Шокын үеийн тусламж

1. Шокын үеийн яаралтай
тусламж
МЭЭЯТТасаг
З.Түмэнжаргал.
2014 он.

2. Энэ шоктой өвчтөн мөн үү?
• Ухаан санааны байдал
өөрчлөгдсөн
• Цонхийж цайсан
• Арьс хүйтэн эрээнтсэн
• Захын судасны цохилт сул
эсвэл тэмтрэгдэхгүй
• Агшилтын даралт <90мм
муб
• Тахикарди
Мөн !
Эдгээр бүх шинжүүд
шокын үед гардаг

3. Тодорхойлолт
• Эдийн перфузи алдагдахыг шок гэнэ.
Клиникийн тодорхойлолт
• Цусны систолийн даралт <90мм муб ,
• Артерийн дундаж даралт (АДуД) <60мм
муб эсвэл
• Систолын даралт урд байснаас 40мм муб-
аар буурсан
• Ухаан санааны байдал муудах
• Шээсний гарц багасах
• Арьс эрээнтэх

4. Шок
• АД-аар баримжаалах
• Судасны цохилтыг тэмтэрч
АД-г баримжаалж болно 60
80
70
90
• Зах хязгаарт
эрээнтсэн, хүйтэн болон
хялгасан судасны эргэн
дүүрэлтээр (2сек)
перфузийг үнэлж болно
•Артерийн даралт нь хэвийн
шок байж болно.
•Мөн артерийн даралт нь бага
боловч шокгүй байж болно !!!

5. Эмгэг жам
Шок хүчилтөрөгчийн хэрэгцээ ба
хангамжийн зөрүүтэй байдал
хүчилтөрөгч дутагдалтай орчинд исэлдэлт
явагдана уг солилцооноос завсрын
бүтээгдэхүүн хүчиллэг бодисууд үүснэ
лактат ихсэнэ лактик ацидоз

6. 6
Аэроб бодисын солилцоо
Бодисын
солилцоо
6 О2
Глюкоз
6СО2
6 Н2О
36 АТФ
417ккал Е

7. 7
Анэроб бодисын солилцоо
Бодисын
солилцоо
Глюкоз
2 лактатын хүчил
2 АТФ
32ккал Е
6 О2

8. Цус эргэлтийн систем
шахуурга - зүрх
хоолой - судас
шингэн - цус

9. Цус эргэлтийн систем
шахуурга - зүрх
хоолой - судас
шингэн - цус

10. Цус эргэлтийн систем
шахуурга - зүрх
хоолой - судас
шингэн - цус

11. Цус эргэлтийн систем
шахуурга - зүрх
хоолой - судас
шингэн - цус

12. Шокийн ангилал
Физиологийн
– Гиповолемийн шок
– Зүрхний гаралтай шок
– Зүрхний бус, бөглөрлийн
шалтгаантай шок
– Хуваарилалтын шок

13. Шокийн ангилал

14. Суурь эмчилгээ
• Анхан шатны амь дэмжлэг
• Зорилго чиглэлт эмчилгээ

15. Анхан шатны амь дэмжлэг
CABD
C Цус эргэлтийг тогтворжуулах
A Амьсгалын зам хянах
B Амьсгал дэмжих
D Дефибриляци
Хүчилтөрөгчийн зөөвөрлөлтийг
хангах

16. Зорилго чиглэлт эмчилгээ
• Цус эргэлтийг тогтворжуулах болон
физиологийн үзүүлэлтүүдийг хэвийн
хэмжээнд барих эмчилгээний зөвлөмж юм
• Зорилго чиглэлт эмчилгээ:
• АДуД >65, Агшилтын Д>90 мм муб
• ТВД 8-12 мм муб
• Шээсний гарц > 0.5 мл/кг/ц
• Захын цусны О2-н сатураци > 92%
• Төвийн венийн О2-н сатураци > 70%
• Зорилго чиглэлт эмчилгээ хийснээр амь
аврах боломж нэмэгддэг мөн нас баралтыг
бууруулдаг
Rivers et al. Early Goal-Directed Therapy in the Treatment of Severe
Sepsis and Septic Shock. NEJM 2001; 345(19):1368.

17. Амьсгалын зам хянах
• Шаардлагатай бол ЦМХ-д гуурс тавих (энэ нь
гипотензиг гүнзгийрүүлдгийг анхаарах)
• Тайвшруулах нь артерийн даралтыг бууруулдаг
• Эерэг даралтат зохиомол амьсгал нь зүрхний
өмнөх ачааллыг бууруулдаг
• Цус эргэлт тогтворгүйжихээс сэргийлж ЦМХ-д
гуурс хийхийн өмнө шингэн сэлбэнэ

18. Амьсгал дэмжих
• Амьсгалын ажил ихсэх нь О2-н хэрэглээг
ихэсгэдэг
• Амьсгалын тоо олшрох нь бодисын
солилцооны хүчилшлийг нэмэгдүүлнэ (lactic
acidosis)
• Зохиомол амьсгалын дэмжлэг нь амьсгалын
ажлыг бууруулдаг

19. • Хүчилтөрөгч эмчилгээ
• Амьсгалын дасгал
• Масктай зохиомол амьсгал (CPAP)
• Интубацтай зохиомол амьсгал (CPAP, PS,
SIMV, BIPAP)
• Урвуу харьцаатай зохиомол амьсгал
• Уруу харуулсан зохиомол амьсгал

20. Хүчилтөрөгчийн зөөвөрлөлтийг
хангах
• О2-н хэрэгцээг багасгах
• Өвдөлт намдаалт, тайвшруулах, булчин
сулруулах, чичрэхээс сэргийлэх
• SаO2 нэмэгдүүлэх (О2 зөөвөрлөлт)
• О2 өгөх
• Гемоглобин > 10 г/дл
• Сийвэнгийн лактат болон ScvO2, SmvO2-р
эдийн О2 шингээлтийг үнэлэх

21. ScvO2, SmvO2-р эдийн О2
шингээлтийг үнэлэх
• Төвийн венийн сатураци- ScvO2<70%
• Холимог венийн сатураци- SmvO2<65%
байвал дараах арга хэмжээг авах:
- О2 өгөх /SaO2 >92%/
-Зүрхний хаялтыг инотропикоор дэмжих
-Хангалттай шингэн сэлбэх /ТВД 8-12/
-Гемоглобиныг нэмэгдүүлэх > 10 г/дл

22. Цусны эргэлтийг тогтворжуулах
• Кристаллоид
• Шингэн сэлбэлтийн хэмжээ нь:
• ТВД 8-12 мм муб
• Шээсний гарц 0.5 мл/кг/ц (30 мл/ц)
• Зүрхний хаялтыг сайжруулах
• Эхний ээлжинд 4-6 л шингэн шаардагдана
• Үр дүнгүй бол:
• Коллоид
• Ижил бүлгийн цус
• Вазопрессор
• Инотропикын талаар бодолцоно

23. О2 өгөх+эндотрахеал интубаци+ зохиомол амьсгал
Төвийн вен болон артери хатгах
Өвдөлт намдаах,
тайвшруулах болон
булчин сулруулах
ТВД
АДуД
SvO2
Зорилгодоо
хүрэх
Кристаллиод
Коллиод
Судас агшаах эмүүд
НСТ>30% улаан эс хийх
Инотропик
Эмчилгээний алгоритм
<8 мм муб
<65 мм муб
>90 мм муб
<70%
>70%
<70%
>70%
үгүй
8-12 мм муб
>65 буюу<90мм муб
Rivers E et al. Early goal-directed therapy in the treatment of severe sepsis and septic shock N Engl J Med. 2001:345:1368-1377.

24. Гипотензи тогтвортой бол
• Шингэн сэлбэлт хангалтгүй байх.
• Пневмоторакс
• Зүрхний чихэлдэлт
• Дотуур цус алдалт
• Бөөрний дээд булчирхайн дутагдал
• Эмийн харшил

25. Практик зөвлөмж
• Шоктой өвчтөнийг нэг мэргэжилтний
байнгын хяналтанд байлгах
• Амин үзүүлэлтүүдийн хэлбэлзлийг
хянах
• Хяналтанд тулгуурласан эмчилгээг
хийх
• Ээнэгшилгүй шокыг илрүүлэх
• Сувилагч нь өвчтөнийхөө өвчний
талаар мэдлэгтэй байх! ! !
• Эмч сувилагч нар багаар ажиллах ! ! !

26. Түгээмэл тохиолдох шокын
хэлбэрүүд
• Гиповолемийн
• Үжлийн
• Зүрхний
• Анафилаксын
• Бөглөрөлийн

27. Энэ ямар хэлбэрийн шок вэ?
32 настай эмэгтэй Х хэвлийн
доод хэсгээр нь гэнэт хүчтэй
өвдөж эхэлсэн гэсэн
асуумжтай .Өвчтөн цонхийж
цайсан, хүйтэн хөлс нь
гарсан, артерийн даралт
буурч, зүрхний цохилт
олширсон, халуураагүй.
Шокын хэлбэрүүд:
• Гиповолемийн
• Үжлийн
• Зүрхний
• Анафилаксын
• Бөглөрөлийн

28. Гиповолемийн шок
• Цус алдаагүй
• Бөөлжсөн
• Гүйлгэсэн
• Түгжрэл, панкреатит
• Түлэгдэлт
• Наранд цохиулах ,орчны нөлөөлөл (dehydration)
• Цус алдсан
• Хоол боловсруулах замын цус алдалт
• Гэмтэл
• Цусаар бөөлжих
• Гол судасны цүлхэний хагарал, хуулрал
• Умайн гаднах жирэмслэлт , төрөлтийн цус
алдалт

29. Цус алдалтыг үнэлэх клиник үзүүлэлт:
Ангилал -1 Ангилал -2 Ангилал -3 Ангилал -4
Алдсан цус 750 мл 750-1500мл 1500-2000мл 2000мл их
Алдсан цус % 15% с бага 15-30% 30-40% 40% с дээш
Систол АД Хэвийн Хэвийн Буурна Тун бага
Диастол АД Хэвийн Өгсөнө Буурна Тун бага
Пульс 100 100-120 120-140 140-с их
Капилляр Э/Д Хэвийн 2 сек бага 2 сек бага Тодорхойгүй
Амьсгал тоо Хэвийн 20-30 уд мин 30-40 уд мин 40 с их
Шээс ялгаралт 30 мл/ ц 20-30 мл/ц 10-15мл/ц 0-10 мл/ц
Арьс Хэвийн Цагаан Цагаан Цагаан хүйтэн
Ухаан санаа Айж
цангасан
Түгшиж
цангасан
Хэлж
чадахгүй
Ухаангүй

30. Öî÷ìîã öóñ àëäàëò
• 1-2 öàãèéí äîòîð àëäñàí öóñíû õýìæýý
áàðèìæàà ¿íýëãýýãýýð àíõ áàéñàí
õýìæýýíýýñýý 30% -ààñ áàãàã¿é
áàéâàë , ìºí àðòåðèéí äèàñòîë
ñèñòîëûí äàðàëòûí çºð¿¿ òîãòâîðòîé
áóóð÷ áàéâàë ò¿¿íèéã öî÷ìîã öóñ
àëäàëò ãýíý.

31. • Àëäñàí öóñíû õýìæýý èõ áèø áîëîâ÷-/0.5- 1ë/
ºíäºð íàñòàí, òèòýì ñóäàñíû äóòàãäàëòàé,
ç¿ðõíèé òºðºëõèéí ãàæèã, óóøèãíû õ¿íä
ãýìòýë çýðýã ç¿ðõ ñóäàñ àìüñãàëûí
òîãòîëöîîíû ýýíýãøèõ áîëîìæèéã îãöîì
áóóðóóëäàã ººð ÿìàð íýã ¿ð äàãàâàð, ºâ÷òýé
õ¿ì¿¿ñò ÖÖÀ-ûí øèíæ òýìäýã ýðò èëýð÷
áîëíî.

32. ÖÖÀ-ûí ¿åä èëðýõ øèíæ òýìäýã¿¿ä
• - àðüñ ñàëñò öàéõ
• - àìüñãààäàõ / õàìðûí ñàìñàà ñàðòàëçàí ïóëüñ
ò¿ðãýñýõ/
• - àì õóóðàéøèõ
• - Ñèñòîëûí äàðàëò áóóðàõ
• - áèå îãöîì ñóëðàõ / íîéðìîã äºë㺺í áîëîõ /
• - êîëëàïñò îðîõ óõààí àëäàõ
• - öàã òóòìûí øýýñ áàãàñàõ
• Ýäãýýð øèíæ òýìäýã íü áàãà õóãàöààíä èõ öóñ àëäñàíû èëýðõèéëýë áºãººä
õýäýí ëèòð ãýäýã íü áóþó àëäñàí öóñíû õýìæýýã òîîãîîð èëýðõèéëýõ íü
÷óõàë áèø ýì÷èëãýýã çºâ õèéõèéí òóëä öóñ àëäàëòûí ýìíýëç¿éí øèíæ
òýìäýã¿¿äèéã çºâ òîäîðõîéëîõ ¿íýëýõ íü ÷óõàë.

33. • Öàã õóãàöààíû õ¿÷èí ç¿éëñ èõýýõýí íºëººòýé.
• Òîì àðòåðèéí ñóäàñ ãýìòýæ áîãèíî õóãàöààíä
1 ëèòð õ¿ðýõã¿é öóñ àëäàõàä øîêîíä
îðóóëàõ óëìààð óëìààð ¿õýëä ÷ õ¿ðãýæ
áàéõàä õýäýí öàãààð ¿ðãýëæëýõ ìýñ çàñëûí
¿åä áîëîí äàðààõ õîíîãóóäàä 2-2.5 ë öóñ
àëäàõàä òýð á¿ð øîêîíä îðäîãã¿é

34. Öóñ àëäàëòàíä áèå ìàõáîäûí äàñàí çîõèöîõ
óðâàë
- Цóñ àëäàëò
- Ìýäðýë øèíãýíèé õàðèó óðâàë
* ÝÖÝ-èéã íýìýãä¿¿ëýõ Ñóäàñíû ãîëüäðîëûí áàãòààìæûã
áóóðóóëàõ / захын судас ялангуяа капилляр судсууд
агшиж/
* Àðòåðè âåíèéí àãøèëò цусны эргэлтийн төвлөрөл
болно.
* Бичил эргэлтийн өөрчлөлт эдийн гипокси бодисын
солилцооны алдагдалд орж олон эрхтний дутагдал
даамжирна.
* Артерийн даралтыг тогтворжуулах гэж эрмэлзэнэ.

35. ДВС буюу судсанд цус түгмэлээр бүлэгнэх хам
шинж.
Эмгэг жам -1
ЦЦА-ын эмгэг жамыг авч үзэхдээ бид
• Хүчилтөрөгч тээгч улаан эсийн алдагдал
• Цусны хэмжээ (ЭЦЭ) багасахад л
анхаарч эдгээрийг сэргээн засахад л
эмчилгээний зорилго оршдог.
ГЭТЭЛ
Судас гэмтэж АД буурсан даруй шууд
ажиллаж эхэлдэг цус бүлэгнэлтийн
тогтолцооны идэвхжилээс үүссэн цусны
урсгалын алдагдлыг засах хамгийн чухал
механизм орхигддог.

36. Эмгэг жам(2)
Аливаа цус алдалт цус бүлэгнэх явцыг
ямар нэг байдлаар ажиллуулж
эхэлдэг бол харин АД бууралтыг
дагуулсан цочмог цус алдалт нь бүхий
л бүлэгнэлтийн тогтолцоог огцом
өөрчлөлтөнд оруулдаг.

37. Эмгэг жам (3)
Цус бүлэгнэлтийн тогтолцоо гэдэг нь :
Цусны шингэн байдлыг байнга барьж
байх, шаардлагатай үед төрөл бүрийн
бүлэн үүсгэн, эдийн ба судасны ханын
хэсэгт эдгэрэх явцыг идэвхижүүлж,
бие махбодийн бүрэн бүтэн байдлыг
хадгалж чаддаг хүний гомеостазын
олон бүрэлдэхүүнт нарийн комплекс
юм.

38. Эмгэг жам(4)
1. Цусны урсамхай чанарыг сайжруулж,
зуурамтгай чанарыг бууруулж цус шингэрэх
(гемоделюц)
2. Дэлүү,арьс булчингийн хялгасан судсуудаас
нөөц улаан эсүүдийг татах дайчилгаа
3. Цусны урсгалын дахин хуваарилалт явагдаж
эрхтэн чухлын дарааллаар
зүрх,уушги,тархи,элэг,бөөр гэж хангагдана.
Ингэж бие организм өөрөө зохицуулж эхэлдэг.

39. Эмгэг жам (5)
• Хөдөлгөөнгүй хүний хүчилтөрөгчийн хэрэгцээ
эрс буурдаг.
• Хүчилтөрөгчийн дахин хуваарилалт явагдана.
• Артерийн даралт унаснаас капиллярын урсгал
зогсонгишино.
• Бичил бүлэнжилт явагдана.

40. Эмчилгээ (1)
Цус сэлбэлт шаардлагатай цус алдалт гэдэг
нь
• Систолын даралт буурах
• Бие огцом сулрах
• Коллапс шоконд орох
• Захын вен шалчийх
• Амьсгалын дутагдлын шинж тэмдгүүд
илрэх

41. Эмчилгээ (2)
Сэлбэх эмчилгээний стратеги:
• ЭЦЭ-ийг нөхөх замаар эрхтнүүдийн цусны
перфузийг сэргээх
• Нэг талаас цус тогтооход нөгөө талаас
илүүдэл түгмэл бүлэнжилтийг сөрөн
зогсоход хүрэлцэхүйц хэмжээнд барьж
байх
• Эргэлдэж буй улаан бөөмүүдийн тоо
хэмжээг эдүүдэд хүчилтөрөгчийг хамгийн
багаар хүрэлцээтэй хэрэглэх нөхцөлийг
хангаж байх түвшинд хүртэл нөхөх

42. Эргэлдэх цусны эзлэхүүн:
• ЭЦЭ бол бие махбодийн нийт шингэний
дөнгөж 6-7% -ыг эзэлдэг боловч энэ
хэмжээ тогтмол биш хэмжигдэхүүн юм.
• Өвчтөн хөдөлгөөнтэй байгаа эсэх
• Булчингууд бүрэн тайван байдалд байна
уу?
• Агаарт байгаагаас илүү хүчилтөрөгч авч
байгаа юу?

43. Эргэлдэх цусны эзлэхүүн:
• ЭЦЭ бол бие махбодийн нийт шингэний
дөнгөж 6-7% -ыг эзэлдэг боловч энэ
хэмжээ тогтмол биш хэмжигдэхүүн юм.
• Өвчтөн хөдөлгөөнтэй байгаа эсэх
• Булчингууд бүрэн тайван байдалд байна
уу?
• Агаарт байгаагаас илүү хүчилтөрөгч авч
байгаа юу?

44. Артерийн даралтыг хэвийн хэмжээнд
ойртуулах эрмэлзэл нь:
(АД70)
1. Эргэлтийн ачаалал хэтрэх
2. Цус алдалтын хэмжээ ихсэх
3. Анхдагч илтэст эсийн тромбо тасалдуулах
4. Сийвэнгийн бүлэгнэгч факторуудын хэмжээ
буурах
5. ÄÂÑ- үүсэх
6. ЭЦЭ-г сэргээхэд дан давсны уусмал ихээр
хэрэглэж болохгүй. Учир нь цус шингэлэлт
хоромхон зуур аюултай төлөвт орж болно.

45. ЦЦА-ын улмаас барагдсан сийвэнгийн бүлэгнэлтийн
факторуудыг богино хугацаанд нөхөж байж,
цусны урсамхай чанарыг сэргээж чадна.
Ингэснээр бичил эргэлтийн түвшинд бичил
бүлэнгүүдийг хоригоос чөлөөлөх, бүлэгнэлтийн
факторууд болон фибринолизийн хоорондын
тэнцвэрийг хэрхэн сэргээснээр эмчилгээний үр
дүн тодорхойлогдоно. Энэ нь орчин үеийн
Трансфуз эмчилгээний үндэс болно.

46. Цочмог цус алдалт, түүгээр өдөөгдсөн
бүлэгнэлтийн болон бүлэгнэлтийн эсрэг
механизмын аль алинд тасалдах, тамирдах явц
эхэлнэ. Энэ явцад сийвэнгийн уураг задралын
тогтолцоонууд бараг бүгд татагдан орж
тэдгээрийн тэнцвэр бүрэн алдагдана. Ийм
байдалд хамгийн тохиромжтой сэлбэх орчин бол
ШХС мөн.

47. Гиповолемийн шокын яаралтай тусламж
• Анхан шатны амь дэмжлэг
• Зорилго чиглэлт эмчилгээ
• Захын судсанд 2-с дээш бүдүүн гуурс эсвэл төвийн венд
гуурс тавих
• Кристаллоид
• 0,9% NaCl эсвэл Lactate Ringers
• 3 л хүртэл
• Цус сэлбэх
• Ижил бүлгийн цус сэлбэх
• Цус алдалтыг тогтоох /хөлдөөсөн шинэ сийвэн,
криоприципитат сэлбэх/
• Бусад эмчилгээ

48. Судас сонгох
• Богино хугацаанд их хэмжээний шингэн сэлбэх бололцоог
бүрдүүлэх
• 2 түүнээс ч олон богинохон, бүдүүн гуурс тавьсан байх (
Лапласын хууль)
• Цус алдаж буй үед судсанд бүдүүн гуурс байрлуулах /14-
16G/
• Тохойн дотор, гүрээний өнгөц вен – зөв сонголт байж болох
юм
• Төвийн венд гуурс тавих- 8,5Fr 2-3 замтай
• Яс хатгаж тарих

49. Захын судсанд
Шоктой өвчтөний захын судсанд тариа
хийсэн тохиолдолд 20 мл физиологийн
уусмал шахна
Тариа хийсэн талынхаа мөчийг өргөж
болно
Хүрц Урсгахад Даралтаар шахахад
18 G 50мл/мин 150 мл/мин
16 G 100 мл/мин 225 мл/мин
14 G 150 мл/мин 275 мл/мин
8.5 Fr 200 мл/мин 450 мл/мин

50. Хурц цус алдалтын үеийн эрчимт эмчилгээ
• 1. ОЦК хурдан хугацаанд тэнцвэржүүлэх.
• Давсны болон бусад цус орлох шингэнээр эрчимтэй
эмчилж эргэлдэх цусны эзэлхүүнийг нөхнө. Үүний тулд
захын венийн судсанд бүдүүн / 14 - 18G / зүү болон уян зүү
тавьж сэлбэлтийг хийж эхэлнэ. Төвийн венийн судсанд
гуурс тавьж хийж болох боловч цаг алдах эрсдэл байдаг.
Шокын байдалтай цус их хэмжээгээр хурц алдаж буй үед
аль болох цус сэлбэх хэрэгтэй ба ийм боломж бага байгаа
үед цус иртэл физиологи уусмал, рингер, 5% глюкоз, хийж
байж болно.сэлбэх хурдыг цус алдалтын хэмжээ, өвчтөний
биеийн байдлыг үнэлэн тохируулна.

51. Судсаар сэлбэх шингэнийг сонгох:
• Эргэлдэх цусны алдагдлыг цус сэлбэх аргаар нөхөх онолын
хувьд бололцоотой боловч өртөг зардал өндөртэй цусны
хангамж хязгаарлагдмал хувийн тохироо үзэх гэх мэт цаг
алдах сөрөг талтай тул яаралтай тусламжийн салбарт
төдийлөн өргөн хэрэглэдэггүй. Коллойд уусмалууд нь
кристалл уусмалуудаа бодвол судасны онкотик даралтыг
хэвийн болгосноор гиповолемийг хурдан засаж чаддаг.
Давсны уусмалаар гиповолемийг засахад их хэмжээгээр
юүлэх ба илүү үр дүнтэй, коллойд шингэнээс харьцангуй
хямд, олдоц элбэгтэй сайн талтай.

52. Давсны уусмал:
• Эс завсрын эдрүү нэвчиж орох нь хялбар тул
алдсан цусны хэмжээг 3 дахин нэмэгдүүлсэн
хэмжээгээр сэлбэхэд эргэлдэх цусны
эзэлхүүн нөхөгдөнө. Насанд хүрсэн хүн
ЭЦЭ-ний 20% хүртэл алдахад / 1литр /
зөвхөн кристалл болон каллойд шингэнээр
нөхөх бололцоотой. Гемоглобин, гематокрит,
улаан эсийн тоог хянана. Шаардлагатай бол
улаан эсийн цул сэлбэж болно.

53. 2. Цус сэлбэх эмчилгээ:
• Хэрэв ЭЦЭ –ний 20-50% буюу 1.0- 2,5 литр цус алдсан
бол литр алдсан цус тутамд нэг нэгж улаан эсийн
бэлдмэлийг зохих шингэний хамт нөхөнө. Мөн
гемоглобин, гематокрит, улаан эсийн тоог хянана.
• ЭЦЭ 50% дээш болон 2,5 литрээс илүү хэмжээтэй цус
алдсан үед улаан бөөмийн цулаас гадна бусад
факторуудыг сэлбэх заалт гарна. Энэ тохиолдолд ялтаст
эсийн цул болон шинэ хөлдөөсөн сийвэн сэлбэх
заалттай. Бүлэгнэлт, халуун, электролитүүдийг хянана..
Цус хийх явцыг байнга сайн хянах шаардлагатай. Нэг
нэгж цус юүлэхэд гематокрит 3-5% иар нэмэгддэг.
Гемодинамик тогтворжтол, гематокрит 25% болтол цусыг
сэлбэж өгнө. Гэхдээ уушигны болон зүрхний эмгэгтэй
өвчтөнд гематокритыг 30% болтол хийж өгөх хэрэгтэй.

54. Цус сэлбэхэд гарах эрсдэл:
• Цус ихээр сэлбэхийн хирээр хүндрэл нэмэгддэг.их
хэмжээний цус сэлбэлт гэдэг нь насанд хүрэгсдэд 6
цагийн турш 10 нэгжийг, эсвэл 1 цагийн дотор 5
нэгжийг сэлбэх , эсвэл эргэлдэх цусны эзэлхүүнтэй
тэнцэх хэмжээний цусыг 24 цагийн туршид
сэлбэхийг хэлнэ. Ийм үед цус сэлбэлтээс үүсэх
эрсдэл эрс нэмэгддэг. Үүнд: цусны бүлэгнэлт
алдагдах / тромбоцитын тоо болон 5, 8 –р
факторууд буурах, судсанд түгмэл бүлэгнэх хам
шинж илрэх, хүчилтөрөгч тээвэрлэлт буурах, биеийн
халуун буух, кальци, кали багасах, бодисын
солилцооны хүчилжил, гиперволеми үүсэх,
дархлалын өөрчлөлт, тромбо үүсэх, халдвар зэрэг
эрсдэл гарч болно.

55. Судас сонгох
• Богино хугацаанд их хэмжээний шингэн сэлбэх бололцоог
бүрдүүлэх
• 2 түүнээс ч олон богинохон, бүдүүн гуурс тавьсан байх (
Лапласын хууль)
• Цус алдаж буй үед судсанд бүдүүн гуурс байрлуулах /14-
16G/
• Тохойн дотор, гүрээний өнгөц вен – зөв сонголт байж болох
юм
• Төвийн венд гуурс тавих- 8,5Fr 2-3 замтай
• Яс хатгаж тарих

56. Захын судсанд
Шоктой өвчтөний захын судсанд тариа
хийсэн тохиолдолд 20 мл физиологийн
уусмал шахна
Тариа хийсэн талынхаа мөчийг өргөж
болно
Хүрц Урсгахад Даралтаар шахахад
18 G 50мл/мин 150 мл/мин
16 G 100 мл/мин 225 мл/мин
14 G 150 мл/мин 275 мл/мин
8.5 Fr 200 мл/мин 450 мл/мин

57. Өвчтөний байрлал
• Тренделенбургийн байрлал
буюу Хөл өргөх (шокын
байрлал)
• Хөл өргөхөд зүрхэнд ирэх
цусны буцалт болон гавлын
дотоод даралт ихэсдэг.
• Хөл өргөх үед 500-1000 мл
шингэн 10-15 сек-д
сэлбэгдсэнтэй тэнцэх
хэмжээгээр зүрхэнд ирэх
цусны хэмжээ нэмэгддэг.

58. Шокын өмсгөл
• Шокын өмсгөлийг анх Вьетнамын
дайны үед хэрэглэсэн
• Хэлбэрүүд:
• Шокын эсрэг хийлдэг өмд-
Military Anti-Shock Trousers
(MAST)
MAST өмсгөлийг дайны үед
аарцаг болон хөлийн хугаралыг
тогтвортой болгоход мөн
ашиглаж байсан
• Шокын эсрэг хийлдэг
хувцас- Pneumatic Antishock
Garment