ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ - PHOTOGRAPHY

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Πολιτιστικό πρόγραμμα με τίτλο
«ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ
ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ»
Πριόβολος Θεοφάνης
Πετσούκη Άννα
Παλιάτσου Ουρανία
Εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας, καθηγητές 1ου Γυμνασίου Φιλιππιάδας
Σχ. Έτος 2014-2015
1
1ο Γυμν. Φιλιππιάδας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η φωτογραφία αποτελεί προσπάθεια του ανθρώπου να απαθανατίσει
τη στιγμή.
Ο φόβος απώλειας της εικόνας που έχουμε στην μνήμη προσώπων και
γεγονότων, μετέτρεψε την φωτογραφία σε ενθύμιο και ιστορικό
ντοκουμέντο, πηγή άμεση προς επίρρωση ιστορικών αφηγήσεων και
σχολιασμού ιστορικών γεγονότων. Όλα αυτά βέβαια με την προϋπόθεση
να μην αλλοιωθεί το φωτογραφικό υλικό με διάφορες παρεμβάσεις.
Εκτός αυτού η φωτογραφία θεωρείται ένα από τα πιο ισχυρά όπλα
ευαισθητοποίησης του κοινού σε θέματα παραβιάσεις δικαιωμάτων.

ΣΚΟΠΟΣ:
•Προβληματισμός σε θέματα που αφορούν την
κοινωνία.
•Επαφή με την ιστορία, ανάκληση στην μνήμη
γεγονότων που έχουμε ακούσει, διαβάσει.
• Μία ευκαιρία για διεύρυνση των γνωστικών μας
οριζόντων.

A΄ μέρος:
Η ιστορία της φωτογραφίας
Α1. Εισαγωγή
Α2. Συνοπτική ιστορία της φωτογραφίας
Α3. Πρωτοπόροι φωτογράφοι – οι
πρώτες φωτογραφίες

• 350π.Χ: Αριστοτέλης
• 1816: πρώτες πειραματικές
φωτογραφίες αντικειμένων χωρίς
φωτογραφική μηχανή
• 1826: Niepce είναι ο πρώτος που
κατόρθωσε να καταγράψει εικόνες με
τη βοήθεια του ηλιακού φωτός (
ηλιογραφία )
8

• 1847 :πρώτη φωτογραφική πλάκα ,
πρώτο αρνητικό φιλμ σε τζάμι
• 1856: πρώτη σειρά αεροφωτογραφιών
από αερόστατο
• 1868: μέθοδος έγχρωμης εκτύπωσης
• 1888: πρώτο φιλμ
9

 1936: Παρουσιάζονται δύο σημαντικές φωτογραφικές
μηχανές: η Exacta, που είναι και η πρώτη μονορεφλέξ για
φιλμ 24x36, και η Argus.
 Σην ίδια χρονιά κυκλοφορεί και το πρώτο τεύχος του
περιοδικού Life, στο οποίο η φωτογραφία κυριαρχεί.
 1940: Η φωτογραφία μπαίνει στο Μουσείο Μοντέρνας
Τέχνης στη Νέα Υόρκη.
 1942: Κυκλοφορεί στο εμπόριο το έγχρωμο φωτογραφικό
χαρτί Agfa Color για εκτύπωση έγχρωμων φωτογραφιών.
10

 1947: Διατίθεται το Ektachrome, το πρώτο έγχρωμο θετικό
φιλμ της Kodak.
 1948: Η πρώτη φωτογραφική μηχανή μάρκας Polaroid
κάνει την εμφάνισή της.
 1948: Ο Dennis Gabor διατυπώνει τη βασική θεωρία της
ολογραφίας.
 1948: Iδρύεται το πιο γνωστό φωτοειδησεογραφικό
πρακτορείο στον κόσμο, το Magnum.
11

 1950: Διοργανώνεται η πρώτη έκθεση
φωτογραφικών στην Κολωνία της Γερμανίας, η
Photokina.
 1959: Δημοσιεύονται οι πρώτες φωτογραφίες της
Γης από τεχνητό δορυφόρο.
 1963: Μαζικοποιείται η διαδικασία εκτύπωσης
έγχρωμων φωτογραφιών από έγχρωμες θετικές
διαφάνειες (Cibachrome).
12

 1967: Ιδρύεται στο Παρίσι το
φωτοειδησεογραφικό πρακτορείο Gamma,.
 1970: Στην Αρλ πραγματοποιείται η πρώτη διεθνής
φωτογραφική συνάντηση.
 1973: Ιδρύεται το πρακτoρείο Sigma.
 1990: Παρουσιάζεται η πρώτη ψηφιακή
φωτογραφική μηχανή.
 1997: Δημοσιεύονται οι πρώτες ψηφιακές
φωτογραφίες από τον πλανήτη Άρη.
13

Α3. Πρωτοπόροι φωτογράφοι – οι πρώτες
φωτογραφίες
 1826. Η αποτύπωση που θεωρείται ως η πρώτη
φωτογραφία επιτεύχθηκε μετά από οκτάωρη έκθεση,
δοκιμάζοντας τα όρια της υπομονής του Νιεπς. Απεικονίζει
τη θέα από το παράθυρο του εργαστηρίου του και γι’
αυτό έγινε γνωστή με τον τίτλο Θεά από το παράθυρο.
 Ο ίδιος την ονόμασε Retinas (αμφιβληστροειδής χιτώνας
ματιού). Ήταν ένα αρνητικό και η εικόνα εξαφανίστηκε
επειδή στο φως της ημέρας γίνεται απολύτως μαύρο.
Απεικονίζει ένα αγροτικό σπίτι στη Γαλλία.
14

JOSEPH NICEPHORE NIEPCE (1765-1833).
 Δεν είναι περίεργο που την πρώτη φωτογραφική εικόνα μπόρεσε να
την σταθεροποιήσει αυτός ο γάλλος πολυπράγμων εφευρέτης, το 1826.
Ονόμασε τη μέθοδο του "ηλιογραφία" και οι προσπάθειές του να το
επιτύχει χρονολογούνται από το 1814.
 Πρακτικά η μέθοδος αυτή ήταν δύσχρηστη γιατί απαιτούσε μεγάλους
χρόνους έκθεσης (είναι χαρακτηριστική η οκτάωρη έκθεση που
χρειάστηκε η Θεά από το παράθυρο). Σο συμβόλαιο συνεργασίας που
υπέγραψε το 1829 με τον Νταγκέρ αποτελεί ορόσημο για την
φωτογραφία, παρόλο που ο τελευταίος ανάπτυξε μια δικιά του
φωτογραφική μέθοδο, μετά τον θάνατο του Νιεπς το 1833
15

 1829. Η δεύτερη γνωστή σε μας φωτογραφία του
Νιεπς. Η πρωτότυπη χάθηκε κατά την
μεταφορά της για συντήρηση, στις αρχές του 19ου
αιώνα
16

WILLIAM HENRY FOX TALBOT (1800-1877).
 Κλασικιστής φιλόλογος, αιγυπτιολόγος,
μαθηματικός, φυσικός, μεταφραστής της
σφηνοειδούς γραφής των Φαλδαίων. Με τις εφευρέσεις
του στη φωτογραφία έβαλε τις βάσεις για την ανάπτυξη
αυτής της τέχνης και τεχνικής για τα επόμενα 150 χρόνια.
17

 1835. Ο Tάλμποτ επιτυγχάνει την πρώτη
φωτογραφική αποτύπωση σε χαρτί από το
αρνητικό. Αυτή ήταν η πιο διαδεδομένη
φωτογραφική διαδικασία-μέχρι την εμφάνιση
της ψηφιακής - για τα επόμενα 160 χρόνια.
18

LOUIS JACQUES MANDE DAGUERRE (1787-
1851)
 Ξεκίνησε σαν αρχιτέκτονας, στη συνέχεια ασχολήθηκε με
τη ζωγραφική και τη θεατρική σκηνογραφία. Δική του
επινόηση είναι το «διόραμα». Αξιοποιώντας συχνά την
camera obscura ως βοήθημα στη ζωγραφική
του, απέκτησε την έμμονη ιδέα να επιτύχει την εύκολη
καταγραφή εικόνων με κάποιο χημικό τρόπο.
19

 Σο 1826 έμαθε για τα πειράματα του Νιεπς και το 1829
υπέγραψε μαζί του ένα συμβόλαιο συνεργασίας για την
ανάπτυξη μιας φωτογραφικής μεθόδου. Μετά το θάνατο
του Νιεπς συνέχισε μόνος τις προσπάθειές του.Αποτέλεσμα
της επιμονής του ήταν η ανακάλυψη μιας διαφορετικής
πρακτικότερης τεχνικής που την ονόμασε νταγκεροτυπία
(daguerreotype).
20

 Η φωτογραφία αποτέλεσε μία από τις
σημαντικότερες εφευρέσεις του 19ου αιώνα και η
προσφορά της στο σύγχρονο πολιτισμό αποδείχθηκε
ανεκτίμητη.
21

Β΄ μέρος:
Η τεχνική της φωτογραφίας
Β1. Η φωτογραφική μηχανή
Β2. Βασικές αρχές οπτικής
Β3. Αναλογική φωτογραφία: Σκοτεινός θάλαμος,
ασπρόμαυρο φιλμ και έγχρωμο φιλμ
Β4. Ψηφιακή φωτογραφία

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ
Αναπαράσταση ενός τύπου
camera obscura.
Ψηφιακή μηχανή
23

σκοτεινός θάλαμος
 Ο σκoτειvός θάλαµoς: τo κυριότερο και
βασικότερο τµήµα της φωτογραφικής µηχαvής.
 Τι είναι: φωτoστεγής χώρος - κουτί - βαµµέvoς
µαύρoς µατ στo εσωτερικό τoυ (για v’ απoφεύγovται
οι αvταvακλάσεις).
 Όταν μπαίνουν oι φωτειvές ακτίvες δηµιoυργείται η
εικόvα τoυ αvτικειµέvoυ πoυ φωτoγραφίζεται.
 Στη µια πλευρά τo φιλµ και στηv απέvαvτι o φακός.
25

Camera Obscura
Οι πρώτες φωτογραφίες αποτελούν
ουσιαστικά απλές προβολές
εικόνων πάνω σε κάποια
επιφάνεια.
Πρώτη φωτογραφική «μηχανή»:
σκοτεινό δωμάτιο ή κουτί
(camera obscura)
Στη μία άκρη διαθέτει μια γυαλιστερή
επιφάνεια και στην απέναντι άκρη μία
πολύ μικρή οπή.
Σ’ αυτή τη διάταξη, οι ακτίνες του
φωτός διαδίδονται μέσα από την
οπή και σχηματίζουν πάνω στην
επιφάνεια το είδωλο των
αντικειμένων έξω από το δωμάτιο
ή κουτί.
26

Διάφραγμα
Τι είναι το Διάφραγμα:
Μηχανισμός από δέκα περίπου μεταλλικά ελάσματα
Βρίσκεται μέσα στο φακό
Ρυθμίζει την ποσότητα των φωτεινών ακτίνων που θα
περάσουν από τον φακό.
Το άνοιγμα του διαφράγματος συμβολίζεται µε το γράμμα
f (ορίζεται: o λόγος της εστιακής απόστασης του φακού
προς την διάμετρο του ανοίγματος).
27

Κλείστρο ή φωτοφράχτης
 Είναι o μηχανισμός που ρυθμίζει για πόσο χρόνο θα
περvάει τo φως µέσα από τo φακό (για vα φθάσει στη
φωτοευαίσθητη επιφάνεια του φιλμ).
 Οι χρόνοι έκθεσης, δηλαδή οι «ταχύτητες», στις
σύγχρονες φωτογραφικές µηχαvές είναι κλάσµατα του
δευτερολέπτου
 δίνονται ως ακέραιοι αριθµoί, oι οποίοι αvτιπρoσωπεύoυv τov
παρovoµαστή του κλάσματος (εννοείται ότι αριθμητής του κλάσματος
είναι η µovάδα).
 Στις σύγχρονες µηχαvές συναντώνται, συνήθως, οι
ταχύτητες 1, 2, 4, 8, 15, 30, 60, 125, 250, 500, 1000,
2000, 4000
28

Πρόσθετοι μηχανισμοί της
φωτογραφικής μηχανής
Εκτός από τα βασικά μέρη μιας φωτογραφικής
μηχανής, υπάρχουν οι βοηθητικοί (αλλά
σημαντικοί) μηχανισμοί:
 το σκόπευτρο
 η οθόνη εστίασης,
 το ωστήριο (πλήκτρο) λήψης,
 ο αριθμητήρας των λήψεων,
 το ενσωματωμένο φωτόμετρο
κ.λπ.
29

Φωτομέτρηση
 Κάθε φιλμ από κατασκευής έχει ένα βαθμό ευαισθησίας.
 Κάθε εικόνα που φωτογραφίζουμε, ανάλογα με τις συνθήκες
φωτισμού, στέλνει στο φακό της φωτογραφικής μας μηχανής
περισσότερο ή λιγότερο φως. Η διαβάθμιση της
φωτεινότητας της κάθε εικόνας είναι εξαιρετικά μεγάλη.
 Από την άλλη, το φιλμ απαιτεί μια συγκεκριμένη
ποσότητα φωτός, πάντα την ίδια, για να καταγράψει σωστά
μια εικόνα. Η ποσότητα αυτή εξαρτάται από την ευαισθησία του.
 Με το φωτόμετρο η μέτρηση της ποσότητας του φωτός που
περνά από το φακό για κάθε φωτογραφούμενη εικόνα
καθορίζει την σωστή έκθεση (διάφραγμα και ταχύτητα).
30

Β2. Βασικές αρχές οπτικής -
ορατό φάσμα
 Μία από τις γνωστές μορφές ενέργειας είναι η
Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία (ενέργεια) η
οποία εκπέμπεται από μια πηγή.
 Πηγές: ένα μεγάλο άστρο (π.χ. ο ήλιος), το νήμα ενός
ηλεκτρικού λαμπτήρα κ.ά.
 Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία διαδίδεται πολύ
γρήγορα σε οποιοδήποτε μέσο είναι διαπερατό
από αυτή και ταξιδεύει σε ευθείες γραμμές με τη
μορφή παλμικών κυμάτων.
 Χαρακτηριστικό φυσικό μέγεθος κάθε κύματος: το
μήκος κύματος (λ) (μονάδα μέτρησης: 1
νανόμετρο -- 1nm=10-9m).
31

Ανάκλαση
 Οι επιφάνειες, όταν βομβαρδίζονται από σωματίδια
ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, επιστρέφουν ένα
μέρος τους προς τα πίσω. Αυτό το φαινόμενο λέγεται
ανάκλαση. (Χάρη σ’ αυτή, μπορούμε να δούμε τα
αντικείμενα που μας περιβάλλουν).
 Υπάρχουν διάφορα είδη ανάκλασης. Όταν η
επιφάνεια που ανακλά είναι λεία λέμε ότι έχουμε
κατοπτρική ανάκλαση ενώ αν η επιφάνεια είναι
αδιαφανής (mat) παρατηρούμε διάχυτη
ανάκλαση.
32

Απορρόφηση
 Μια από τις βασικότερες αρχές της Φυσικής είναι η
αρχή διατήρησης της ενέργειας. Σύμφωνα με την
αρχή αυτή η ενέργεια μπορεί να μετατραπεί από μια μορφή
σε μία άλλη, αλλά δεν μπορεί ούτε να δημιουργηθεί εκ του
μηδενός, ούτε και να χαθεί.
 Έτσι το φαινόμενο του «σταματήματος» του φωτός από
μια μαύρη επιφάνεια είναι απλώς η μετατροπή του σε
ακτινοβολία με μήκος κύματος έξω από το ορατό φάσμα.
 Αυτό το φαινόμενο λέγεται απορρόφηση και προκύπτει
στο βαθμό που δεν παρατηρείται το φαινόμενο της
ανάκλασης.
33

Δημιουργία ειδώλου
 Η φωτογραφία είναι μια διαδικασία δημιουργίας
ειδώλου πάνω σε ένα φιλμ με επικάλυψη από
φωτοευαίσθητα υλικά.
 Η όλη διαδικασία μοιάζει με την αποτύπωση
μιας εικόνας στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του
ματιού μας.
 Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε ότι οι
φωτογραφικές μηχανές είναι μηχανικά
αντίγραφα του ματιού. Το ρόλο του βολβού παίζει ο σκοτεινός
θάλαμος, το ρόλο του αμφιβληστροειδούς το φιλμ, το ρόλο της ίριδας το
διάφραγμα και το ρόλο του φακού του ματιού ένα σύστημα μηχανικών φακών.

34

Οι απλοί φακοί
 Στο φαινόμενο της διάθλασης μια φωτεινή ακτίνα που
περνάει μέσα από το γυαλί μετατίθεται, αλλά η νέα πορεία
της είναι παράλληλη με την αρχική.
 Αν κατασκευάσουμε ένα γυάλινο δίσκο με κυρτές επιφάνειες, τότε μπορούμε να
συλλάβουμε δυο ακτίνες από κάποιο σημείο του αντικείμενου και να τους
αλλάξουμε πορεία ώστε, μετά την έξοδο τους από το γυαλί, να συγκλίνουν.
 Όταν βγαίνουν από την γυάλινη μάζα, έχει αλλάξει η
πορεία τους και συγκλίνουν σε ένα σημείο,
σχηματίζοντας εκεί ένα είδωλο του σημείου του
αντικείμενου.
 Το σύνολο τέτοιων εστιακών σημείων ονομάζεται εστιακό
επίπεδο όταν ο φακός είναι εστιασμένος στο άπειρο.
36

Τα βασικά σχήματα των φακών είναι:
 α) Επιπεδόκυρτος (κυρτός στη μια επιφάνεια, επίπεδος
στην άλλη)
 β) Αμφίκυρτος (κυρτός και στις δυο επιφάνειες)
 γ) Κυρτός μηνίσκος (ειδική κατηγορία-κυρτός στη μια
επιφάνεια)
 δ) Επιπεδόκοιλος (κοίλος στη μια επιφάνεια, επίπεδος στην
άλλη)
 ε) Αμφίκοιλος (κοίλος και στις δυο επιφάνειες)
 στ) Κοίλος μηνίσκος (κοίλος στη μια επιφάνεια)
 Οι τρεις πρώτοι είναι συγκλίνοντες, ενώ οι υπόλοιποι
είναι αποκλίνοντες.
38

Β3. Αναλογική φωτογραφία

Η σύγχρονη φωτογραφική μηχανή είναι συνδυασμός
εξειδικευμένων επιστημονικών γνώσεων και
τεχνολογιών από τρεις τομείς:
 των προκατασκευών, της οπτικής και, αφενός
στην αναλογική φωτογραφία της χημικής τεχνολογίας,
αφετέρου στην ψηφιακή της μικροηλεκτρονικής και
της πληροφορικής.
39

(camera obscura, pinhole camera)
Η ιστορία της –όπως ήδη έχουμε αναπτύξει-, αν και
ξεκινάει ουσιαστικά στα μέσα του 19ου αιώνα, έχει
ρίζες στους αρχαίους πολιτισμούς, π.χ. της Κίνας και
της Ελλάδας, και σχετίζεται με το σκοτεινό θάλαμο
(camera obscura, pinhole camera) που περιγράφει ήδη
ο Αριστοτέλης!
 Σε ένα σκοτεινό θάλαμο (κλειστό κουτί) με μια
μικρή τρύπα σε επίπεδη επιφάνειά του, εισέρχεται
το φως και απεικονίζει στην απέναντι από την τρύπα
επιφάνεια ένα αντεστραμμένο είδωλο του εξωτερικού
κόσμου.
40

Αριστερά: Αρχή λειτουργίας της camera obscura σε βιβλίο του 16ου αιώνα,
Μέση και Δεξιά: Καλλιτέχνες του 17ου αιώνα ζωγραφίζουν τις εικόνες των
ειδώλων που απεικονίζονται σε σκοτεινούς θαλάμους της εποχής

Ο σκοτεινός θάλαμος
 Πριν την εμφάνιση και πλήρη επικράτηση της
ψηφιακής φωτογραφίας παρέχονταν η δυνατότητα στον
ερασιτέχνη ή επαγγελματία φωτογράφο να εμφανίζει και
να μεγεθύνει μόνος του τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες
του, γεγονός που ενίσχυε τη χαρά της φωτογραφικής
τεχνικής.
 Συνάμα καλλιεργούσε το έδαφος για την εφαρμογή
καινοτόμων πρακτικών που τις περισσότερες φορές έδιναν
θαυμάσιο αισθητικό αποτέλεσμα. στη συνέχεια θα
παρουσιαστούν οι βασικές αρχές λειτουργίας ενός
σκοτεινού θαλάμου:
Για να δημιουργηθεί ένας απλός σκοτεινός θάλαμος χρειάζεται ένα
δωμάτιο διαστάσεων 3x4 μέτρα ή και σε μερικές περιπτώσεις μικρότερο. Σο
δωμάτιο χρειάζεται το πολύ ένα παράθυρο για άνετο εξαερισμό αλλά και
για αποτελεσματική συσκότιση.
42

Τεχνικές εμφάνισης και εκτύπωσης

 Από την εμφάνιση της φωτογραφίας στο
προσκήνιο μέχρι σήμερα χρησιμοποιήθηκαν πολλές και
διαφορετικές τεχνικές για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα που είναι
η τελική τυπωμένη φωτογραφία. Πολλές από αυτές είναι γνωστές και
αναφέρονται συχνά στην ιστορία της φωτογραφίας, ενώ άλλες παρέμειναν
στην αφάνεια. Σα τελευταία χρόνια έχει αναθερμανθεί το ενδιαφέρον για τις
φωτογραφικές τεχνικές του 19ου αιώνα και έτσι -για όποιον ενδιαφέρεται-
υπάρχουν πολλά βοηθήματα, βιβλία, άρθρα, και ιστοσελίδες (websites) στο
διαδίκτυο. Οι τεχνικές αυτές, στη σημερινή εποχή της ψηφιακής εικόνας και
του αυτοματισμού, μας ξαναγυρνάνε στις εποχές της εντελώς χειροποίητης
φωτογραφίας και στο εργαστήριο του πειραματιστή – αλχημιστή φωτογράφου.
43

Κίνδυνοι - προφυλάξεις
 Για την προετοιμασία των φωτογραφιών με τις τεχνικές το 19ου
αιώνα χρησιμοποιούμε μια σειρά από χημικά λιγότερο ή περισσότερο
επικίνδυνα για την υγεία γι’ αυτό πρέπει να παίρνουμε τις κατάλληλες
προφυλάξεις. Όλες τις συνταγές τις φτιάχνουμε και τις επιστρώνουμε
σε καλά αεριζόμενους χώρους. Φοράμε προστατευτικά γάντια για τα
χέρια και προστατευτικά γυαλιά για τα μάτια. Προστατευτική μάσκα
για την αναπνοή. Δεν πίνουμε, δεν τρώμε, δεν καπνίζουμε στον χώρο
των εργασιών. Ιδιαίτερη προσοχή στον νιτρικό άργυρο που είναι
ιδιαίτερα καυστικός για το δέρμα και τα μάτια.
44

Ψηφιακή φωτογραφία
 Η ψηφιακή φωτογραφία
αποτελεί ίσως την τελευταία
σημαντική εξέλιξη σε ότι
αφορά την τεχνική της
φωτογραφίας. Σε αυτές αντί
για το κοινό "χημικό" φιλμ
χρησιμοποιούνται
φωτοευαίσθητοι αισθητήρες.Η
πρώτη εμπορική ψηφιακή
φωτογραφική μηχανή
παρουσιάστηκε το 1990.
Σήμερα οι ψηφιακές μηχανές
αποτελούν ευρύτατα
διαδεδομένα καταναλωτικά
προϊόντα, ενώ συνεχίζουν να
εξελίσονται ενσωματώνοντας
επιπλέον δυνατότητες, όπως
και βιντεοσκόπηση, με ή χωρίς
καταγραφή ήχου.
45

Μια ματιά στο εσωτερικό μιας
ψηφιακής μηχανής:

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ
1. Medium Format
2. Ψηφιακές Μηχανές SLR
3. Compact με
εναλασσόμενους φακούς
48

Φακοί
 Ο κανονικός φακός συγκεντρώνει τις φωτεινές ακτίνες του φωτογραφιζόμενου
αντικειμένου και συνθέτει το ανεστραμμένο είδωλό του, που βλέπουμε από το
σκόπευτρο (βιζέρ), στο φίλμ. Σα βασικά είδη φακών που χρησιμοποιούνται
στη φωτογραφία είναι τα παρακάτω:

 Ο τηλεφακός λειτουργεί σαν τηλεσκόπιο και τα αντικείμενα φαίνονται
κοντινότερα και μεγαλύτερα.
 Ο ευρυγώνιος πιάνει πλατιές σκηνές και δείχνει τα
αντικείμενα απομακρυσμένα μεταξύ τους.
 Ο αντικειμενικός φακός μεταβλητής εστιακής απόστασης (zoom) μας δίνει τη
δυνατότητα να αλλάζουμε την προοπτική της φωτογραφίας και
 να καδράρουμε το θέμα μας με ακρίβεια.
 Οι αναμορφωτικοί φακοί για την προβολή κινηματογραφικών εικόνων
σινεμασκόπ, επιτρέπουν τη συμπίεση πλατειάς σκηνής στις διαστάσεις του
φιλμ και προβολή αυτού σε πλατιά οθόνη.

49

ΦΑΚΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ
ΜΗΧΑΝΩΝ
ΕΥΡΥΓΩΝΙΟΣ ΦΑΚΟΣ:
Ονομάζεται ο φακός με εστιακή μικρότερη
των 50mm και περιλαμβάνει όλους τους
φακούς από 35 - 6mm,
συμπεριλαμβανομένου και του φακού fish-
eye, που καλύπτει οπτικό πεδιό1800.
ΚΑΝΟΝΙΚΟΣ ΦΑΚΟΣ:
Ήταν ο πιο συνηθισμένος φακός για
φωτογραφική μηχανή. Η ορατότητα που μας
προσφέρει είναι σχεδόν ότι βλέπει το
ανθρώπινο μάτι. Βέβαια τα πράγματα δεν
είναι ακριβώς έτσι γιατί εδώ δεν παίρνουμε
υπόψη μας την περιφερειακή όραση του
ανθρώπου.
ΤΗΛΕΦΑΚΟΣ :
Ονομάζουμε τους φακούς με εστιακή
απόσταση μεγαλύτερη των 50mm οι οποίοι
μπορούν να φτάσουν μέχρι και 2000mm.
50

ΕΙΔΟΙ ΦΑΚΩΝ
 Οι φακοί χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες,
ανάλογα με την χρήση τους υπάρχουν οι φακοί
 σταθερού εστιακού μήκους
 Φακοί Zoom
51

ΦΑΚΟΣ ZOOM
 Οι φακοί αυτοί έχουν μεταβλητές εστιακές
αποστάσεις και αντικαθιστούν ένα εύρος φακών
σταθερής εστιακής απόστασης π.χ. ένας φακός 75-
300mm αντικαθιστεί όλους τους ενδιάμεσους.
52

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΦΑΚΟΥ
 Οι φακοί δημιουργούν τα είδωλα πάνω στο φιλμ ή
στο CCD, με τον ίδιο τρόπο που ένας μεγεθυντικός
φακός μαζεύει το φώς του ήλιου για να κάψει ένα
κομμάτι χαρτί. Οι σύγχρονοί φακοί είναι πολύπλοκα
μηχανικά εξαρτήματα, έχουν σχεδιαστεί από
υπολογιστές και είναι κατασκευασμένοι να δίνουν
εικόνες εξαιρετικής ακρίβειας και λεπτομέρειας.
53

ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΕΣΤΙΑΣΗ
 Τα συστήματα αυτόματης εστίασης είναι σχετικά
νέα στην φωτογραφία αφού εμφανίστηκαν τα
τελευταία 15 χρόνια, με όχι και τόσο ικανοποιητικά
αποτελέσματα στην αρχή. Με την πάροδο του
χρόνου εξελίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό, με
αποτέλεσμα σε ορισμένα είδη φωτογράφησης να
κρίνεται απαραίτητη.
54

Γ΄ μέρος:
Τα είδη της φωτογραφίας
Γ1. Φωτοειδησεογραφία (Φωτορεπορτάζ)
Γ2. Διαφημιστική Φωτογραφία – Φωτογραφία
στούντιο
Γ3. Αρχιτεκτονική Φωτογραφία – Φωτογραφία
εσωτερικών χώρων
Γ4. Φωτογραφία Τέχνης
Γ5. Άλλα είδη φωτογραφίας

Γ1. Φωτοειδησεογραφία (Φωτορεπορτάζ)
 Η φωτοειδησεογραφία (ή φωτορεπορτάζ) έχει να κάνει με την εικονογράφηση
της επικαιρότητας. Οι φωτογραφίες που ανήκουν σε αυτό το είδος σχετίζονται
συνήθως με τον ημερήσιο και εβδομαδιαίο τύπο μέσω φωτογραφικών
πρακτορείων τα οποία βέβαια εκπροσωπούν τον κάθε φωτογράφο. Η θεωρία
για το φωτορεπορτάζ αναφέρει ότι αφορά σε ένα συγκεκριμένο είδος ρεπορτάζ
το οποίο δημιουργεί εικόνες με σκοπό την εξιστόρηση ενός γεγονότος.
 Συνήθως αφορά σε φωτογραφικό υλικό και σε μερικές περιπτώσεις σε βίντεο.
Ο φωτορεπόρτερ θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να είναι έτοιμος για
φωτογράφηση, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχει πάντα μαζί του την
φωτογραφική μηχανή. Σημαντικά γεγονότα που επηρεάζουν τον κόσμο μπορεί
να συμβούν παντού και πάντα.
 Εκείνο το οποίο θεωρείται πολύ σημαντικό στοιχείο στο φωτορεπορτάζ είναι τα
πρόσωπα. Οι εκδότες θέλουν να βλέπουν πρόσωπα, εκφράσεις που
προκαλούν συναισθήματα.
56

Γ2. Διαφημιστική Φωτογραφία- Φωτογραφία
στούντιο

 Η διαφημιστική φωτογραφία είναι ένα είδος αρκετά σημαντικό για τη
γενική έννοια της φωτογραφίας. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν
φωτογραφίες αντικειμένων, φωτογραφίες μόδας καθώς και
φωτογραφίες πορτρέτων.
 Η διαφημιστική φωτογραφία είναι ένας μεγάλος εμπορικός
βραχίονας της φωτογραφίας που γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη και στην
εποχή της ψηφιακής φωτογραφίας.
 Η διαφημιστική φωτογραφία είναι το τμήμα εκείνο της φωτογραφίας
που χρησιμεύει στην προβολή και προώθηση εμπορικών προϊόντων
και υπηρεσιών.
57

ΟΙ ΚΛΑΔΟΙ
 Κλάδοι της διαφημιστικής φωτογραφίας με ιδιαίτερες δυσκολίες
αλλά με καταπληκτικούς φωτογράφους που τους υπηρετούν είναι οι
εξής:
 1. Η φωτογραφία αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών
 2. Η φωτογραφία κοσμημάτων και η φωτογραφία φαγητών και ποτών.
 3. Το μεγαλύτερο κομμάτι της διαφημιστικής φωτογραφίας αφορά
απλή φωτογράφιση αντικειμένων σε λευκό φόντο.
58

Γ3. Αρχιτεκτονική φωτογραφία –
φωτογραφία εσωτερικών χώρων
 Φωτογραφία κτιρίων και εσωτερικών χώρων
 Αντικείμενα μελέτης : λεπτομέρειες στον εσωτερικό χώρο.
 Στόχος : Η απλή καταγραφή συγκεκριμένου οικοδομήματος ως σημείου
αναφοράς ορισμένων δραστηριοτήτων:
 «Σε αυτό το ξενοδοχείο μείναμε», «αυτόν τον πύργο επισκεφτήκαμε»,
«αυτό είναι το δωμάτιο μου», «…και εδώ βλέπετε το σπίτι μας!».
 Ο (ερασιτέχνης) φωτογράφος, επιχειρεί να μας δείξει ένα κτίριο από το οποίο έτυχε
να περνά ή μέσα στο οποίο εξελίχθηκαν ορισμένα γεγονότα.
 Η αρχιτεκτονική φωτογραφία: Τομέας με μεγάλο εικαστικό και καλλιτεχνικό
ενδιαφέρον.
 Δεν είναι εύκολη υπόθεση.
 Χρειάζεται μελέτη και ανεπτυγμένη αίσθηση της σύνθεσης και της
γεωμετρίας (ώστε να δούμε, να αντιληφθούμε και τέλος να καταγράψουμε
το αισθητικό περιεχόμενο της εξωτερικής όψης ενός κτιρίου ή κάποιου
εσωτερικού χώρου).

Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
 Τρία είναι τα κυριότερα προβλήματα:
 ο τεχνητός φωτισμός: Δημιουργεί έντονες χρωματικές αποκλίσεις προς το
πορτοκαλί (στην περίπτωση λαμπών πυράκτωσης) ή προς το πράσινο (με
φωτισμό φθορισμού),
 ο χώρος είναι συνήθως περιορισμένος και η χρήση ευρυγώνιου φακού
δημιουργεί έντονες παραμορφώσεις, και τέλος,
 η φωτιστική αντίθεση είναι υψηλή, πέρα από τα όρια που μπορεί να
καταγράψει το φιλμ ή ο αισθητήρας CCD της ψηφιακής μηχανής
 Οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες χρησιμοποιούν ισχυρά φλας με ασύρματη
ενεργοποίηση, τα οποία τοποθετούν σε αφανή σημεία μέσα στο χώρο Με
τον τρόπο αυτό καταγράφεται παράλληλα με φυσική χρωματική ισορροπία
το φως της ημέρας που έρχεται από τα παράθυρα ή τις πόρτες.
 Για τον ερασιτέχνη η καλύτερη λύση είναι ένα ισχυρό φορητό φλας και να
το στρέψει σε λευκό τοίχο πίσω από τη θέση όπου έχει τοποθετήσει τη μηχανή,
ώστε το φως να διαχυθεί και δώσει την εντύπωση διαθέσιμου
περιβαλλοντικού φωτισμού.

Γ4. Φωτογραφία Τέχνης
 Η φωτογραφία τέχνης έγινε αποδεκτή ως αυτόνομη και ανεξάρτητη
τέχνη μισό αιώνα αφού αποτυπώθηκε η πρώτη φωτογραφία (1826).
Ωστόσο αποτελεί αιτία διαμάχης, ακόμα και σήμερα, το κατά πόσο η
φωτογραφία αποτελεί ξεχωριστή μορφή τέχνης ή είναι απλά μια
τεχνική ρεαλιστικής αναπαραγωγής εικόνων. Στις αρχές του 20ού
αιώνα ο γερμανοεβραίος φιλόσοφος Βάλτερ Μπένζιαμιν (Walter
Benjamin) έθεσε το ερώτημα αν η φωτογραφία έχει μουσειακή-
εκθεσιακή αξία ή αν είναι απλώς ένα προϊόν μηχανικής αναπαραγωγής
οπότε και η αξία της περιορίζεται στη σημειακή καταγραφή γεγονότων
61

 Το ερώτημα αυτό ανήκει στο παρελθόν. Στην εποχή μας, η ένταξη της
φωτογραφίας στην Τέχνη είναι αναμφισβήτητη. Οι φωτογραφικές
συλλογές είναι λειτουργικό έκθεμα σε πολλά σημαντικά μουσεία
παγκοσμίως, η ιστορία της φωτογραφίας διδάσκεται στα τμήματα
Ιστορίας και Θεωρίας της Τέχνης των Πανεπιστημίων
62

Γ5. Άλλα είδη φωτογραφίας
 Φωτογραφία pinhole
 Η φωτογραφία pinhole είναι η φωτογραφία χωρίς
φωτογραφικό φακό. Σην θέση του φακού παίρνει μια μικρή
τρύπα και χάρη στην ευθύγραμμη μετάδοση του φωτός,
παίρνουμε στην πλάτη της φωτογραφικής
μηχανής ένα αντεστραμμένο είδωλο. Αυτή η
φωτογραφική μηχανή, δεν χρειάζεται να είναι τίποτε
περισσότερο από ένα σκοτεινό κουτί, που να μπορεί να
ανοίγει για να μπορούμε να τοποθετούμε μέσα του το
φωτοευαίσθητο υλικό. Οι φωτογραφίες με την pinhole
είναι διαφορετικές από τις φωτογραφίες με φακό.
63

Υπέρυθρη Φωτογραφία
 Το ορατό φως είναι το μέσο με το οποίο οι άνθρωποι
βλέπουν, όχι όμως αναγκαστικά και το μέσο με το
οποίο παίρνουν φωτογραφίες.
 Το1931 ανακαλύφθηκε ένα φιλμ που μπορεί να
καταγράψει μια εικόνα με ορισμένα είδη υπέρυθρου
φωτός. Σήμερα, φωτογραφίες σε αυτή την περιοχή του
ηλεκτρομαγνητικού φάσματος μπορούν να τραβηχτούν με
μια συνηθισμένη μηχανήκαι με υπέρυθρο φιλμ.
 Η υπέρυθρη φωτογραφία, αν και πρωτοξεκίνησε για
στρατιωτικές ανάγκες, είναι πολύτιμη στην Ιατρική, αφού
μπορούμε να φωτογραφίσουμε στο σκοτάδι, αλλά και κάτω
από το δέρμα τις φλέβες ασθενών.
64

Δ΄ μέρος:
Η αισθητική της φωτογραφίας
Δ1. Η φωτογραφία ως τέχνη
Δ2. Καλλιτεχνικά κινήματα που επηρέασαν τη
φωτογραφία – Κυριότεροι εκπρόσωποι

Δ΄μέρος: Η αισθητική της φωτογραφίας
Δ1. Η φωτογραφία ως τέχνη

 Οι περισσότερες συζητήσεις για την φωτογραφία στρέφονται γύρω από
το κοινότοπο γεγονός ότι η φωτογραφία παρέχει πληροφορίες για την
εμφάνιση αντικειμένων και γεγονότων στον κόσμο. Αυτό με την σειρά
του έχει οδηγήσει σε τρία ερωτήματα. Πρώτο, ποιά είναι η σχέση
ανάμεσα στην τέχνη και την πληροφόρηση; Πώς μπορεί η φωτογραφία
να είναι τέχνη, αφού είναι στενά συνδεδεμένη με την αυτόματη
παράγωγη πληροφοριών; Δεύτερο, ποιά είναι η σχέση ανάμεσα στη
γνώση και την πληροφόρηση; Πώς μπορεί η φωτογραφία να παράγει
γνώση εάν είναι στενά συνδεδεμένη με την καταγραφή των
στιγμιαίων εμφανίσεων; Τρίτο, ποιά είναι η σχέση ανάμεσα στην τέχνη
και στη γνώση; Στο παρελθόν ήταν παραδεκτό πως η τέχνη
αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη μορφή γνώσης και με αυτή
την στάση υπερασπίστηκαν ή καταδίκαζαν κάθε αισθητική ή
επιστημονική θέση.
67

Δ2. Καλλιτεχνικά κινήματα που επηρέασαν τη
φωτογραφία- Κυριότεροι εκπρόσωποι
 Τα καλλιτεχνικά κινήματα που εμφανίστηκαν στην τέχνη της
φωτογραφίας είναι:
 ο Ουμανισμός,
 ο Ιμπρεσιονισμός,
 ο Μετά-ιμπρεσιονισμός,
 ο Πικτοριαλισμός,
 ο Μοντερνισμός,
 η Straight φωτογραφία
 και ο Σουρεαλισμός.
68

1η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
 1842
 Απεικονίζει το ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα
 Τραβήχτηκε από το Γάλλο αριστοκράτη Ζοζέφ –Ζιλπέρ Ζιρό ντε Πρανί
 Πουλήθηκε έναντι 789.000 ευρώ
69

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΟΥ
ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
70

H ΠΡΩΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
71

Thomas Annan - Glasgow, Close No. 80,
High Street 1868
72

Eadweard Muybridge - The Horse in
Motion 1878
73

Pentagon Flower, 1967, Mark Riboud
74

Phan Thi Kim Phuc, Nick Ut, 1972
75

Afghan Girl,
Steve McCurry, 1984
«Το κορίτσι από το
Αφγανιστάν»
oΤο υπέροχο βλέμμα της, εκφράζει
μέσα από την ομορφιά του όλο τον
βουβό πόνο ενός λαού σε «εξορία»
oΑποτελεί ένα από τα πιο
επιτυχημένα εξώφυλλα του
περιοδικού National Geographic
στην ιστορία της κυκλοφορίας του.
76

Tank Man, Jeff Widener 1989
77

“Bliss”, Charles o’ Rear 1996
78

Lone Jewish Woman, Oded Balilty, 2007
79

Φωτογραφία και τέχνη.
Ἂς σταθοῦμε στὸ πλευρὸ ἐτούτης τῆς μικρῆς
Φωτογραφίας
ποὺ εἶναι ἀκόμα στὸν ἀνθὸ τοῦ μέλλοντός της:
νέοι ἀνώφελα λιγάκι ἀγκαλιασμένοι
ἐνώπιον ἀνωνύμως εὐθυμούσης παραλίας.
Ναύπλιο Εὔβοια Σκόπελος;
Θὰ πεῖς
καὶ ποὺ δὲν ἦταν τότε θάλασσα.
========================
Κική Δημουλά
(ἀπὸ τὰ Ποιήματα, Ἴκαρος 1998)
80

«Η φωτογραφία λειτουργεί ως τέχνη όταν αφηγείται μία
ιστορία.» (Greenberg)
«Η φωτογραφία ελευθερώνει τη φαντασία» (Dali)
«Στη φωτογραφία η πίστη σε ένα απόλυτο χρόνο και
χώρο μοιάζει να εξαφανίζεται, με τη φαντασία να γίνεται
πηγή κατανόησης της εμπειρίας » (Breton)
«Η φωτογραφία αποτελεί κάτι που δημιουργήθηκε για να
μας δείξει πράγματα που αισθανόμαστε και όχι
αναγκαστικά όσα βλέπουμε» (Robins)

Γιάννης Ρίτσος
82

Επιτάφιος
Γιέ μου, σπλάχ ν ο τ ῶν σπλάχ ν ων μου, καρδούλα τῆ ς
καρδι ᾶς μου,
πουλάκι τ ῆς φτωχι ᾶς αὐ λῆς , ἀν θὲ τῆς ἐρημι ᾶς μου,
• πῶς κλείσαν τ ὰ ματάκια σου κα ὶ δὲ θωρε ῖ ς πο ὺ
κλαίω
καὶ δὲ σαλεύεις, δ ὲ γρικ ᾷς τ ὰ ποὺ πικρ ὰ σοῦ λέω ;
• Φιλ ῶ τὸ παγω μ έν ο σου χ ειλάκι πο ὺ σωπαίν ει
κι εἶ ν αι σ ὰ ν ὰ μ οῦ θύμωσε κα ὶ σφαλιγμέν ο μέν ει.
• Δὲ μοῦ μιλεῖ ς κι ἡ δόλια ἐγὼ τὸ ν κόρφο δές, ἀνοίγω
καὶ σ τὰ β υζι ὰ ποὺ β ύζαξες τ ὰ ν ύχ ια, γιέ μου μπήγω .
83

Μάης 1936, αιματηρά γεγονότα στη
Θεσσαλονίκη.
Η μάνα του 25χρονου Τάσου Τούση σπαράζει πάνω από το
νεκρό παιδί της.
Η δημοσίευση της φωτογραφίας, δεν αφήνει ασυγκίνητο
τον Ρίτσο.
Εστιάζει στο προσωπικό δράμα αλλά και στην ανάγκη για
συλλογικό αγώνα.
Κανένας θάνατος αγωνιστή για δημοκρατικές ελευθερίες
δεν πρέπει να πάει χαμένος.
84

Ο «Επιτάφιος» του Ρίτσου, δημοσιεύεται την ίδια
χρονιά.
Λογοκρίνεται από την Μεταξική Δικτατορία.
Αντίτυπα καίγονται στους στύλους του Ολυμπίου Διός.
Η φλόγα της ποιητικής συλλογής δεν σβήνει.
Ο Μ. Θεοδωράκης μελοποιεί τον Επιτάφιο θρήνο.
Τα αιματηρά γεγονότα του 1936 περνούν στα χείλια
όλων.

Φωτογραφία δρόμου…
μια πραγματική τέχνη η μια
εύκολη «παρενόχληση»;
86

Ιστορικά η φωτογραφία δρόμου, με τυχαίες σκηνές, είναι
ανεκτίμητη στην κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων και στο να
μάθουν από πού και πως φτάσαμε μέχρι εδώ.
Η φωτογραφία δρόμου:
 προϋποθέτει να είστε κοντά στους ανθρώπους - συχνά πολύ
κοντά.
Η φωτογραφία δρόμου, που έχει μια μακράν παράδοση στη
φωτοδημοσιογραφία την ιστορία της φωτογραφίας και στους
μεγάλους καλλιτέχνες, έχει γίνει πρόσφατα, η μάλλον εδώ και
πολύ καιρό, ύποπτη.

«Στην τέχνη το φαινομενικά ευκολότερο
είναι και το ουσιαστικά δυσκολότερο».
(Π. Ριβέλλης)
Μια φωτογραφία είναι η ίδια η ζωή που
αποστάζεται και που συντηρείται στην
αιωνιότητα.

Ο Γουόκερ Εβανς φωτογράφιζε τους
συνεπιβάτες του με μία κάμερα
κρυμμένη στο παλτό του
Ο δρόμος, ο χώρος όπου ο
πολιτισμός αναπτύσσεται και
απεικονίζεται .
« Μην πυροβολείτε τον... φωτογράφο»
89

Η φωτογραφία ως ιστορική
πηγή
90

Οι φωτογραφίες είναι μία από τις πολλές πηγές που μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε για να αναλύσουμε και να ερμηνεύσουμε ένα
γεγονός, μία εξέλιξη ή ένα ιστορικό φαινόμενο. Μόνο
περιστασιακά μπορεί να είναι το μόνο διαθέσιμο στοιχείο
μαρτυρίας (για παράδειγμα, φωτογραφίες της καθημερινής ζωής,
που τραβήχτηκαν στο γκέτο της Βαρσοβίας το 1943) αλλά
συνήθως άλλες μορφές στοιχείων είναι επίσης διαθέσιμες και
συχνά χρειάζεται να τις συμβουλευτούμε έτσι ώστε να
καταλάβουμε πλήρως μια φωτογραφία.

Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΤΡΕΛΟΚΑΜΠΕΡΟΣ
92

 Στις 14 Μαΐου 1912: ο Υπολοχαγός Καμπέρος, απογειώθηκε από το Παλαιό Φάληρο, με
κατεύθυνση το χώρο των στρατιωτικών ασκήσεων. Δεν πρόφθασε να φθάσει στον
προορισμό του. Καθώς πλησίαζε στο χώρο των ασκήσεων, μεταξύ Καπανδριτίου και Αγίου
Μερκουρίου (Κιούρκα) λόγω βλάβης του κινητήρα, προέβη σε αναγκαστική προσγείωση.
 Λίγα όμως μέτρα πάνω από το έδαφος, ο κινητήρας σταμάτησε και το αεροπλάνο
κατέπεσε, με αποτέλεσμα να πάθει σοβαρές ζημιές. O χειριστής σώθηκε, πηδώντας από
ύψος 10 μέτρων, επάνω σε ξηρά χόρτα.
 O Καμπέρος ανέλαβε διάφορες αποστολές κατοπτεύσεως για λογαριασμό των εχθρικών
στρατευμάτων από ύψος 1.000 έως 1.500 μέτρων και κατόπιν προσγειώθηκε ομαλά στην
περιοχή Κουσούμπι.
 Εκεί έτρεξαν Αξιωματικοί και στρατιώτες να θαυμάσουν τον πρώτο Έλληνα
στρατιωτικό αεροπόρο. Σε λίγο έφθασε και ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος με το
Γάλλο στρατηγό Εντού και τον συνεχάρησαν για την επιτυχημένη πτήση.

ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
94

ΣΜΥΡΝΗ
 Την μαρτυρία ενός πρόσφυγα μεταφέρει ο Γάλλος
δημοσιογράφος Rene Paul στο κείμενο που
ακολουθεί: «Το Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου, στις 11
το πρωί, το πρώτο τμήμα του τουρκικού
ιππικού έκανε την είσοδο του στη Σμύρνη.
95

Τετάρτη, 13 Αυγούστου 1922. Το μεσημέρι, άκουσα να
φωνάζουν «Φωτιά!». Ανέβηκα στην ταράτσα του σπιτιού
μου.Οι πρώτες λάμψεις της πυρκαγιάς ήταν ορατές. Έδιναν
την εντύπωση ενός τεράστιου Μισοφέγγαρου.

Πέμπτη βράδυ. Στο δρόμο, στην αποβάθρα της
Πούντας, μια γυναίκα που τρελάθηκε, ρίχνεται στη
θάλασσα! Οι άνδρες της πυροσβεστικής υπηρεσίας τη
βγάζουν και αναγκάζονται να τη δέσουν στα
κιγκλιδώματα, γιατί προσπαθεί να κάνει τα ίδια. Δίπλα
μας ακριβώς μια γυναίκα την πιάνουν οι ωδίνες του
τοκετού.

Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΧΙΡΟΣΙΜΑ - ΝΑΓΚΑΣΑΚΙ
100

•Η ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα – ένα από τα μεγαλύτερα
εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ο τρόμος που προκάλεσε την
ανέδειξε σε σύμβολο υπέρ της παγκόσμιας ειρήνης και του πυρηνικού
αφοπλισμού.
•Ο βομβαρδισμός της Χιροσίμα από τις ΗΠΑ έλαβε χώρα λίγο πριν τη
λήξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου, στις 6 Αυγούστου 1945 και ήταν η
πρώτη πολεμική πυρηνική επίθεση της Ιστορίας.
•Η βόμβα ήταν τύπου ουρανίου 235, η οποία είχε λάβει το προσωνύμιο
«Little Boy» (αγοράκι).
•Ο αρχικός αριθμός των θυμάτων που πέθαναν ακαριαία από τη ρίψη
των βομβών υπολογίζεται σε περίπου 70.000 στη Χιροσίμα και 40.000
στο Ναγκασάκι. Μέχρι το 1950 ο απολογισμός των θυμάτων είχε φτάσει
τα 200.000 θύματα.
•

Τείχος Βερολίνου
102

Το τείχος που χώριζε την πόλη σε Ανατολική και Δυτική κτίστηκε από
την κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας για να αποτρέψει τους
πολίτες της να αυτομολούν από την Ανατολή στη Δύση.
Στα 28 χρόνια της ύπαρξής του τουλάχιστον 86 άνθρωποι βρήκαν το
θάνατο στο τείχος στην προσπάθειά τους να διαφύγουν .

Η ΠΤΩΣΗ
Στην πτώση του συνέβαλλαν πολλοί παράγοντες. Ο
σημαντικότερος ήταν η πολιτική του Γενικού Γραμματέα
του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης
Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Το Τείχος έπεσε τη νύχτα της Πέμπτης 9 προς Παρασκευή
10 Νοεμβρίου 1989 μετά από 28 χρόνια.
105

106

ΤΕΛΙΚΑ.. ΠΑΤΗΣΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΣΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ;
20 Ιουλίου 1969: “Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο,
ένα γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα”
107

 1. Όταν οι αστροναύτες έστησαν την αμερικανική σημαία, αυτή φαίνεται να
κυματίζει, πράγμα αδύνατο, αφού στο φεγγάρι δεν υπάρχει άνεμος.
 Στην πραγματικότητα, η σημαία συγκρατείται ανοικτή
από μια οριζόντια ράβδο και απλούστατα κινείται, όταν οι
αστροναύτες την ξετυλίγου..
108

 2. Δεν διακρινόταν καμία πληθώρα λαμπών άστρων στον σκοτεινό ουρανό
της Σελήνης, παρόλο που δεν υποφέρει από τη φωτορύπανση, αντίθετα με τη
Γη.
 Στην πραγματικότητα τα άστρα, αν και ήταν ορατά από τα μάτια των
αστροναυτών πάνω στο φεγγάρι, δεν ήταν αρκετά λαμπερά για να
αποτυπωθούν στις φωτογραφίες.
109

 3.Η σεληνάκατος που ζυγίζει 17 τόνους, δεν φαίνεται να αφήνει κανένα
αποτύπωμα στην σεληνιακή άμμο, όμως ακριβώς δίπλα είναι ορατά τα ίχνη
των παπουτσιών των κατά πολύ ελαφρύτερων αστροναυτών.
 Στην πραγματικότητα, την ώρα που οι κινητήρες της ακάτου
ενεργοποιούνται, η λεπτή σκόνη τινάζεται μακριά και το σκάφος ακουμπά
πάνω στο σκληρό βράχο. Λίγο μετά η σκόνη κατακάθεται και οι
αστροναύτες αφήνουν τα αποτυπώματά τους σε αυτήν.
110

 4. Τα ίχνη των παπουτσιών στη λεπτή σκόνη, παρά την ανυπαρξία υγρασίας
ή ατμόσφαιρας ή ισχυρής βαρύτητας, είναι απρόσμενα έντονα και
καλοδιατηρημένα, σαν να έχουν γίνει από το περπάτημα ποδιών σε
βρεγμένη άμμο.
 Στην πραγματικότητα, η έλλειψη ανέμου στο φεγγάρι σημαίνει ότι τα
αποτυπώματα διατηρούνται πολύ καλύτερα από ό,τι στη Γη.
111

ΟΙ ΔΙΔΥΜΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΜΙΝΟΡΟΥ ΓΙΑΜΑΣΑΚΙ. Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
ΤΟΥΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΤΟ 1966 ΜΕ ΤΟΝ ΒΟΡΕΙΟ ΠΥΡΓΟ
ΚΑΙ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ
ΠΥΡΓΟΥ. ΓΙΑ ΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΑΝ 7
ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ 4.000 ΕΡΓΑΤΕΣ.
ΔΙΔΥΜΟΙ ΠΥΡΓΟΙ
112

Ο Βόρειος Πύργος καταρρέει στις 10:28 π.μ.
113

Η πτώση των δίδυμων πύργων, έπειτα από την
πρόσκρουση αεροπλάνων που είχαν καταληφθεί από
ισλαμιστές τρομοκράτες, πάγωσαν την ανθρωπότητα.
Πρόκειται για την μεγαλύτερη τρομοκρατική
επίθεση που έχει συμβεί έως σήμερα και αποτελεί
κομβικό σημείο της παγκόσμιας ιστορίας, έχοντας
προκαλέσει πολλές αλλαγές στις διεθνείς σχέσεις,
στην κοινωνική και πολιτική ζωή σε όλο τον κόσμο.

ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ, ΧΙΛΙΕΣ
ΛΕΞΕΙΣ.
Η φωτογραφία ως μέσο
ευαισθητοποίησης του πολίτη.
115

Μια εικόνα χίλιες λέξεις. Με μια εικόνα μπορούμε να
συλλάβουμε πιο εύκολα κοινωνικά και πνευματικά
φαινόμενα στην καθημερινότητά μας που δύσκολα
ένα ανθρώπινο μυαλό μπορεί να τα κατανοήσει. Με
μια εικόνα μπορούν να ευαισθητοποιηθούν πολλοί
άνθρωποι και να βοηθήσουν εκείνους που πραγματικά
έχουν ανάγκη και υφίστανται βία και ζουν σε
συνθήκες υποσιτισμού κυρίως σε χώρες του τρίτου
κόσμου όπως θα δούμε παρακάτω

Τεχνικές λήψης
118

Κανόνας των τρίτων
 Χωρίζουμε το επίπεδο σε εννέα ίσα μέρη,
οριζοντίως και καθέτως.
 Καδράρουμε τη φωτογραφία, έτσι ώστε τα κύρια
αντικείμενα να βρίσκονται γύρω από τα τέσσερα
σημεία τομής των γραμμών των τρίτων, παρά στο
κέντρο της εικόνας.

Κανόνας των τρίτων

Κοντράστ
 Το κοντράστ είναι αυτό που ξεχωρίζει το κάθε
αντικείμενο από το φόντο.
 Η φωτεινότητα καθορίζεται από το πόση φωτεινή
ενέργεια ακτινοβολίας θα φτάσει στο μάτι το οποίο
παρατηρεί ένα αντικείμενο ή μία επιφάνεια από μια
συγκεκριμένη οπτική γωνία.
 Ο όρος κοντράστ σημαίνει αντίθεση και υποδηλώνει τη
διαφορά στη φωτεινότητα ανάμεσα σ' ένα μέρος της
εικόνας και σ' ένα άλλο.

Κοντράστ

Πανοραμική φωτογραφία
 Ξεφεύγοντας από τα όρια της αναλογίας της συμβατικής
φωτογραφίας, περνάμε στην πανοραμική φωτογραφία, με
την αναλογία των διαστάσεων του καρέ να ξεκινάει από 1:2
και να μεγαλώνει.
 Ο πιο απλός τρόπος για τη δημιουργία μιας πανοραμικής
φωτογραφίας είναι η λήψη διαδοχικών καρέ με μια
συμβατική φωτογραφική μηχανή, που φτάνει ως τις 360°
και στη συνέχεια θα χρειαστεί επεξεργασία. Η ίδια
διαδικασία, για καλύτερο αποτέλεσμα, μπορεί να γίνει με τη
χρήση ευρυγωνίου φακού.

Προοπτική
 Προοπτική είναι ένα μέρος της διδασκαλίας της
γεωμετρίας που αποσκοπεί στην απεικόνιση ενός
τρισδιάστατου σχήματος σε μια δισδιάστατη
επιφάνεια έτσι ώστε κοιτάζοντάς το να έχουμε την
ίδια εντύπωση που έχουμε με την πραγματική εικόνα.

Τεχνολογία φωτογραφικής
μηχανής
128

 Η ψηφιακή φωτογραφική μηχανή είναι μια συσκευή η
οποία καταγράφει εικόνες με ηλεκτρονικό τρόπο, σε
αντίθεση με την απλή φωτογραφική μηχανή η οποία
καταγράφει εικόνες με χημικές και μηχανικές διαδικασίες.
 Οι περισσότερες ψηφιακές μηχανές καταγράφουν εκτός
από εικόνες και ταινίες βίντεο και ήχο. Οι περισσότεροι
άνθρωποι αγοράζουν ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές και
όχι φωτογραφικές μηχανές με φιλμ και αναγκάζουν
πολλούς κατασκευαστές να εγκαταλείπουν την κατασκευή
των δεύτερων.
129

Οπτικό σύστημα
 Η ψηφιακή και η συμβατική φωτογραφική μηχανή
στηρίζονται εξ ίσου στις οπτικές ιδιότητες του φακού, με
τον οποίο είναι εφοδιασμένες. Στην ψηφιακή μηχανή,
χρησιμοποιείται για να συγκεντρώνει το φως στον
αισθητήρα της μηχανής, ο οποίος το μετατρέπει σε
ηλεκτρικό σήμα. Ο φακός είναι από τα πλέον καθοριστικά
στοιχεία τόσο για την ευκρίνεια της τελικής εικόνας όσο
και για τις φωτογραφικές δυνατότητες κάθε συσκευής. Ο
συνδυασμός του διαφράγματος και του κλείστρου ελέγχει
το ποσό φωτός που θα δεχτεί ο αισθητήρας (ρύθμιση
έκθεσης), όπως και στις μηχανές με φιλμ.
130

Αισθητήρας
 Ανάλογα με τον τρόπο μετατροπής του προσπίπτοντος φωτός σε
ηλεκτρικό σήμα, οι αισθητήρες κατατάσσονται σε δύο τύπους:
Αισθητήρες CMOS και αισθητήρες CCD.
 Από τα βασικότερα τεχνικά χαρακτηριστικά ενός αισθητήρα είναι ο
αριθμός των υπο-αισθητήρων (και, επομένως, των πίξελ), που
καλύπτουν την επιφάνειά του. Έτσι υπάρχουν, για παράδειγμα, CCD
των 3 Mpixel και CCD των 7 Mpixel. Όμως, πρέπει να τονιστεί ότι ο
αριθμός των πίξελ δεν είναι ποτέ, από μόνος του, ενδεικτικός της
αναλυτικότητας (resolution) της παραγόμενης εικόνας, η οποία
επηρεάζεται από το φακό, τον οπτικό θόρυβο (κόκκο) του αισθητήρα
και την ποιότητα της επεξεργασίας που υφίσταται η εικόνα πριν την
τελική αποθήκευσή της στην κάρτα μνήμης.
131

Λανθασμένη άποψη
Πολλά Mega Pixel = Μεγάλη σε μέγεθος φωτογραφία1321ο Γυμν. Φιλιππιάδας

Σωστή άποψη

Λανθασμένη άποψη
Ο Ζοοm φακός έχει σχέση με την προοσπτική1341ο Γυμν. Φιλιππιάδας

Σωστή άποψη

Μια καλή φωτογραφία
κρίνεται
από το αν «έχει συλλάβει τη
στιγμή»
136

137

138

139

140

141

142

143

144

145

146

147

148

149

150

151

152

153

154

155

Οι 5 πιο ακριβοπληρωμένες
φωτογραφίες στον κόσμο.
156

5. Άγνωστος φωτογράφος:
«Billy the Kid»,
$2.3 εκ.157

4. Edward Steichen:
«The Pond-Moonlight»
$2.6 εκ.
158

3. Andreas Gursky: «99 Cent II Diptychon»,
$3.39 εκ
159

2. Cindy Sherman: «Untitled #96»,$3.89 εκ.
160

1. Andreas Gursky:
«Rhein II»,
$4,34 εκ
161

Αχ Τέχνη. . . !
Ποτέ δεν σταματάς να με αφήνεις άφωνο με τα τερτίπια σου.
Για κάτι που ουσιαστικά δεν υπάρχει, για κάτι που δεν έχει
καμία απολύτως πρακτική χρήση είσαι πολύ περίπλοκη το
ξέρεις; Και συχνά πανάκριβη.

βιβλιογραφία
Susan Sontag: Περί φωτογραφίας, Αθήνα: ΥΨΣΟγράφος
 Gisele Freund: Υωτογραφία και κοινωνία, Αθήνα: ΥΨΣΟγράφος
 Walter Benjamin: Δοκίμια για την Σέχνη – ΢υνοπτική Ιστορία της
 Υωτογραφίας, Αθήνα: Κάλβος
 Peter Wollen, John Szarkowski: Η αισθητική της φωτογραφίας, Αθήνα: Καθρέφτης
 Πλάτων Ριβέλλης: Υωτογραφία
 Παναγιώτης Κατερτζιάδης: Βασικά μαθήματα φωτογραφίας
 Κωστής Αντωνιάδης: Λανθάνουσα εικόνα, Αθήνα: Μωρεσόπουλος
 Η Υωτογραφία και η Σεχνική της από τους συντάκτες του TIME-LIFE σε μετάφραση
του Δημήτρη Θεοδώρου, εκδ. TIME-LIFE, 1980.
 Ματσαγγούρας Η. Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, Μάθηση, Αθήνα: Γρηγόρης,
2000.
 Ματσαγγούρας Η. ΢τρατηγικές Διδασκαλίας. Η κριτική σκέψη στη
 Διδακτική πράξη, Αθήνα: Gutenberg, 2004.
 Υυσική Γενικής Παιδείας Γ΄ Σάξης Ενιαίου Λυκείου, ΟΕΔΒ, 1999.
 Εικαστικά Α΄Ενιαίου Λυκείου, ΟΕΔΒ, 1999.
163

Ιστοσελίδες
 http://www. wikepedia.com
 http://www.photo.gr
 http://www. photocircle.gr http://www. agrinioart.gr
 http://www. e-telescope.gr http://www. fotoart.gr
 http://www. photodrama.ning.gr
 http://www.hcp.gr
 http://www.teiath.gr/sgtks/photography http:// davidlachapele.com
 http://1lyk-alexandr.evr.sch.gr/
 ev1.1host.gr/~asprovav/world press
164

 Σπύρος Σκιαδόπουλος "Ο μαγικός κόσμος της φωτογραφίας"[
 http://el.wikipedia.org
 Πλάτων Ριβέλλης, Φωτογραφία
 http://www.slideshare.net/propetis/ss-293794
 http://www.youtube.com/watch?v=nw43fXCUJ7s
 http://spkolyvas.blogspot.gr/p/blog-page.html
 http://www.fotoart.gr/istoria/
 http://www.tlife.gr/Article/news-fwtografia/0-9-46819.html
 http://fotoistoria.pblogs.gr/
 http://www.unicef.gr/
 http://www.newsbeast.gr/world/arthro/391673/i-proti-fotografia-ston-
kosmo/
 http://www.noesis.edu.gr/egyklopaideia.php?egkTitle=photography
 http://www.protothema.gr/world/article/214100/h-proth-fotografia-ston-
kosmo/
 http://www.iefimerida.gr
 http://www.polispress.gr
 http://noesi.gr/book/truestory/carter
 http://www.koutipandoras.gr/

Ευχαριστούμε ιδιαίτερα:
 Ερευνητική εργασία με θέμα τη Φωτογραφία. Τμήμα Β2 , ΓΕ.Λ
Βασιλικών & 49ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ, Ερευνητική
εργασία : «ΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΦΩΣ - Η ιστορία της φωτογραφίας: Από
το σκοτεινό θάλαμο στην ψηφιακή εικόνα», Επιβλέπουσα
καθηγήτρια: Πεταλά Βάγια
 1ο ΓΕΛ Αλεξανδρούπολης - «Ψηφιακή Φωτογραφία»
Ερευνητική εργασία - Σχολικό Έτος 2011-2012
 1ο Λύκειο Φιλιππιάδας «ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ…ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ»
Ερευνητική εργασία των μαθητών της Α΄ Λυκείου - Υπεύθυνες
Καθηγήτριες: Παναγιώτα Φασιά, Αναστασία Παλιάτσου – Σχολικό Έτος
2012-2013
166

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ - PHOTOGRAPHY

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ - PHOTOGRAPHY

Similar to ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ - PHOTOGRAPHY (20)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ - PHOTOGRAPHY