Universiteti Aleksander Moisiu Durres DEGA: FINANCE-BANKE LENDA: APLIKIME KOMPJUTERIKE

1. ~ 1 ~
UNIVERSITETI “ALEKSANDER MOISIU”
LENDA:APLIKIME KOMPJUTERIKE
DEGA:BANKE-FINANCE
DETYRË KURSI
TEMA: Bankat dhe teknologjia e informacionit e sotmja dhe prespektiva
RASTE STUDIMI: E-BANKING

2. ~ 2 ~
 Ç’ështe e-Banking
 Historiku i e-Banking
 Llojet e-banking
 Stategjitë dhe paketat e produkteve
 Përfitimet dhe të veçantat e këtij shërbimi
 Përparsitë online
 Kush e ofron këtë shërbim
 Ofertat dhe përdorimi i e-banking për bizneset dhe individët
 Kostot
 Të metat dhe disavantazhet
• Siguria

3. ~ 3 ~
Bankat në të gjithë botën dhe në Shqipëri ofrojnë tashme një
shërbim online, të quajtur e-banking.E-banking i lejon
klientët të kryejne një sërë transaksionesh online, pa qenë
nevoja të shkojnë deri në bankë. Ka një rang të gjërë
shërbimesh të ofruara dhe disa banka do t'ju japin kushte
më të favorshme, nëse zgjidhni të kryeni transaksione
online.

4. ~ 4 ~
Shërbimet online banking filluan ne New York , me 1981,ajo përfaqesohej nga
katër banka më të mëdha të qytetit(Citibank, Chase Manhattan, Chemical
dhe Manufacturers Hanove)që ofronin shërbime bankare në shtëpi duke
përdorur sistemin e quajtur videotext.
 Në maj të 1995 Wells Fargo ishte banka e parë që mundësoi
shërbimin në internet.
 Security First Network Bank krijoi faqen e pare të internetit
në llogari të quajtura:faqe të plota
Të transaksioneve më tetor të 1995

5. ~ 5 ~
 Aktualisht ekzistojne tri lloje te online banking të implementuara
ne treg:
 Lloji informative-ky eshte lloji themelor I internet banking .Banka
ofron informata marketing,
 Informata dhe reklamime në lidhje me produktet dhe shërbime të
saj në web.
 Lloj komunitativ-mundëson një nivel të caktuar të interaksioneve
në mes të bankës dhe konsumatorit.
 Në këtë faqe merr informata nëpërmjet e-mail.
 Implementimi I mbrojtjës nga viruset dhe softwereve të dëmshme
duhet të jëtë I domosdoshëm.
 Lloji transaksional-realizon të gjitha procedurat si
pagesat,transferimin e fondeve etj.

6. ~ 6 ~
 KONKURENCA –ka të bëjë me reduktimin e kostove dhe rritjen e
përfitimeve
 Kostoja më e ulët –bankat ofrojnë trasanksionet me kosto me të ulët
sesa shërbimet me lokacionin fizik.
 ZGJERIMI I LEHTE GJEOGRAFIK-e-banking mundëson komunikimin me
konsumatorët në largësi duke ofruar kanale me kosto të ulët.
 Branding-është faktor unik dhe identifikues ku fiton lokalitet
konsumatori si dhe ngritjen e bisneseve.
 Struktura e konsumatorëve ofrojnë produkte dhe shërbime në mënyrë
sa më të mirë të gjeneratës së re Faktorët ndikues janë kostoja
kompetitive,shërbimet e konsumatorëve dhe struktura e konsumatorëve

7. ~ 7 ~

8. ~ 8 ~
Paketa e produkteve që bankat ofrojnë:
-transferimi I parave nga një bankë,person ose institucione
në një tjetër
-pagesat e faturave të llojeve të ndryshme
-pagesat automatike të llojeve;
Depozita direkte të listave të rrogave,beneficioneve në
kthim ose zbritje të taksave
Pagesat direkte të obligimeve të konsumatorëve,këstet e
patundshmerive,të kredive,të sigurimeve etj.
Pagesat e B2B (busness to busness)
Çeqet ,pagesat e-commerce
Pagesat e TVSH ,taksës doganore ,akcizave,
Taksave më të ardhura personale

9. ~ 9 ~
Pyetja kryesore mbetet, ç’mund të bëj nëpërmjet e-
banking? Operacionet kryesore bankare që mund të kryeni ofrohen
nga të gjitha bankat.
Ju mund të:
 Kontrolloni shumën në llogarine tuaj
 Transferoni fonde (brënda dhe jashtë vendit)
 Kryeni pagesa (p.sh. fatura telefoni, taksa etj)
 Kontrolloni detajet e transaksioneve
 Kontrolloni informacionin rreth huave, depozitave, çeqeve të
lëshuara, kursin e këmbimit
 Kontrolloni historikun e pagesave të bëra nëpërmjet Internet
Banking

10. ~ 10 ~
E-
BANKING
KOTROLLON
SHUMËN E
LLOGARISË
TUAJ
KONTROLLON
DETAJET E
TRANSAKSION
EVE
KONTROLLON
HISTORIKUN E
PAGESAVE TË
BËRA
KONTROLLON
INFORMACIONI
N RRETH
HUAVE,
DEPOZITAVE,
ÇEQEVE TË
LËSHUARA

11. ~ 11 ~
Shumica e bankave shqiptare ua ofrojnë tashmë këtë shërbim
klientëve të tyre.
Për të përmendur disa banka që e ofrojnë këtë shërbim:
 BKT
 RAIFFEISEN
 INTESA SAN PAOLO
 CREDINS

12. ~ 12 ~
Fillimisht na duhet të kemi një llogari te një nga bankat që e ofrojne
këtë shërbim. Duhet të mbushni një formular aplikimi, në varësi të
bankës, do t'ju jepet një emër përdoruesi dhe një fjalëkalim ose mjete
të tjera identifikimi (si për shembull numri PIN apo CIF, ose një pulle
dixhitale). Sapo të merrni llogarinë tuaj online, do të mund të hyni në
të kur dhe nga ku të doni.

13. ~ 13 ~
Çfarë është “phishing” (vjedhje
informacioni online)?
 Phishing është praktika e dërgimit të
emaileve të rastësishëm me pretendimin se
dërgohen nga një kompani e vërtetë
operuese në internet, në përpjekje për të
mashtruar klientët e asaj kompanie që të
zbulojnë informacion të rëndësishëm në një
faqe të rreme webi, të operuar nga
mashtrues.
 Emailet dërgohen krejt rastësisht me shpresën për të arritur tek një
adresë emaili ekzistente të një klienti me një llogari në bankën e
shënjestruar. Mos e jepni kurrë të gjithë fjalëkalimin tuaj apo ndonjë
informacion tjetër personal.

14. ~ 14 ~
 Kryen të gjitha llojet e transfereve, përshirë monitorimin e pagesave
SWIFT on-line.
 Monitoron gjëndjet e transfereve të para-përkufizuara ose të reja.
 Monitorim të bilancit të llogarive rrjedhëse .
 Menaxhim të Sistemit për Debitim Direkt.
 Gjëndje të detajuara të llogarive dhe gjenerim të
raporteve .
 Pagesa të para-përkufizuara që përsëriten rregullisht.
 Sistemet e tatimeve dhe të kontributit pensional.
 Pagesa të pagave dhe monitorim.
Pse duhet perdorur e-banking për biznesin :
 Sepse është një mënyrë e thjeshtë për të vetëmenaxhuar
llogarinë tuaj, 24 orë në ditë,7 ditë në javë.
 Sepse ju keni qasje në informacionet mbi llogaritë tuaja:
- Lëvizjet dhe bilanci i llogarisë
- Deklaratat ditore të llogarive
- Shikimi i urdhëresave të fundit nëpërmjet e-Banking
- Shikimi i të gjitha urdhëresave që i keni bërë nëpërmjet bankës.
 Sepse me e-banking ju mund te realizoni operacione bankare
nga llogaria juaj:
-Ekzekutimi i pagesave institucionale përbrenda degëve të bankës.
-Ekzekutimi i pagesave kombëtare me bankat e tjera vendase.
-Ekzekutimi i pagesave ndërkombëtare për transaksione komerciale.
 Ekzekutimi i pagesave si:
-Tatimet.
-Kontributet pensionale
-Shpenzimet mujore: ( uji drita, telefoni)
-Shërbimet publike
-Kompanitë e sigurimeve
-Ekzekutimi i rrogave për punetorët e kompanisë suaj...
-Pagesat në emër të bashkisë/komunës-tatimi në pronë, pagesat
hipotekore, etj.

15. ~ 15 ~
Përdorimi i e-banking dhe realizimi i të
gjithë transaksioneve është i shpejtë, i
sigurt dhe i lehtë.
Tashmë klientët përdorues të internet banking do të kenë mundësinë të
kryejnë :
 Transferta Ndërkombëtare në të gjitha valutat.
 Këmbime valutore nepërmjet llogarive.
 Transaksione pa limit.
Safe &
secure
banking
Easy &
instant loan
Banking
where you
like
High
performance
Flexibility

16. ~ 16 ~
Banking from anywhere.

17. ~ 17 ~
Për individë dhe biznese:
 Lehtësi në qasje në llogarinë tuaj 24 orë në ditë, 7 ditë në javë
 Pagesat e faturave në një vend dhe në çdo kohë të ditës
 Ekzekutim i pagesave ndër bankarë, nacionale dhe ndërkombëtare pa pasur
nevojë te vizitohen degët e bankës
 Shikimi i pasqyrës së transaksioneve të fundit përmes e-Banking në çdo kohë
 Shikimi i pasqyrës për të gjitha transaksionet që i keni bërë nëpërmjet
bankës tonë me detaje si shuma, koha, lokacioni ju ndihmojnë ne planifikim
te buxhetit mujor apo vetëm përcjellje të shpenzimeve tuaj.
 Përparësi ekskluzive dhe shumë e konvenueshme për një biznes të
suksesshëm, është ekzekutimi i rrogave për punëtorët e kompanisë tuaj në
mënyrë më të lehtë të mundëshme

18. ~ 18 ~
ÇKA E BËNË TË VEÇANTË KËTË SHËRBIM?
Shpenzime më të ulta - Transaksionet e bëra online përmes përdorimit të e-Banking janë
më të lira se transaksionet e bëra në degët e bankës.

19. ~ 19 ~
Shpejtësia - ju do të kurseni kohë duke përdorur bankimin online, dhe qasja është e
palimituar, 24 orë në 7 ditë të javës nga çdo vend i botës.
Emri i
përdoruesit
Fjalëkalimi
Token
Loging
KESHILLA GJATE LOG-IMT
Bëni kujdes kur të vendosni fjalëkalimin (password) e llogarisë tuaj
online. (mos përdorni emrin, mbiemrin, ditëlindjen tuaj .
• Mos hyni kurrë në llogarinë tuaj online nga një kompjuter publik
• Edhe nëse jeni duke përdorur kompjuterin tuaj personal, mos e
lejoni faqen e internetit të bankës të “mbajë mend” emrin tuaj të
përdorimit apo fjalëkalimin.
• Mos u lidhni me faqen e internet banking nëpërmjet një link-u
(lidhje) në email ose në motorët e kërkimit në internet, më mirë
shtypeni vetë adresën elektronike të bankës suaj, për më shumë
siguri.
• Bëni kujdes nga të ashtuquajturit “phishers

20. ~ 20 ~
• K ontrollojeni vazhdimisht gjendjen e llogarisë dhe transaksionet
tuaja. Në rast se vini re gabime apo transaksione të paautorizuara,
njoftoni menjëherë bankën.
• Dhe mos harroni të ç’regjistroheni dhe të mbyllni të gjitha faqet e
hapura pas përfundimit të përdorimit të shërbimit online.
Prëparsitë online te e-Banking
 Eleminon rralltë e gjata nëpër sportele
 Qasje direkte në llogarinë bankare në cdo vendë të botës
 Ofrimi i lehtësirave në përdorimin online banging nëpërmjet krijimit të
bonusëve apo heqjen e tarifave në transaksione
• Komoditet: ndryshe nga sportelet bankare, faqet e internetit të bankave
nuk
mbyllen asnjëherë, ato janë të hapura 24 orë në ditë, 7 ditë në javë. Nuk
është e nevojshme të humbësh kohë duke pritur në rradhë, pasi bankat tani
janë vetëm një click larg.
• Kudondodhje: nëse ndodheni larg qytetit tuaj apo edhe jashtë shtetit, ju
mund
të lidheni në çast me bankën dhe llogarinë tuaj, dhe të kujdeseni për
financat

21. ~ 21 ~
personale.
• Shpejtësi të transaksioneve: shpesh, llogaritë online realizojnë dhe
konfirmojnë
transaksionet bankare më shpejt se sa automatet ATM .
• Efikasitet: ju mund të futeni dhe të administroni të gjitha llogaritë tuaja,
përfshirë
këtu depozitat, fondet e pensionit, letrat me vlerë etj., dhe të gjitha këto nga
një faqe e vetme interneti.
• Efektshmëri: një pjesë e madhe e bankave ofrojnë në faqet e tyre të internetit,
instrumente të sofistikuara, alarme apo programe drejtuese për t’ju ndihmuar
të administroni të gjitha pasuritë tuaja në mënyrë më eficiente.
Forma të tjera banking
është i ngjashëm me e-banking, me të vetmin
ndryshim se
nuk përdoret interneti për t’u lidhur me llogarinë personale. Në vend të tij,

22. ~ 22 ~
nga kompjuteri juaj personal, ju mund të lidheni drejt
e me intranetin e bankës tuaj, duke përdorur një
software të posaçëm, një modem dhe linjën
telefonike ekzistuese. Në përgjithësi, PC banking
ofron të njëjtin nivel veprimi si internet banking, por
është potencialisht më i shpejtë dhe ofron më shumë
siguri.
është shërbimi i ofruar nga
institucionet bankare për të kryer operacione bankare nëpërmjet telefonit.
Shumica e bankave që ofrojnë këtë shërbim, përdorin interactive voice
response (IVR), megjithatë në telefon mund t’ju përgjigjet edhe një operator
nga call center-i i bankës. Për të garantuar sigurinë, ju identifikoheni në
fillim nëpërmjet një fjalëkalimi numerik ose verbal, ose nëpërmjet disa
pyetjeve sigurie, të bëra drejtpërdrejt nga një operator. Me përjashtim të
tërheqjes së parave dhe depozitave, ai ofron pothuaj të gjitha veçoritë e një
ATM : informacion mbi gjendjen e llogarisë dhe listën e transaksioneve të
fundit, pagesa të faturave elektronike, transferimin e fondeve etj..

23. ~ 23 ~
Mobile ose SMS banking përdor një tjetër
teknologji për të vepruar me llogaritë
personale, pa u paraqitur fizikisht në bankë. Me përdorimin e gjerë të telefonave
celularë kohët e fundit, bankat kanë menduar t’i afrohen klientëve të tyre edhe me
anë të SMS-ve. Kështu, me anë të mesazheve të shkurtra në formë teksti, bankat
i informojnë ata për gjendjen e llogarisë, transaksionet e fundit, hyrje/daljet në
llogari më të mëdha se një shumë e përcaktuar etj..
Një tjetër mënyrë për ta futur bankën brenda
shtëpisë së klientëve është TV banking.
Nëpërmjet opsionit interaktiv të telekomandës së televizorit, ju
mund të hyni në
faqen e bankës suaj dhe të shikoni një gamë informacioni mbi
shërbimet e ofruara.
Pas regjistrimit për këtë shërbim, ju
mund të përdorni gati të gjitha
shërbimet e
përmendura më sipër. Për t’u lidhur
me llogarinë personale, aparati i
televizorit
duhet të jetë i lidhur me linjën e
telefonit por nëse kjo lidhje është e
dëmtuar,

24. ~ 24 ~
atëherë ju nuk do të mund të futeni në llogarinë tuaj.
 Megjithëse
internet
banking
mundëson më
shumë
komoditet,
shpejtësi dhe efikasitet, adoptimi dhe përdorimi i tij duhen menduar mirë.
Për sa i përket bankave, zgjedhja e të kaluarit online sjell për to kosto të
konsiderueshme. Kostot më të mëdha lidhen me investimin në teknologji. -

25. ~ 25 ~
Në rradhëtë parë, këto kosto shkojnë për blerjen dhe instalimin e pajisjeve
dhe sistemevehardware dhe software
 -Së dyti për riorganizimin e strukturës së brendshme, për punësimin e
personelit informaticien, për sigurinë dhe për integrimin me sistemin e
brendshëm informativ. Për fat të keq, shpenzimet nuk mbarojnë mekaq.
Teknologjia ecën me hapa shumë të shpejtë e për të ndjekur ritmin e saj,
sidhe për të ruajtur e përmirësuar cilësinë e dhënies së shërbimeve, ka
nevojë për përditësime të vazhdueshme të teknologjisë.
 -Gjithashtu, duhen marrë parasyshkostot për mirëmbajtjen e sistemeve, për
riparime të defekteve të mundshme, përasistencë teknike dhe për lidhjen
me internetin. Për sa i përket klientëve, kostot fikse që ata duhet të
mbulojnë janë : -Për pajisjen me hardware dhe software (kompjuter,
modem dhe programet e nevojshme.
 Kostot teknologjike (në rast mosfunksionimi të hardware-it ose
software-it),

26. ~ 26 ~
 Kostot për lidhjen me internetin dhe në varësi të kushteve
specifike të secilës bankë,
 Tarifën mujore për abonimin dhe komisionet për operacionet
bankare të kryera. Në rast se nuk dini ta përdorni këtë
teknologji dhe do t’ju duhet të regjistroheni e të ndiqni një kurs
kompjuteri, sigurisht që këto janë shpenzime të tjera.

27. ~ 27 ~
Mungesë bashkëveprimi personal:
me zgjedhjen e këtij kanali për të ndërvepruar me bankën tuaj, ju nuk keni
një kontakt personal me nëpunësit e bankës dhe nuk keni këshillat e tyre për
të miradministruar financat tuaja.
- Nuk mund të depozitoni apo tërhiqni para: nëpërmjet internet banking, ju
nuk mund të depozitoni në llogarinë tuaj para fizike apo çeqe. Për këtë, do
t’ju duhet të shkoni në bankë. Edhe për të tërhequr para fizike, do t’ju duhet
të paraqiteni tek arkëtarja e bankës tuaj apo tek ATM -ja më e afërt.

28. ~ 28 ~
Për shumë njerëz, vështirësia
më e madhe qëndron në të
mësuarit e të paturit besim tek
shërbimi online. Për këtë,
është e nevojshme të dimë se
sa i sigurt është ky shërbim
apo sa të sigurta janë
transaksionet që kryhen nëpërmjet tij. Me fjalë të tjera,
është e nevojshme të analizohet se sa të sigurta do të jenë
paratë tona, po të administrohen në këtë formë.
Ndonjëherë, përdorimi i shërbimeve bankare me anë të
internetit mund të sjellë edhe rrezikun e penetrimit
nëpërmjet rrjetit në mënyra të ndryshme, si për shembull
duke përvetësuar kodin sekret të hyrjes, duke
ndërmjetësuar komunikimet me email, duke kryer veprime
bankare në emër të të tjerëve etj..
Në mbrojtje të klientit nga kriminaliteti elektronik, bankat
që ofrojnë e-banking përdorin sisteme të përparuara
sigurie, të cilat kodojnë të gjithë informacionin që
qarkullon mes bankës dhe klientit.Në këtë mënyrë, me anë
të procedurave të ndryshme të kriptografisë, bankat i
garantojnë klientëve të tyre sigurinë, integritetin dhe
disponueshmërinë e produkteve dhe shërbimeve bankare
që ato ofrojnë.

29. ~ 29 ~
Shërbimi online e-banking I ka mundësuar njerëzimit më
shumë kohë të lirë.
Mjafton me një klikim në çdo cep të botës dhe ne mund
të kryejmë një sërë shërbimesh online.
Krahas lehtësirave që na ofron ky shërbim duhet të jemi
të kujdeshëm në përdorimin e llogaris tonë për t’a
mbrojtur atë nga hackime.

30. ~ 30 ~
 Wikipedia
 www.securityfirstnetworkbank
 www.procreditbank.com
 www.infoalbania.org

31. ~ 31 ~
ERJOLALEGISI
PROF.ALMASTANA