Temel İlkyardım

İlkyardım nedir?
Temel İlkyardım 1

Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye
düşüren bir durumda, sağlık görevlileri gelene
kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun
kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay
yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, eldeki
olanaklar ile yapılan ilaçsız uygulamalardır
Temel İlkyardım 2

Acil Yardım nedir?
Acil tedavi ünitelerinde yada olay
yerinde, hasta/yaralılara doktor ve
sağlık personeli Tarafından yapılan
tıbbi müdahaledir.
abc İlkyardım Temel İlkyardım 3

İlkyardımcı kimdir?
İlkyardım tanımında belirtilen amaçlar
doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araç
gereç aranmaksızın eldeki imkanlarla, ilaçsız
uygulamaları yapan eğitim almış kişilerdir.
Temel İlkyardım 4

İlkyardımın öncelikli
amaçları nelerdir?
- Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak
- Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini
desteklemek
- Hasta/yaralının durumunun kötüye gitmesini
engellemek
- İyileşmeyi kolaylaştırmak
Temel İlkyardım 5

YAPILMASI GEREKENLER
 KORUMA K
 BİLDİRME B
 KURTARMA K

Koruma:
Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını yada başka
kazaların oluşmasını önlemek için olay yerini
değerlendirmek ve güvenli bir çevre oluşturmaktır.

Bildirme:
Türkiye'de Acil yardım
gerektiren her durumda
( ücretsiz ) aranır.

Kurtarma (Müdahale):
Olay yerinde hasta/yaralılara müdahale
hızlı ancak sakin ve kendinden emin bir
şekilde yapılmalıdır.
Temel İlkyardım 9

Aramadan önce 112 kez düşün!

112 Acil Servis’ine gün içinde gelen
yaklaşık 10 bin çağrıdan yüzde 80’i
(350)asılsız çağrılardan oluşuyor.
Şaka amaçlı yapılan her şeyin bir cana mal
olabileceğini unutmayalım

İlkyardımcının müdahale ile ilgili yapması
gerekenler nelerdir?
- H/Y’ların durumlarını değerlendirmek (ABC) ve
öncelikli müdahale edilecekleri belirlemek
- H/Y nın korku ve endişelerini gidermek
- H/Y nın durumunun ağırlaşmasını önlemek
-Kişileri organize etmek ve yönlendirmek
-H/Y’ı sıcak tutmak (HASTALAR HER ZAMAN
SICAK TUTULUR ASLA SOĞUTULMAZ)
-Yarasını görmesine izin vermemek
-Hareket ettirmemek
-Gerekiyorsa en uygun yöntemlerle en yakın
sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak (112)

İLKYARDIMCININ ÖZELLİKLERİ
Temel İlkyardım 13
- İnsan vücudu ve işlevleri ilgili
temel bilgilere sahip olmalı
- Önce kendi can güvenliğini
korumalı
-Olay yerine hakim olmalı,
-Çevredeki kişileri organize
edebilmeli
-Sakin, kendinden emin ve
pratik olmalı

İLKYARDIMCININ ÖZELLİKLERİ
-Eldeki olanakları iyi
değerlendirebilmeli
-Olayı anında ve doğru
olarak haber vermeli (112 )
- İyi bir iletişim becerisine
sahip olmalı
-Çok sayıda h/y varsa
öncelikler dışında hiçbir ayırım
yapmamalı

Hayat kurtarma zinciri
Haber ver (112)
Temel Yaşam Desteği (İlkyardımcı)
Ambulans Ekibi
İleri Yaşam Desteği (Hastane)

OLAY YERİNİ KURALLARINA
UYGUN OLARAK
DEĞERLENDİRİNİZ
Ve
ASLA KENDİNİZİ TEHLİKEYE
ATMAYIN.

OLAY YERİNİ DEĞERLENDİRMENİN
AMACI NEDİR ?
 Tekrar kaza olma riskini ortadankaldırmak
 Olay yerindeki hasta, yaralıların sayısı ve
türlerini belirlemek
 Olay yerinde yapılacak müdahaleyi
planlamak
 Güvenli müdahale yapmak

Güvenli müdahale için;
-Olayın şekline göre çevre güvenliği
sağlanmalıdır
-Meraklılar olay yerinden uzaklaştırılmalıdır
-Olay yerinde sigara
içilmemelidir

HASTA YARALIYA ZARAR VERECEK
UYGULAMA YAPMAMALIDIR
Çevredeki meraklı kalabalığı
kaza yerinden uzaklaştırın.

 Sakin olunmalı
 Arayan kişi ismini söylemeli
 Kesin yer ve adres bilgileri
 Olayın tanımı
 H/Y sayısı, durumu ve nasıl bir yardım verildiği
 Sorulara net bir şekilde cevap verilmeli
 112 deki görevli konuşmayı bitirmeden
telefonu kapatmamalı
112’nin aranması
sırasında nelere
dikkat edilmelidir?

Olayı anında ve doğru olarak haber vermeli (112 )
İyi bir iletişim becerisine sahip olmalı
Çok sayıda h/y varsa öncelikler dışında hiçbir ayırım
yapmamalı

İNSAN VÜCUDU İLE İLGİLİ
BİLİNMESİ
GEREKENLER

Vücudun en küçük canlı birimi HÜCRE 'dir.
Hücreler etrafını saran ZAR vasıtasıyla beslenirler.
Hücre » Doku » Organ » Organ Sistemi » Organizma

abc İlkyardım Olay Yeri Değerlendirme 24
Çeşitli doku tipleri bir araya gelerek kendine özgü
görevleri olan organları oluşturur.
(Kalp, böbrek, akciğer vb.)
ORGAN

Olay Yeri Değerlendirme 25
SİSTEMLERİMİZ,
- Hareket Sistemi
- Dolaşım Sistemi
- Sinir Sistemi
- Sindirim Sistemi
- Solunum Sistemi
- Boşaltım Sistemi

Hareket Sistemi
Vücudun desteklenmesini,
hareket etmesini sağlar ve
koruyucu görev yapar.
- Kemikler
- Eklemler
- Kaslar
Hareket sistemini oluştur.

Sinir Sistemi
Bilinç, anlama, düşünme, algılama,
hareketleri ve uyumunu, dengeyi,
solunum ve dolaşımın kontrolünü
sağlar.
Beyin
Beyincik
Omurilik
Omurilik soğanı
Periferik sinirler
Sinir sistemini oluşturan yapılardır.

Baş-boyun-omurga ekseni

Tüm organlar, sinir
ağı ile Merkezi Sinir
Sistemine (omurilik ve
beyine) bağlı olarak
çalışmaktadır.

Solunum Sistemi
Vücuda gerekli olan gaz
alışverişini yaparak hücre
ve dokuların
oksijenlenmesini ve
dokularda ortaya çıkan
karbondioksitin vücuttan
atılmasını sağlar.
Akciğerler ve Solunum yolları
sistemi oluşturur.

Boşaltım Sistemi
Kanı süzerek gerekli
maddelerin vücutta tutulmasını,
zararlı olanların atılması
görevini yaparak vücutta iç
dengeyi korur.
- Böbrekler
- İdrar borusu
- İdrar kesesi ( Mesane )
- İdrar kanalları

Sindirim Sistemi
Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek
sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla
vücuda dağıtılmasını sağlar
- Dil ve dişler
- Yemek borusu
- Mide
- Safra kesesi
- Pankreas
- Bağırsakla

Dolaşım sistemi
Vücut dokularına oksijen, besin,
hormon, bağışıklık elemanı ve
benzeri elemanları taşır ve
yeniden geriye toplar.
- Kalp
- Kan damarları (atardamar, toplar
damar,kılcal damar)
- Kan
Dolaşım sistemini oluşturan
yapılardır.

Kanın Vücuttaki Görevleri:
Yetişkin bir kişide yaklaşık 4-6 litre
kadar KAN vardır.
- Taşıma: Oksijen ve besin öğelerini taşır
- Isı ayarlama: Vücut sıcaklığını koruma
- Savunma: Vücudu iç ve dış
enfeksiyonlara karşı koruma
- Pıhtılaşma: Kanamanın durdurulması

1- Atardamar (arter) kanaması : Parlak
kırmızı renklidir, kalp atımı ile eşzamanlı
fışkırır akar
2- Toplardamar (ven) kanaması : Koyu kırmızı
renklidir, devamlı akar
3- Kılcaldamar (kapiller) kanaması : Devamlı,
yavaş, sızıntı şeklinde akar
Her üç kanama da tehlikelidir.
En tehlikeli damar kanaması ATARDAMAR
KANAMASI' dır
İNSAN VÜCÜDUNDA ÜÇ TİP DAMAR VARDIR

Yaşam bulgular ile ilgili önemli
göstergeler
Bilinç Solunumu Kan Dolaşımı Vücut ısısı

Temel Yaşam Desteği 39
Bilinç Durumu:
- Sözlü uyaran ve/veya hafifçe omzuna dokunularak
«İyi misiniz» diye sorularak bilinç kontrolü
yapılır.(Bebeklerde ayak altlarından)
- Tepki var…..Bilinç Açık
- Tepki yok…..Bilinç Kapalı
H/y birinci değerlendirilmesi
aşamaları;

Bilinç durumu /İyi misin ?
Önce çevre güvenliği alınır Hasta / yaralı yanına
gelinir Bilinç Kontrolü yapılır omuzlarına hafifçe
dokunularak yapılır
Yetişkin ve ise ayak tabanından bilinç kontrol edilir,

- Solunum Normal Değeri ;
yetişkinlerde dakikada 12-20 kez
çocuklarda dakikada 16-22 kez
bebeklerde dakikada 18-24 kez
- Solunumun SAYISI, DERİNLİĞİ RİTMİ de
gözlenmelidir....
- Düzensiz solunum sinir sistemi zedelenmesi
varlığını gösterir.
Solunum durumu

Nabız değerleri
Normal nabız değeri dinlenme halinde;
Dakikada;
Yetişkinlerde Çocuklarda Bebeklerde
60-100 100-120 100-140 arasıdır
- Dolaşımın durumunun değerlendirilmesi Çocuk
ve Yetişkinde Şah Damarından, bebeklerde kol
atardamarından, 3 parmakla yapılır.

Nabız Noktaları (bası noktaları)
Boyun(şahdamarı)
Kolun üst
bölümü
Önkol

Vücut Isısı
 Koltuk altı normal ısı değeri 36,5 C
 41-42 C üstündeki ve 34,5 C altındaki ısı
değerleri tehlikeye işaret eder.
 31,0 C altı ölümcüldür.

Havalenin tanımı..
Vücudun Adale Yapısında Kontrol
Edilemeyen Kasılmalardır.
Sinir Merkezindeki Bir Tahriş Yüzünden
Beyinde Elektriksel Boşalmalar Sonucu
Oluşur.

NEDENLERİNE GÖRE
HAVALE ÇEŞİTLERİ NELERDİR
Ateş nedeniyle oluşan havaleler
Sara krizi (=Epilepsi)

Ateş nedeniyle oluşan havaleler
Herhangi Bir Hastalık Sonucu Vücut
Sıcaklığının 39°C'nin Üstüne Çıkmasıyla
Oluşabilir
6 Ay Ve 6 Yaş Arasındaki Çocuklarda daha
sık görülür.

Ateşli havalede
ilkyardım nasıl olmalıdır?
Öncelikle hasta ıslak havlu yada çarşafa
sarılır, (birkaç kez uygulanır)
Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda
sıcaklığında bir küvete sokulur,
Tıbbi yardım istenir.

Duş oda sıcaklığında olmalıdır

SARA KRİZİ (EPİLEPSİ)
Kronik bir hastalıktır.
Her zaman tipik Sara Krizi
karakterinde olmasa da bazı
belirtilerle tanınır.

Sara krizinde ilkyardım…
 Güvenlik önlemleri alınır (Örn.Trafik Kesilmelidir.)
 Kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır,
 Hasta bağlanmaya çalışılmaz,
 Kilitlenmiş çene açılmaya çalışılmaz,
 Yabancı herhangi bir madde kullanılmaz,

Kriz bittikten sonra hasta muayenesi
yapılır ve bilinci kapalı ve soluk alıyorsa koma
pozisyonu verilir ve 112 gelene kadar beklenir,
3-5 dak bir soluk ve dolaşım kontrolü yapılır

Bilinç Durumu:
- Sözlü uyaran ve/veya hafifçe omzuna
dokunularak “İyi misiniz” diye sorularak bilinç
kontrolü yapılır.(bebeklerde ayak altlarından)
- Tepki var…..Bilinç Açık
- Tepki yok…..Bilinç Kapalı
H/y birinci değerlendirilmesi
aşamaları;

TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
NEDİR

Temel Yaşam Desteği nedir?
Hayat kurtarmak amacı ile; solunumu
durmuş kişiye suni solunum yaparak
akciğerlerine oksijen gitmesini, dış kalp
masajı ile de kalpten kan pompalanmasını
sağlamak için yapılan ilaçsız müdahalelerdir.

Solunum durması nedir?
Solunum hareketlerinin durması nedeniyle
vücudun yaşamak için ihtiyacı olan
oksijenden yoksun kalmasıdır.
Kalp durması nedir?
Kalbin pompalama hareketlerini yapmaması
yada yetersiz yapması durumunda büyük
atar damarlardan nabız alınamaması
durumudur.

ÖNEMLİ
Solunum ve kalp durmasına 5 dakika
içinde müdahale edilmezse, dokuların
oksijenlenmesi bozulacağından
BEYİN HASARI gelişir.

Bilinç durumu /İyi misin ?
dokunularak Bebekte ise ayak tabanından
yapılır

Çevreden yüksek
sesle yardım
çağrılır; 112 aratılır.

(A) Hava yolu açıklığının sağlanması
Sırasıyla;
önce
- Ağız içi kontrol edilerek, görünür bir şey
varsa alınır veya temizlenir
sonra
- Baş-çene pozisyonu verilerek solunum
yolu açılır(dil kökü kurtarılır)

abc İlkyardım
Ağız içi kontrolü
Ağız içi kontrolü Yetişkin
ve Çocukta işaret
parmağı Bebekte serçe
parmağı ile

BAŞ ÇENE POZİSYONU : Yetişkinde 90 derece Çocuk 90
derece Bebeklerde ise omuzların altına rulo şeklinde bir
havlu konarak başın öne doğru gelerek bası yapması
önlenebilir.(30-45 derece)

(B) Solunumun değerlendirilmesi: hepsinde
• Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile solunum
yapıp yapmadığını 10 saniye süre ile
değerlendirir.

Havayolu açıklığı
Solunumun
değerlendirilmesi
(B.D.H)
Dolaşımın
değerlendirilmesi

YETİŞKİNDE TEMEL YAŞAM
DESTEĞİ

Bilinç durumu / İyi misin ?
dokunularak

Çevreden yüksek
sesle yardım
çağrılır; 112 aratılır.

Hasta/ yaralının solunumu yok ise,
KALP DE DURMUŞTUR.
Çevrede başka kimse yok ve
ilkyardımcı yalnız ise,
BAK DİNLE HİSSETTEN SONRA
kendisi 112’yi arar

Bası yeri yetişkin ÇİFT ELLE
Göğüs basısı uygulamak
için göğüs kemiğinin alt ve
üst ucu tespit edilerek alt
yarısına 2 elin topuğu
yerleştirilir. 30 Kalp masajı
ile TYD (temel yaşam
desteği) başlanır

Parmaklar Açık dizler ve dirsekler bükülmeden
DAKİKADA :100 BASI
Esnetme vücudu 1/3
esnetecek şekilde
Yani 5 cm bası uygulanır

Daha sonra ise Alnın üzerine konulan elin baş ve
işaret parmağını kullanarak hasta/ yaralının burnu
kapatılır 2 soluk verilir ve işeme devam edilir

abc İlkyardım Temel Yaşam Desteği 77
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ ORANI 2/30 VEYA 30/2 dir.
Kaç ilkyardımcı ile yapılırsa yapılsın bu oran
değişmez
Dirsekler dik

Temel Yaşam Desteği uygulanan Hasta/Yaralı
soluk alır, kalbi çalışır fakat kendine gelmezse
kolay soluk alması için Koma Pozisyonu yani
güvenli yatış pozisyonuna getirilir. Zor solunum
yapanlara da aynı pozisyonu verilir

112 gelene kadar hasta yaralı yanında
beklenir. 2-3dak bir solunum ve
dolaşım kontrol edilir

Çocuklarda 1-8 Yaş
Önce çevre güvenliği alınır,
Çocuğun yanına gelinir omuzlarına hafifçe
dokunularak ve “iyi misin?” diye sorularak
bilinç kontrol edilir,
 Çevrede birileri varsa; 112 aratılır

Çocuğ’un ağzı kontrol
edilerek, varsa yabancı
cisim çıkarılır, yoksa kör
dalış yapılmaz
Baş-çene pozisyonu verilir,
Çocuğun solunumu "Bak-
Dinle- Hisset" yöntemi ile
10 sn. süre ile kontrol edilir,

Çocuklarda Temel Yaşam Desteği 1-8 yaş
2 solukla göğüs kafesi yükselecek şekilde
TYD (temel yaşam desteği)başlanır

Çocuklarda kalp masajı 1-8 yaş
Göğüs kemiğinin alt ve üst ucu tespit edilerek alt
yarısına 1 elin topuğu yerleştirilir ve 2 soluktan sonra
Tek elle vücudu 1/3 esnetecek şekilde 5 cm bası
uygulanarak DAKİKADA:100 bası olacak şekilde 30 kalp
masajı yapılır.

ilk yardımcı yalnızsa 5 tur 2 soluk 30 kalp
masajı yaptıktan sonra112’ yi kendisi
arar 112 gelene dek TYD devam eder.

kusmuğu ile boğulmaması için Koma Pozisyonu
yani güvenli yatış pozisyonuna getirilir. Zor
solunum yapanlara da aynı pozisyonu verilir

0-12 Ay Bebeklerde
Temel Yaşam Desteği

Bebek sert zemine yatırılır bilinç kontrolü
ayak tabanlarına vurularak yapılır

Çevreden
yüksek sesle
yardım çağrılır;
112 aratılır.

Ağız içi gözle kontrol edilir; hava yolu
tıkanıklığına neden olan yabancı cisim var ise
çıkartılır, hava yolunu açmak için, bir el bebeğin
alnına, diğer elin iki parmağı çene kemiğine koyulup
Bebeğe hafif bir baş çene pozisyonu verilir,

10 saniye bak dinle hisset yapılır

Solunum yoksa; ilk yardımcı, bebeğin ağız ve
burnunu temiz bir bezle kapatarak ya da maske vb.
kullanarak ağzını bebeğin ağız ve burnunu içine
alacak şekilde Bebeğin göğsünü yükseltmeye
yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 solunum
verilir, havanın geriye çıkması için zaman verilir,

Bebeğin (iki meme başının altındaki hattın ortası göğüs
merkezini oluşturur) göğüs merkezi belirlenir,
 İşaret ve yüzük parmağı her iki meme ucuna yerleştirilerek
hayali çizgi oluşturulur,
 Orta noktada birleştirilerek, baş hizası yönüne çevrilerek,
işaret parmağı kaldırılır,
 Göğüs kemiği 4 cm aşağı inecek şekilde ( yandan
bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp
basısı uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak
şekilde ayarlanır,

soluk alır, kalbi çalışmaya başlamışsa komada
olacağından kusmuğu ile boğulmaması için
Koma Pozisyonu yani güvenli yatış
pozisyonuna getirilir. Zor solunum yapanlara da
aynı pozisyonu verilir

kolay soluk alması için Koma Pozisyonu yani
güvenli yatış pozisyonuna getirilir. Zor
solunum yapanlara da aynı pozisyonu verilir

95
HAVA YOLU TIKANIKLIĞINDA
İLKYARDIM
(HEİMLİCH MANEVRASI)

96
Hava yolu tıkanıklığı nedir?
Hava yolunun, solunumu
gerçekleştirmek için gerekli havanın
geçişine engel olacak şekilde
tıkanmasıdır.
Tıkanma tam tıkanma
Yada kısmi tıkanma şeklinde
olabilir.

Kısmi tıkanma belirtileri:
(Kişi az bile olsa soluk alabildiğinden;)
- Öksürebilir
- Nefes alabilir (az ve zor)
- Konuşabilir (kısık sesle)
Bu durumda hastaya
DOKUNULMAZ, öksürmeye teşvik
şeklinde ilkyardım uygulanır.

(Soluk yolu tamamen tıkalıdır)
- Nefes alamaz,öksüremez,
- Acı çeker, ellerini boynuna götürür
- Konuşamaz,
- Rengi morarmıştır.
HEİMLİCH MANEVRASI UYGULANIR
Tam tıkanma belirtileri:

100
SOLUK BORUSUNDAN YABANCI CİSİM ÇIKARMA
- Ağız içi kontrolü yapılır
- Bir el ile göğüs desteklenerek kişinin öne eğilmesi sağlanır
- Diğer el ile İki kürek kemiği arasına 5 kez vurulur
- Cisim çıkmıyorsa Heimlick manevrası yapılır
Heimlick Manevrası
- Kişinin arkasına geçilir bir el yumruk yapılarak midenin üst
kısmına, göğüs kemiğinin alt kısmına gelecek şekilde koyulur.
- Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır kuvvetle arkaya ve yukarı
doğru bastırılır (5 kez)
Bu işlemler sıra ile yapılır. H/y bilincini kaybederse, solunum ve
nabız değerlendirilir,
gerekirse 2 kurtarıcı soluk verilerek TYD’ne geçilir,
- İlkyardımcı tek ise 2/30 5 tur yaptıktan sonra 112’yi arar

106
Bebeklerde Heimlick
Ağız içi kontrolü yapılır
Baş desteklenerek,kolun üzerine ata biner
tarzda,yüzükoyun yatırılır,
Kürek kemikleri arasına 5 kez hafifçe vurulur,
Ağız içi kontrol edilerek,öbür kola yüz yukarı gelecek
şekilde alınır,
Göğüs kemiğinin alt kısmından karnın üst kısmına
olacak şekilde 5 kez 2 parmakla bası uygulanır,
Yabancı cisim çıkana kadar devam edilir.
Bilincini kaybederse 2 kurtarıcı soluk verilerek
TYD’ne başlanır
Tıbbi yardım istenir

Bebeklerde solunum yolu tıkanıklığı

SIRTA 2 KÜREK KEMİĞİ ARASINA 5 KEZ SÜPÜRÜR TARZDA VURULURUR
YETİŞKİN ÇOCUK BEBEK
5 KEZ GÖBEK LE DİAFRAM ARASINA İÇERİ DIŞARI KAŞIKLAR GİBİ MANEVRA
UYGULA
YETİŞKİN ÇOCUK BEBEK

GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI
DURUMLARINDA İLKYARDIM
( Kalp spazmı-kalp krizi)

GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI
NEDENLERİ NELERDİR?
Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri arasında en
sık kalp spazmı (Angine Pektoris) veya
kalp krizi (Miyokart Enfaktüsü) yer alır.
Her ikisi de kalp kasının belli bir yerine
gönderilen kanın azalması(kalp spazmı)
veya tamamen kesilmesi (kalp krizi) sonucu
oluşur.

Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri nelerdir?
Kalp spazmı belirtileri:
Sıkıntı veya nefes darlığı
Ağrı hissi; genellikle göğüs ortasında başlar
kollara, boyuna, sırta ve çeneye doğru ilerleyebilir.
Sıklıkla fiziksel zorlama, heyecan, üzüntü yada
fazla yemek yeme sonrası ortaya çıkar.
Kısa sürelidir ve istirahat ile durur. İstirahat
halindeyken bile görülmesi ciddi bir durumu
gösterir.

Kalp krizi (enfaktüs) belirtileri:
Hasta ciddi bir sıkıntı hisseder, terleme, mide
bulantısı, kusma vb. görülür
Ağrı; Göğüs yada mide boşluğunun herhangi bir
yerinde, sıklıkla kravat bölgesinde görülür. Omuzlara
ve sol yada sağ kola yayılır.Ağrıyı değişik şekillerde
tarif eder.
Bazen hazımsızlık ve kas ağrısı şeklinde belirti verir.

Göğüste kuvvetli ağrı
durumunda ilkyardım:
 Hastanın yaşam bulguları kontrol edilir
 Hasta hemen istirahate alınır
 Bilinci açıksa yarı oturur pozisyon verilir
 Sakinleştirilir
 Sıkan giysileri gevşetilir
 Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım edilir
 Tıbbi yardım istenerek sağlık kuruluşuna gitmesi
 sağlanır (112)

Yaralanmalar 122
YARALANMALARDA
İLKYARDIM

Yaralanmalar 123
Yaraların ortak belirtileri
nelerdir?
Ağrı
Kanama
Yara kenarının ayrılması
HER YARADA YABANCI CİSİM
BULUNMAZ

Yaralanmalar 124
Yara nedir?
- Bir travma sonucu deri yada
mukozanın bütünlüğünün bozulmasıdır.
- Aynı zamanda kan damarları, adale ve
sinir gibi yapılar etkilenebilir.
- Derinin koruma özelliği bozulacağından
enfeksiyon riski artar.

Yaralanmalar
125
YARA ÇEŞİTLERİ

Yaralanmalar
126
KESİK YARALAR
 Bıçak, çakı, cam gibi aletlerin kesici
tarafları ile oluşur.
 Genellikle basit yaralardır.
 Derinlikleri kolay belirlenir.
Kanama ön plandadır.

Yaralanmalar
128
EZİKLİ YARALAR
*Taş, yumruk yada sopa gibi etkenlerin
şiddetli olarak çarpması ile oluşan
yaralardır.
*Yara kenarları eziktir.
*Çok fazla kanama olmaz , ancak doku
zedelenmesi ve hassasiyet vardır.(ağrı
ön plandadır)

Yaralanmalar 130
PARÇALI YARALAR
Dokular üzerinde bir çekme etkisi ile
meydana gelir
Doku ile ilgili tüm organ, saçlı deride zarar
görebilir
Çok ağrılıdır
İyileşmesi zor yaralardır

Yaralanmalar 132
DELİCİ YARALAR
Uzun ve sivri aletlerle oluşan yaralardır.
Yüzey üzerinde derinlik hakimdir.
Aldatıcı olabilir tetanos tehlikesi vardır.
İç organ yaralanmalarına ve iç
kanamalara dikkat etmek gerekir.

abc İlkyardım Yaralanmalar 133

Yaralanmalar 134
ENFEKTE YARALAR:
Enfeksiyon riski yüksek yaralar şunlardır:
 Gecikmiş yaralar (6 saatten fazla),
 Dikişleri ayrılmış yaralar,
 Kenarları muntazam olmayan yaralar,
 Çok kirli ve derin yaralar,
 Ateşli silah yaraları,
 Isırma ve sokma ile oluşan yaralar.

Yaralanmalar 135
Ciddi yaralanmalar nelerdir?
Kenarları birleşmeyen veya 2-3 cm açık(doku
kaybı) olan yaralar,
Kanaması durdurulamayan yaralar,
Kas veya kemiğin göründüğü yaralar,
Delici aletlerle oluşan yaralar,
Yabancı cisim saplanmış olan yaralar,
Hayvan veya insan ısırıkları,
Görünürde iz bırakma ihtimali olan yaralar.

Yaralanmalar 136
YARALANMALARDA
İLKYARDIM..

Yaraya saplanan yabancı cisimler (cam, çakı, şiş
v.b) çıkarılmaz,
Hareket etmemesi ve kanama
kontrolü için simit sargı ile etrafından tespit edilir
Yaralanmalar 137

- Yara kirli ise çeşme suyuyla 5 dk.
Yıkanır (çok fazla kanama varsa
önerilmez)
- Yarada kanama varsa durdurulur ,
Yaralanmalar 142

Yaralanmalar 143
-Yara içi kurcalanmamalıdır,
-Yara temiz bir bezle örtülür
(kanama yoksa nemli bir bez),
-Yara üzerine bandaj uygulanır,
- Tıbbi yardım istenir (112)

abc İlkyardım Yaralanmalar 144

Yaralanmalar 145
DELİCİ GÖĞÜS
YARALANMALARINDA
İLK YARDIM

Yaralanmalar 146
Delici göğüs yaralanmalarında
ne gibi belirtiler görülebilir?
-Yoğun ağrı
- Solunum zorluğu
- Morarma
- Kan tükürme
- Göğüsteki yarada nefes alıyor görüntüsü

Yaralanmalar 147
Delici göğüs yaralanmalarında
- H/Y bilinç kontrolü yapılır,
- H/Y yaşam bulguları değerlendirilir (ABC)
- Yara üzerine plastik poşet naylon vb. sarılmış
bir bezle kapatılır. (Nefes alma sırasında yaraya
hava girmesini engellemek ve nefes verme
sırasında havanın dışarı çıkmasını sağlamak
için) yara üzerine konan bezin bir ucu açık bırakılır,
- H/Y bilinci açık ise yarı oturur pozisyonda
oturtulur

Yaralanmalar 148
H/Y bilinci açık
ise yarı oturur
pozisyonda
oturtulur

Yaralanmalar 150
Delici göğüs yaralanmalarında yara üzeri üç tarafı plastik
poşet naylon vb. sarılmış bir bezle kapatılır yara üzerine
konan bezin bir ucu yer çekimine uygun olarak alta gelecek
şekilde açık bırakılır

Vücuda cam, şiş v.b gibi yabancı cisim
batması durumunda ilkyardımda ne
yapılmalı?
Batan cisimler asla çıkarılmamalı sivri
cisimler Simit sargı ile sabitlenir ve,112 ile
hasta sevk edilir
Yaralanmalar 151

Delici Karın
Yaralanmaları
Yaralanmalar 152

Yaralanmalar 153
Delici karın yaralanmalarında
ne gibi sorunlar olabilir?
Karın bölgesindeki organlar zarar
görebilir,
İç ve dış kanama ve buna bağlı şok
oluşabilir,
Karın tahta gibi sert ve çok ağrılı ise
durum ciddidir,
Bağırsaklar dışarı çıkabilir.

Delici karın yaralanmalarında
ilkyardım nasıl yapılmalıdır?
Yaralanmalar 154
H/Y nın bilinç kontrolü yapılır,
H/Y nın yaşam bulguları kontrol edilir,
Dışarı çıkan organlar içeri sokulmaya
çalışılmaz, üzerine geniş ve nemli temiz
bir bez örtülür,

Yaralanmalar 155
Bilinç yerinde ise sırt üstü pozisyonda
bacaklar bükülmüş olarak yatırılır, ısı
kaybını önlemek için üzeri örtülür,
Ağızdan yiyecek yada içecek bir şey
verilmez,
Yaşam bulguları sık sık izlenir,
Tıbbi yardım istenir (112).

Göz Kulak Burun Yabancı Cisim 159
GÖZ, KULAK VE BURUNA YABANCI
CİSİM KAÇMASINDA İLKYARDIM

Göz Kulak Burun Yabancı Cisim
160

Göze yabancı cisim kaçmasında

abc İlkyardım Göz Kulak Burun Yabancı Cisim 162

Toz gibi küçük madde ise;
Göz ışığa doğru çevrilir ve alt göz kapağı
içine bakılır,
Gerekirse üst göz kapağı açık tutulur,
Nemli temiz bir bezle çıkarılmaya çalışılır,
Hastaya gözünü kırpıştırması söylenir,
Göz ovulmamalıdır, su ile yıkanabilir,
Çıkmıyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi
sağlanır

Buruna yabancı cisim kaçmasında
- Görünüyorsa ve kolaysa alınır
- Burun duvarına bastırarak kuvvetli bir
nefes verme ile cismin atılması
sağlanır,
- Çıkmazsa tıbbi yardım istenir (112).

Bir cisim yada metal batması varsa
- Gerekmedikçe hasta yerinden
oynatılmaz,
- Göze hiçbir şekilde dokunulmaz,
- Her iki göz de kapatılmalıdır,
- Tıbbi yardım istenir (112 ),
- Hastanın göz uzmanı olan bir sağlık
kuruluşuna gitmesi sağlanır

Her iki göz de kapatılmalıdır

Kulağa yabancı cisim kaçmasında
Kesinlikle sivri ve delici bir cisimle
müdahale edilmez,
Su değdirilmez,
Tıbbi yardım istenir (112).

KANAMALAR
Ve
Kanamalarda
ilkyardım

atardamar
Kılcal damar
toplardamar
Dış Kanama Çeşitleri
(Damar yapılarına göre)

İnsan vücudunda ortalama 5 litre kan vardır. KAN VÜCUT
AĞIRLIĞININ 1/13 'ü KADARDIR.
Atardamar kanaması Toplardamar kanaması Kılcal damar kanaması
En tehlikeli damar kanaması ATARDAMAR KANAMASI' dır.
Atardamar kanamasında kanın rengi AÇIK KIRMIZI 'dır.

Kanamayı durdurmak
için ilkyardımcı ne yapar

Küçük kesiklerde
akar su altında kesik yer yıkanabilir.

1 – ÖNCE
KANAYAN YERE
BİR BEZ KOY
VE BASTIR

2-DURMADI
BEZİ KALDIRMADAN
BİR BEZ DAHA KOY

4-KALP SEVİYESİNDEN YUKARI
KALDIR VE EN YAKIN ATARDAMAR
BASKI NOKTASINA
BASI UYGULA

HASTANIN KANAMASINI DURDURDU,
BAKTINIZ BONCUK BONCUK
TERLİYOR, “HASTA KENİDİMİ ÇOK
KÖTÜ HİSSEDİYORSA SİZCE
HASTAYA NE OLDU? (NEYİ
GÖZLERSİNİZ)

HASTA ŞOKA GİRMİŞTİR.KANAMALARDA HASTANIN KAN
BASINCI DÜŞECEĞİ İÇİN HASTA YATIRILIR AYAKLARI 30
CM KALDIRILIR ÜZERİ ÖRTÜLÜR ŞOK POZİSYONU
VERİLİR BAŞI KUSMASI VARSA YANA CEVRİLİR VE 112
GELENE KADAR YANINDA BEKLENİR

Kulak Kanamasında
ilkyardımda ne
yapılmalıdır?

Eğer kanama hafifse temiz bir bezle
temizlenir.
Kanama ciddi ise; Kulak tıkanmadan, gazlı
bezle kapatılır.
Bilinci kapalı ise hareket ettirilmeden sırt üstü
kanayan kulak üzerine yatırılır.

Hangi durumda turnike
uygulanır?

- Uzuv (organ) kopması varsa
- Çok sayıda yaralının bulunduğu
ortamda tek ilkyardımcı varsa,
-Yaralı bir yere taşınacaksa,
- Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterl
olmuyorsa
Turnike tek kemiklere uygulanır.

KOLDA VE BACAKTA TEK KEMİĞE
UYGULANIR üzeri örtülmez.
TURNİKE UYGULANAN SAAT YAZILIR .
TURNİKE HASTANEYE GİDENE KADAR 15
dakikada bir, 5-10 saniye kadar gevşetilerek
bölgenin kanlanması sağlanır

ORGAN KOPMASINDA
İLKYARDIMDA NE YAPILIR

-Organ Temiz bir beze sarılır
- Hava ve su geçirmeyen bir poşete koyulur
- Daha sonra bu poşet içinde buz bulunan diğer bir
torbanın içerisine koyulur. Buzla temas ettirilmez, suya
atılmaz
- Torbanın üzerine kopan uzuv parçasının sahibine ait
kimlik bilgileri kaydedilir yaralı ile aynı araca konarak en
çok 6 saat içerisinde sağlık kuruşuna sevki sağlanır

İÇ KANAMA NEDENLERİ
 Şiddetli travma,
 Darbe,
 Kırık,
 Silahla yaralanma sonucu;

İÇ KANAMALARDA İLKYARDIM
-H/y Bilinci ve ABC değerlendirilir
-Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı kaldırılır
-Asla yiyecek ve içecek verilmez
-Hareket ettirilmez
-Kısa sürede sağlık kuruluşuna sevki sağlanır.

Burun kanamasında
ilk yardımda ne yapılmalıdır?

Başı öne eğilerek 5 dakika burun
kanatlarına baskı uygulanır

Hasta kanamadan dolayı şoka girerse: sırt üstü
yatırılır ayakları 30cm yukarı kaldırılır Şok
pozisyonu VERİLİR ÜZERİ ÖRTÜLÜR 112 BEKLENİR
Belli aralıklarla (2-3 dakikada bir) yaşam
bulguları değerlendirilir.

KULAK KANAMASI
- Hafifse kulak temiz bir bezle temizlenir
- Kulak tıkanmadan gazlı bezlerle kapanır
- Bilinçli ise hareket ettirilmeden sırt üstü
yatırılır
- Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan
yatırılır.

BİLİNCİ KAPALI KULAĞI KANAYAN
HASTAYA İLKYARDIM NASIL YAPILIR?

Şok nedir?
Kalp-damar sisteminin yaşamsal
organlara uygun oranda kanlanma
yapamaması nedeniyle ani olarak
ortaya çıkan ve tansiyon
düşüklüğü ile seyreden dolaşım
yetmezliğidir.

Kaç çeşit şok vardır?
Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardır:
Kardiojenik şok (kalp kökenli)
Hipovolemik şok (damardaki sıvının
azalması)
Toksik şok (yabancı maddelere bağlı)
Anaflaktik şok (arı,böcek sokmaları,
enjeksiyonlar)

Şok belirtileri nelerdir?
-- Kan basıncında düşme
- - Hızlı ve zayıf nabız
- - Hızlı ve yüzeysel solunum
- - Ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik
- - Endişe, huzursuzluk
- - Baş dönmesi,
- - Dudak çevresinde solukluk ya da morarma
- - Susuzluk hissi
- - Bilinç seviyesinde azalma

Şokta ilkyardım uygulamaları
nelerdir?
- Kendinin ve çevrenin güvenliği sağlanır,
- Hava yolunun açıklığı sağlanır,
- Hasta/yaralının mümkün olduğunca temiz
hava soluması sağlanır,
- Varsa kanama hemen durdurulur,
- Şok pozisyonu verilir
- H/y sıcak tutulur

-Hareket ettirilmez,
-Hasta/yaralının endişe ve korkuları
giderilerek psikolojik destek sağlanır
-2-3 Dak bir yaşam bulguları değerlendirilir
- Hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevki
sağlanır (112),
.

Şok pozisyonu Hasta / Yaralıya nasıl verilir?
Hasta düz olarak sırt üstü yatırılır,
ayakları 30 cm yukarı kaldırılır

Yanık , Donma ve Sıcak Çarpması 210
YANIK, DONMA VE SICAK
ÇARPMASINDA İLKYARDIM

Yanık nedir?
- Herhangi bir ısıya maruz
kalma sonucu oluşan doku
bozulmasıdır.

abc İlkyardım Yanık , Donma ve Sıcak Çarpması 212

Yanıklar nasıl derecelendirilir?
1. derece yanık: Deride kızarıklık, ağrı, yanık
bölgede ödem vardır. Yaklaşık 48 saatte iyileşir.
2. derece yanık: Deride içi su dolu kabarcıklar
(bül) vardır. Ağrılıdır. Derinin kendini yenilemesi ile
kendi kendine iyileşir
3. derece yanık: Derinin tüm tabakaları
etkilenmiştir. Özellikle de kaslar, sinirler ve
damarlar üzerinde etkisi görülür. Beyazdan siyah
renge kadar aşamaları vardır. Sinirler zarar
gördüğü için ağrı yoktur.

En tehlikeli ve dokuların
geriye dönümez biçimde
yanık türü 3.derece yanıktır

Isı ile oluşan yanıklarda,
ilkyardım işlemleri nelerdir?
- Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur ,
koşması engellenir ,
- H/Y nın üzeri battaniye yada bir örtü ile
kapatılır ve yuvarlanması sağlanır,
- Yaşam belirtileri değerlendirilir (ABC) ,

Yanık , Donma ve Sıcak Çarpması
222
Isı ile oluşan yanıklarda,
ilkyardım işlemleri nelerdir?
-Yanık bölge en az 15- 20 dakika soğuk Su
(çeşme suyu) altında tutulur. (yanık yüzeyi
büyükse ısı kaybı çok olacağından önerilmez)

Yanık üzeri temiz nemli bir bezle örtülür,
Yanık bölgeler birlikte bandaj yapılmamalıdır,
Hasta/yaralı battaniye ile örtülür,

-Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa
hasta / yaralının kusması yoksa bilinçliyse
ağızdan sıvı (1 litre su -1 çay kaşığı karbonat
-1 çay kaşığı tuz karışımı) verilerek sıvı kaybı
önlenir,
-Tıbbi yardım istenir (112).

Kimyasal yanıklarda ilkyardım nasıl olmalı?
Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa
sürede deriyle teması kesilmelidir,
Bölge bol tazyiksiz suyla, en az 15-20 dakika
yumuşak bir şekilde yıkanmalıdır,
Giysiler çıkarılmalıdır,
H/Y örtülmelidir,
Tıbbi yardım istenmelidir (112).

Kimyasal kaçan göz altta kalacak
şekide basınçsız su ile yıkanmalıdır

Sadece Kimyasal kaçan göz değil her
iki göz de kapatılıp göz uzmanı olan bir
sağlık kuruluşuna gidilmelidir
231

Elektrik yanıklarında
ilkyardım nasıl olmalı?
 Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır,
 H/y a dokunmadan önce elektrik akımı
kesilmelidir, akımı kesme imkanı yoksa tahta
çubuk yada ip gibi bir cisimle hasta yaralının
elektrik ile teması kesilmelidir,
 H/y nın ABC ’si değerlendirilmelidir,
 H/Y derhal istirahate alınmalıdır.

Elektrik yanıklarında
ilkyardım nasıl olmalı?
H/Y kesinlikle su ile müdahale edilmemelidir
Hasar gören bölgenin üzeri temiz kuru bir
bezle örtülür.
Tıbbi yardım istenir(112)

SICAK-GÜNEŞ ÇARPMASI

Sıcak –Güneş çarpması
Yüksek derece ısı ve nem sonucu vücut ısısının
ayarlanamaması ile ortaya bazı bozuklukların
çıkmasına sıcak çarpması.(sıcak vurması-kapalı
mekanlarda)
Açık havada güneş ışınlarına maruz kalma
sonucu ortaya çıkan tabloya güneş çarpması
denir.

Belirtileri :
- Adale krampları
- Güçsüzlük, yorgunluk
- Baş dönmesi
- Hızlı nabız
- Solgun ve sıcak deri(sıcak çarpması)
- Aşırı terleme (daha sonra azalır)
- Mide krampları, kusma, bulantı
- Davranış bozukluğu, sinirlilik
 - Bilinç kaybı, hayal görme

Güneş çarpması Sıcak çarpması

Sıcak çarpmasında
• - Hasta serin ve havadar bir yere alınır,
• - Giysiler çıkarılır,
• - Sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar
• yükseltilir,
• - Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa su ve
tuz kaybını gidermek için ;
1 litre su -1 çay kaşığı Karbonat -1 çay
kaşığı tuz karışımı sıvı yada soda
içirilir.

Donuk nedir ?
Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan
bölgeye yeterince kan gitmemesi ve kanın
pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur.

Birinci derece: En hafif şeklidir. Erken
müdahale edilirse hızla iyileşir.

İkinci derece:
- Zarar gören bölgede gerginlik hissi olur,
- Ödem, şişkinlik, ağrı ve içi su dolu kabarcıklar (bül)
meydana gelir,

Üçüncü derece: Dokuların geriye dönülmez
biçimde hasara uğramasıdır.

En tehlikeli ve dokuların geriye dönümez
biçimde yanık türü 3.derece Donuktur

Yanık Donuk
2.ci derece
3.çü derece
1.ci derece1.ci derece
2.ci derece
3.çü derece

KIRIK-ÇIKIK VE
BURKULMALARDA
İLKYARDIM

Kırık - Çıkık 251
Kırık nedir?
- Kırık, kemik bütünlüğünün bozulmasıdır.
- Kırıklar darbe sonucu yada
kendiliğinden oluşabilir.
- Yaşlılık ile birlikte kendiliğinden kırık
oluşma riski de artar.

Kaç çeşit kırık vardır?
Kapalı kırık: Kemik bütünlüğü bozulmuştur.
Ancak deri sağlamdır.
Açık kırık: Deri bütünlüğü bozulmuştur. Kırık
uçları dışarı çıkabilir. Beraberinde kanama
ve enfeksiyon tehlikesi taşırlar.

abc İlkyardım Kırık - Çıkık 253

Kırkların ortak özellikleri
-Ağrı
-- Şekil bozukluğu
--- Fonksiyon kaybı
---- Şişme ve morarma

Kırıklarda ilkyardım
nasıl olmalı?
Hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik
verilir,
H/y hareket ettirilmez, sıcak tutulur,
Kol etkilenmişse yüzük ve saat gibi
eşyalar çıkarılır,
Kırık olan bölge tespit edilir.(sabitlenir)

Açık kırıklarda, tespitten önce yara temiz
bir bezle kapatılmalıdır,
Kırık bölgede sık aralıklarla nabız, derinin
rengi ve ısısı kontrol edilir,
Kol ve bacaklar yukarıda tutulur,
Tıbbi yardım istenir (112).

Kırık - Çıkık
262
Kırıklarda ilkyardım nasıl olmalı?
Hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik
verilir,
H/y hareket ettirilmez, sıcak tutulur,
Kol etkilenmişse yüzük ve saat gibi eşyalar
çıkarılır,
Kırık olan bölge tespit edilir. (sabitlenir)
KIRIKLARI TESPİT ETMEK, KANAMAYI DURDURMAK
YARA ÜZERİ KAPATMAK KIRIKLARA MÜDAHALEDE
DOKUNMAK DEMEKTİR

Açık kırıklarda, tespitten önce yara temiz
bir bezle kapatılmalıdır,
Kırık bölgede sık aralıklarla nabız, derinin
rengi ve ısısı kontrol edilir,
Kol ve bacaklar yukarıda tutulur,

Kırıklarda tespit (atel) nasıl yapılır?
Kırık bulunduğu şekilde tespit edilir,
düzeltilmeye çalışılmaz.
Tespit malzemeleri kırığın bulunduğu yerin bir
alt ve üst eklemini içine alacak şekilde olmalıdır.
Tespit malzemeleri ve düğüm kırığın üzerine
gelmeyecek şekilde olmalıdır.
Tespit malzemesi olmadığı durumlarda vücut
veya diğer bacağa tespit yapılabilir.

272
3
2
4
5
6

Kırık - Çıkık
274
Çıkık nedir?
Eklem yüzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır.
Kendiliğinden normal konumuna dönemez

Çıkıkta ilkyardım nasıl olmalı?
Eklem aynen bulunduğu şekilde tespit
edilir,
Çıkık yerine oturtulmaya çalışılmaz,
H/Y’ ya ağızdan hiçbir şey verilmez,
Bölgede nabız, deri rengi ve ısısı
kontrol edilir,

Burkulma nedir?
Eklem yüzeylerinin anlık olarak
ayrılmasıdır .
Kendiliğinden normal konumuna
döner.
 Zorlamalar sonucu oluşur

Burkulmada ilkyardım
nasıl olmalı?
Sıkıştırıcı bir bandajla burkulan eklem tespit
edilir,
Şişliği azaltmak için bölge yukarı kaldırılır,
Hareket ettirilmez,
Soğuk uygulama yapılır,
Tıbbi yardım istenir (gerekirse) (112).

Ayakkabılar çıkarılır, Soğuk
uygulama, bandaj uygulanır, Kalp
seviyesinden Yukarda tutulur

Zehirlenmeler
292
ZEHİRLENMELERDE
İLKYARDIM

Zehirlenmeler 293
Zehirlenme nedir?
Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi
sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır.
Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler,
vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar
verebileceğinden zehirli (toksik) olarak kabul
edilirler.

Zehirlenmeler 294
Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir?
Zehirlenmeler;
Sindirim yoluyla ,
Solunum yoluyla ,
Cilt yoluyla, olabilir.

Zehirlenmeler 295
Zehirlenmelerde genel belirtiler nelerdir?
Sindirim sistemi bozuklukları: Bulantı,
kusma, karın ağrısı, ishal

Zehirlenmeler 296
Sinir sistemi bozuklukları: Bilinç kaybı,
havale, rahatsızlık hissi, hareketlerde
uyumsuzluk

Zehirlenmeler 297
Solunum sistemi bozuklukları:
Nefes darlığı, morarma, solunum durması

Zehirlenmeler 298
Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız
bozukluğu, kalp durması

Zehirlenmeler 299
Sindirim yoluyla olan zehirlenmeler
Ev yada bahçede kullanılan kimyasal
maddeler,bozuk besinler, zehirli mantarlar,ilaç
ve aşırı alkol..vb ile meydana gelir.
İlkyardım nasıl olmalıdır?
- Bilinç kontrolü yapılır,
- Ağız zehirli madde ile temas etmişse su ile
çalkalanır, zehirli madde ele temas etmişse el
sabunlu su ile yıkanır,
- Yaşam bulguları değerlendirilir,

Zehirlenmeler 301
Kusma, bulantı, ishal gibi belirtiler
değerlendirilir,
Kusturulmaya çalışılmaz, özellikle yakıcı
maddelerin alındığı durumlarda hasta asla
kusturulmaz,
Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir,
Üstü örtülür,
Olayla ilgili bilgiler toplanılır
Tıbbi yardım istenir (112)

Zehirlenmeler 302
Tıbbi yardım istenir (114 zehir danışma merkezi aranır)

Zehirlenmeler 303
Solunum yoluyla olan zehirlenmeler;
Genellikle yanmamış kömür tüp,
(Karnonmonoksit ) doğalgaz kaçakları,
şofben, bütan gaz sobaları, kanalizasyon
çukurunda biriken gazlar, havuz
hijyeninde kullanılan klor, yapıştırıcılar,
boyalar ev temizleyicileri gibi maddeler ile
oluşur.

Karbonmonoksit Zehirlenmeleri
Endüstriyel merkezlerde önemli bir
sorundur.
Egzoz gazları, gaz ve kömür
ısıtıcıları,mangal kömürleri,kuyularda derin
çukurlarda bulunur.
Zehirlenmeler 304

Belirtileri
Aşırı yorgunluk huzursuzluk Grip belirtileri
Bulantı, kusma, baş dönmesi karıncalanma
Cilt ve tırnaklarda kısa süreli kiraz kırmızısı
renk değişimi
Göğüs ağrısı,çarpıntı hissi tansiyon
düşüklüğü
Solunum durması, kalp durması ve koma
Zehirlenmeler 305

Zehirlenmeler 306
Solunum yolu ile zehirlenmelerde
Güvenlik tedbirleri alınır,
Hasta temiz havaya çıkarılır yada cam ve
kapı açılarak ortam havalandırılır,
Yaşamsal belirtiler değerlendirilir (ABC),
Bilinci açıksa Yarı oturur pozisyonda tutulur,
Bilinci kapalıysa koma pozisyonu verilir,
Solunumu korumak için maske veya ıslak
bez kullanılır,
Tıbbi yardım istenir.

Zehirlenmeler 307
Solunum yolu ile zehirlenmelerde:
Hasta temiz havaya çıkarılır yada cam ve kapı açılarak
ortam havalandırılır

Zehirlenmeler 308
Cilt yoluyla olan zehirlenmeler;
Zehirli madde vücuda direk deri aracılığı ile girer.
Bu yolla olan zehirlenmeler böcek sokmaları, hayvan
ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları, zirai ilaçlar
gibi zehirli maddelerin deriden emilmesi ile oluşur.

309
Cilt yolu ile zehirlenmelerde
- Yaşam bulguları değerlendirilir,
- Ellerin zehirli madde ile teması önlenmelidir,
- Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır,
- Zehirli madde toz halinde ise yıkama işleminden
önce deriden uzaklaştırılmalıdır,
- 15-20 dakika boyunca deri boltazyiksiz suyla
yıkanmalıdır,
- Tıbbi yardım istenir (112).

310
Cilt yolu ile zehirlenmelerde
Zehir bulaşmış
giysiler çıkartılır,
15-20 dakika boyunca deri bol
tazyiksiz suyla yıkanmalıdır,

Hayvan Isırıkları 311
HAYVAN ISIRMALARINDA
İLKYARDIM

Hayvan ısırmalarında
- H/Y yaşamsal bulgular yönünden değerlendirilir (ABC)
- Hafif yaralanmalarda yara 5-10 dakika süreyle sabun ve
soğuk suyla(çeşme suyu) yıkanır,
- Yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır, ciddi yaralanma ve
kanama varsa yaraya temiz bir bezle basınç uygulanarak
kanama durdurulmalıdır,
- Derhal tıbbi yardım istenmeli (112),
- Hasta kuduz ve tetanos aşısı için uyarılmalıdır,

Arı sokmasının tehlikeli olduğu durumlar…
Birden çok arı soktu ise,
Nefes borusuna yakın bir yerden
sokarsa Kişi alerjik bünyeli ise
tehlikeli olabilir

Arı sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır?
- Görünüyorsa arının iğnesi çıkarılır,
- Soğuk uygulama yapılır,
- Eğer ağızdan sokmuşsa ve solunumu
güçleştiriyorsa buz emmesi sağlanır,
- Ağız içi sokmalarında ve alerji hikayesi
olanlarda tıbbi yardım istenir (112).

abc İlkyardım Hayvan Isırıkları 315
AKREP

Akrep sokmalarının
belirtileri nelerdir?
Kuvvetli lokal reaksiyon oluşturur.
Ağrı
Ödem
İltihaplanma, kızarma, morarma
Adale krampları, titreme ve karıncalanma
Huzursuzluk,
Havale gözlenebilir.

Akrep sokmalarında
Sokmanın olduğu bölge hareket ettirilmez,
Yatar pozisyonda tutulur,
Yaraya soğuk uygulama yapılır,
Kan dolaşımını engellemeyecek şekilde bandaj
uygulanır,
Yara üzerine hiçbir girişim yapılmaz,

Yılan sokmalarının belirtileri nelerdir?
Bölgede morluk ve iltihaplanma (1-2 hafta
sürer)
Kusma, karın ağrısı, ishal
Aşırı susuzluk
Şok, kanama
Psikolojik bozukluklar
Kalpte ritim bozukluğu,baş ağrısı ve solunum
düzensizliği

Yılan sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır?
Hasta sakinleştirilip, dinlenmesi sağlanır,
Yara su ile yıkanır,
 Soğuk uygulama yapılır,
Yaraya yakın bölgede baskı yapabilecek
eşyalar (yüzük, bilezik vb.) çıkarılır,
Yara baş ve boyunda ise yara çevresine baskı
uygulanır,

- Yara kol ve bacaklarda ise yara üzerine
dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj
uygulanır (Turnike uygulanmaz),
-Yara üzerine herhangi bir girişimde
bulunulmaz (yara emilmez),
- Yaşamsal bulgular izlenir,

KENE ISIRIKLARI

KENE ISIRIKLARI
Havanın ısındığı bahar ve yaz aylarında
daha çok görülür. Hastalık insanlara kenelerin
ısırması veya teması ile bulaşır.
Evcil hayvanlara da bulaşabilmektedir.
Ancak hayvanlarda hastalık yapmazken
İnsanlarda öldürücü olabilir.
Kemirici hayvanlar kuşlar ve keneler
hastalığın yayılmasında etkendir.

Belirtileri
 Ateş
 Ani başlayan baş ağrısı
 Halsizlik,kırıklık
 Belirgin iştahsızlık
 Bulantı kusma, karın ağrısı ishal
görülebilir.
NOT: Bu belirtiler kene ısırığından 1-3
gün sonra ortaya çıkabilir

Korunma
 Hayvanların ve insanların kanlarına ve vücut
sıvılarına eldivensiz müdahale edilmemelidir
 Riskli bölgelere gidilirken vücudun açık bölgeleri
korunmalı ve koruyucu kıyafetler giyilmeli
 Hayvan barınaklarına girerken koruyucu
tedbirler alınmalı
 Riskli bölgelerden dönüşlerden mutlaka vücudun
tümü kontrol edilmelidir
 İlaçlama önemlidir

Deniz canlıları sokmasında
İlk Yardım

belirtiler nelerdir?
- Kızarma
- Şişme
- İltihaplanma
- Sıkıntı hissi , Huzursuzluk
- Havale
- Baş ağrısı

Yaralı bölge hareket ettirilmez,
Batan diken varsa ve görünüyorsa
çıkartılır,
Etkilenen bölge ovulmaz.
Bölgeye sıcak uygulama yapılır.

HASTA YARALI TAŞIMA
TEKNİKLERİ

ÖNCELİK ÇEVRE GÜVENLİĞİ
ALINARAK H/Y NIN YERİNDEN
HAREKET ETTİRİLMEMESİ OLMALIDIR.
TEHLİKE VARSA VE ZORUNLULUK
HALLERİNDE H/Y TAŞIMA
KURALLARINA UYGUN OLARAK
TAŞINMALIDIR

H/Y TAŞINMASIND GENEL KURALLAR
- H/y’ ya yakın mesafede çalışılır,
- Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılır,
- Sırtın gerginliğini korumak için dizler ve kalçalar
bükülmelidir,
- Yerden destek alacak şekilde her iki ayakta biri
önde olacak şekilde kullanılmalıdır,
- Baş her zaman düz tutulmalıdır,
- Yavaş ve düzgün adımlarla yürünmelidir,

H/Y TAŞINMASINDA
GENEL KURALLAR
- Omuzlar leğen kemiği ile aynı hizada tutulmalıdır,
- Yön değiştirirken ani hareketlerden kaçınılmalıdır,
- H/y sedyeye alınırken veya taşınırken (özellikle
omurga yaralanması düşünülenlerde) az hareket
ettirilmeli, baş boyun gövde ekseni esas alınarak
en az 6 destek noktası olacak şekilde
kavranmalıdır.
- Tüm hareketleri yönlendirecek sorumlu bir kişi
olmalıdır,

ACİL TAŞIMA TEKNİKLERİ
SÜRÜKLEME YÖNTEMLERİ

AYAK BİLEKLERİNDEN TUTARAK SÜRÜKLEME

KOLTUK ALTLARINDAN TUTARAK SÜRÜKLEME

İTFAİYECİ TİPİ SÜRÜKLEME

SEDYE ÜZERİNE YERLEŞTİRME
TEKNİKLERİ

SEDYE İLE TAŞIMA TEKNİKLERİ
GENEL KURALLARI
H/y battaniye ,çarşaf vb.ile sarılmalı,
H/y sedyeye bağlanmalı,
Sedye yatay konumda olmalı,
Başı gidiş yönünde olmalı, merdiven inerken
veya çıkarken baş aşağı tarafa gelmemeli,
Güçlü olan ilkyardımcı h/y nın baş kısmında
olmalı,
Sedyeyi yönlendiren bir sorumlu olmalı,

KISA MESAFEDE SÜRATLİ
TAŞIMA TEKNİKLERİ

BİR İLKYARDIMCI İLE BİLİNCİ KAPALI HASTALARI
OMUZDA TAŞIMA
“İTFAİYECİ YÖNTEMİ”

Hafif ve bilinci açık
bir hastayı BİR İLKYARDIMCI İLE SIRTTA
TAŞIMA

RENTEC
(Otomobilden hasta yaralı çıkarma.)
 Çevre güvenliği açısından tehlike varsa
ve/veya
 Hasta yaralı da bilinç kapalı ve
solunum problemi varsa…
H/Y araçtan çıkartılır

TEŞEKKÜRLER
Özgül Salih ÇEÇENER
İlkyardım Egt.
3 Eylül 2015
İlkyardım Egt.
3 Eylül 2015
İlkyardım Egt.
3 Eylül 2015

Temel İlkyardım

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Destacado

Destacado (19)

Similar a Temel İlkyardım

Similar a Temel İlkyardım (20)

Más de Özgül salih Çeçener Last Çeçener

Más de Özgül salih Çeçener Last Çeçener (6)

Temel İlkyardım