1. RESPIRATORNI SISTEM

2. Lekar Otto Warburg, koji je ne jednom nego dva puta
osvojio Nobelovu nagradu, šokirao je svet kada je
otkrio da je većina bolesti uzrokovana nedovoljnim
količinama kiseonika u telu. U stvari, njegova su
istraživanja pokazala da ako ćeliji uskratimo 35%
potrebnog nivoa kiseonika, za 48 sati postaje
postati kancerogenom.

3. Respiratorni sistem
vrsi
razmenu gasova između okolnog, spoljašnjeg vazduha i krvi,
što je omogućeno postojanjem sprovodnog, respiratornog i ventilacionog dela
1.Sprovodni deo
nosna duplja sa odgovarajućim sinusima,
nazofarings,
Larings,
traheja,
Bronhije,
bronhiole i
terminalne bronhiole.
Uloga sprovodnog dela je da sprovodi, prečišćava, zagreva i vlaži vazduh koji dolazi iz
spoljašnje sredine.

4. 2.Respiratorni deo
Respiratorni deo se sastoji od:
respiratornih bronhiola,
alveolarnih duktusa i
Alveola.
Na nivou ovog dela se vrši
razmena gasova.

5. 3.Ventilacioni deo
Ventilacioni deo omogućava
udisanje (inspiracija)
i izdisanje (ekspiracija),
što se postiže angažovanjem dijafragme, rebara, interkostalne muskulature
, abdominalne muskulature i elastičnog veziva u plućima.

6. Respiracija uključuje
1.Plućnu ventilaciju


Vazduh ulazi i izlazi iz pluća
2.Spoljašnje disanje
Razmenu gasova između krvi i vazduha u alveolama
O2 (kiseonik) iz vazduha prelazi u krv
CO2 (ugljen dioksid)iz krvi prelazi u vazduh
3.Transport respiratornih gasova
Između pluća i ćelija tela (izvodi kardiovaskularni sistem)
4.Interno disanje
Razmena gasova u kapilarima između krvi i tkiva ćelija
O2 u krvi ulazi u tkiva
CO2 otpada u tkivima raspršuje u krvi
6

7. Ćelijsko disanje
O2 služi za pretvaranje glukoze u aktivnu
energiju (ATP)
CO2 se proizvodi kao otpad
Ćelije organizma će umreti ako bilo koji
deo respiratornog ili kardiovaskularnog sistema
ne funkcioniše
7

8. Respiratorni Organi
Provodni deo
Putevi koji nose vazduh na mesto
razmene gasova
( Filtrira precišćava i zagreva
vazduh)
Respiratorni deo
Mesta razmene gasova:
Respiratory bronhiole
alveolarnog kanala
alveola
Conducting zone labeled
8

9. Nos
*Vlaži i greje vazduh
*Filtrira vazduh
*Rezonanantna komora
za govor
*Početak disajnih
puteva
External nose
9

10. Spoljašnji nos (Nasus externus)








oblika je piramide, sa bazom koja je pričvršćena uz lice
(apex nasi), gornja strana, bočne strane
korijen nosa (radix nasi)
nosne kosti i nosne hrskavice čine skelet nosa
nosna pregrada (septum nasi) dijeli nos na dvije
nozdrve
otvori nosne duplje: naprijed – nozdrva (nares); nazad –
choanae (otvaranje u nosni sprat ždrijela)
kroz nozdrve se ulazi u vestibulum; tu su smještene
vibrisae (nosne dlačice)
iza vestibuluma je nosna duplja u pravom smislu riječi

11. 11

12. NOSNA DUPLJA (CAVITAS NASI)




Položaj: ispod
baze lobanje,
iznad usne
duplje, a
između očnih
duplji
Iza nosne
duplje se
nalazi nosni
sprat ždrela
Ispred nosne
duplje je
spoljašnji nos
(nasus
externus)
Uloga nosne
duplje:
zagrijavanje,
vlaženje i
prečišćavanje
udahnutog
vazduha

13. Nosne školjke(konhe nazales)
iymedju sebe grade nosne
hodnike(meatus nasi)
Povećavaju turbulenciju
vazduha
Vraćaju vlažnost
*
*
Of ethmoid
(its own bone)
*
13

14. Kosti i hrskavičavo tkivo grade nos i nosnu šupljinu.
Na ulazu u nozdrve se nalaze dlačice
koje treba da zaustave protok čestica pri disanju.
Dve nosne šupljine su odvojene nosnom pregradom ( septum
nasi). U nosnoj šupljini je nosna mukoza koja proizvodi
„mucus“.
U toku udisanja vazduh se greje i vlaži.
Bakterije i nečistoće se „lepe“ za mukus.
Najveći deo mukusa čovek proguta,
a bakterije bivaju uništene od kiselina koje učestvuju u
varenju.
U gornjem delu nosne duplje su receptori mirisa (olfactorni
receptori) koji detektuju isparljive materije koje su udahnute.
Olfaktorni nervi prolaze kroz sitastu kost ka mozgu
Pod nosne duplje cine tvrdo I meko nepce(palatum durum et
molle)
Resica (uvula)sprecava da hrana ode u nos
14

15. Unutrašnjost nosa oblaže
Vestibulni deo * (iznad nozdrva)
+U sklopu sa kožom sadrži lojne i znojne žlezde i dlake u nosu
(Filteri velikih čestica (insekati, vlakna, itd))
Ostatak nosne šupljine: 2 vrste sluznice
+Manji deo je mirisna sluznica krova (cribriform ploča)
+Respiratorna sluznica: oblaže većinu šupljina
15

16. Nosna duplja (Cavitas nasi)



nosna pregrada (septum nasi) nazad grade ralasta kost
(vomer) i lamina perpendikularis etmoidalne kosti, dok je
prednji deo hrskavica
krvni splet lokusa Kiesselbachi na ulazu u nos (izvor
krvarenja)
sluznica nosa: trepljasti epitel; receptori za miris

17. Devijacija nosnog septuma
17

18. Angelina Jolie
18

19. Scarlett Johansson
19

20. . Beyoncé
20

21. Michael Jackson
21

22. Lady Gaga
22

23. PARANAZALNI SINUSI








sinusi su koštane šupljine ispunjene vazduhom i
obložene sluzokožom
otvaraju se u nosnu duplju
povećavaju zapreminu disajnih puteva
sinus maxillaris, sinus ethmoidallis, sinus frontalis i
sinus sphenoidalis
zapaljenje sinusa – sinusitis
nosni hodnici (prostori u konkavitetima nosnih školjki)
sinusi imaju otvore u gornjem i srednjem nosnom
hodniku
u donjem nosnom hodniku se otvara nazolakrimalni
kanal

24. 24

25. 25

26. Pharynx- ždrelo
 3 dela: naso, oro, laryngo pharynx tj. epi-mezo I
hipopharynx
Tonzile( krajnici )reaguju na inhalacijske antigene
Resica uvulazatvara epifarinx tokom gutanja pa hrana ne ide u
nos
Epiglotis drži hranu izvan dišajnih puteva
laryngopharynx služi kao zajednički prolaz za hranu i vazduh
*
*
26

27. The Larynx (grkljan)
Proteže od 4. do 6.pršljena vratne kicme
ispod hyoidne kosti
iznad dušnika (trachea)
Tri funkcije:
- (govor)
- (disanje)
- za usmeravanje puta vazduha i hrane
Zatvoren tokom gutanja
Otvoren tokom disanja
27

28. Grkljan čine:
hrskavice povezane membranama i ligamentima
1.Štitna hrskavica:cartilago thyroidea grkljana sa spojem (Adamova
jabučica) anteriorno
2.Cricoidna hrskavica (prstenasta) :čini potpuni prsten pečatnjak oblika i
širok pozadi a napred je uži luk
28

29. Iza štitne hrskavice i iznad cricoidne:
3.Aritenoidne: sidro glasnice-male trouglaste
4. Kapačna hrskavica na prednjem zidu grkljana: epiglotis
liči na laticu ruže pričvršćenu za štitnu hrskavicu
29

30. Velike hrskavice
grkljana





cartilago tyroidea
cartilago
epiglotica
cartilago
cricoidea
cartilago
arytenoidea
postoji i nekoliko
malih hrskavica
grkljana

31. 31

32. *
*
Posterior views
Epiglottis
Elastična hrskavica pokrivena sluznicom
Tokom gutanja, ide nazad i dole
pokriva i zatvara ulaz u grkljan(aditus
laryngeum)
Održava hranu van donjih disajnih puteva
32

33. Šupljina grkljana obložena sluznicom
-sluznica formira nabore(duplikaturu)koje zovemo
Glasnice ili plicae vocaliale i to
1.gornje lažne glasne žice plicae vestibularis
2.donje-prave glasne žice plicae vocales
33

34. 


šupljina grkljana je
obložena
sluzokožom
nabori na bočnim
zidovima: donji par plica vocalis (prave
glasnice) i gornji par
plica vestibularis
(lažne glasnice)
mišići regulišu
promjer otvora
između glasnica
Rima glotis i uz
strujanje vazduha
tako nastaje glas

35. 



ova dva para nabora
dijele šupljinu
grkljana naspratove:
gornji sprat –
predvorje
(vestibulum) koji se
pruža od ulaza u
grkljan (aditus
laryngis) do plica
vestibularis
srednji sprat –
komora grkljana
(ventriculus
laryngis) smješten
je između lažnih i
pravih glasnica, a
služi za rezonanciju
glasa
donji sprat – pruža
se od pravih
glasnica do dušnika

36.  Prave glasne žice su bele jer su avaskularne
36

37. RimaGlotis je prostor između glasnica
Laringealni mišići kontroliraju dužinu i veličinu otvora pomicanjem aritenoidne
hrskavice
Zvuk se proizvodi vibracijom glasnica kod izdisanja vazduha
37

38. Innervacija grkljana (čini operaciju na vratu rizičnom)
-Povratni laringealni živac(nervus rekurens)
Šteta na jednom: promuklost
Šteta na oba: mogu samo šaputati
38

39. DUŠNIK (TRACHEA) I DUŠNICE
(BRONCHI)




dušnik pripada donjim
disajnim putevima
nastavlja se na grkljan,
prolazi kroz donji deo
vrata i gornji deo
grudne duplje i
završava u nivou petog
grudnog pršljena
podjelom u dvije glavne
dušnice (desnu i lijevu)
račva dušnika se zove
bifurcatio tracheae
na mjestu račvanja se
nalazi carina tracheae
(resica)

40. Trachea (dušnik)


Spušta se ispod grkljana kroz vrat
u medijastinumu
Deli se u grudnom košu u dve
glavne ( primarne ) bronhije

16-20 hrskavica u obliku prstena

od hijalina hrskavice

Pridružuju se fibroelasticno

vezivno tkivo

Fleksibilne za savijanje

ali ostaje otvorena unatoč

promjene pritiska prilikom disanja
40

41. 

dušnik je
cjevast
građa:
hrskavice
oblika luka ili
poluprstena
(1-20),
ligamenti,
dušnični
mišić,
trepljasti
epitel, žlijezde
koje vlaže
dušnik

42.  Zadnji delovi traheje naslanjaju se na jednjak
 Trachealni mišići mogu smanjiti promer dušnika
 Zid traheje ima slojeva zajednička mnogim cjevastim organima filtrira , zagreva i vlaži dolazni vazduh
 Sluznice lamina propria elastina )
 Submukoze ( sa seromucous žlezde )
 Adventicije - vezivnog tkiva
42

43. 43

44.  u unutrašnjem
delu zadnje
trahealne
hrskavice
 Nalazi se se
u visiniTh7
 Sluznica vrlo
osjetljiva na
iritanse :
 Refleks kaslja
Carina (resica trahee)
*
44

45.  Bifurkacija trahee
 Tako je desni glavni bronh ( podložniji
aspiraciji
 Lijevo glavna bronha kraca I sira
 Svaki glavni ili primarni bronh ulazi u hilus
pluća
1. Oblique fissure
2. Vertebral part
3. Hilum of lung
4. Cardiac impression
5. Diaphragmatic surface
(Wikipedia)
45

46. 
Glavni = primarni bronh se deli u

sekundarne = lobarne bronhije

3 na desnoj

2 na levoj

Lobarni bronhi grana u tercijalni =

segmentalni bronhi

Nastavlja se dijeljenjem : oko 23 puta

Cevi manje od 1 mm zove bronhiole

Najmanja , terminalna bronhiole , manje su
promjera 0,5 mm

Tkiva menja kako postaje manji

Hrskavica nestaje


bez sluzi ili cilia
simpatikus opušta ( " bronchodilation " ) ,
parasimpatikus sužava ( " bronhokonstrikcija "
46

47. Respiratorna Zona





Kraj respiratornog stabla
Strukture koje sadrže komore koje se zovu alveole
respiratorne bronhiole granaju se u alveolarne kanale
Kanali vode u terminalu bronhiole a oni u zove alveolarne duktuse I sakuluse
Postoje 3 miliona alveola !
47

48. RAZMENA GASOVA










Vazduh ispunjava alveole
Vrlo veliki prostor za razmjenu gasova ( 1500 sq ft )
alveolarni zid
Jedan sloj epitelnih ćelija skvamozne ( tip 1 ćelije ) okružen
bazalnih slojem
0.5um ( 15 X tanji od papira tkiva )
Spoljni zid pokriven paučinom kapilara
Disajna membrana : difuzij kroz bazalne membranu
kroz
alveolarni zid
Kapilarni zid
Respiratory
bronchiole
Alveolar
duct
48
Alveoli
Alveolar sac

49. bronhijalno
" Drvo " i
povezane
plućne
arterije
49

50. 
Ova " vazdusno - krvna barijera "
( respiratorna membrana ) je mesto gde
dolazi do razmene gasova

Kiseonik se iz alveola prelazi u krv

Ugljen dioksid iz krvi u alveole
50

51. Surfactant
Surfaktant je supstanca što se luči , tečnost, premaz
alveolarne površine - smanjuje napetost
Bez toga zidovi bi kolabirali
Prevremeno rodjena beba – ima problem sa disanjem
uglavnom zbog nedostatka surfaktanta
51

52. Microscopski izgled alveola
Alveole okružene elastičnim vlaknima

Alveole povezane putem alveolarnih pora

Alveolarnog makrofagi - slobodno plutajući " ćelije prašine "

Napomena tip I i tip II ćelija i zajedničke membrane
52

53. 53

54. RTG
54

55. PLUĆA (PULMONES)




razmena
gasova se
odvija na nivou
pluća
Imaju oblik kupe
pulmo dexter i
pulmo sinister
između pluća se
nalazi
mediastinum
(srce, veliki
krvni sudovi,
timus, jednjak,
aorta
descendens i
ductus
thoracicus)

56. 




na plućnom
krilu ralikujemo:
bazu
(dijafragmalna
strana)
vrh (apex)
spoljnja strana
(rebarna)
unutrašnja
strana
(medijastinalna
)

57.  Desno plucno krilo:
 3 lobus
Horizontal fissure
 Gornji lobus
Oblique fissure
 srednji lobus
 Donji lobus
 Levo krilo: 2 lobusa
Oblique fissure
 Gornji lobus
 donji lobus
57

58. Pulmo dexter

Pulmo
dexter je sa
dve pukotine
podeljeno na
3 lobusa
(režnja), a
svaki od
lobusa na
segmente:
−
−
−
lobus
superior (3
segmenta)
lobus
medius (2
segmenta)
lobus
inferior (5
segmenata
)

59. Pulmo
sinister



Pulmo sinister
je sa 1
pukotinom
podijeljen na 2
lobusa, koji su
takođe
podijeljeni na
segmente:
lobus superior
(4 segmenta)
lobus iinferior
(5 segmenata)

60. Svaki režanj je sastavljena od bronhopulmonalnih segmenata
odvojenih gustim vezivnim tkivom
Svaki segment dobija vazduh iz pojedinih segmentnih ( tercijarnih
) bronha
Oko 10 bronhopulmonalna segmenata u svakom plućnom krilu
Najmanja podela koja se moze videti golim okom je lobus
Šestougla na površini , veličine gumice na olovci
Vidljivi su kad vezivno tkivo odvaja lobulese kod pušača i
stanovnika zagadjenih gradova
60

61. 




kretanje vazduha od ulaska u disajne puteve do
respiratorne membrane: nos i paranazalni
sinusi, usta, ždrijelo, grkljan, traheja, principalni
bronhi, lobarni bronhi, segmentalni bronhi
(račvaju se više puta), bronchioli terminalis
(ulaze u sekundarni plućni režnjić i račva se
više puta), bronhioli respiratori, alveolarni
kanalići, alveoli
respiratorna bronhiola sa alveolarnim
kanalićima i alveolama gradi primarni plućni
režnjić
300 miliona alveola u svakom plućnom krilu
površina alveola 70 m kvadratnih
respiratorna membrana

62. Topografija u grudnoj duplji
62

63. 
Hilus ili ( hilum)
u medijastinumu
( medijalna povrsina plucnih krila )
Mesto gde krvni sudovi , bronhija , limfni sudovi ,
i nervi ulaze i izlaze iz pluća
Medial view R lung
63
Medial view of L lung

64. 
Segment se sastoji od manjih anatomskih
jedinica koje se nazivaju režnjići (lobuli
pulmonis)

69. 69

70. Pleura
Pleura/plucna maramica
Sastavljena:
Viscelarne
Parijentalne pleure
Pleuralna šupljina
prostor ispunjen pleuralnm
tecnoscu(pluće može da klizi )
Pluća u napetom stanju drzi
negativni pritisak u plucima
70

71. PLUĆNA MARAMICA (PLEURA)




pleura visceralis (srasla za pluća)
pleura parietalis (posuvraćeni deo koji
obavija unutrašnjost grudnog koša)
cavitas pleuralis (malo tečnosti i
negativan pritisak)
u alveolama je pritisak pozitivan i zbog
toga su pluća stalno priljubljena za zid
grudnog koša i prate njegove pokrete

72.  Pathologija
 Pleuritis
 Pleuralni izliv
72

73. 




delovi pleure:
cupula pleure,
rebarna pleura,
dijafragmalna pleura,
medijastinalna pleura

74. MISICI U INSPIRIJUMU
 Diaphragma
 Se spusta I povecava
zapreminu grudnog
kosa
Together:
 externi intercostalni
misici
74

75. Inspirijum pomazu
 U inspiraciji, ucestvuju





m.Scalenes
m.Sternocleidomastoid
mPectoralis minor
m.Quadratus lumborum on 12th rib
m.Erector spinae
75

76. Expirijum
 Kod zdravih ljudi uglavnom pasivno






Inspiratorni mišići se opuste
Grudni koš padne
Opuštajući membrane kreće ( gore )
Elastičnih vlakana u plućima trzaj
Povećava se pritisak
vazduh je prisiljen da izadje
76

77. Expirijum
 Kontrakcija mišića trbušnog zida
 m.obliqus i transversus pretežno
 Povećava intra - abdominalni pritisak prisiljavajući
dijafragmu da ide gore
 Pritiska rebra , smanjuje volumen torakalne duplje
 Uz internih intercostalne i m.latissimus dorsi
77

78. Pneumothorax
kolaps pluca zbog probijanja viscelarne pleure
78

79. 79

80. Nervna kontrola
ventilacije
 Reticularna formacija
u medulli oblongati
Utice na bazicni rad I ritam
Cerebralni cortex – kontrolise sve
 Periferni hemoreceptori
u luku aorte (x n.vagus)
i karotidnoj arteriji
(IX n.glossopharyngeus)
80

81.  Mnogo bolesti javlja se u respiratornom traktu
 asthma, cysticna fibrosa, COPD (chronic obstructive
pulmonary disease – chronicni bronchitis
 Emphysema ,epiglottitis
normal
emphysema
81

82. Ako pusite ovako izgledaju
Vasa pluca….
82

83. 83