1. -Вэб түүний үндсэн ойлголт, вэб сервэр, вэб
броузерийн тухай.

3. Веб сайт
Веб сайт гэдэг нь хүмүүст харуулахаар бэлдсэн
мэдээллийг агуулсан файлууд юм. Яг л тооцоолуур
дээр бичиг баримтын файл байдаг шиг. Гэхдээ веб
дээр харуулах зорилгоор хийгдсэн арай жаахан
өөр файлууд. Хэрэв та веб сайттай болох гэж
байгаа бол юуны өмнө веб сайтаа ямар нэгэн
програм ашиглаж бүтээнэ. HTML, javascript, CSS,
PHP зэрэг ер нь ямар ч технологи ашигласан бай
веб хэмээх файлууд байна. Түүнийгээ сервер дээр
байрлуулах хэрэгтэй.

4. Вэб сайт хэрхэн хийх вэ? гэдгийг ярихаас
ємнє бид дараах нэр томъёонуудын учрыг
ойлгох хэрэгтэй болов уу?

5. Вэб Браузер
Мэдээж Интернэтэд вэбийг vздэг ба vзvvлдэг
гэсэн хоёр тал байна. Yздэг нь гэвэл олон сая
интернэт хэрэглэгчид. Тэдэнд вэб vзэхэд
зориулагдсан тусгай программ буюу Вэб Браузер
(web browser) хэрэгтэй. Хамгийн алдартай вэб
браузерууд гэвэл
гэх мэт программнууд байна.

6. Вэб Браузер

7. Вэб Браузер
Internet Eplorer
Mozilla
Google chrome

8. Вэб сервер
Интернэт дэх вэб хуудсуудыг хадгалах
Өөр дээр нь байгаа вэбийг үзэхийг хүссэн хvсэлтэд
харгалзах вэб хуудсыг боловсруулан, хүсэлтийн
хариултыг интернэтээр илгээж байх үүрэгтэй
Өндөр хvчин чадал бүхий
тусгай компьютерууд юм.
Вэб сервер дээр төрөл бүрийн
сервер програмууд ажиллаж
дээрх үүргүүдийг гүйцэтгэж
байдаг.

9. URL гэж юу вэ?
Вэб серверээс вэб хуудас vзэхийн тулд хэрэглэгч
тухайн вэб хуудасны хаягийг буюу URL (Uniform
Resource Locator)-г браузертаа бичиж оруулж єгч
болно, эсвэл єєр хуудсан дээр байгаа тухайн
хуудасны холбоос (link) дээр дарах ёстой. URL
гэхээр гайхаад байх явдалгvй ер нь интернэтэд
байгаа бvх л юмны хаягийг гадаад хэлээр бол URL
гэж нэрлэнэ.

10. URL

11. Вэб браузер ба Вэб сервер

12. Domain Name System
 Энэхүү систем нь тухайн веб хаягийг/www.google.com/ дахин
давтагдашгүй IP хаяг /192.168.224.146/ болгон хөрвүүлдэг.
 Вэб хаяг, түүнд харгалзах IP хаягууд Domain Name Server дээр
бүртгэгдсэн байна.
 Ө.х dusal.net гэсэн нэр нь манай серверийн 38.127.225.237 гэсэн
IP хаягийг таны тооцоолуурт хэлж өгч байгаа гэсэн үг
 Өөрөөр хэлвэл таны вэб броузераас дуудсан тухайн веб сайтын
хаягийг цааш дамжуулахдаа тэр нэрээр дамжуулалгүй IP хаяг
болгон хөрвүүлээд дамжуулдаг байна.
 Домайн нэр - Хүний уншиж цээжлэхэд хялбар нэр
 IP хаяг - Компьютерийн ойлгоход хялбар нэр

13. Вэб сайт хэрхэн ажилладаг вэ?
p:/
htt
w
/w
.c
gle
oo
w .g
om
.1 2
74
5.
Web Server
.1
2 24
46
Domain Name
System
Интернэт
13

14. Вэб сайт хийх ажлын дараалал
Хэрэгцээ, Шаардлага
Судалгаа шинжилгээ
Вэбийн төлөвлөлт
Вэб дизайн гаргах
Вэб сайт хөгжүүлэлт
Зохиогчийн эрх
Домайн нэр авах, вэб байршуулах
Вэб сайт тестлэх, Серверт хуулах
Арчилгаа, Хандалтын шинжилгээ
14

15. Хэрэгцээ, Шаардлага
• Вэб сайт хийхдээ тухайн байгууллагын вэб
сайт хийлгэж байгаа зорилго, тулгарч
байгаа асуудал зэргийг сайтар ярилцан
тодорхойлно.
• Үүн дээрээ тулгуурлан вэб сайтын
шаардлага болон техникийн шаардлагыг
нарийвчлан гаргана.
15

16. Судалгаа шинжилгээ
Вэб сайт хийх зорилго болон хэрэгцээ,
шаардлага дээр тулгуурлан тухайн салбар, зах
зээлд эзлэх байр суурь, одоогийн нөхцөл
байдал, өрсөлдөөн, тулгарч байгаа
асуудлуудын талаар судалгаа хийнэ. Энэхүү
судалгаан дээрээ тулгуурлан асуудлуудыг
онлайн арга хэрэгсэл, вэб сайтыг хэрхэн
ашиглан шийдвэрлэж болох талаар стратегийг
боловсруулна.
16

17. Вэбийн төлөвлөлт
Дээрх судалгаа шинжилгээний үр дүн дээрээ
тулгуурлан хамгийн зохистой технологи,
аргачлал, интэрфэйс дизайн, вэб сайт хийх
төлөвлөгөө зэргийг төлөвлөн зорилгыг
биелүүлэх бодит төлөвлөгөөг боловсруулана.
17

18. Вэб дизайн гаргах
Дээрх төлөвлөгөөний дагуу програм
хангамжийн дизайн, вэб дизайн, агуулга
удирдах систем /CMS/, өгөгдөлийн баазийн
бүтэц зохион байгуулалтыг гаргана.
Вэб сайтын дизайныг хэрэглэгчид хамгийн
ойлгомжтой ашиглахад хялбар байхаар
төлөвлөх
18

19. Загвар
Толгойн
хэсэг
Үндсэн
хэсэг (их бие)
Хөл
хэсэг

20. Вэбийн дизайн

23. Вэб хөгжүүлэгч болсноор
• Мэдлэгээ чадвараа ахиулна
• Санхүүгийн хэмнэлт
• Нэмэлт орлого
23

24. Домайн нэр авах
24

25. Вэб
байршуулах
25

26. Серверт хуулах
26

27. Вэб хуудсын зохиогчийн эрхийн
асуудал
Хаягийг нь тогтоож амжихааргүй олон вэб хуудас бидний
өмнө нээгдэх боллоо. Ийм байдал цаашдаа ч үргэлжлэх
биз. Энэ нь вэб хуудсын үйлчилгээ эрхлэгчдийн зүгээс
хэрэглэгчдээ хадгалах, нэмэгдүүлэхэд амаргүй болгожээ.
Ямар вэб хуудас олон хэрэглэгчтэй байна вэ? үүнд
хариулахын тулд вэб хуудас гэгчийг эрх зүйн талаас нь авч
үзье.
Вэб хуудас бол бичвэр, програм хангамж, гэрэл зураг, зураг,
дүрс бичлэг, график, хөгжмийн цогц юм. Энд дурдсан зүйлс
нь оюуны өмчийн эрхийн бүтээлүүд билээ. Тэгэхээр вэб
хуудас бол оюуны өмчийн бүтээл бүрийн бие даасан
байдлыг нь хадгалж, өөртөө нэгтгэсэн өвөрмөц бүтээл байх
нь.

28.  Эндээс, вэб хуудас дахь дүрслэх урлагийн бүтээлийн талаар
ярилцая.
Аливаа вэб хуудас өөрийн загвар буюу өнгө, нүдэнд харагдах
байдлаараа хэрэглэгчтэйгээ хамгийн түрүүнд мэндчилдэг. Ийм
загвар нь дүрслэх урлагийн бүтээлийн нэг төрөл юм. Утга зохиол,
урлагийн бүтээлийг хамгаалах тухай Бернийн конвенцийн 2
дугаар зүйлд дүрслэх урлагийн бүтээлийн бүх төрлийг
зохиогчийн эрхээр хамгаална гэж заажээ.
Тэгэхээр вэб хуудсын загварыг зохиогч нь тэрхүү бүтээлийнхээ
хувьд бүтээлийг нь ашиглах тухай бүр нэрээ дурдуулах төдийгүй
бүтээлийг ашиглах аливаа үйл ажиллагааг зөвшөөрөх болон
хориглох онцгой эрхтэй.
Одоо, дэлхийн нийтэд болон Монгол Улсад хандалтын тоогоороо
тогтмол дээгүүр бичигддэг вэбүүдийн загварын талаар хэлэлцэе.

29. www.cnn.com
www.news.mn

30. www.whitehouse.gov
www.president.mn

31. www.omg.yahoo.com
www.factnews.mn

32. Баярлалаа