1. PANDIWA

2. KAHULUGAN NG PANDIWA
Salitang nagpapakilos o
nagbibigay-buhay sa isang lipon
ng mga salita(pansematika).
Nakikilala sa pamamagitan ng
mga impleksiyon nito sa iba’t-
ibang aspekto ayon sa uri ng kilos
na isinasaad nito (instruktural)

3. POKUS NG PANDIWA
Tawag sa relasyong pansematika
ng pandiwa sa simuno o paksa ng
pangungusap.
Naipapakita ito sa pamamagitan
ng taglay na panlapi ng pandiwa.

4. PITONG POKUS NG PANDIWA
1. Pokus Tagaganap
 ang paksa ng pangungusap
ang tagaganap ng kilos na
isinasaad sa pandiwa.
 Mag- at um-/-um-.
Halimbawa:
Kumain ng suman at manggang
hinog ang bata.

5. 2. Pokus sa Layon
Nasa pokus sa layon ang pandiwa kung
ang layon ang paksa/binibigyang-diin sa
pangngusap
i-, -an, ipa-, at in
Halimbawa:Kinain ng ata ang suman at
maggang hinog.
3. Pokus sa Tagatanggap
Ang pinaglalaanan ng kilos ang siyang
simuno sa pangungusap.
Halimbawa: Ibinili ko ng ilaw na kapis ang
pinsan kong nagbalikbayan.

6. 4. Pokus saGanapan
Kung ang paksa ay lugar o ganapang
kilos.
Halimbawa: Pinagtamnan ng gulay ng aming
katulong ang bakuran.
5. Pokus sa kagamitan
Nagsasaad na ang kasangkapan o bagay
na ginagamit upang maisagawa ang kilos
ng pandiwa ay siyang simuno ng
pangungusap.
Halimbawa: Ipinampunas ko ng mga
kasangkapan ang basahang malinis.

7. 6. Pokus sa sanhi
Ang paksa ay nagpapahayag ng dahilan
o sanhi ng kilos.
i-, ika-, ikapang-,
Halimbawa: Ipinagkasakit niya ang labis na
paghitit ng opyo.
7. Pokus sa direksyunal
Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon
ng kilos ng pandiwa.
-an, -han
Halimbawa: Pinagpasyalan ko ng aking mga
panauhing kabilang sa Peace Coorps ang
Tagaytay.

8. ASPEKTO NG PANDIWA
Katangian ng pandiwa na
nagsasaad kung naganap na o
hindi pa nagaganap ang kilos, at
kung nasimulan na at kung
natapos nang ganapin o
ipinagpapatuloy pa ang
pagganap.

9. TATLONG ASPEKTO NG PANDIWA
1. Aspektong Pangnakaraan/
Perpektibo
TUNTUNIN
a. Kapag ang panlapi ng pandiwa ay
may inisyal na ponemang /m/,
ang /m/ ay nagiging /n/

10. HALIMBAWA
Pawatas Perpektibo
Magsaliksik nagsaliksik
Manghakot nanghakot
Maunawaan naunawaan

11. b. Kapag ang pandiwa ay banghay sa –
um/-um-, ang panlaping ito ay
nananatili sa pangnakaraan.
Samakatwid, ang anyong pawatas at
ang anyong pangnakaraan ay walang
pagkakaiba.
Halimbawa:
Pawatas Perpektibo
Umunlad umunlad
Yumuko yumuko

12. c. Kapag ang pandiwa ay banghay
sa hulaping –an/-han, maging ito
man ay nag-iisa o my kasamang
ibang panlapi, ang –an/-han ay
nananatili ngunit nadaragdagan ng
unlaping –in kung ang pandiwa ay
nagsisimula sa patinig at gitlaping –
in- naman kung ang pandiwa ay
nagsisimula sa katinig

13. HALIMBAWA:
Pawatas Perpektibo
Matamaan natamaan
Masabihan nasabihan

14. d. Kapag ang pandiwa ay banghay
sa hulaping –in/-hin, maging ito
man ay nag-iisa o may kasamang
iba pang uri na panlapi, ang
hulaping –in/-hin ay nagiging
unlaping in- kung ang pandiwa ay
nagsisimula sa patinig at nagiging
gitlaping –in- kung ang pandiwa ay
nagsisimua sa katinig.

15. ASPEKTONG PERPEKTIBONG KATATAPOS
Nagsasaad ito ng kilos na kayayari
o katatapos lamang bago nagsimula
ang pananalita.
Nabubuo sa pamamagitan ng
paggamit ng unlaping ka- at pag-
uulit ng unang katinig-patinig o
patinig ng salitang-ugat

16. HALIMBAWA
Pawatas Katatapos
Tumula katutula
Uminog kaiinog
Masulat kasusulat
Makalibot kalilibot
Makaamin kaamin

17. ASPEKTONG PANGKASALUKUYAN O
IMPERPEKTIBO
Nagpapahayg ng kilos na nasimulan
na ngunit di pa nata-tapos at
kasalukuyan pang ipinagpapatuloy.

18. HALIMBAWA
Pawatas Perpektibo Imperpektibo
Ligawan niligawan nililigawan
Lagutan nilagutan nilalagutan
Umunlad umunlad umuunlad
Alatan inalatan inaalatan

19. PANDIWANG DI-KARANIWAN
Mga pandiwang nagkakaroon ng mga
pagbababagong morpoponemikong
pagkakaltas ng ponema o mga
ponema, pagpapalit ng ponema o
metatesis.

20. HALIMBAWA
Salitang
Ugat
Panla-
pi
Di-
Karaniwan
buhos -an buhusan busan
dumi -han dumihan dumhan
tawa -han tawahan tawanan
tanim Pag-...
-an
pagtaniman pagtamnan

21. ASPEKTONG
PANGHINAHARAP/KONTEMPLATIBO
Naglalarawan ng kilos na hindi pa
nasimulan.
Halimbawa:
Pawatas Kontemplatibo
Magsaliksik magsasaliksik
Umunlad uunlad
Sabihin sasabihan

22. PANDIWANG KATAWANIN AT PALIPAT
Hindi maaaring lagyan ng
kaganapang tuwirang layon.
Halimbawa:
1. Kumulo ang tubig.
2. Nagpagawa siya ng bag na
abakada sa Bikol.
3. Nagpagawa siya sa Bikol.