipal Corporation Citizen CharterNashik Municipal Corporation Citizen Charter
Nashik Municipal Corporation Citizen Charter
 
مكة
مكةمكة
مكة
 
بڈھا پجاری
بڈھا پجاریبڈھا پجاری
بڈھا پجاری
 
الاجوبة المفيدة عن بعض مسائل العقيدة
الاجوبة المفيدة عن بعض مسائل العقيدةالاجوبة المفيدة عن بعض مسائل العقيدة
الاجوبة المفيدة عن بعض مسائل العقيدة
 

Destacado

Sit hébergements tous les hébergements sauf meublés
Sit hébergements   tous les hébergements sauf meublésSit hébergements   tous les hébergements sauf meublés
Sit hébergements tous les hébergements sauf meublésOT Massif du Sancy
 
Nuria. mon enfance
Nuria. mon enfanceNuria. mon enfance
Nuria. mon enfanceSchool
 
Fernando m.l'enfance de mon père
Fernando m.l'enfance de mon pèreFernando m.l'enfance de mon père
Fernando m.l'enfance de mon pèreSchool
 
Flashmob pour nos amis de ghana
Flashmob pour nos amis de ghanaFlashmob pour nos amis de ghana
Flashmob pour nos amis de ghanaSchool
 
Html_website_Design_Mockup
Html_website_Design_MockupHtml_website_Design_Mockup
Html_website_Design_MockupDonna Moulton
 
Concours Office Geek Inc
Concours Office Geek IncConcours Office Geek Inc
Concours Office Geek Incguest7cacebc
 
Chutes Du Niagara En Hiver
Chutes Du Niagara En HiverChutes Du Niagara En Hiver
Chutes Du Niagara En HiverIBGTV
 
Erasmus + Projektbespraechung Oktober 2015
Erasmus + Projektbespraechung Oktober 2015Erasmus + Projektbespraechung Oktober 2015
Erasmus + Projektbespraechung Oktober 2015Kristine Pakule
 
6053422 T906 2 Ind B Dossier Mtce Corrective Arbre Lent
6053422 T906 2 Ind B Dossier Mtce Corrective Arbre Lent6053422 T906 2 Ind B Dossier Mtce Corrective Arbre Lent
6053422 T906 2 Ind B Dossier Mtce Corrective Arbre Lentyouri59490
 
10 21 session 30
10 21 session 3010 21 session 30
10 21 session 30nblock
 
Les vacances de Noel de la famille 3xrien
Les vacances de Noel de la famille 3xrienLes vacances de Noel de la famille 3xrien
Les vacances de Noel de la famille 3xrienfegriffith
 
Presentation Projet Transport Du Futur
Presentation Projet Transport Du FuturPresentation Projet Transport Du Futur
Presentation Projet Transport Du FuturJulie POIDEVIN
 
ANIVERSARIS DEL MES DE FEBRER!
ANIVERSARIS DEL MES DE FEBRER!ANIVERSARIS DEL MES DE FEBRER!
ANIVERSARIS DEL MES DE FEBRER!espurnajesus
 
La guajira _3___jairo[1]
La guajira _3___jairo[1]La guajira _3___jairo[1]
La guajira _3___jairo[1]JAIRO
 
Compromiso
CompromisoCompromiso
CompromisoYt Marin
 
Barack Obama et le rappel des facteurs de la défaite de novembre 2010
Barack Obama et le rappel des facteurs de la défaite de novembre 2010Barack Obama et le rappel des facteurs de la défaite de novembre 2010
Barack Obama et le rappel des facteurs de la défaite de novembre 2010Newday
 

Destacado (20)

Sit hébergements tous les hébergements sauf meublés
Sit hébergements   tous les hébergements sauf meublésSit hébergements   tous les hébergements sauf meublés
Sit hébergements tous les hébergements sauf meublés
 
Algbra lineal
Algbra linealAlgbra lineal
Algbra lineal
 
Agile Portfolio
Agile PortfolioAgile Portfolio
Agile Portfolio
 
Nuria. mon enfance
Nuria. mon enfanceNuria. mon enfance
Nuria. mon enfance
 
Fernando m.l'enfance de mon père
Fernando m.l'enfance de mon pèreFernando m.l'enfance de mon père
Fernando m.l'enfance de mon père
 
Flashmob pour nos amis de ghana
Flashmob pour nos amis de ghanaFlashmob pour nos amis de ghana
Flashmob pour nos amis de ghana
 
Html_website_Design_Mockup
Html_website_Design_MockupHtml_website_Design_Mockup
Html_website_Design_Mockup
 
Concours Office Geek Inc
Concours Office Geek IncConcours Office Geek Inc
Concours Office Geek Inc
 
Chutes Du Niagara En Hiver
Chutes Du Niagara En HiverChutes Du Niagara En Hiver
Chutes Du Niagara En Hiver
 
Erasmus + Projektbespraechung Oktober 2015
Erasmus + Projektbespraechung Oktober 2015Erasmus + Projektbespraechung Oktober 2015
Erasmus + Projektbespraechung Oktober 2015
 
6053422 T906 2 Ind B Dossier Mtce Corrective Arbre Lent
6053422 T906 2 Ind B Dossier Mtce Corrective Arbre Lent6053422 T906 2 Ind B Dossier Mtce Corrective Arbre Lent
6053422 T906 2 Ind B Dossier Mtce Corrective Arbre Lent
 
Fauna -6
Fauna  -6Fauna  -6
Fauna -6
 
3678
36783678
3678
 
10 21 session 30
10 21 session 3010 21 session 30
10 21 session 30
 
Les vacances de Noel de la famille 3xrien
Les vacances de Noel de la famille 3xrienLes vacances de Noel de la famille 3xrien
Les vacances de Noel de la famille 3xrien
 
Presentation Projet Transport Du Futur
Presentation Projet Transport Du FuturPresentation Projet Transport Du Futur
Presentation Projet Transport Du Futur
 
ANIVERSARIS DEL MES DE FEBRER!
ANIVERSARIS DEL MES DE FEBRER!ANIVERSARIS DEL MES DE FEBRER!
ANIVERSARIS DEL MES DE FEBRER!
 
La guajira _3___jairo[1]
La guajira _3___jairo[1]La guajira _3___jairo[1]
La guajira _3___jairo[1]
 
Compromiso
CompromisoCompromiso
Compromiso
 
Barack Obama et le rappel des facteurs de la défaite de novembre 2010
Barack Obama et le rappel des facteurs de la défaite de novembre 2010Barack Obama et le rappel des facteurs de la défaite de novembre 2010
Barack Obama et le rappel des facteurs de la défaite de novembre 2010
 

Similar a SäìKhya Ayurveda

Similar a SäìKhya Ayurveda (8)

Sri vishnusahasranaamsatrotam
Sri vishnusahasranaamsatrotamSri vishnusahasranaamsatrotam
Sri vishnusahasranaamsatrotam
 
Khutbah raya-haji-1438 h-2017
Khutbah raya-haji-1438 h-2017Khutbah raya-haji-1438 h-2017
Khutbah raya-haji-1438 h-2017
 
Ariston hobs
Ariston hobsAriston hobs
Ariston hobs
 
RBI
RBIRBI
RBI
 
Atisar
Atisar Atisar
Atisar
 
Mazumoon new 2
Mazumoon new 2Mazumoon new 2
Mazumoon new 2
 
ตำราเภสัชกรรมไทย
ตำราเภสัชกรรมไทย ตำราเภสัชกรรมไทย
ตำราเภสัชกรรมไทย
 
دعاء بدوح
دعاء بدوح دعاء بدوح
دعاء بدوح
 

Más de Ayurmitra Dr.KSR Prasad

Disease Perspective in AyurJyotisham – Ayurveda Astrology.pdf
Disease Perspective in AyurJyotisham – Ayurveda Astrology.pdfDisease Perspective in AyurJyotisham – Ayurveda Astrology.pdf
Disease Perspective in AyurJyotisham – Ayurveda Astrology.pdfAyurmitra Dr.KSR Prasad
 
Daiva Vyapashraya in Ayurveda Disease.pdf
Daiva Vyapashraya in Ayurveda Disease.pdfDaiva Vyapashraya in Ayurveda Disease.pdf
Daiva Vyapashraya in Ayurveda Disease.pdfAyurmitra Dr.KSR Prasad
 

Más de Ayurmitra Dr.KSR Prasad (20)

Disease Perspective in AyurJyotisham – Ayurveda Astrology.pdf
Disease Perspective in AyurJyotisham – Ayurveda Astrology.pdfDisease Perspective in AyurJyotisham – Ayurveda Astrology.pdf
Disease Perspective in AyurJyotisham – Ayurveda Astrology.pdf
 
Daiva Vyapashraya in Ayurveda Disease.pdf
Daiva Vyapashraya in Ayurveda Disease.pdfDaiva Vyapashraya in Ayurveda Disease.pdf
Daiva Vyapashraya in Ayurveda Disease.pdf
 
230513-Haridwar vasti.pdf
230513-Haridwar vasti.pdf230513-Haridwar vasti.pdf
230513-Haridwar vasti.pdf
 
Sop panchakarma sample2
Sop panchakarma sample2Sop panchakarma sample2
Sop panchakarma sample2
 
Ayur-jyotisham sample
Ayur-jyotisham sample Ayur-jyotisham sample
Ayur-jyotisham sample
 
Virechana 02 varanasi
Virechana 02 varanasiVirechana 02 varanasi
Virechana 02 varanasi
 
Virechana 01 varanasi
Virechana 01 varanasiVirechana 01 varanasi
Virechana 01 varanasi
 
Panchakarma in Covid
Panchakarma in CovidPanchakarma in Covid
Panchakarma in Covid
 
Dosha prakruti in astrology
Dosha prakruti in astrologyDosha prakruti in astrology
Dosha prakruti in astrology
 
21 03-17 pk in kb
21 03-17 pk in kb21 03-17 pk in kb
21 03-17 pk in kb
 
21 03-17 pk in lifestyle
21 03-17 pk in lifestyle21 03-17 pk in lifestyle
21 03-17 pk in lifestyle
 
21 03-17 pk in opd
21 03-17 pk in opd21 03-17 pk in opd
21 03-17 pk in opd
 
Jaraiatrics
JaraiatricsJaraiatrics
Jaraiatrics
 
Bahyasnehana selection 21 10-2020
Bahyasnehana selection 21 10-2020Bahyasnehana selection 21 10-2020
Bahyasnehana selection 21 10-2020
 
20 09-15 pk in lifestyle disorders
20 09-15 pk in lifestyle disorders20 09-15 pk in lifestyle disorders
20 09-15 pk in lifestyle disorders
 
20 09-08 pk in covid situation
20 09-08 pk in covid situation20 09-08 pk in covid situation
20 09-08 pk in covid situation
 
Ashtastana pariksha
Ashtastana parikshaAshtastana pariksha
Ashtastana pariksha
 
viruddha ahara-ksr
viruddha ahara-ksrviruddha ahara-ksr
viruddha ahara-ksr
 
Lab role in pk
Lab role in pkLab role in pk
Lab role in pk
 
Ayurchallenges covid19
Ayurchallenges covid19Ayurchallenges covid19
Ayurchallenges covid19
 

SäìKhya Ayurveda

  • 1. The Säìkhyan Basis of Äyurveda
  • 2. Säìkhya Etymology : cÉcÉÉï xÉÇZrÉÉ ÌuÉcÉÉUhÉÉ BG 5.4 xÉÉXçZrÉrÉÉåaÉÉæ mÉ×jÉaoÉÉsÉÉÈ mÉëuÉSÎliÉ lÉ mÉÎhQûiÉÉÈ| LMüqÉmrÉÉÎxjÉiÉxxÉqrÉaÉÑpÉrÉÉåÌuÉïlSiÉå TüsÉqÉç|| 5.5 rÉiÉç xÉÉÇZrÉæÈ mÉëÉmrÉiÉå xjÉÉlÉÇ iɱÉåaÉæUÌmÉ aÉqrÉiÉå| LMÇü xÉÉXçZrÉÇ cÉ rÉÉåaÉÇ cÉ rÉÈ mÉzrÉÌiÉ xÉ mÉzrÉÌiÉ|| MBh 12.316.2 lÉÉÎxiÉ xÉÉÇZrÉxÉqÉÇ ¥ÉÉlÉÇ lÉÉÎxiÉ rÉÉåaÉxÉqÉÇ oÉsÉqÉç | 2
  • 3. Äyurveda Etymology : ÌWûiÉÉÌWûiÉÇ xÉÑZÉÇ SÒÈZÉqÉç AÉrÉÑxiÉxrÉ ÌWûiÉÉÌWûiÉqÉç | qÉÉlÉÇ cÉ iÉŠ rɧÉÉå£üqÉç AÉrÉÑuÉåïSxxÉ EcrÉiÉå|| (a) Sukhäyus (b) Asukhäyus (c) Hitäyus (d) Ahitäyus 3
  • 4. (a) sukhäyus : zÉÉUÏUqÉÉlÉxÉÉprÉÉÇ (c) hitäyus : ÌWûiÉæÌwÉhÉÈ mÉÑlÉpÉÔïiÉÉlÉÉÇ UÉåaÉÉprÉÉqÉlÉÍpÉSìÓiÉxrÉ ÌuÉzÉåwÉåhÉ mÉUxuÉÉSÒmÉUiÉxrÉ xÉirÉuÉÉÌSlÉÈ zÉqÉ- mÉUxrÉ mÉUϤrÉMüÉËUhÉÉåÅmÉëqɨÉxrÉ rÉÉæuÉlÉuÉiÉÈ xÉqÉjÉÉïlÉÑaÉiÉoÉsÉuÉÏrÉï- mÉUxmÉUåhÉÉlÉÑmÉWûiÉqÉÑmÉxÉåuÉqÉÉlÉxrÉ rÉzÉÈmÉÉæÂwÉmÉUÉ¢üqÉxrÉ mÉÔeÉÉWïû-xÉqmÉÔeÉMüxrÉ ¥ÉÉlÉÌuÉ¥ÉÉ- ¥ÉÉlÉÌuÉ¥ÉÉlÉåÎlSìrÉÉjÉïoÉsÉxÉqÉÑSrÉå lÉÉåmÉzÉqÉzÉÏsÉxrÉ uÉ×®ÉåmÉxÉåÌuÉlÉÈ uÉiÉïqÉÉlÉxrÉ xÉÑÌlÉrÉiÉUÉaÉUÉåwÉåwrÉÉïqÉSqÉÉlÉuÉåaÉxrÉ mÉUqÉήïÂÍcÉUÌuÉÌuÉkÉÉåmÉpÉÉåaÉxrÉ xÉiÉiÉÇ ÌuÉÌuÉkÉmÉëSÉlÉmÉUxrÉ xÉqÉ×®-xÉuÉÉïUqpÉxrÉ iÉmÉÉå¥ÉÉlÉmÉëzÉqÉÌlÉirÉxrÉÉkrÉÉiqÉÌuÉSÈ rÉjÉå¹ÌuÉcÉÉËUhÉÈ xÉÑZÉqÉÉrÉÑÂcrÉiÉå| iÉimÉUxrÉ sÉÉåMüÍqÉqÉÇ cÉÉqÉÑÇ cÉÉuÉå¤ÉqÉÉhÉxrÉ xqÉ×ÌiÉqÉÌiÉqÉiÉÉå ÌWûiÉqÉÉrÉÑÂcrÉiÉå (b) asukhäyus : AxÉÑZÉqÉiÉÉå (d) ahitäyus : AÌWûiÉqÉiÉÉå ÌuÉmÉrÉïrÉåhÉ ÌuÉmÉrÉïrÉåhÉ Essence : TU 2.3.1 mÉëÉhÉÉå ÌWû pÉÔiÉÉlÉÉqÉÉrÉÑÈ 4
  • 5. Current State SÒÈZɧÉrÉ Goal State MæüuÉsrÉ/xuÉÉxjrÉ 5
  • 6. Current State SÒÈZɧÉrÉ – Säìkhya (a) AÉkrÉÉÎiqÉMüqÉç : iɧÉÉkrÉÉÎiqÉMÇü ̲ÌuÉkÉÇ - (i) zÉÉUÏUÇ (ii) qÉÉlÉxÉÇ cÉ | (i) zÉÉUÏUÇ uÉÉiÉÌmɨÉzsÉåwqÉhÉÉÇ uÉæwÉqrÉÌlÉÍqɨÉÇ, (ii) qÉÉlÉxÉÇ MüÉqÉ¢üÉåkÉsÉÉåpÉqÉÉåWûpÉrÉåwrÉÉïÌuÉwÉÉSÌuÉwÉrÉÌuÉzÉåwÉÉSzÉïlÉÌlÉoÉlkÉlÉqÉç | xÉuÉïÇ cÉæiÉSè AÉliÉËUMüÉåmÉÉrÉxÉÉkrÉiuÉÉSè AÉkrÉÉÎiqÉMÇü SÒÈZÉqÉç | oÉɽÉåmÉÉrÉxÉÉkrÉÇ ²åkÉÉ - (b) & (c) (b) AÉÍkÉpÉÉæÌiÉMüqÉç : AÉÍkÉpÉÉæÌiÉMÇü qÉÉlÉÑwÉmÉzÉÑqÉ×aÉmÉͤÉxÉUÏxÉ×mÉxjÉÉuÉUÌlÉÍqɨÉMüqÉç; (c) AÉÍkÉSæÌuÉMüqÉç : AÉÍkÉSæÌuÉMÇü iÉÑ rɤÉUɤÉxÉÌuÉlÉÉrÉMüaÉëWûɱÉuÉåzÉÌlÉoÉlkÉlÉqÉç 6
  • 7. Äyurveda (a) AÉkrÉÉÎiqÉMüqÉç : : iÉ§É (1) AÉÌSoÉsÉmÉëuÉרÉÉ rÉå zÉÑ¢üzÉÉåÍhÉiÉSÉåwÉÉluÉrÉÉÈ MÑü¸ÉzÉïÈmÉëpÉ×iÉrÉÈ| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ qÉÉiÉ×eÉÉÈ ÌmÉiÉ×eÉɶÉ| (2) eÉlqÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉ rÉå qÉÉiÉÑUmÉcÉÉUÉiÉç mÉ…¡ÓûeÉÉirÉlkÉoÉÍkÉUqÉÔMüÍqÉÎlqÉlÉuÉÉqÉlÉmÉëpÉ×iÉrÉÉå eÉÉrÉliÉå| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ UxÉM×üiÉÉÈ SÉæWØûSÉmÉcÉÉUM×üiÉɶÉ| (3) SÉåwÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉ rÉå AÉiɃ¡ûxÉqÉÑimɳÉÉÈ ÍqÉjrÉÉWûÉUÉcÉÉUpÉuÉɶÉ| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ AÉqÉÉzÉrÉxÉqÉÑijÉÉÈ mÉYuÉÉzÉrÉxÉqÉÑijÉɶÉ| mÉÑlÉ¶É Ì²ÌuÉkÉÉÈ zÉÉUÏUÉ qÉÉlÉxÉɶÉ| iÉ LiÉå AÉkrÉÉÎiqÉMüÉÈ| (b) AÉÍkÉpÉÉæÌiÉMüqÉç : xɆ¡ûÉiÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉÈ rÉ AÉaÉliÉuÉÉå SÒoÉïsÉxrÉ oÉsÉuÉ̲aÉëWûÉiÉç| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ zÉx§ÉM×üiÉÉÈ urÉÉsÉÉÌSM×üiÉɶÉ| LiÉå AÉÍkÉpÉÉæÌiÉMüÉÈ| (c) AÉÍkÉSæÌuÉMüqÉç : MüÉsÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉÈ rÉå zÉÏiÉÉåwhÉuÉÉiÉuÉwÉÉïmÉëpÉ×ÌiÉÌlÉÍqɨÉÉÈ iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ urÉÉmɳÉiÉÑïM×üiÉÉ¶É ? (6) SæuÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉÈ rÉå SåuÉSìÉåWûÉiÉç AÍpÉzÉxiÉMüÉ AjÉuÉïhÉM×üiÉÉ EmÉxÉaÉïM×üiÉɶÉ| iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉ ÌuɱÑSzÉÌlÉM×üiÉÉÈ ÌmÉzÉÉcÉÉÌSM×üiÉɶÉ| mÉÑlÉ¶É Ì²ÌuÉkÉÉÈ xÉÇxÉaÉïeÉÉ AÉMüÎxqÉMüɶÉ| (7) xuÉpÉÉuÉoÉsÉmÉëuÉרÉÉÈ ¤ÉÑÎimÉmÉÉxÉÉeÉUÉqÉ×irÉÑÌlÉSìÉmÉëpÉ×iÉrÉÈ iÉåÅÌmÉ Ì²ÌuÉkÉÉÈ MüÉsÉM×üiÉÉÈ AMüÉsÉM×üiÉɶÉ| iÉ§É mÉËUU¤ÉhÉM×üiÉÉÈ MüÉsÉM×üiÉÉÈ AmÉËUU¤ÉhÉM×üiÉÉÈ AMüÉsÉM×üiÉÉÈ| LiÉå AÉÍkÉSæÌuÉMüÉÈ| A§É xÉuÉïurÉÉkrÉuÉUÉåkÉÈ| 7
  • 8. Goal State Säìkhya : After death mÉëÉmiÉå zÉUÏUpÉåSå cÉËUiÉÉjÉïiuÉÉiÉç mÉëkÉÉlÉÌuÉÌlÉuÉרÉÉæ| LåMüÉÎliÉMüqÉÉirÉÎliÉMüqÉÑpÉrÉÇ MæüuÉsrÉqÉÉmlÉÉåÌiÉ|| SK 68 During life LuÉÇ iɨuÉÉprÉÉxÉɳÉÉÎxqÉ lÉ qÉå lÉÉWûÍqÉirÉmÉËUzÉåwÉqÉç| AÌuÉmÉrÉïrÉÉ̲zÉÑ®Ç MåüuÉsÉqÉÑimɱiÉå ¥ÉÉlÉqÉç|| SK 64 SØ¹É qÉrÉåirÉÑmÉå¤ÉMü LMüÉå SعÉWûqÉxqÉÏirÉÑmÉUqÉirÉlrÉÉ| xÉÌiÉ xÉÇrÉÉåaÉåÅÌmÉ iÉrÉÉåÈ mÉërÉÉåeÉlÉÇ lÉÉÎxiÉ xÉaÉïxrÉ|| SK 66 8
  • 9. Goal State Äyurveda After death qÉÉå¤ÉÉå UeÉxiÉqÉÉåÅpÉÉuÉÉiÉç oÉsÉuÉiMüqÉïxÉǤÉrÉÉiÉç| ÌuÉrÉÉåaÉÈ xÉuÉïxÉÇrÉÉåaÉæUmÉÑlÉpÉïuÉ EcrÉiÉå|| CS 4.1.42 During life rÉÉuɳÉÉåimɱiÉå xÉirÉÉ oÉÑή“lÉæïiÉSWÇû” rÉrÉÉ| “lÉæiÉlqÉqÉå”ÌiÉ ÌuÉ¥ÉÉrÉ ¥ÉÈ xÉuÉïqÉÌiÉuÉiÉïiÉå|| CS 4.1.53 AÉiqÉåÎlSìrÉqÉlÉÉåÅjÉÉïlÉÉÇ xÉÇÌlÉMüwÉÉïiÉç mÉëuÉiÉïiÉå| xÉÑZÉSÒÈZÉqÉlÉÉUÇpÉÉSè AÉiqÉxjÉå qÉlÉÍxÉ ÎxjÉUå|| ÌlÉuÉiÉïiÉå iÉSÒpÉrÉÇ uÉÍzÉiuÉÇ cÉÉåmÉeÉÉrÉiÉå| xÉzÉUÏUxrÉ rÉÉåaÉ¥ÉÈ iÉÇ rÉÉåaÉqÉ×wÉrÉÉå ÌuÉSÒÈ|| CS 4.1.138 9
  • 10. Creational Sequence mÉëM×üiÉåqÉïWûÉÇxiÉiÉÉåÅWÇûMüÉUxiÉxqÉÉSè aÉhÉ¶É wÉÉåQûzÉMüÈ| iÉxqÉÉSÌmÉ wÉÉåQûzÉMüÉiÉç mÉgcÉprÉÈ mÉgcÉ pÉÔiÉÉÌlÉ|| SK 22 Triplicity xÉuÉåïwÉÉÇ urÉÉkÉÏlÉÉÇ uÉÉiÉÌmɨÉzsÉåwqÉÉhÉ LuÉ qÉÔsÉÇ...| rÉjÉÉ ÌWû M×üixlÉÇ ÌuÉMüÉUeÉÉiÉÇ ÌuɵÉÃmÉåhÉÉuÉÎxjÉiÉÇ xɨuÉUeÉxiÉqÉÉÇÍxÉ lÉ urÉÌiÉËUcrÉliÉå, LuÉqÉåuÉ M×üixlÉÇ ÌuÉMüÉUeÉÉiÉÇ ÌuɵÉÃmÉåhÉÉuÉÎxjÉiÉqÉurÉÌiÉËUcrÉ uÉÉiÉÌmɨÉzsÉåwqÉÉhÉÉå uÉiÉïliÉå| FkuÉïÇ xɨuÉÌuÉzÉÉsÉÈ lÉ iÉSÎxiÉ mÉ×ÍjÉurÉÉÇ uÉÉ ÌSÌuÉ SåuÉåwÉÑ uÉÉ mÉÑlÉÈ| xɨuÉÇ mÉëM×üÌiÉeÉæqÉÑï£Çü rÉSåÍpÉxxrÉÉiÉç ̧ÉÍpÉaÉÑïhÉæÈ|| BG 18.40 10
  • 11. Body Mind zÉUÏUÇ ½ÌmÉ xɨuÉqÉlÉÑÌuÉkÉÏrÉiÉå, xɨuÉÇ cÉ zÉUÏUqÉç| Beyond = Self SK 17 – mÉÑÂwÉÉåÅÎxiÉ CS 4.1.43 M×üiÉÇ qÉ׬hQûcÉ¢æü¶É MÑüqpÉMüÉUÉSØiÉå bÉOûqÉç| M×üiÉÇ qÉרÉ×hÉMüɸæ¶É aÉ×WûMüÉUÉ̲lÉÉ aÉ×WûqÉç|| 44 rÉÉå uÉSåiÉç xÉ uÉSå¬åWÇû xÉqpÉÔrÉ MüUhÉæÈ M×üiÉqÉç| ÌuÉlÉÉ MüiÉÉïUqÉ¥ÉÉlÉÉSè rÉÑYirÉÉaÉqÉoÉÌWûwM×üiÉÈ|| 11
  • 12. Prajïäparädha kÉÏ-kÉ×ÌiÉ-xqÉ×ÌiÉ-ÌuÉpÉë¹È MüqÉï rÉiÉç MÑüÂiÉåÅzÉÑpÉqÉç| mÉë¥ÉÉmÉUÉkÉÇ iÉÇ ÌuɱÉiÉç xÉuÉïSÉåwÉmÉëMüÉåmÉhÉqÉç|| CS 4.1.102 ÌuÉwÉqÉÉÍpÉÌlÉuÉåzÉÉå rÉÉå ÌlÉirÉÉÌlÉirÉå ÌWûiÉÉÌWûiÉå| ¥ÉårÉxxÉ oÉÑήÌuÉpÉëÇzÉxxÉqÉÇ oÉÑήÌWïû mÉzrÉÌiÉ|| CS 4.1.99 ÌuÉwÉrÉmÉëuÉhÉÇ xɨuÉÇ kÉ×ÌiÉpÉëÇzÉÉ³É zÉYrÉiÉå| ÌlÉrÉliÉÑqÉÌWûiÉÉSjÉÉïSè kÉ×ÌiÉÌWïû ÌlÉrÉqÉÉÎiqÉMüÉ|| 100 iɨuÉ¥ÉÉlÉå xqÉ×ÌiÉrÉïxrÉ UeÉÉåqÉÉåWûÉuÉ×iÉÉiqÉlÉÈ| pÉëzrÉiÉå xÉ xqÉ×ÌiÉpÉëÇzÉxxqÉiÉïurÉÇ ÌWû xqÉ×iÉÉæ ÎxjÉiÉqÉç|| 12 101
  • 13. Dhätusämya mÉëuÉ×̨ÉkÉÉïiÉÑxÉÉqrÉÉjÉÉï ÍcÉÌMüixÉåirÉÍpÉkÉÏrÉiÉå| CS 1.9.5 kÉÉiÉÑxÉÉqrÉÉSÌiÉËU£üqÉÉrÉÑuÉåïSxÉÉkrÉÇ lÉÉxiÉÏÌiÉ pÉÉuÉÈ| E£Çü cÉ "kÉÉiÉÑxÉÉqrÉÌ¢ürÉÉ cÉÉå£üÉ iÉl§ÉxrÉÉxrÉ mÉërÉÉåeÉlÉqÉç" CÌiÉ| (Cakrapäni) lÉlÉÑ xuÉxjÉå kÉÉiÉÑxÉÉqrÉÇ ÍxÉ®qÉåuÉ, lÉ cÉ ÍxÉ®Ç xÉÉkrÉiÉå, iÉiÉç MüjÉÇ xuÉxjÉuÉרÉÉlÉѸÉlÉåÅÌmÉ kÉÉiÉÑxÉÉqrÉqÉåuÉ TüsÉÍqÉirÉÉWû - xuÉxjÉÉ ½mÉÏirÉÉÌS| 13
  • 14. Pristine Purity lÉUÉå ÌWûiÉÉWûÉUÌuÉWûÉUxÉåuÉÏ xÉqÉϤrÉMüÉUÏ ÌuÉwÉrÉåwuÉxÉ£üÈ| SÉiÉÉ xÉqÉÈ xÉirÉmÉUÈ ¤ÉqÉÉuÉÉlÉç AÉmiÉÉåmÉxÉåuÉÏ cÉ pÉuÉirÉUÉåaÉÈ|| AlÉÉqÉrÉÏ AÉiqÉÉlÉÇ xÉÇqÉlrÉiÉå| AS 1.12 mÉëMüÉzÉqÉÉlÉ-mÉëjÉqÉmÉërÉÉhÉÉÍkÉaÉiÉ-ÌlÉÈxÉ×iÉÉqÉ×iÉ-mÉëÌiÉmÉërÉÉhÉÉWØûiÉ- rÉÉåaÉ-ÌuÉpÉÉaÉkÉÉiÉÑmÉÉåwÉMü-xÉÑUxÉÉSlÉÉSè AUÉåaÉuÉÉlÉç AeÉUÈ | AS 1.33 AÎalÉeÉxuÉÃmÉMÑühQûsrÉÑ°uɵÉÉxÉÉÌlÉsÉeÉÉiÉålÉ FwqÉhÉÉ mÉëMüÉzÉqÉÉlÉÈ xÉlÉç mÉëjÉqÉmÉërÉÉhÉÉSÒÎijÉiÉxÉWûxÉëMüqÉsÉÉSç AÉaÉiÉÉqÉ×iÉqÉÉWØûirÉ rÉjÉÉrÉÉåaÉÇ xÉmiÉkÉÉiÉÔlÉç xÉliÉmrÉï rÉÉå rÉÉåaÉÇ MüUÉåÌiÉ, xÉ ÍcÉUÉrÉÑpÉïuÉÌiÉ| 14
  • 15. Grand Vision iÉxrÉ mÉÑÂwÉxrÉ (i) mÉ×ÍjÉuÉÏ qÉÔÌiÉïÈ (iv) uÉÉrÉÑÈ mÉëÉhÉÈ (vi) oÉë¼ AliÉUÉiqÉÉ | (vii) rÉjÉÉ ZÉsÉÑ oÉëÉ¼Ï ÌuÉpÉÔÌiÉsÉÉåïMåü iÉjÉÉ mÉÑÂwÉåÅmrÉÉliÉUÉÎiqÉMüÐ ÌuÉpÉÔÌiÉÈ (ix)rÉÎxiuÉlSìÉå sÉÉåMåü xÉ mÉÑÂwÉåÅWÇûMüÉUÈ (xi) ÂSìÉå UÉåwÉÈ (xii) xÉÉåqÉÈ mÉëxÉÉSÈ (xvii) iÉqÉÉå qÉÉåWûÈ (xviii) erÉÉåÌiÉ¥ÉÉïlÉÇ (xx) rÉjÉÉ M×üiÉrÉÑaÉqÉåuÉÇ oÉÉsrÉÇ (xxi) rÉjÉÉ §ÉåiÉÉ iÉjÉÉ rÉÉæuÉlÉÇ (xxii) rÉjÉÉ ²ÉmÉUxiÉjÉÉ xjÉÉÌuÉrÉïÇ (xxiii) rÉjÉÉ MüÍsÉUåuÉqÉÉiÉÑrÉïÇ (xxiv) rÉjÉÉ rÉÑaÉÉliÉxiÉjÉÉ qÉUhÉqÉç – CÌiÉ 15
  • 16. xuÉÈxuɶÉæwÉÉÇ ÌuÉwÉrÉÉåÅÍkÉpÉÔiÉqÉç; xuÉrÉqÉkrÉÉiqÉqÉç| AÍkÉSæuÉiÉqÉjÉ - oÉÑ®åoÉëï¼É, AWÇûMüÉUxrÉåµÉUÈ, qÉlÉxɶÉlSìqÉÉÈ, ÌSzÉÈ ´ÉÉå§ÉxrÉ, iuÉcÉÉå uÉÉrÉÑÈ, xÉÔrÉï¶É¤ÉÑwÉÈ, UxÉqÉÉmrÉmÉÈ, mÉ×ÍjÉuÉÏ bÉëÉhÉxrÉ, uÉcÉxÉÉåÅÎalÉÈ, WûxiÉrÉÉåËUlSìÈ, mÉÉSrÉÉåÌuÉïwhÉÑÈ, mÉÉrÉÉåÍqÉï§ÉÇ, mÉëeÉÉmÉÌiÉÂmÉxjÉxrÉåÌiÉ| SS 2.1.7 xÉuÉïpÉÔiÉåwÉÑ cÉÉiqÉÉlÉÇ xÉuÉïpÉÔiÉÉÌlÉ cÉÉiqÉÌlÉ| xÉqÉÇ mÉzrɳÉÉiqÉrÉÉeÉÏ xuÉÉUÉerÉqÉÍkÉaÉcNûÌiÉ|| MS 12.91 16