1. Raport z badania
Jak widzimy
przestrzeń CSW?
Autorzy raportu : Paweł Kołacz / Barbara Witek
2010-06-29

2. RAPORT Z BADANIA JAK WIDZIMY
PRZESTRZEŃ CSW?
Jest to dokument podsumowujący działania projektu „Jak widzimy przestrzeń CSW”, który
miał na celu przebadanie architektury budynku pod kontem funkcjonalności. Badania
polegały na zliczaniu użytkowników Centrum, obserwowaniu ich zachowań,
dokumentowaniu celu ich wizyty oraz przeprowadzaniu wywiadów mających na celu
odkrycie potrzeb gości względem budynku. Przestrzeń badano od 11 do 26 maja 2010 roku.
Celem projektu była analiza sposobu w jaki goście postrzegają budynek CSW, w jaki sposób
go użytkują i czy jest im przyjazny. Korzystając w wyników badań staraliśmy się
odpowiedzieć na pytanie jak bardzo przestrzeń CSW jest przyjazna dla użytkowników i co
można zmienić aby ją ulepszyć.
I ZBIERANIE I ANALIZA DANYCH
Pierwszym etapem był trwający 2 tygodnie proces zbierania danych w przestrzeni budynku
(zliczanie, śledzenie i wywiady). Dane zebrane zostały przez wolontariuszy i zestawione w
niniejszym raporcie.
IIWARSZTATY
Kolejnym elementem projektu była debata, jako element konsultacji społecznych, których nie
było przy projektowaniu budynku. Na podstawie zebranych danych zaproszeni goście
dyskutowali nad tym czy można projektować przestrzeń użyteczności publicznej bez sięgania
po opinię przyszłych użytkowników oraz czy istnieje potrzeba ingerencji w architekturę
budynku. W dyskusji uczestniczyli toruńscy radni i urzędnicy, pracownicy CSW,
reprezentacja wolontariuszy oraz inni goście.
IIIDEBATA
Podsumowaniem projektu będzie spotkanie w ramach Akademii Myśli Społecznej podczas
którego podyskutujemy o przestrzeni CSW. Podczas dyskusji zaprezentowane zostaną wyniki
badań, a także rozwiązanie przygotowane przez grupę warsztatową. Poddamy nasze wnioski
pod publiczną ocenę oraz krytykę.
Organizatorzy:
Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu
Pracownia Zrównoważonego Rozwoju
Stowarzyszenie Bydgoskie Przedmieście
Projekt powstał dzięki niżej wymienionym wolontariuszom:
Krzysztof, Alek, Joanna, Basia, Joanna, Stawol, Agata, Ania, Michał, Piotrek, Marta,
Krzysiek, Paweł
2

3. PIERWSZE SPOTKANIE GRUPY BADAWCZEJ
Pierwsze spotkanie grupy badawczej odbyło się 11 maja 2010 o godz. 17.00 w Pokoju z
Kuchnią w CSW. Podczas spotkania ustalono grafik badań, omówiono zasadność projektu
oraz metody badawcze.
Podczas badań wykorzystano 3 arkusze badawcze: arkusz zliczania (jednodniowy), arkusz
mapowania behawioralnego oraz mapa schematyczna parteru (na której strzałkami
rozrysowywano ścieżki którymi podążali odwiedzający CSW ludzie).
BADANIE 1 – ZLICZANIE osób przechodzących przed CSW
Z przeprowadzonych zliczeń osób przechodzących przed budynkiem CSW w księgarni
wynika, iż średnio w ciągu godziny przechodzi tędy 190 osób (dzień średnio
słoneczny, ciepło), wraz z pogorszeniem pogody ilość osób spada do 146 dokonuje się
osób (zmiana o ponad 20 %). O godzinie 8.00 ilość zmniejsza się do 50 os / 22
h. Przyjmując te dane można założyć, że między godziną 8.00 a 20.00 transakcje
(dzień słoneczny) przed wejściem CSW przechodzi 1700 osób! dziennie, tj.
3 osoby / h
Podczas tego badania określona została także, ilość osób które "reagują" na średnio
budynek. Osoby zainteresowane (których jest 40%) należy rozumieć jako te CSW
które, przechodząc zareagowały na plakaty, wejście czy witrynę księgarni. sprzedawał
Osoby "zainteresowane" to osoby które potencjalnie najłatwiej (najtaniej) 20 biletów
zachęcić do wejścia. dziennie
dzień mokry (pogada bardzo deszczowa) - 146 osób / h
dzień suchy (słoneczny dzień) - 190 / osób
3

4. Poniżej wykres obrazujący zliczanie w dzień bezdeszczowy. Wyniki w czwartki
obydwu wykresów podano w procentach. Badania dowodzą, że (dzień
zainteresowanie budynkiem jest dość duże i warto podjąć działania aby wolny) na
zachęcić do wejścia przechodniów, którzy wykazują ciekawość, jednak nie wystawach
są wystarczająco zachęceni przez wejście CSW. pojawia się
170 osób
w Noc
muzeów
(sobota
15.05) było
ponad 4 tys.
gości
łącznie
pojawiło się
ok. 8 tys
gości licząc:
P+K po
godzinach,
warsztaty
edukacyjne,
urodziny,
wernisaże,
Oto kolejny wykres ukazujący drastyczny spadek ilości osób wykłady)
zainteresowanych CSW. Wpływ na wyniki zliczania miała deszczowa
pogoda. Warty zauważenia jest fakt, że osobom przechodzącym koło matka z
Centrum nie przyszło do głowy, że mogą schronić się przed deszczem w dzieckiem
środku budynku. Blisko 50% przechodniów w ogóle nie zwróciło głowy w chcąc
stronę wejścia. schronić się
przed
deszczem
weszła do
przedsionka,
jednak nie
miała
odwagi wejść
do środka
dwie osoby w
samochodzie
zatrzymały
się na
przeciwko
CSW i
czytały
ogłoszenia w
gablocie
(godz 19.00)
4

5. BADANIE 2 - MAPOWANIE BEHAWIORALNE osób w budynku
Mapowanie polegało na zaznaczaniu kto i w jakim wieku znajdował się danym momencie w
CSW. Badanie zostało wykonywane w godzinach otwarcia CSW, wyłączając wieczorne
eventy oraz wernisaże. Mapowanie obejmowało wszystkie dostępne przestrzenie CSW, w
badaniu wyodrębniono kolejno: hol., szatnię, księgarnię, nieckę, P+K, wystawy na I i II
piętrze, 2 tarasy, schody oraz kawiarnię. Zliczano zarówno ilośc osób jak i płeć oraz
szacunkowy przedział wiekowy odwiedzających. Przykładowo prezentujemy dane uzyskane z
badań Pokoju z Kuchnią, gdyż jest to obszar najczęściej odwiedzany.
Pokój z Kuchnią (P+K)
P+K jest przestrzenią niebiletowaną, ogólnodostępną z założenia przestrzenią twórczego
wypoczynku, która zajmuje największą część parteru. Z zebranych informacji wynika że w
P+K średnio przebywa 4,5 osoby dziennie i aż 80 % jest w wieku do 34 lat. Goście w P+K
pojawiają się "falami" są momenty kiedy jest powyżej 20 osób i takie kiedy nie ma nikogo.
Obecność dzieci szczególnie tych najmniejszych ewidentnie potwierdza opinie że CSW to
miejsce bardzo bezpieczne i dobrze utrzymane (czyste). Spotkania mam z małymi dziećmi (0-
6 lat) wpisują się w ten trend. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda ze starszymi dziećmi
powyżej 7 roku życia które pojawiają się sporadycznie. Podobnie młodzież szkolna NIE
zagląda na parter CSW. Zupełnie niewidoczna jest także obecność seniorów (grupy osób
powyżej 50 roku życia). Główne wejście do P+K znajduje się od strony kawiarni.
Sporadycznie wykorzystywane jest drugie wejście (od strony kina).
Poniższy diagram ukazuje przekrój wiekowy odwiedzających CSW. Przytłaczająca większość
to ludzie z przedziału wiekowego 18-34, co cieszy, jednak ukazuje, że Centrum nie przyciąga
zbyt wielu gości z górnych grup wiekowych. Można wnioskować, że seniorzy nie mogą
znaleźć w CSW przyjaznego dla siebie miejsca.
Drugi diagram prezentuje dość równomiernie rozkładające się zainteresowanie wśród
odwiedzających mężczyzn i kobiet. Dane przedstawione zostały w procentach.
P+K przekrój płci
5

6. PRZYKŁADOWE ARKUSZE BADAŃ
ZLICZANIE ORAZ MAPOWANIE BEHAWIORALNE
Poniżej zamieszczone są przykładowe, wypełnione arkusze badań zliczania oraz mapowania
behawioralnego. Wolontariusze zliczali osoby przechodzące przed wejściem do CSW o
konkretnych godzinach, na podstawie zebranych danych widać, o jakich godzinach następuje
wzmożona aktywność w okolicy wejścia głównego.
ARKUSZ 1 – FORMULARZ ZLICZANIA (DZIENNY)
6

7. Arkusz mapowania behawioralnego pokazuje ile osób, jakiej płci i w jakim orientacyjnym
przedziale wiekowym znajdowało się w chwili badania w danych pomieszczeniu CSW.
ARKUSZ 2 – MAPOWANIE BEHAWIORALNE
7

8. BADANIE 3 - ŚLEDZENIE RUCHU
Kolejne, trzecie badanie, polegało na dyskretnym śledzeniu sposobu poruszania się gości
CSW. Wolontariusze, dysponując mapą parteru, obserwowali ścieżki przemieszczania się
wchodzących do Centrum. Z map można odczytać którędy odwiedzający lubią się
przemieszczać, gdzie najczęściej zaglądają oraz jakie obszary są najmniej uczęszczane.
Poniżej znajdują się przykładowe wyniki badania przestrzeni na podstawie mapy. Strzałkami
oznaczono kierunek oraz trasę.
ARKUSZ 3 I 4 – BADANIA PRZESTRZENI NA MAPIE (ŚLEDZENIE)
8

9. BADANIE 4 – ANKIETA: formularz obserwacji miejsca
Ostatnią, bardzo ważną częścią badań przestrzeni CSW są ankiety badające odczucia
przebywających w budynku osób oraz ich propozycje zmian. Ankietowani oceniali komfort,
wizerunek, dostępność, funkcje i działania oraz wartość społeczną miejsca. Definiowali
potencjał miejsca oraz dzielili się swoimi pozytywnymi jak i negatywnymi uwagami. Wyniki
wszystkich wypełnionych ankiet znalazły się w jednym podsumowującym arkuszu.
Poniżej znajduje się przykładowa ankieta wraz z udzielonymi odpowiedziami.
ARKUSZ 5 - ANKIETA
ANALIZA WOLONTARIUSZY – JAK WIDZĄ CSW?
Z rozmów z osobami, które badały przestrzeń, wiemy że część osób "mężczyzna
"boi" się dużego zimnego holu. Wnętrze odstrasza. Oddalona znacznie trochę nie
od wahadłowych drzwi recepcja sprawia wrażenie recepcji wiedział co ze
urzędu. Należałoby przede wszystkim zmienić oświetlenie. Jest zbyt sobą zrobić,
zimne i ludzie nie czują się przez to zbyt komfortowo, co za tym idzie, wszedł, obrócił
nie mają ochoty pozostać w tym miejscu dłużej niż na czas obejrzenia się na pięcie i
wystawy. wyszedł”
9

10. Z analiz ruchu w parterze wynika, że miejsce gdzie głównie "toczy się "Jedna osoba
życie" to obszar "do kas". Niecka jest miejscem gdzie przebywa przeczekała
najmniej osób. Nie jest to obszar przyjazny odwiedzającym, nie są deszcz w
pewni funkcji niecki ani możliwości korzystania z tego miejsca. wiatrołapie - nie
chciała wejść
Parter CSW posiada kilka wejść. Właściwie tylko wejście główne jest dalej”
wykorzystywane (głównie tędy ludzie dostają się do budynku)
sporadycznie wykorzystywane są inne wejścia do budynku. Należy
pamiętać że, dobrze oznaczone "bezpieczne" wejścia są kluczowe dla
żywotności miejsca.
Księgarnia dla części osób jest jedynym miejscem, które odwiedzają
w CSW (niektóre osoby aby wejść do księgarni korzystają z bocznych
drzwi), pojawiają się także osoby które przychodzą skorzystać jedynie
z toalety.
OBSZAR PROBLEMOWY – TEREN PRZED GŁÓWNYM
WEJŚCIEM:
- przed wejściem do CSW tworzy się "spontaniczna palarnia"
- przez minimum dwa dni w koszu na śmieci leżała butelka po
winie, to nie stanowi dobrej wizytówki miejsca
- brak stojaków na rowery przed księgarnią, przed witryną stoją
często rowery
10

11. Jak ONI to widzą - czyli co wynika z ankiet
Poniżej znajduje się wykres przedstawiający wyniki pytań znajdujących się w ankiecie. Skala
ocen rozciąga się od 1 do 4, przy czym 1 to najwyższa nota, a 4 oznacza, że jest raczej źle.
Ogólne wyniki utrzymują się na średnim poziomie, od 2,2 do 2,8, widać jednak wyraźne
wartości pozytywne i negatywne. Okazało się, że CSW jest bardzo dobrze usytuowane i
większość odwiedzających nie ma problemów z dotarciem na miejsce. Natomiast rażące jest
to, że w CSW nie ma gdzie usiąść, więc osoby czekające w środku nie czują się komfortowo
nie mogąc znaleźć dogodnego miejsca do siedzenia.
Poniżej znajdują się dane uzyskane z ankiet, są to luźno powiązane wypowiedzi wielu
ankietowanych, część z nich się powtarza, co świadczy o prawdziwym zapotrzebowaniu na
zmianę. Z fraz pobranych z ankiet utworzone zostały chmury wyrazów (Tag Clouds) dzięki
którym widać jakie słowa najczęściej pojawiały się w wypowiedziach osób badanych.
Kategorie i pytania pochodzą wprost z ankiety.
Co w CSW podoba ci się najbardziej:
przejrzystość, przestrzeń, schody, nie przytłaczająca forma, projekt całości, estetyczny
budynek, księgarnia, kino (repertuar), działania, strona internetowa, usytuowanie,
architektura, schody, wystawy, księgarnia oraz duże płaszczyzny do wykorzystania
(niewykorzystane), księgarnia (dobrze zaopatrzona), kino, cisza, że istnieje, kino,
nowoczesny, świeża architektura, duża przestrzeń, kino wystawy taras, surowa forma,
przestrzeń, taras, duża przestrzeń, idea, przestrzeń, kino, różnorodność ofert kulturalnych
11

12. (także koncerty), że jest duża przestrzeń i jest dobrze wykorzystana, noc w muzeum,
darmowe czwartki, kino, fajne książki, nowoczesny wygląd, zaangażowanie pracowników,
CSW ma dobry klimat, duża przestrzeń, taras widokowy, P+K, kino, że w Toruniu, ludzie,
sztuka OSB, marmur, kino, edukacja dla dzieci, edukacja, winda, ilość wydarzeń
kulturalnych, atmosfera spokoju, przestrzeń, lokalizacja, pani na recepcji, toalety,
przeszklenie, garaż, fachowa obsługa techniczna, ekran nad recepcją (ale lepsza recepcja jest
w hotelu Bulwar), jak drzwi są pootwierane, ochrona, księgarnia, P+K, toalety, schody, taras,
rozmiar, ciekawa przestrzeń, wygląd zewnętrzny, toalety, obszerna szatnia, księgarnia, niecka
(widzę możliwości wykorzystania), winda, system labiryntu (może denerwować, a mnie
zaciekawia)
CHMURA TAGÓW 1
Co zrobić aby szybko i tanio poprawić przestrzeń:
miejsce powinno być lepiej oznakowane, można postawić jakieś obiekty przed budynkiem,
ale takie, które by były integralne z wnętrzem, więcej informacji na temat tego co i gdzie się
dzieje w csw, powinny być jakieś miejsca do siedzenia, kanapy, małe kanapy w holu,
krzesła/ławki, po prostu miejsca do siedzenia bo ludzie przesiadują w barze (nic nie kupując),
lepsze oznakowanie, więcej informacji o tym co się dzieje w csw, meble w pokoju z kuchnią
- nie są fajne, hol dobrze by jakoś zmienić, wstawić wygodne fotele, konieczne jest
wprowadzenie ofert dla osób niepełnosprawnych (bo w Toruniu jest duża tradycja twórczości
niepełnosprawnych), reklama, większa akcja promocyjna, ewentualne poszerzenie grona
odbiorców musiałoby się zapewne wiązać z obniżeniem standardu proponowanej sztuki,
zagospodarowanie przestrzeni dla muzyki współczesnej, awangardowej - jest jej za mało,
więcej muzyki, miejsca do siedzenia, w różnych miejscach, poduchy, worki, kąciki do
czytania, rozmawiania, dorzucenie zieleni, rośliny, miejsca do posiedzenia, odpoczynku,
oznaczenia wewnątrz, jasna informacja co się dzieje, wyrzucić część stolików barowych,
położyć poduchy, dać ochronie zakaz wiercenia wzrokiem, darmowy parking dla rowerów
na dole, Zorganizować konferencje tematyczne, jakieś zloty, trawnik sztuczny przed
budynkiem, a la czerwony dywan, zmniejszyć ceny, aby było więcej ludzi, większy wachlarz
usług, wystawy toruńskich artystów, elektroniczne tablice informacyjne, tablice
interaktywne, polityka informacyjna wewnątrz, szkolenie dla Panów z ochrony (mają
mówić Dzień Dobry), oznakowanie, rozmieszczenie większej ilości punktów
12

13. informacyjnych, włączenie studentów, stworzyć strukturę dla nieformalnych działań,
ocieplenie przez miejsca do siedzenia i spotkań, ocieplenie holu, siedzenia, światła, zachęta z
zewnątrz, więcej ciekawych przedmiotów w pokoju z kuchnią i wykorzystanie innych
pomieszczeń, miejsca siedzące do spotkań, ocieplenia i zachęcające wejście, rzeźba w hallu,
co miesiąc inna, kącik z prasą polską i zagraniczną do czytania, zmiana / przearanżowanie
restauracji, komunikacja parteru, oznaczenie budynku, lepsze wykorzystanie powierzchni
płaskich (chodzi o ściany budynku), kino na zewnątrz, lokal w piwnicy, częstsze,
intensywniejsze działania, zmienić godziny otwarcia, częstsze warsztaty, przestrzeń na
zewnątrz, performance uaktywnienie hallu, stworzenie gazetki csw, sprowadzanie bardziej
znanych artystów, sprowadzanie ciekawszych filmów, sprowadzić młodzież gimnazjalną i
licealną (wystawy młodzieży szkolnej, aktywność młodzieży szkolnej, dotknij i przeżyj, na
zasadzie zorganizowanej), działania teatralnych grup alternatywnych
CHMURA TAGÓW 2
Jakie działania podjałbyś w dłuższej perspektywie aby zmiana była optymalna?
umożliwić dojazd autobusom budując przystanek, CSW powinno objąć patronat nad
inicjatywami obywatelskimi, studenci, koła teatralne, obiecujący amatorzy powinni znaleźć
tam swoje miejsce, miejsce sprawia dobre wrażenie, nie czuję potrzeby zmiany, tematyczny
podział pomieszczeń, bo kształt jest dobry; zagospodarować nieckę, współpracować ze
studentami wydziałów artystycznych, nawiązywać kontakt z nowymi twórcami, nawiązać
kontakt z UMK, więcej wystaw, imprez dla dzieci, nie ingerując w kształt budynku bo dobrze
komponuje się z resztą Torunia, zaprosić designera, zatrudnić więcej osób, wprowadzić
lepszy system informacyjny, więcej informacji, wnętrze powinno być przystosowane do
większej ilości ludzi, sprowadzanie większej ilości dzieł znanych twórców, więcej wystaw
miejscowych artystów, architektura - jest wiele do poprawienia, dotarcie do większej grupy
odbiorców, jakaś akcja reklamowa - zapraszanie do współpracy lub występów bardziej
znanych artystów, niekoniecznie najbardziej "wartościowych", ściąganie bardziej znanych
artystów, mniej wydarzeń - a lepszych, przestrzeń kawiarniana powinna być duża i
przyjaźniejsza, miejsce dla kompa, mediateka, przestrzeń - patio do siedzenia i wypoczynku,
13

14. zieleń -rośliny, taras widokowy z kawiarnią, Kultura - wystawy - światowy i polski dizajn,
więcej muzyki, przeorganizowanie holu i kawiarni. Przytulne miejsce, kawiarnia dla ludzi -
nie krawatów, czytelnia, nagłośnienie w kinie, niewygodne siedzenia w kinie, Szukam tam
sztuki dla ludzi nie dla artystów - i nie mogę znaleźć. To miejsce powinno żyć ludźmi a ono
tylko funkcjonuje i realizuje.. Zadania, Należy stworzyć inne logo, ciekawsze. Trzeba by było
stworzyć jakiś styl, atmosferę. Na razie jest tylko przestrzeń do wystawiania jakichś rzeczy,
posadzenie słoneczników na trawniku przed (jak w zeszłym roku), przyczepienie do drzew
kolorowych balonów aby przyciągały uwagę, więcej muzyki, nic, nic, więcej informacji,
plakatów, darmowy alkohol i ciastka, więcej przyjaznych pracowników, wystawy fotografii,
promocja międzynarodowa, kontynuacja działań, organizacja koncertów, wystawy fotografii,
festiwal fotograficzny, nic, duża klubokawiarnia ze sceną na koncerty, teatr, otwarta scena dla
młodych, klubokawiarnia, restauracja i ogródek, kawiarnia z restauracją i żywym programem,
rozbudowałbym przestrzeń muzyczną, stworzył salę koncertową, studio nagraniowe,
przearanżowanie / zmiana funkcji P+K na bardziej skonkretyzowaną, przestrzeń wokół
CSW, knajpa w parkingu, zagospodarowanie niecki, lokal w piwnicy, sala
koncertowa/muzyczna, lokal w garażu, profesjonalne warsztaty, dobudowanie budynku obok,
w tym samym stylu architektonicznym, który byłby salą koncertową z barem, koncerty,
zapraszanie bardzo ważnych i znanych postaci sztuki współczesnej, warsztaty od malarskich
do muzycznych prowadzone przez ludzi wybitnych, więcej tkaniny, mniej surowości,
więcej zieleni
Co ci się w tym miejscu NIE podoba?
mało muzyki, drogie bistro, mało miejsc do siedzenia, hol, bar, godziny otwarcia, brak miejsc
do siedzenia, czarna posadzka!, basen performance wcale nie jest performance (niecka),
zimno i twardo, podłogi, drewno szybko się niszczy, czarna posadzka, rozkład sal
wystawowych (można się zgubić na wystawie), dźwięk windy, bar wydaje się szybkiej
obsługi, nie jest zapraszający, przytulny, na zasadzie kontrastu zrobiłabym klubowy, miejsce
do dyskusji mniejszych grup, nie podoba się surowość, obecność kątów ostrych, brak koloru
i muzyki w tle, brak kulisów teatralnych, brak fachowców do młodzieży, brak spójności
oprowadzających po wystawie (przykład: jeden człowiek zapraszał do dotykania i
obserwacji, pani zaś krzyczała), aura nieprzystępności wynikająca z odgórnie narzuconej
wizji artystycznej, drzwi wejściowe za wolno się otwierają, mała ilość dostępnych informacji,
BAR, kolumny na pierwszym piętrze, meble w pokoju z kuchnią, brak przestrzeni
edukacyjnej, brak researchu przed budową budynku, poczucie zimna, sztuczności (sztuczne
środowisko), zdecydowanie architektura, jakość wystaw, sztywne i surowe, niczym nie
zaprasza, brakuje tylko kapci, ze nie można wchodzić z lodami na patyku, zamknięta,
nieprzyjazna przestrzeń, do tej pory nic się w tym kierunku nie robilo. Wystawy sa kiepsko
opisane. Nudne opisy, zimna przestrzeń PK fajna idea ale niewykorzystana, wystawy
nieoswojone, odrzucajaca przestrzeń, to enklawa dla snobów, to że ta piekna surowa struktura
nie jest złamana niczym ciepłym, wchodząc do Hallu głupio mi że nie mam kapci na
nogach, Pustka. Brak swojego stylu. Za dużo przestrzeni. Wystawy zbyt rzadko zmieniane.
Dużo nie wykorzystanej przestrzeni, dzieciaki biegające, bryła budynku, Pokój z Kuchnią
(niestabilne miejsca do siedzenia, chropowate, nie podoba się również ze względów, cena
biletów, droga kawiarenka, wejście (wymaga poprawy), kawiarnia, zbyt mało luzu w CSW,
P+K niedostępne na co dzień, jest to galeria gdzie sztuka wisi a ludzie przechodzą obok,
dyrektor, złe oznaczenia, zimna przestrzeń, bryła budynku, budynek z zewnątrz nie
zaprasza, nie ma co tam robić, brak zainteresowania ze strony personelu
14

15. WARSZTATY
Kolejnym etapem projektu było spotkanie w formie warsztatowej zorganizowane 30 maja
2010 roku. Podczas spotkania zostały zaprezentowane wyniki oraz wstępny raport z
przeprowadzonych działań. Na spotkaniu w CSW obecni byli toruńscy radni, organizatorzy
projektu, pracownicy CSW oraz inni goście.
PRZEBIEG SPOTKANIA z 30 maja 2010r w CSW
W spotkaniu wzięli udział radni, pracownicy CSW, uczestnicy projektu oraz jego
organizatorzy (Paweł Kołacz, Piotr Wielgus, Krzysztof Ślebioda)
Na początku spotkania zostały zaprezentowane wyniki ankiet oraz obserwacji przestrzeni
zebrane na przestrzeni 3 tygodni.
Wnioski i przemyślenia:
 ludzie z zewnątrz nie mają informacji o tym, że mogą wejść
 palący mogą być sygnałem tego, że coś się w środku dzieje, jednak zachęcają tylko
innych palaczy, a nie np. rodziny z dziećmi, palarnia integruje tylko nielicznych,
odstrasza resztę,
 ankiet wypełniono 39, są obarczone błędem statystycznym ponieważ zostały
wypełnione w stosunkowo krótkim czasie,
 w kinie siedzenia są wygodne, jednak na przestrzeni CSW brak wygodnych miejsc
(zgodzili się wszyscy zebrani),
 osoby, które nie bywają, po prostu nie wiedzą co jest w środku, przychodzący
pojawiają się w konkretnym celu, pierwsze wrażenie jest odstraszające, a przestrzeń
niezrozumiała,
 radny 1: często przychodzi na kawę do CSW,
 badanie przestrzeni jest badaniem jakościowym, nie ilościowym, dlatego każda
informacja jest istotna,
 po odwiedzeniu wystaw, ludzie wychodzą, nie chcą korzystać z kawiarni, która jest
droga, sztywna i nieprzyjemna, odbywają się tu rozmowy biznesowe, nie towarzyskie;
możliwe, że dzieje się tak dlatego, że w budynku jest parking i nie trzeba szukać
15

16. miejsca do parkowania na starówce – dodaje radny, zatem targetem kawiarni są
biznesmeni,
 w Toruniu da się zaobserwować zwyczaj kupowania kawy na wynos przed pracą,
jednak do kawiarni CSW nikt nie wchodzi rano, a mogłoby się to zmienić gdyby
przyciągnąć ludzi zaproszeniem z zewnątrz, mówi radny
 CSW jest obiektem o mało określonej funkcji ( z zewnątrz nie wiadomo co to za
budynek),
 kawiarnia jest zamykana o 18.00, może należy zmienić godziny otwarcia, aby
przyciągnąć klientów, ludzi po pracy, studentów - warto poinformować właścicieli
kawiarni o wynikach ankiet,
 kawiarnia jest miejscem bardzo osobnym, możliwe, że wynajem miejsca na kawiarnię
nie był najlepszym pomysłem, lepiej byłoby urządzić AZYL kulturalny (bez opłat),
który mógłby funkcjonować jako miejsce wymiany myśli, P+K mógłby być
restauracją – mówi radny 2, dodaje jeszcze, że warto powtórzyć dyskusję po wybraniu
dyrektora,
 po zakończeniu projektu powstanie raport w którym uwzględnione zostaną
“bezkosztowe” zmiany typu ławka (która przyjęła się jako kanapa w holu), oraz raport
do budżetu na kolejny rok
O godzinie 13.00 pada pytanie do przybyłych: Jakie są pomysły na zmiany w CSW?
 Radny2: powinna pojawić się informacja tuż za szybą, np. na sztaludze, żeby
sprawdzić gdzie dana informacja działa,
 nikt nie przyjmuje wchodzących do CSW, a atrakcje parteru nie są widoczne,
 promocja miejska jest bardzo słaba,
 nie ma gdzie usiąść, więc potrzeba kanap ze stolikami,
 jest poważny problem z ochroną, która nie wie co się aktualnie dzieje w CSW, nie
jest też nastawiona pozytywnie do przychodzących, mentalność ochroniarzy jest
odstraszająca, jednak ochrona jest konieczna (pracownik CSW),
 nikt nie wie o kawiarni, hotspocie, parkingu (jeden z radnych),
 może należy obniżyć cenę biletu z 10 zł do 2 zł, a bilet rodzinny byłby dobrą
społeczną kampanią, dochód miesięczny z biletów I tak nie jest znaczący, cena mogła
by być symboliczna, np. 1 zł (radny 3),
 parter mógłby promować aktywności górnych pięter, dzięki promocyjnym hasłom
można wprowadzić ludzi do środka,
 przydałoby się tło muzyczne na parterze,
 potrzeba miejsca w którym można usiąść, porozmawiać i zasięgnąć informacji,
 radny2: można umieścić siedziska w niecce, dobre do spotkań,
 CSW mogłoby wysyłać druki bezadresowe, ulotki,
 baner jest dość mało widoczny na zewnątrz budynku,
 meble w P+K są koszmarne, warto to zmienić,
 CSW może funkcjonować jako dworzec kultury “Stacja przesiadkowa / przystanek
kultura” (radny2 i radny3),
 P+K może pełnić funkcję kawiarnianą, jest to dobra przestrzeń klubowo-
komercyjna, dlatego trzeba otworzyć P+K dla ludzi I wstawić wygodne meble,
 Pracownik CSW dodaje, że za 2 lata odbędzie się rebranding (przebranżowienie,
zmiana wizerunku P+K),
 obecnie siedzenia są niewygodne, podstawową wadą umeblowania jest brak
różnorodności, każdy ma inne preferencje,
16

17.  CO Z HOLEM?
 przestrzeń holu jest za duża, można wstawić drogę z dywanu, dywan ze strzałkami,
 można wstawić element sztuki, jakąś rzeźbę, kawałek wystawy, obiekty te mogą być
zmienne, może być wyspa do siedzenia zaprojektowana przez designerów (dodaje
pracownik CSW),
 informacja na wejściu musi być widoczna, mapa na ziemi nie jest dobrym
pomysłem, bo się ściera I nie można jej odczytać gdy pojawi się więcej ludzi,
 aby uzyskać przestrzeń przyjazną ludziom należy wstawić siedzenia, stoliki I
siedzenia dookoła sprzyjają rozmowom,
 można wystawić coś na chodniku, tak, aby przekaz był na wprost idących a główny
informator ustawić przy szybie,
 czy można pomalować chodnik? Powinna się pojawić inna przestrzeń przed
wejściem, coś trzeba postawić w oczywistym , widocznym miejscu, plakaty, które już
są, nie są zbyt widoczne, ludzie chętniej patrzą na wystawę księgarni,
 potrzeba komunikatu ustawionego na zewnątrz o treści: WEJDŹ! ZOBACZ CO
DLA CIEBIE MAMY!,
 padł pomysł gazetki kulturalnej CSW,
 przestrzeń parteru mogłaby funkcjonować do późna, powinna się pojawić pubo-
kawiarnia wieczorna,
 kawiarnię można połączyć z P+K, umowa kawiarni kończy się w październiku
(pracownik CSW), będzie to również dobry czas na rozmowy,
 można spróbować ruszyć z projektem P+K WIECZOROWĄ PORĄ na czas
wakacji,
 należy skonsultować pomysł kawiarni artystycznej z władzami, może TEATR
WICZY się tym zajmie?,
 problem leży w braku konsultacji społecznej, trzeba naprawić ten błąd w przypadku
CSW, próba konsultacji zostanie podjęta w przypadku restrukturyzacji parku
Bydgoskiego,
 Radny2 wspomina o projekcie z koncepcją współpracy społecznej wzięty z Finlandii,
radzi aby poczytać strategie rozwoju miasta, które dają konkretne informacje I dotyczą
konkretnych rozwiązań, aby można było zareagować z wyprzedzeniem na urzędnicze
propozycje,
Pod koniec spotkania Paweł Kołacz poinformował przybyłych, że pod koniec czerwca
odbędzie się spotkanie AMS w postaci debaty podczas której odbędzie się weryfikacja
postanowień oraz dzisiejszych rozwiązań. Debata ma stanowić początek dalszych działań
związanych z konsultacjami społecznymi.
17

18. Podczas warsztatów, jedna osoba zajmowała się spisywaniem najistotniejszych punktów na
tablicy, oto co udało się uzgodnić w kwestii potrzeb zmian w CSW:
SKRÓTOWE PODSUMOWANIE W PUNKTACH
(to co pojawiło się spisane na planszy)
 brak “towaru na półkach”,
 potrzeba kanap, siedzisk, stolików,
 ochrona powinna być bardziej dyskretna,
 ceny biletów powinny być niższe, warto pomyśleć o wprowadzeniu atrakcyjnych
biletów rodzinnych/grupowych,
 brakuje muzyki w tle (w holu),
 dystrybucja informacji o CSW, może w formie ulotek,
 można wprowadzić różnorodne meble do P+K,
 dywan od drzwi,
 elementy sztuki w holu,
 zaproszenie przy wejściu – dodatkowy element,
 opcja klubo-kawiarni w P+K
BADANIE PRZESTRZENI CSW – SPOTKANIE Z PRACOWNIKAMI
CSW
7 czerwca 2010 roku odbyło się spotkanie twórców projektu z pracownikami CSW podczas
którego zaprezentowane zostały wnioski oraz pomysły z majowych warsztatów, aby można
było je zweryfikować.
Oto co uzgodniono:
- czy ochrona musi być widoczna?
tak, musi być widać, że ktoś ten
budynek pilnuje
- siedzenia w holu są potrzebne,
było to widać podczas nocy
muzeów
- kawiarnia miała sięgać po ludzi, a
niestety jest odwrotnie, czasem
pełni rolę poczekalni z której
można zostać wyproszonym, jeśli
się nic nie zamówi,
- wg. Dyrektora organizacyjnego CSW, nie ma chętnych na kawiarnię,
- osoba z recepcji mówi: z bezpłatnych czwartków korzystają głównie grupy spoza Torunia,
wówczas mamy wrażenie zagęszczenia ruchu w CSW,
18

19. - w ciągu tygodnia 15 osób odwiedziło czytelnię,
- CSW jest miejscem pełnym sprzeczności, mówi pracownik recepcji, ponadto winda służy
nie tylko do transportu, ale też jako atrakcja budynku, szczególnie dla dzieci,
- ludzie wchodzą schodami na 3 piętro i myślą, że wystawy są tam darmowe,
- komunikacja z ochroną i stójkowymi jest dość kiepska, zdarza się, że nie odróżniają
pracowników CSW od odwiedzających,
- trzeba zmienić miejsce urzędowania ochroniarzy,
- główne wejście do CSW nie jest przyjazne użytkownikom, można uderzyć w zbyt wolno
otwierającą się szybę, zdarza się, że drzwi nie otwierają się w ogóle
PODSUMOWANIE
Odbyte badania, warsztaty oraz spotkania miały na celu zdiagnozować problematykę
przestrzeni CSW i za pomocą dialogu społecznego, uczynić ją bardziej przyjazną i atrakcyjną
dla odwiedzających. Projekt stanowi wstęp do dalszych rozmów oraz motywację do
korzystnych zmian w przestrzeni Centrum. Dzięki badaniom udało się wyodrębnić obszary
problematyczne nad którymi warto popracować aby uczynić CSW miejscem przyjaźniejszym
dla gości.
19

20. BADANIE PRZESTRZENI CSW – DEBATA PODSUMOWUJĄCA
Dnia 29 czerwca o godzinie 18.00 rozpoczęło się spotkanie podsumowujące dotychczasowe
badania przestrzeni CSW. W spotkaniu wzięli udział organizatorzy projektu, pracownicy
CSW oraz goście. Debatę rozpoczął Krzysztof Ślebioda z PZR, który streścił dotychczasowe
działania projektu. Następnie Piotr Wielgus (PZR) opowiedział pokrótce czym jest
partycypacja oraz przedstawił przybyłym projekt „Partycypator Toruński”, który w szerszym
zakresie realizuje założenia partycypacji społecznej. Kolejną częścią wstępu do dyskusji była
prezentacja wyników badań, przeprowadzona przez Pawła Kołacza. Przybyli goście
dowiedzieli się jak badano miejsce oraz jakie wnioski wysnuto z badań.
Dyskusja została zainicjowana pytaniem: Jak widzicie CSW?
Wypowiedzi przybyłych:
- być może pozytywne przykłady konsultacji mogłyby zachęcić ludzi do wdrożenia
partycypacji w życie?
- w CSW brakuje instrukcji obsługi, nie wiadomo jak użytkować ten budynek,
- Toruń jest mało związany ze sztuką współczesną, dlatego mało osób ciągnie do CSW,
przydałaby się edukacja od podstaw o sztuce,
- ta przestrzeń odstrasza, nie wiadomo jak się w niej zachować, brakuje tu przewodnika,
- nie potrzeba dużych zmian w architekturze, mały gest może pomóc,
- problemem miejsca nie jest fakt słabej reklamy miejsca, liczba osób odwiedzających CSW
nie jest niska, zły jest poziom edukacji o sztuce, badanie przeprowadzone na 39 osobach nie
jest reprezentatywne, wyniki nie wnoszą rozwiązań,
- badania nie są ilościowe, lecz jakościowe
Podczas dyskusji postawiono tezę: PRZESTRZEŃ CSW NIE JEST PRZYJAZNA,
- za pomocą przygotowanych materiałów, prezentacji Power-point, Piotr wyjaśnił czym jest a
czym nie przestrzeń przyjazna ludziom
- CSW funkcjonuje jako budynek nowy,
- kłopotliwa jest przestrzeń kawiarni,
- badania przestrzeni powinny mieć miejsce 1,5 roku przed budową budynku, pozorna
funkcjonalność CSW jest wynikiem braku takowych badań,
- sztuka współczesna powinna być otwarta na ludzi, obszar kontaktu społecznego powinien
być jasny w takim miejscu, w przypadku CSW, wybrano projekt najbardziej pasujący do
gotyckiego aspektu Torunia, te bardziej modernistyczne projekty odrzucono,
- przestrzeń wewnętrzna jest zaprzeczeniem zasad budynków sztuki, jest wyjęta z kontekstu
miasta oraz kontekstu społecznego,
- widzimy tutaj niekompetencję oraz bezradność decydentów,
- w porównaniu do innych centrum sztuki, CSW nie ma jasno wydzielonych funkcji,
przestrzeń publiczna musi dawać komfort, posiadać obszary przeznaczone do odpoczynku,
rozmowy, jedzenia, to wszystko zbliża ludzi,
- ludzie oczekiwali kontrowersji od CSW, a dostali kompromis, formę zachowawczą,
- CSW jest fizycznie dostępne dla ludzi, dla mam z wózkami, dla niepełnosprawnych,
- „mała” użyteczność miejsca jest cenna dla użytkowników,
- co można zrobić z przestrzenią, nie tylko przez sztukę? Dlaczego CSW nie może być
miejscem spotkań?
- małe zmiany typu wstawienie kanapy przyniosły efekty,
- CSW ma ogromny potencjał, tutaj można uruchomić właściwie każdy rodzaj aktywności,
20

21. - należy uczynić to miejsce bardziej przytulnym,
- postawić instalację lub dzieło sztuki na parterze,
- ale sztuka już tam jest! o 12.00 i o 17.00 włącza się instalacja dźwiękowa w kawiarni, a
meble w P+K to też dzieła sztuki
- projekt CSW był konsultowany z radą programową miasta, ale nie z mieszkańcami Torunia,
- CSW powstało 20 lat za wcześnie, to, że oswajamy się z tą trudną sztuką jest dobrym
procesem, sztuki trzeba przestać się bać
- w Toruniu przestrzeń publiczna nadal projektowana jest przez pojedyncze osoby, bez
konsultacji, przykre jest to, że konsultacją nadal nikt się nie interesuje
- „Partycypator Toruński”, do którego wstępem był mały projekt w CSW, jest innowacyjnym
w projektem zakładającym współudział mieszkańców w decydowaniu o kształcie miasta,
mieszkańcy Torunia będą mieli wpływ na kształt Parku Miejskiego
DZIĘKUJEMY ZA UDZIAŁ W PROJEKCIE
ORAZ ZA WSZYSTKIE CENNE OPINIE, SUGESTIE ORAZ
POMYSŁY KTÓRE STANOWIĄ PUNKT WYJŚCIA DO PRAC
NAD PRZYJAZNĄ PRZESTRZENIĄ CSW
21

22. SPIS TREŚCI
Wstęp – Raport z badania „Jak widzimy przestrzeń CSW?” .................................................... 2
Pierwsze spotkanie Grupy Badawczej ............................................................................. 3
Badanie 1 - zliczanie osób przechodzących przed CSW ................................................. 3
Badanie 2 – mapowanie behawioralne osób w budynku ................................................. 5
Przykładowe arkusze badań, zliczanie oraz mapowanie behawioralne .......................... 6
Badanie 3 – Śledzenie ruchu ............................................................................................ 8
Badanie 4 – Ankieta ......................................................................................................... 9
Jak ONI to widzą, czyli co wynika z Ankiet ................................................................. 11
Warsztaty ....................................................................................................................... 15
Spotkanie z pracownikami CSW ................................................................................... 18
Badanie przestrzeni CSW – debata podsumowująca ...................................................... 20
Spis treści ................................................................................................................................ 22
22