SlideShare a Scribd company logo
1 of 17
Download to read offline
Een jaar geleden vroeg Jem Hudson, zich af: Will impact investing redefine finance as we know it, or will it be
redefined by finance?* Hudson vervolgde: We must resist the temptation to settle. With rapid growth come
tensions. Hudson pleit voor 'a bit of introspection'. Bron: Wharton Magazine).
Begin 2017 zien we groot optimisme in de impact & sustainable investment community dat de nieuwe president van de
VS de impact trein niet meer kan stoppen. Maar ik parafraseer Hudson's vraag voor 2016 voor 2017 met: 'zal impact
investing duurzaam beleggen veranderen of gaat duurzaam beleggen impact investing veranderen?'
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 1
Impact & Duurzaam beleggen
Een opvallend trend in 2016 is het integreren van impact investing in allerlei Facts & Figures over de ontwikkeling van
duurzaam beleggen. Een goed teken: omdat impact investing hiermee serieus mee wordt genomen en zich in ieder
geval in de communicatie & marketing van niche naar mainstream ontwikkelt. Het appèl van het World Economic
Forum Impact Investing Initiative waar Sonen Capital haar portfolio model presenteerde met private & public equity &
fixed income (obligaties, leningen). Maar door het meenemen, integreren van impact investing data lijkt het ook
opgeslokt te worden door duurzaam beleggen waardoor de karakteristieken en de innovatievekrachten ondersneeuwen.
Voorbeelden
In Nederland hanteerde de VBDO, de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling die een paar jaar terug
nog terughoudend was over impact investing -toen het vooral een private equity niche activiteit van high net worth
individuals & foundations was– in hun inventarisatie van institutionele investeerders een brede definitie van impact:
met 'positieve intenties'. Ofwel duurzaam beleggen in de zin van doing less harm en impact investing: doing good en
speciaal for the underserved microkrediet, inclusive finance etc. Ook in de jaarlijke VBDO meting van duurzaam sparen
en beleggen onder particulieren noemt het impact èn duurzaam beleggen. Maar splitst impact investing niet uit.
Blogger: Er is niets mis met investeren in ESG risico's doing less harm bedrijven die hun negatieve impact en
afhankelijkheid van eindige grondstoffen verminderen, als ze ook naar een transformatie naar doing good toewerken.
*In haar nieuwste blog stelt ze dat impact & sustainability meting zich zo ver ontwikkeld hebben dat adviseurs het onderscheid kunnen maken,
maar ik zie in Unilever geen duidelijke case. Breckinridge/insights/newsletter-2017Q1 Jem Hudson, VP Research Breckinridge Capital Advisors.
FACTS & FIGURES
EuroSIF, de Europese koepel organisatie voor Social Investment geeft wel impact investing data in haar brede
overzicht van Best-in-Class, Sustainability Themed, Norms based, ESG integratie, Exclusion en Engagement & Voting.
Voor Nederland noemt het 40miljard Euro impact investments en laat dat nu net het totaal zijn van de 24miljard Euro
uit de VBDO inventarisatie van institutionele investeerders en de 16miljard Euro uit Particulier sparen en beleggen. Voor
Nederland komt EuroSIF op 991miljoen Euro 'duurzame beleggingen'. Totaal voor Europa komt EuroSIF op 98miljoen
Impact Investments, flink meer dan 77miljoenUS$ die the GIIN, the Global Impact Investing Network van de zomer
rapporteerde.
Nederland en Denemarken domineren de 98miljard Europese Impact Investments met samen 71miljard Euro .
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 2
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 3
Voor Denemerken is het 25% van all strategies , 31miljard
Impact Investments die niet worden toegelicht. Blogger:
waarschijnlijk door hernieuwbare energie investeringen:
het land haalt nu al bijna 40% van de energie consumptie uit
hernieuwbare bronnen.
EuroSIF meldt dat impact investing weer de snelst groeiende
strategie is met +385% AuM. Het is ook 'once more, the
most dynamic and definitely the most promising approach for
investors. Na impact investing groeit sustainability themed het
hardst met 146% naar bijna 150miljard Euro.
This year we featured a special focus section on Green
Bonds, which have characterized much of the growth in the
bond market in the last two years'. Omdat groene obligaties
hun CO² besparing en de productie van hernieuwbare energie
meten geen onlogische keuze. EuroSIF dook ook in
structurering van opkomende instrumenten als Social Impact
en Development Bonds.
Ook USSIF, de Amerikaanse zusterorganisatie noemt
Sustainable, Responsible en Impact (SRI!) investing in een
adem, maar splitst niet uit. Zie visual op de volgende
bladzijde.
Duurzaam en Impact data op een hoop: Good or Bad?
Ik ben blij dat impact investing serieus wordt genomen en
opgenomen in bestaande data bases, want zonder goede data
fundering is het lastig impact & rendement resultaten te meten
en goed beleid te ontwikkelen. We willen toch zowel
wereldkampioen blijven als supersectorleider worden en
inzetten op kansrijke sectoren!
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 4
De grens tussen duurzaam en impact investing is hier en daar diffuus, soms overlappend en soms een kwestie van
religieuze, culturele, ideologische, politieke opvattingen, prioriteiten en verder liggende doelen.
Uiteindelijk is prioritering van doelen doorslaggevend en herziening en standaardisering van wat en hoe we
meten het effectiefst. Hoe meer synergie wordt bereikt, hoe kritischer wordt gekeken wordt naar de bestaande
praktijk en of die bijdraagt aan de herziene doelen -impact èn duurzaam-, hoe sneller effectief gehandeld kan worden.
Meten is weten: WAT wordt gemeten veranderd
Dat indexbouwers nu kijken naar de inkomsten van ondernemingen uit duurzame, planet & people activiteiten
is een cruciale ontwikkeling. Russels green revenues index doet het en de MSCIs Global Impact Index doet dat voor
ondernemingen met 71% environmental and/or social revenues die aansluiten bij de Global Sustainable Development
Goals. De ironie is dat hun index van zo'n honderd ondernemingen niet heel veel nieuwe leads voor impact investing
heeft opgeleverd, maar iShares heeft ruim 17miljoen US$ aangetrokken met de ETF en dat kan anderen prikkelen om
ook te investeren in ondernemingen met Global Goal activiteiten die meer dan de helft van hun inkomsten opleveren.
BOX The Narrative Op weg naar het Global Impact Investing Forum in Amsterdam zag ik in de Metro
een paginagrote advertentie van een supersectorleader bekend van niet erg gezonde beverages die blij
vertelde dat het haar productaanbod had vergroot met 33% gezonde producten en het suikergehalte in
bestaande producten verlaagd.
De Pessimist: Maar wat als die nieuwe producten niet aanslaan en ongezonde producten 99% van de
omzet blijven genereren.... zien we het dan als impact washing of als commerciële mislukking die
navolging ontmoedigt...
De Optimist: Straks krijgen we meer corporate advertenties waarin ondernemingen hun activiteiten &
percentage inkomsten uit global goal activiteiten presenteren die winstgevendheid aantoont en navolging
stimuleert. BOX
Wat wordt gemeten, wordt beter slimmer gewogen
Bedrijven onderzoeken welke duurzame criteria het meest bijdragen aan hun bedrijfsresultaten om effectief te
investeren. Voor de gezondheidszorg is dat bijvoorbeeld, niet erg verrassend, de medewerkers. Ratesustaiability.org
GIRS is een organisatie die gesteund door multinationals door academici laat onderzoeken welke ESG & sustainability
data doorslaggevend (material) zijn. Ratesustainability.org/Serafeim etal Corporat Sustainability (pdf, 34 pag.)
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 5
Ook verzamelt Ratesustainability databases (633) over thema's voor consumenten, investeerders en ondernemingen
van 146 ESG onderzoekers van financials tot activisten. Ratesustainability.org/hub/graphs. GISR is launching a Center
of Ratings Excellence to steer capital – financial, human, social and natural – toward sustainability leaders and away
from laggards.
Waar duurzaam beleggen ongeloofwaardig is
Een belangrijke zwakke plek van duurzame benchmarks is bovenal dat sommige bedrijven met niet duurzame
kernactiviteiten wel voldoen aan de regels voor opname omdat hun bedrijfsvoering wel duurzaam is. Omdat dit vaak
grote bedrijven zijn waarvan de impact minder negatief wordt is dat een belangrijk stap de goede kant op. Maar omdat
niet wordt gekeken naar de kernactiviteiten van het bedrijf kan hun totale impact (zeer) negatief uitpakken.
Zo verliezen duurzame benchmarks en afgeleide duurzame beleggingsproducten aan overtuigingskracht.
In de Dow Jones Sustainability indices worden AGTAF: Alcohol, Gaming, Tobacco, Adult Entertainment (porno) &
Firearms wel al apart genomen omdat die al vaak onder exclusie uitsluiting mandaten vallen. Nieuwer zijn de ex
fossiele energiesestor indices, waarvoor een succesvolle des-investeringscampagne plaatsvindt.
Wikipedia/Fossil_fuel_divestment
Op CSR Hub staan een aantal special issues voor investeerders en kan per sector geselecteerd worden op bedrijven
die wel of niet involved zijn. Animal Test User, Burma Involved, Coal Involvement, Diverse Board, Fracking Involved,
Gay & Lesbian Sensitive, Iran Involved, Labor Unions Supporter, Military Contractor, NRA Anti Gun List, Nuclear Power
Involved, Oceana Red List, Pesticides & Pollutants, Sudan Involved & Working Mother-Friendly. CSRHub.com/special-
issues. Er zijn tientallen intiatieven, voor elk issue en landen-, werelddelen-, bedrijfstakken-, sectorniveau en soms
expres gericht op individuele bedrijven (marktleiders) met campagnes of boycotts. Ook duurzame darlings.
BOX Vaak wordt tegen exclusie en desinvestering aangevoerd dat daarmee ook relatieve invloed, die toch al
beperkt is op de ondernemingen afneemt, terwijl door engagement (dialoog & afendering) & voting op
aandeelhoudersvergaderingen positieve invloed kan worden uitgeoefend. In de EuroSIF tabel op pag. 2 is te
zien dat bij duurzame investeerders vrijwillige Exclusie (niet compliance) 2,5x zoveel Asset under
Management omvat. Financials die ondernemingen op de uitsluitingslijst zetten geven aan jarenlange
discussies te hebben gevoerd. BOX.
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 6
Uitsluiting van bedrijfstakken, bedrijven en issues is praktisch als je verwacht dat het rendement zal afnemen.
Dat bedrijven hogere financieringskosten zullen hebben en uiteindelijk zelfs de rekenening gepresenteerd kunnen
krijgen voor hun negatieve impact. Zoals de tabaksindustrie waartegen rechtszaken worden aangespannen vanwege de
gezondheidsschade van rokers en meerokers die mn in de VS torenhoge schadevergoedingen eisen.
Er zijn veel thema's: mensenrechten, arbeidsrechten, milieuschade voor individuele boeren en zelfs ecocide,
milieuverwoesting wordt geagendeerd. Het verbeteren van de duurzaamheid en impact scores gebeurt dan ook niet
alleen op bedrijfsniveau, maar voor hele bedrijfstakken die dan ook vaak gezamelijk optrekken om hun impact en
duurzaamheid te verbeteren. Denk aan IRMA het Responsible Mining Initiative die een index bouwt.
BOX Holistischer is uitsluiten van bedrijfstakken met negatieve impact op basis van de verwachting dat
het kapitalisme net als het communisme zal imploderen door natural capital inefficiëntie en de productie
van onzinnige diensten en producten die door grootscheeps marketing toch doelgroepen vinden.
The Laborforce narrative
Of nav de waarschuwing van de WEF voor het grootste global ESG risk: werkgelegenheid wellicht een social
capital opstand vanwege gebrek aan werk&inkomen en groeiende ongelijkheid. Vroeger vermelden bedrijven
trots hun aantal medewerkers, tegenwoordig hebben ze het over de arbeidsvoetafdruk als negatiefs, een
kostenfactor zoals grondstofffen, energiegebruik & CO² uitstoot. De aandelenkoersen stijgen als bedrijven
reorganisaties met ontslagen aankondigen. BOX.
Er zijn veel initiatieven voor nieuwe analyse modelen om de totale impact van ondernemingen en sectoren te
berekenen om 'realistische' prijzen voor producten of aandelen te kunnen bepalen. Niet alleen die van hun bedrijfs-
voering, maar ook de kernactiviteiten. Ik geef twee voorbeelden van onderzoeksbureau's die zich richten op de
financiële kant.
The Truth, the whole Truth and nothing but the Truth
Het Britse TruCost (anno 2002) was established to provide the data, tools and insights needed by companies,
investors and policy makers to deliver the transition to a low carbon, resource efficient economy. Het levert carbon
audits, footprints, beoordeelt carbon disclosure, heeft een carbon efficiency index en tracker, ondersteunt de Britse
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 7
overheid bij milieu regelgeving, berekende de milieukosten voor UNEP Finance en UNPRI, analyseert natural capital
risks (TEEB), verifieert green bonds, breidt uit naar waterconsumptie & voedselproductie voor de FAO en stortte
zich recent op de energietransitie, green lending fund for property en is in 2016 gekocht door de S&P Dow
Jones Indices. Meer op: Trucost.com. TruCost leverde ruim 6000 rapporten aan CSRHub.com/datasource/Trucost.
Het Nederlandse TruePrice is a social enterprise that aims to contribute to the creation of an economy that creates
value for all. We do so by helping organizations quantify, value, and improve their impact on society. We assist
multinationals, SMEs, NGOs, and governmental organizations with risk management and strategic decision making by
providing insights into their impacts and their associated risks and opportunities.
Het levert bedrijven Impact Hotspot analyses, Impact Profit & Loss transparantie op basis van financial,
manufactured, intellectual, natural, social en human capital. True Price of a product reflects the visible as well as the
hidden costs of its production, so called externalities. It is defined as the sum of the retail price and the unpaid
environmental and social costs, like water use and underpayment. True-value analysis is an all-round product
analysis, that takes into account all positive and negative impacts of its production. The analysis is based on our
flagship Integrated Profit & Loss (IP&L) method. True Returns extend the concept of financial returns by extending
cash flows to investors to the full societal value created as a result of an investment. Impact Journey Navigator
acknowledges the complexity of integrating impact in business and sees the development of a broadly supported
impact journey as a vital starting point. Trueprice/what-do-we-do
Integratie van impact investing in sustability data en definitie ontwikkeling is vooral praktisch.
In mijn laatste column voor duurzaam-beleggen.nl/duurzaam-&-impact-beleggen geef ik een simpele vuistregel voor
het onderscheid: duurzaam slaat op de bedrijfsprocessen en impact op de kernactiviteiten. Ook geef ik het model van
Brian Trelstad met 5 Ps waarin process een avn de kenmerken is naast people, place, planet en paradigm (dat naar
disruptive change verwijst).
In de praktijk is bij het zoeken naar aantrekkelijke impact investeringen het duurzaam gehalte van ondernemingen
beslist een van de kenmerken die moet worden meegenomen en er zijn ook proces factoren die niet alleen gunstig zijn
voor de bedrijfsvoering en resultaten i.e. het rendement, maar ook overstijgende doing good impact hebben.
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 8
Denk aan ESG criterium equality & diversity in the workplace & marketing waarmee bedrijven zich niet alleen
verzekeren van extra aantrekkingskracht voor medewerkers en clientèle door bijvoorbeeld vrouwvriendelijk beleid en
kansen voor minderheden <ras, religie, fysieke en mentale validiteit>.
En dus impliciet underserved populations meer kansen geven. Mensen met minder kans op werk, zelfontplooiing en
ontwikkeling omdat de kans op werk, bijscholing en evt. promoties kleiner zijn.
Ook Governance dat bijvoorbeeld compliance naar zowel de geest als de letter van regelgeving en de wet meeweegt
heeft positieve impact daar waar het veiliger producten & productiewijzen introduceert. Op basis van nieuwe kennis en
inzichten kunnen bestaande werkwijzen soms radicaal worden verbeterd. Overheden stellen niet voor niets eisen en
regels, maar doorlopen daarbij lange procedures om bedrijven de kans te geven mee te denken en zich voor te
bereiden. Bedrijven die vooroplopen in innovatie & implementatie zijn zowel preventief als missionair bezig door te
laten zien wat mogelijk is. En dat hoeven echt niet altijd de large caps met grote budgetten te zijn, familiebedrijven en
bedrijven met lange geschiedenis zzijn vaak verantwoordelijk bezig met oog op de lange termijn en nieuwe
markttoetreders kunnen makkelijker nieuwe technieken implementeren.
Impact van bedrijven en sectoren kan ook gerealiseerd worden buiten kernactiviteiten die gericht zijn op
basisbehoeften. Basisbehoeften is sowieso een paradoxaal begrip: het belang van werk & inkomen komt direct na
veiligheid, voedsel & water en wonen <beschutting>. Wat voor werk -met inkomen dat hoog genoeg is om in
basisbehoeften te voorzien, ook die wat verder gaan zoals gezondheidszorg en onderwijs voor kinderen en life long
learning- is dan wat minder relevant. Idealiter werken we allemaal in basisbehoeften sectoren, maar die bieden niet
genoeg werk of carrièrekansen en juist arbeidspecialisatie heeft enorm bijgedragen aan welvaartsgroei en verdeling
daarvan.
Een orthodoxe benadering zou zijn dat als je bepaalde producten niet produceert je daarvoor geen grondstoffen nodig
hebt en vervuiling veroorzaakt maar een praktischer insteek is als dat op duurzame, PPP People Planet Profit wijze
gebeurt meer mensen werk & inkomen hebben en PPP producten en diensten produceren voor meer PPP. Het PPP
gehalte kan het product zijn van de ondernemer(s), de sector en de overheid door regelgeving en wordt vooral bepaald
door tijd en plaats en laat ik cultuur niet vergeten.
Primaire en Secundaire Impact
Er zijn veel sectoren waar grote positieve impact wordt bereikt zonder dat we kernactiviteit per se als basisbehoeften
beschouwen zonder holistisch te worden. Meestal noemen we de impact spin off van deze sectoren Impact
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 9
katalysatoren omdat ze positieve impact hebben buiten hun oorsponkelijke doelstelling. Bekende zijn green & clean
tech waardoor productie zuiniger wordt wat betreft energie en grondstoffengebruik en/of minder uitstoot en afval wordt
geproduceerd. Dit soort ESG risico verminderende innovatie ontwikkelt langzaam maar onvermijdelijk naar ESG kansen
als de grenzen lijken bereikt en de toepassing van andere technieken, materialen en mogelijkheden zich aandient.
Internet eerst een leuk communicatiemiddel om wetenschappelijke kennis uit te wiselen is nu ontontbeerlijk in het
economisch leven en levert door connectivity de basis voor de ruil, deel & join economie.
De optimistische impact investing visie is dat niet basisbehoeften sectoren enorm kunnen bijdragen aan
basisbehoeften sectoren door andere, nieuwe inzichten en ervaringen en middelen toe te passen. Denk aan toegang tot
internet, mobiele telefonie en betalingssystemen. Een gruwel waar mensen hun tijd mee verdoen of zelfs verslaafd aan
raken, een leuke luxe of vooral een middel waarmee steeds meer mensen kunnen leren, informatie uitwisselen,
netwerken en zaken doen om die vervolgens financieel af te handelen. In ontwikkelingslanden heeft de introductie van
smart phones met paymentopties het inkomen van lokale producenten en de omzet van lokale markten veranderd
omdat er keuze kwam en de afhankelijkheid van aanbieders aan lokale opkopers verminderde. De positie van de lokale
opkopers die ook verkopers zijn, veranderde er ook door.
Over India wordt vaak gemeld dat de mensen er meer toegang hadden tot een mobiele telefoon dan een WC, wat bij
ons uiteraard als basisbehoefte wordt beschouwd. Maar dat mensen hun geld liever uitgeven aan een mobieltje dan een
eigen toilet zegt eigenlijk al genoeg over de door hun ervaren impact....
Ook bij onderwijs en bijvoorbeeld dienstverlening door de overheid biedt ICT enorme voordelen. Nu kan iedereen overal
les krijgen, ook in dunbevolkte of moeilijk bereikbare gebieden, met de meest effectieve aantrekkelijke leermiddelen en
de beste docenten. Wel al eens een webinar van Harvard BS of een andere prestigieuze universiteit bekeken op
YouTube? Wel eens artikelen en theses van academici gelezen? Wikipedia/List of academic_databases_& searchengines.
Of de meer begrijpelijke varianten voor een breder publiek in vaktijdschriften of op congressen die videos online zetten.
Met hopelijk interessante vragen door deskundigen. Want natuurlijk is dialoog en uitwisseling van ideeën en ervaringen
met gelijk geinteresseerden cruciaal, maar de beste informatie is niet meer exclusief en een community is makkelijk
gevormd op een social professional network site en public relations & advocacy zijn ook kosteloos toegankelijk via social
media als Twitter, LinkedIn & Slideshare.
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 10
Impact van niet basisbehoeften sectoren
Coaching van social entrepreneurs door seasoned entrepreneurs is een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de
sector. We hebben naar mijn mening grote behoefte een social enterprises die goed groeien, werkgelegenheid
opleveren en zich verder ontwikkelen en verbreden zonder hun oorspronkelijke missie uit het oog te verliezen.
Uit cijfers van SocialEnterpriseNL dat sociale ondernemingen in Nederland goed zijn gegroeid tijdens de crisis en meer
werkgelegeheid hebben gecreëerd dan 'gewone' ondernemingen.
Daarnaast hebben we de sociale enterprises die als activist een sector opschudden en veranderen door hun werkwijze
breed geimplementeerd te zien maar soms zelf uiteindelijk het onderspit delven. Disruptive change is bereikt, een
sector is socialer of milieuvriendelijker geworden en de catalysator is niet meer nodig of onderscheidend genoeg.
Om impact investing versneld voor zoveel mogelijk mensen te laten werken is disruptive change een strategie die niet
per se overal een harde herverdeling in consumptie en investeringen vraagt, maar hopelijk door innovatie al bij de
productie fase een effectiever consumptie met minder negatieve impact kan bewerkstelligen. Denk bijvoorbeeld aan
cradle to cradle productie waarbij een producent wekt met natuurlijke grondstoffen, hopelijk niet voor menselijke
consumptie en zonder vermindering van de biodiversiteit, die aan het eind van het productie en consumptieproces geen
vervuiling veroorzaken.
Niet onbelangrijk investeringen in impact katalysatoren zijn aantrekkelijker qua rendemnt dan in basisbehoeften
getuige het Natural capital rapport dat de VBDOP voor de RVO samenstelde. In de gids een verdeling van natural
capital over risico categorieën in:
ROOD: basisbehoeften, food&drug security, food production & processing, utilities, forestry;
ORANJE: financial services, personal care, pharma & biotech;
GROEN: health, ITC hard/software en telecom;
Er is ook zoiets als impact synergie: neem nu het VN initiatief voor land restoration financiering in Latijns Amerika
voor landbouw door kleine producenten waarmee drie doelen worden bereikt: kleine boeren worden ondersteund in hun
bedrijfsactiviteiten <werk & inkomen>, om kwantiatief en kwalitatief beter voedsel te produceren. Door deze landbouw
wordt meer CO² opgenomen en zuurstof of geproduceerd ofwel bijgedragen aan het vertragen van klimaatverandering.
Impact voor People, Place, Process <financiering & ondersteuning> & Planet in een klap waarbij het Paradigm van
private investeerders komt want landbouw is zowel niet erg sexy als risicovol en daarom decennia verwaarloosd.
Jammer genoeg kunnen kleine investeerders nauwelijks meedoen in dit soort projecten, tenzij de VN bij dit initiatief
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 11
ook incusive impact investing omarmt en agendeert of een van de institutionelle investeerders zelf de investering
aanbiedt op de retailmarkt. In Japan is dit gedaan, onder andere met vaccine bonds <voor vaccinering van zuigelingen
in de armste landen> obligaties van de African en Asian Development Banks en voor wederopbouw na de Tsunami.
Nieuw aanbod
Een mooi bruggetje naar het nieuwe duurzame aanbod van beleggingsproducten in 2016. Zoals elk jaar hoopte ik op
nieuwe retail impact investment producten en volgens Morningstar zijn maar liefst 101 ESG fondsen gelanceerd
(96 in 2015) die vast niet allemaal in Nederland te krijgen zijn. IEXProfs vatte onder de kop 'Echt duurzame fondsen
nog zeldzaam' e.e.a. samen: 3,6% (was 2,5%) van de nieuwe fondsen heeft nu duurzaam mandaat en er is 6,5miljard
Euro in belegd, gemiddeld bijna 70miljoen per fonds. Vergelijk: In 2014 bedroeg het belegd vermogen in nieuwe ESG-
fondsen 3,95 miljard euro, ofwel 44,84 miljoen gemiddeld per fonds.
Ongeveer 55% van de echt duurzame fondsen richt zich op aandelen, terwijl maar 36% van alle Europese fondsen
aandelenfonds is. Dat komt volgens Morningstar doordat de markt voor ESG-fondsen van oudsher wordt gedreven door
aandelen. Het zijn dan ook 60 aandelenfondsen, gevolgd door 18 obligatie- en 18 allocatiefondsen (plus vier vaste-
termijnfondsen en één vastgoedfonds) waaronder 28 duurzame aandelen ETFs 1 obligatie ETF.
19 van de 101 nieuwe producten zijn wereldwijde large-cap gemengd aandelenfondsen, gevolgd door 6 Amerikaanse
large-cap gemengd, 5 opkomende markten aandelenfondsen, en tot slot 4 stuks kapitaalbeschermende fondsen en
eveneens 4 eurozone aandelenfondsen.
Blogger: Alsof duurzame bedrijven en vooral largecaps geen duurzame en/of groene obligaties uitgeven! Maar mijn
wens dat groene obligaties toegankelijker zouden worden in 2016 is nog niet verhoord, het bleef een instrument voor
institutionals. iShares, wereldmarktleider in de ETF-markt, lanceerde drie aandelen en één obligatie ETF dit jaar, die
allemaal pan-Europees beschikbaar zijn. De iShares Euro Corporate Bond Sustainability Screened 0-3 jaar ETF is de
enige nieuwe ESG obligatie ETF op de Europese markt dit jaar. Het werd inclusieve product met lage kosten is een
succes: het haalde 310miljoen euro op tegen 30miljoen voor het actief beheerde zusterproduct, de BSF Sustainable
Euro Bond.
Morningstar presenteert 20 fondshuizen waarvan 13 met hun gemiddelde ESG score. Het hoogst op ESG scoorden
Amundi (pionier) en Danske Invest met rond de 65 en Universal-Investment (63) die ook allemaal hoger scoorden op
social dan environment terwijl de meeste andere fondsen daar iets lager scoorden. Blogger Dat kan slaan op het eigen
personeel, een direct eigenbelang vooral bij hoger opgeleid en goed betaald personeel maar ook op cliënten,
community & andere stakeholders. Governance scoorde overal het laagst muv Dankse Invest. Nykredit Asset
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 12
Management, een aanbieder uit Denemarken, richt zich met 4 nieuwe fondsen op zijn binnenlandse markt. Per 30
november was er bijna 400 miljoen euro belegd in de nieuwe fondsen van deze aanbieder. Die daarmee het meest
ophaalde na BNP die 19 fondsen lanceerde en 2,8 miljard ophaalde.
Let op: De BNP Paribas fondsen hebben een gemiddelde ESG score van circa 58,5 maar De belangrijkste focus van
BNP Paribas ligt op producten die MSCI-indices volgen die fabrikanten van controversiële wapens (B-, C- wapens,
antipersoonsmijnen, clustermunitie etcetera) uitsluiten. Blogger: dat is niet duurzaam, maar wettelijk verplicht in
landen die het VN-Verdrag inzake bepaalde conventionele wapens (CCWC) hebben ondertekend.
fondsen
Bronnen: Morningstar/duurzame-fondsen-winnen-terrein-in-europa-in-2016, Morningstar/nieuwe-duurzame-fondsen-
uitgelicht-per-categorie en IEXProfs.nl/Echt-duurzaam-fonds-nog-schaars
CHARIs in 2017
Charity bonds are coming to the Netherlands
Ik poneer een voorspelling voor een kleine revolutie voor charitas in Nederland die eerst waarschijnlijk volledig buiten
traditionele chari's om zal gaan: de introductie van charity bonds in Nederland. Waarschijnlijk op Enternext vanwege de
bescheidener omvang. Op basis waarvan? De gestage interesse voo de visual Slideshare/Alcanne/public-equity-impact-
investing-charity-bonds UK. Eerst gewoon een cumulatieve grafiek op basis van een BigSocietyCapital publicatie over
social investment in het VK. Sinds ik first hand toevoegde van Phil Caroe die ze uitgeeft als Allia en faciliteert met Retail
Charity Bond plc gaat het hard. Phil geeft aan dat de vraag groter is dan het aanbod en dat de asset backed
factor cruciaal is. De meeste charity bonds zijn ook voor social housing gevolgd door sport faciliteiten. Recent kregen
ze de opdracht 50miljoen UK£ voor sociale huisvesting in Schotland te organiseren. 2016 was een topjaar voor
vastgoed investeringen volgens de berichtgeving op RTLZ met een opkrabbelende huizenmarkt is een nieuwe
aantrekkelijke niche makkelijk gevonden. Een bijzondere chari gaf de voorzet: Stichting-Familie-Van-der-Vorm-koopt-
100-Rotterdamse-huizen-voor-vluchtelingen. Misschien een iodee voor de (lokale) St Stadsherstel?
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 13
CHARi's & Private Equity Impact Financing
Al eerder deed ik een appèl op chari's om crowdfunding voor impact op te nemen in hun toolset. Ze maken namelijk al
effectief gebruik van online donatiemogelijkheden, maar lenen of investeren ….. Terwijl maatschappelijke en cultuur
ondernemers voorfinanciering met productbeloning (dvd's, kaartjes etc) al veel toepassen. Crowdfunding groeide in
2016 weer flink: van 128 naar 170miljoen Euro (Douw & Koren inclusief 2,5% of 4,9miljoen Euro donaties). In 2016
werden 4.827 projecten en ondernemingen succesvol gefinancierd. In totaal is in Nederland inmiddels meer dan 410
miljoen euro via crowdfunding opgehaald.
In 2016, een jaar waarin regelgeving voor risico beperking en consumentebscherming de markt ingrijpend veranderen,
zagen D&K de toon van de berichtgeving over crowdfunding veranderen van enthousiast naar kritischer en soms
ronduit negatief: wat was het grootste faillissement? etc.
D&K zijn millennial optimisten. Ze vervolgen: De fundamentele vraag in de opkomst van crowdfunding is dan ook niet
of de risico’s kunnen worden weggenomen (de waarde van crowdfunding is nu juist dat het zaken kan realiseren die
nog niet bestaan; daarbij hoort risico), maar of we het aandurven om via crowdfunding verder te verkennen hoe we
een economie maken waarin mensen zelf zo’n bepalende rol kunnen vervullen. Ook dit jaar zagen we het weer in de
projecten die werden gefinancierd via crowdfunding: het is een manier voor mensen om actief mee te bouwen aan
zaken waarover ze normaal enkel praten. We zagen in grote getale ondernemingen en projecten crowdfunden
die een bijdrage willen leveren aan de opwekking van duurzame energie, verbetering van de zorg, de
omgang met vluchtelingen, etcetera.
D&K noteert voor 2016 ruim 24miljoen crowdfunding voor 1853 maatschappelijke en 952 creatieve projecten, ruim de
helft van de gerealiseerde financieringen. Voor 59 hernieuwbare energie projecten werd 10,6miljoen Euro opgehaald.
Ondernemingen halen 20 keer zoveel op als maatschappelijke (circa 15.000e) en creatieve (circa 5000e) investeringen
samen. Meer social creative entrepreneurs betekent ook meer impact investment opties en spreidingskansen. In de
D&K gamechanging top 10 staan allemaal crowdfunding voor impact investments en absoluut verrassend: de funding
van een inclusive twee sterrenrestaurant Tribecca. Meer en rapport op: Douw&Koren.
Kip Ei?
Als een chari een initiatief ondersteunt dat succesvol is en financieel duurzaam door voldoende inkomsten, dan
is de volgende stap opschaling. De eigen donateurs zijn daarvoor de meest voor de hand liggende investeerders en de
bereidheid te investeren met terugave en bij voorkeur rendement op de investering zal hogere inkomsten opleveren
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 14
dan een geefvraag. Er is een drempel: er is nu al een tekort aan online fondsenwervers*. Missschien neemt het af als
crowdfunding voor impact wordt opgepakt door goede doelen en Millennial online marketeers? *Fundraiseronline/de-
trends-van-2017-voor-goede-doelen
Exclusive philanthropy
Met de uitverkiezing van Joop & Janine van den Ende als filantropen van het jaar, nr 1 in hun top 100, heeft De Dikke
Blauwe gekozen voor een vrijgevige impact ondernemer die zijn deskundigheid, positie en vermogen inzet om cultuur
en muziek in Nederland te stimuleren. Luister vooral naar de uitreiking van de prijs en toelichting door Joop en Janine
van den Ende over filantropie en het stimuleren van cultuur in Nederland met hun Blockbuster Fonds (leningen!) en
andere initiatieven met vermogensfondsen waarin ook de spin off resultaten, impact metrics, meetellen.
Op Vimeo Uitreiking door oud premier JP Balkendende, de van den Ende's met toelichting op hun activiteiten, keuzen
en werkwijze. Daarna Ineke Koele over de fiscus en filantropie en vanaf 1uur de aankondiging en een discussie over de
Blauwe Belofte: of 'PolderPledge', een oproep aan iedereen in Nederland met een vrij beschikbaar vermogen van ten
minste 1 miljoen euro om ten minste 10% van het vermogen weg te geven aan goede doelen of maatschappelijk
te investeren, of door de oprichting van een eigen stichting of fonds op naam. De nieuwe hoofdredacteur van Quote
(500) Sander Schimmelpenninck is wel positief over de jonge Nederlandse rijken en hun vrijgevigheid en bereidheid te
investeren.
De Blauwe Belofte is geinspireerd door de Giving Pledge , een initiatief van Warren Buffet uit 2010 die de rijkste
mensen van de wereld vraagt om de helft van hun vermogen weg te geven. Er zijn nu 156 pledgers, geen
Nederlanders, die allemaal hun pledge toelichten in een persoonlijk brief. Volgens Buffet is dat van extra waarde: these
are not merely press releases, and may even be more important than any single donation because they're messages to
the future. Buffets Pledge is getekend en wordt al vrijwel vanaf het begin actief uitgedragen door impact investing
kampioen Bill Gates, de rijkste man van de wereld met ruim 60miljard US$. NB Buffet ziet niets in impact investing en
is by the way oud genoeg om Bill Gates vader te zijn.
Blogger: De PolderPledge is al een succes als het ambassadeurs oplevert voor filantropie en maatschappelijke
investeerders omdat Nederlanders weinig meedeelzaam zijn over hun vermogen en giften maar misschien minder over
hun investeringen. Bijwerking Blauwe Bekende Nederlanders: BBN-ers.
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 15
DDB terugblik op 2016: de-filantropietrends
Op 1: de nieuwe Quote hoofdredacteur Sander Schimmelpenninck die geld 'razend interessant' vindt maar als typische
Millennial ook wat je er maatschappelijk mee doet, een eigen foundation als ''must have''.
Blogger: dus graag als moderne maatschappelijke investeerder en met de focus op disruptive change.
Op 2: SIBs Social Impact Bonds wassen niet witter, waarin de onmacht van gemeenten om bij werkgelegeneheid SIBs
geschikte kandidaten voor herintreding te leveren als zwakke schakel wordt genoemd. Bij monde van Jos Verhoeven,
zie het boekje van Peter Scholten voor Startfoundations Nationale SIB congres in okt 2015.
Op3: Het op basis van onderzoek herziene beeld van major donors die qua kenmerken uitskende impact investing
kwaliteiten in huis hebben. Hoog opgeleid, niet per se bemiddeld, zeer betrokken: FilantropieinNederland/Vakblad-
Fondsenwerving-2016- (pdf, 4 pag.) artikel brainstorm 2016.
Op: 6: Impact meten is so ten seconds ago! (not) Eerst was het de heilige graal, nu dreigt het 't pispaaltje te worden:
impactmeting. Apostelen van de impactmeting krijgen in de gaten dat je binnen het Land van Goed Doen meer vliegen
met stroop vangt, dan met azijn. Over impact weten en impact meten.
En tot slot de verwachte Filantrexit vanwege het gedraai en korte termijn denken van de overheid die de burger en
chari's niet stimuleert en faciliteert en de giften aftrek onderwaardeert en niet respecteert. Zie Vimeo Ineke Koele.
The-role-of-faith-in-impact-investing.
Erika Carp's Cornerstone Capital organiseerde eind december een conversatie over the-role-of-faith-in-impact-
investing. Met als moderator John Wilson, Cornerstone’s Head of Corporate Governance, Engagement & Research, die
ooit Director of Socially Responsible Investing for Christian Brothers Investment Services, was de investment advisor to
Catholic Institutions, en Vice-Chair of the Interfaith Center on Corporate Responsibility. Avi Deutsch, oprichter van
LAVAN community met veel; joodse jongeren en the principles of Judaism that inform his approach to investing.
Avi vindt dat Joodse investeerders een grotere rol zouden kunnen spelen in de opkomst van impact investing. Daarvoor
Rentmeesterschap, milieubewust investeren, wordt gepresenteerd als karakteristiek van het Joodse geloof hetgeen door
Wilson uiteraard herkend wordt als tevens centraal in het Christelijke geloof, handel & wandel en investeringen.
Praktisch: Joodse investeerders kiezen voor voor investeringen in Israël en Israelische ondernemingen die wereldwijd
actief zijn met impact catalysatoren voor bijvoorbeeld gezondheidszorg & onderwijs of green & clean tech en ICT.
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 16
Maar die markt is te klein om alle het vermogen onder te brengen. Avi vertelt dat de term in het Hebreews voor
mensen wanneer het over zakelijke transacties gaat altijd my brother is en dat in die geest gehandeld zou moeten
worden.
Dialoog is een belangrijk onderdeel om ideeën over (impact van) investeringen uit te wisselen en de ontwikkelen.
Maar ook participatie van oudere ervaren investeerders om Millennials te adviseren. Binnen Joodse (familie)
vermogensfondsen ziet Avi de generatiekloof in bestuurders en jongere familieleden als grootste barrière. Beginnen met
een paar procent mission related investments is een goede manier om de dialoog te starten en ervaring op te doen.
Bron: CornerstoneCapInc/the-role-of-faith-in-impact-investing-a-conversation AUDIO 19m: Vimeo.com
Vragen, opmerkingen, voostellen?
LinkedIn: AlcanneHoutzaager
Twitter: @Alcanne
Blog: www.Impactinvestingnews
Contact: impactinvestmentnews @ yahoo.com
Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 17

More Related Content

Viewers also liked

The impact of inflation, policy rate and government consumption expenditure o...
The impact of inflation, policy rate and government consumption expenditure o...The impact of inflation, policy rate and government consumption expenditure o...
The impact of inflation, policy rate and government consumption expenditure o...Alexander Decker
 
Decreto modifica el 191 de peatonalización
Decreto modifica el 191 de peatonalizaciónDecreto modifica el 191 de peatonalización
Decreto modifica el 191 de peatonalizaciónmauricio benitez
 
05042 0-16-140 LUZ MARINA ORTIZ BEDOYA
05042 0-16-140 LUZ MARINA ORTIZ BEDOYA05042 0-16-140 LUZ MARINA ORTIZ BEDOYA
05042 0-16-140 LUZ MARINA ORTIZ BEDOYAmauricio benitez
 
Dell - Intimacy and Scale in Social Media
Dell - Intimacy and Scale in Social MediaDell - Intimacy and Scale in Social Media
Dell - Intimacy and Scale in Social MediaManish Mehta
 
график консультаций гиа 9.docx
график консультаций  гиа 9.docxграфик консультаций  гиа 9.docx
график консультаций гиа 9.docxАня Иванова
 
Students 2.0: How Social Technology is Changing Way Students Communicate, Col...
Students 2.0: How Social Technology is Changing Way Students Communicate, Col...Students 2.0: How Social Technology is Changing Way Students Communicate, Col...
Students 2.0: How Social Technology is Changing Way Students Communicate, Col...Paul Brown
 

Viewers also liked (10)

The impact of inflation, policy rate and government consumption expenditure o...
The impact of inflation, policy rate and government consumption expenditure o...The impact of inflation, policy rate and government consumption expenditure o...
The impact of inflation, policy rate and government consumption expenditure o...
 
El enfoque lean startup
El enfoque lean startupEl enfoque lean startup
El enfoque lean startup
 
Decreto modifica el 191 de peatonalización
Decreto modifica el 191 de peatonalizaciónDecreto modifica el 191 de peatonalización
Decreto modifica el 191 de peatonalización
 
05042 0-16-140 LUZ MARINA ORTIZ BEDOYA
05042 0-16-140 LUZ MARINA ORTIZ BEDOYA05042 0-16-140 LUZ MARINA ORTIZ BEDOYA
05042 0-16-140 LUZ MARINA ORTIZ BEDOYA
 
2010 Average Tax Rates Slides
2010 Average Tax Rates Slides2010 Average Tax Rates Slides
2010 Average Tax Rates Slides
 
Polyppolyp lynch syndrome version a
Polyppolyp lynch syndrome version aPolyppolyp lynch syndrome version a
Polyppolyp lynch syndrome version a
 
Using social media for research handout
Using social media for research handoutUsing social media for research handout
Using social media for research handout
 
Dell - Intimacy and Scale in Social Media
Dell - Intimacy and Scale in Social MediaDell - Intimacy and Scale in Social Media
Dell - Intimacy and Scale in Social Media
 
график консультаций гиа 9.docx
график консультаций  гиа 9.docxграфик консультаций  гиа 9.docx
график консультаций гиа 9.docx
 
Students 2.0: How Social Technology is Changing Way Students Communicate, Col...
Students 2.0: How Social Technology is Changing Way Students Communicate, Col...Students 2.0: How Social Technology is Changing Way Students Communicate, Col...
Students 2.0: How Social Technology is Changing Way Students Communicate, Col...
 

Similar to Impact Investing in 2017

Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...Drs Alcanne Houtzaager MA
 
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick BeijersbergenDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Smart beta factor beleggen un sustainable development goals
Smart beta factor beleggen   un sustainable development goalsSmart beta factor beleggen   un sustainable development goals
Smart beta factor beleggen un sustainable development goalsDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NED
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NEDBrede & Diepe Impact in Impact Investing NED
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NEDDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Smart beta factor beleggen en impact investing
Smart beta factor beleggen en impact investingSmart beta factor beleggen en impact investing
Smart beta factor beleggen en impact investingDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Bigfood divesting investing for impact mand a vc
Bigfood divesting investing for impact mand a vcBigfood divesting investing for impact mand a vc
Bigfood divesting investing for impact mand a vcDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Unique solution proposition for impact investing STRATEGIE Deel 4/6
Unique solution proposition for impact investing STRATEGIE Deel 4/6Unique solution proposition for impact investing STRATEGIE Deel 4/6
Unique solution proposition for impact investing STRATEGIE Deel 4/6Drs Alcanne Houtzaager MA
 

Similar to Impact Investing in 2017 (20)

Impact Investing Nieuws 1 april 2016
Impact Investing Nieuws 1 april 2016Impact Investing Nieuws 1 april 2016
Impact Investing Nieuws 1 april 2016
 
Impact Investing Nieuws medio Maart 2017
Impact Investing Nieuws medio Maart 2017Impact Investing Nieuws medio Maart 2017
Impact Investing Nieuws medio Maart 2017
 
Impact Investing Nieuws 15 april 2016
Impact Investing Nieuws 15 april 2016Impact Investing Nieuws 15 april 2016
Impact Investing Nieuws 15 april 2016
 
Impact investing nieuws 15 september 2019
Impact investing nieuws 15 september 2019Impact investing nieuws 15 september 2019
Impact investing nieuws 15 september 2019
 
Impact Investing Nieuws 15 december 2016
Impact Investing Nieuws 15 december 2016Impact Investing Nieuws 15 december 2016
Impact Investing Nieuws 15 december 2016
 
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
 
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
 
E book impact investing nl pdf pages-65-107
E book impact investing nl pdf pages-65-107E book impact investing nl pdf pages-65-107
E book impact investing nl pdf pages-65-107
 
Smart beta factor beleggen un sustainable development goals
Smart beta factor beleggen   un sustainable development goalsSmart beta factor beleggen   un sustainable development goals
Smart beta factor beleggen un sustainable development goals
 
Impact Investing Nieuws 1 mei 2017
Impact Investing Nieuws  1 mei 2017Impact Investing Nieuws  1 mei 2017
Impact Investing Nieuws 1 mei 2017
 
5 types impact investing Dutch
5 types impact investing Dutch5 types impact investing Dutch
5 types impact investing Dutch
 
Mijn Portfolio langs de Impact Meetlat 2016
Mijn Portfolio langs de Impact Meetlat 2016Mijn Portfolio langs de Impact Meetlat 2016
Mijn Portfolio langs de Impact Meetlat 2016
 
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NED
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NEDBrede & Diepe Impact in Impact Investing NED
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NED
 
Impact, SWOT BCG matrix STERKTES 3
Impact, SWOT BCG matrix STERKTES 3Impact, SWOT BCG matrix STERKTES 3
Impact, SWOT BCG matrix STERKTES 3
 
Smart beta factor beleggen en impact investing
Smart beta factor beleggen en impact investingSmart beta factor beleggen en impact investing
Smart beta factor beleggen en impact investing
 
E book impact investing nl pdf pages-30-65
E book impact investing nl pdf pages-30-65E book impact investing nl pdf pages-30-65
E book impact investing nl pdf pages-30-65
 
Bigfood divesting investing for impact mand a vc
Bigfood divesting investing for impact mand a vcBigfood divesting investing for impact mand a vc
Bigfood divesting investing for impact mand a vc
 
Investeren met de Impact Bijsluiter
Investeren met de Impact BijsluiterInvesteren met de Impact Bijsluiter
Investeren met de Impact Bijsluiter
 
Unique solution proposition for impact investing STRATEGIE Deel 4/6
Unique solution proposition for impact investing STRATEGIE Deel 4/6Unique solution proposition for impact investing STRATEGIE Deel 4/6
Unique solution proposition for impact investing STRATEGIE Deel 4/6
 
Impact Investing Nieuws 15 mei 2017
Impact Investing Nieuws 15 mei 2017Impact Investing Nieuws 15 mei 2017
Impact Investing Nieuws 15 mei 2017
 

More from Drs Alcanne Houtzaager MA

Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdfFast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Fast Track of the Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
Fast Track of the  Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdfFast Track of the  Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
Fast Track of the Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdfInvestible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdfInvestible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdfInvestible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Investible Impact Innovations: the Challenges.pdf
Investible Impact Innovations: the  Challenges.pdfInvestible Impact Innovations: the  Challenges.pdf
Investible Impact Innovations: the Challenges.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Design an Impact Innovation Game Original.pdf
Design an Impact Innovation Game Original.pdfDesign an Impact Innovation Game Original.pdf
Design an Impact Innovation Game Original.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdfImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdfKIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdfEBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdfRetail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)Drs Alcanne Houtzaager MA
 
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdfEBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdfWhen to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdfImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdfImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 

More from Drs Alcanne Houtzaager MA (20)

Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdfFast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
 
Fast Track of the Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
Fast Track of the  Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdfFast Track of the  Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
Fast Track of the Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
 
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdfInvestible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
 
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdfInvestible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
 
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdfInvestible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
 
Investible Impact Innovations: the Challenges.pdf
Investible Impact Innovations: the  Challenges.pdfInvestible Impact Innovations: the  Challenges.pdf
Investible Impact Innovations: the Challenges.pdf
 
WHY Investible Impact Innovations.pdf
WHY Investible Impact Innovations.pdfWHY Investible Impact Innovations.pdf
WHY Investible Impact Innovations.pdf
 
Design an Impact Innovation Game Original.pdf
Design an Impact Innovation Game Original.pdfDesign an Impact Innovation Game Original.pdf
Design an Impact Innovation Game Original.pdf
 
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdfImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
 
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdfKIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
 
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdfEBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
 
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdfRetail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
 
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
 
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdfEBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
 
Stars Spangled SPACs part 4.pdf
Stars Spangled SPACs part 4.pdfStars Spangled SPACs part 4.pdf
Stars Spangled SPACs part 4.pdf
 
Impact Intended SPACs PART 3.pdf
Impact Intended SPACs PART 3.pdfImpact Intended SPACs PART 3.pdf
Impact Intended SPACs PART 3.pdf
 
Risk Opportunity Materiality.pdf
Risk Opportunity Materiality.pdfRisk Opportunity Materiality.pdf
Risk Opportunity Materiality.pdf
 
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdfWhen to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
 
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdfImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
 
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdfImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
 

Impact Investing in 2017

  • 1. Een jaar geleden vroeg Jem Hudson, zich af: Will impact investing redefine finance as we know it, or will it be redefined by finance?* Hudson vervolgde: We must resist the temptation to settle. With rapid growth come tensions. Hudson pleit voor 'a bit of introspection'. Bron: Wharton Magazine). Begin 2017 zien we groot optimisme in de impact & sustainable investment community dat de nieuwe president van de VS de impact trein niet meer kan stoppen. Maar ik parafraseer Hudson's vraag voor 2016 voor 2017 met: 'zal impact investing duurzaam beleggen veranderen of gaat duurzaam beleggen impact investing veranderen?' Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 1
  • 2. Impact & Duurzaam beleggen Een opvallend trend in 2016 is het integreren van impact investing in allerlei Facts & Figures over de ontwikkeling van duurzaam beleggen. Een goed teken: omdat impact investing hiermee serieus mee wordt genomen en zich in ieder geval in de communicatie & marketing van niche naar mainstream ontwikkelt. Het appèl van het World Economic Forum Impact Investing Initiative waar Sonen Capital haar portfolio model presenteerde met private & public equity & fixed income (obligaties, leningen). Maar door het meenemen, integreren van impact investing data lijkt het ook opgeslokt te worden door duurzaam beleggen waardoor de karakteristieken en de innovatievekrachten ondersneeuwen. Voorbeelden In Nederland hanteerde de VBDO, de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling die een paar jaar terug nog terughoudend was over impact investing -toen het vooral een private equity niche activiteit van high net worth individuals & foundations was– in hun inventarisatie van institutionele investeerders een brede definitie van impact: met 'positieve intenties'. Ofwel duurzaam beleggen in de zin van doing less harm en impact investing: doing good en speciaal for the underserved microkrediet, inclusive finance etc. Ook in de jaarlijke VBDO meting van duurzaam sparen en beleggen onder particulieren noemt het impact èn duurzaam beleggen. Maar splitst impact investing niet uit. Blogger: Er is niets mis met investeren in ESG risico's doing less harm bedrijven die hun negatieve impact en afhankelijkheid van eindige grondstoffen verminderen, als ze ook naar een transformatie naar doing good toewerken. *In haar nieuwste blog stelt ze dat impact & sustainability meting zich zo ver ontwikkeld hebben dat adviseurs het onderscheid kunnen maken, maar ik zie in Unilever geen duidelijke case. Breckinridge/insights/newsletter-2017Q1 Jem Hudson, VP Research Breckinridge Capital Advisors. FACTS & FIGURES EuroSIF, de Europese koepel organisatie voor Social Investment geeft wel impact investing data in haar brede overzicht van Best-in-Class, Sustainability Themed, Norms based, ESG integratie, Exclusion en Engagement & Voting. Voor Nederland noemt het 40miljard Euro impact investments en laat dat nu net het totaal zijn van de 24miljard Euro uit de VBDO inventarisatie van institutionele investeerders en de 16miljard Euro uit Particulier sparen en beleggen. Voor Nederland komt EuroSIF op 991miljoen Euro 'duurzame beleggingen'. Totaal voor Europa komt EuroSIF op 98miljoen Impact Investments, flink meer dan 77miljoenUS$ die the GIIN, the Global Impact Investing Network van de zomer rapporteerde. Nederland en Denemarken domineren de 98miljard Europese Impact Investments met samen 71miljard Euro . Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 2
  • 3. Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 3
  • 4. Voor Denemerken is het 25% van all strategies , 31miljard Impact Investments die niet worden toegelicht. Blogger: waarschijnlijk door hernieuwbare energie investeringen: het land haalt nu al bijna 40% van de energie consumptie uit hernieuwbare bronnen. EuroSIF meldt dat impact investing weer de snelst groeiende strategie is met +385% AuM. Het is ook 'once more, the most dynamic and definitely the most promising approach for investors. Na impact investing groeit sustainability themed het hardst met 146% naar bijna 150miljard Euro. This year we featured a special focus section on Green Bonds, which have characterized much of the growth in the bond market in the last two years'. Omdat groene obligaties hun CO² besparing en de productie van hernieuwbare energie meten geen onlogische keuze. EuroSIF dook ook in structurering van opkomende instrumenten als Social Impact en Development Bonds. Ook USSIF, de Amerikaanse zusterorganisatie noemt Sustainable, Responsible en Impact (SRI!) investing in een adem, maar splitst niet uit. Zie visual op de volgende bladzijde. Duurzaam en Impact data op een hoop: Good or Bad? Ik ben blij dat impact investing serieus wordt genomen en opgenomen in bestaande data bases, want zonder goede data fundering is het lastig impact & rendement resultaten te meten en goed beleid te ontwikkelen. We willen toch zowel wereldkampioen blijven als supersectorleider worden en inzetten op kansrijke sectoren! Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 4
  • 5. De grens tussen duurzaam en impact investing is hier en daar diffuus, soms overlappend en soms een kwestie van religieuze, culturele, ideologische, politieke opvattingen, prioriteiten en verder liggende doelen. Uiteindelijk is prioritering van doelen doorslaggevend en herziening en standaardisering van wat en hoe we meten het effectiefst. Hoe meer synergie wordt bereikt, hoe kritischer wordt gekeken wordt naar de bestaande praktijk en of die bijdraagt aan de herziene doelen -impact èn duurzaam-, hoe sneller effectief gehandeld kan worden. Meten is weten: WAT wordt gemeten veranderd Dat indexbouwers nu kijken naar de inkomsten van ondernemingen uit duurzame, planet & people activiteiten is een cruciale ontwikkeling. Russels green revenues index doet het en de MSCIs Global Impact Index doet dat voor ondernemingen met 71% environmental and/or social revenues die aansluiten bij de Global Sustainable Development Goals. De ironie is dat hun index van zo'n honderd ondernemingen niet heel veel nieuwe leads voor impact investing heeft opgeleverd, maar iShares heeft ruim 17miljoen US$ aangetrokken met de ETF en dat kan anderen prikkelen om ook te investeren in ondernemingen met Global Goal activiteiten die meer dan de helft van hun inkomsten opleveren. BOX The Narrative Op weg naar het Global Impact Investing Forum in Amsterdam zag ik in de Metro een paginagrote advertentie van een supersectorleader bekend van niet erg gezonde beverages die blij vertelde dat het haar productaanbod had vergroot met 33% gezonde producten en het suikergehalte in bestaande producten verlaagd. De Pessimist: Maar wat als die nieuwe producten niet aanslaan en ongezonde producten 99% van de omzet blijven genereren.... zien we het dan als impact washing of als commerciële mislukking die navolging ontmoedigt... De Optimist: Straks krijgen we meer corporate advertenties waarin ondernemingen hun activiteiten & percentage inkomsten uit global goal activiteiten presenteren die winstgevendheid aantoont en navolging stimuleert. BOX Wat wordt gemeten, wordt beter slimmer gewogen Bedrijven onderzoeken welke duurzame criteria het meest bijdragen aan hun bedrijfsresultaten om effectief te investeren. Voor de gezondheidszorg is dat bijvoorbeeld, niet erg verrassend, de medewerkers. Ratesustaiability.org GIRS is een organisatie die gesteund door multinationals door academici laat onderzoeken welke ESG & sustainability data doorslaggevend (material) zijn. Ratesustainability.org/Serafeim etal Corporat Sustainability (pdf, 34 pag.) Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 5
  • 6. Ook verzamelt Ratesustainability databases (633) over thema's voor consumenten, investeerders en ondernemingen van 146 ESG onderzoekers van financials tot activisten. Ratesustainability.org/hub/graphs. GISR is launching a Center of Ratings Excellence to steer capital – financial, human, social and natural – toward sustainability leaders and away from laggards. Waar duurzaam beleggen ongeloofwaardig is Een belangrijke zwakke plek van duurzame benchmarks is bovenal dat sommige bedrijven met niet duurzame kernactiviteiten wel voldoen aan de regels voor opname omdat hun bedrijfsvoering wel duurzaam is. Omdat dit vaak grote bedrijven zijn waarvan de impact minder negatief wordt is dat een belangrijk stap de goede kant op. Maar omdat niet wordt gekeken naar de kernactiviteiten van het bedrijf kan hun totale impact (zeer) negatief uitpakken. Zo verliezen duurzame benchmarks en afgeleide duurzame beleggingsproducten aan overtuigingskracht. In de Dow Jones Sustainability indices worden AGTAF: Alcohol, Gaming, Tobacco, Adult Entertainment (porno) & Firearms wel al apart genomen omdat die al vaak onder exclusie uitsluiting mandaten vallen. Nieuwer zijn de ex fossiele energiesestor indices, waarvoor een succesvolle des-investeringscampagne plaatsvindt. Wikipedia/Fossil_fuel_divestment Op CSR Hub staan een aantal special issues voor investeerders en kan per sector geselecteerd worden op bedrijven die wel of niet involved zijn. Animal Test User, Burma Involved, Coal Involvement, Diverse Board, Fracking Involved, Gay & Lesbian Sensitive, Iran Involved, Labor Unions Supporter, Military Contractor, NRA Anti Gun List, Nuclear Power Involved, Oceana Red List, Pesticides & Pollutants, Sudan Involved & Working Mother-Friendly. CSRHub.com/special- issues. Er zijn tientallen intiatieven, voor elk issue en landen-, werelddelen-, bedrijfstakken-, sectorniveau en soms expres gericht op individuele bedrijven (marktleiders) met campagnes of boycotts. Ook duurzame darlings. BOX Vaak wordt tegen exclusie en desinvestering aangevoerd dat daarmee ook relatieve invloed, die toch al beperkt is op de ondernemingen afneemt, terwijl door engagement (dialoog & afendering) & voting op aandeelhoudersvergaderingen positieve invloed kan worden uitgeoefend. In de EuroSIF tabel op pag. 2 is te zien dat bij duurzame investeerders vrijwillige Exclusie (niet compliance) 2,5x zoveel Asset under Management omvat. Financials die ondernemingen op de uitsluitingslijst zetten geven aan jarenlange discussies te hebben gevoerd. BOX. Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 6
  • 7. Uitsluiting van bedrijfstakken, bedrijven en issues is praktisch als je verwacht dat het rendement zal afnemen. Dat bedrijven hogere financieringskosten zullen hebben en uiteindelijk zelfs de rekenening gepresenteerd kunnen krijgen voor hun negatieve impact. Zoals de tabaksindustrie waartegen rechtszaken worden aangespannen vanwege de gezondheidsschade van rokers en meerokers die mn in de VS torenhoge schadevergoedingen eisen. Er zijn veel thema's: mensenrechten, arbeidsrechten, milieuschade voor individuele boeren en zelfs ecocide, milieuverwoesting wordt geagendeerd. Het verbeteren van de duurzaamheid en impact scores gebeurt dan ook niet alleen op bedrijfsniveau, maar voor hele bedrijfstakken die dan ook vaak gezamelijk optrekken om hun impact en duurzaamheid te verbeteren. Denk aan IRMA het Responsible Mining Initiative die een index bouwt. BOX Holistischer is uitsluiten van bedrijfstakken met negatieve impact op basis van de verwachting dat het kapitalisme net als het communisme zal imploderen door natural capital inefficiëntie en de productie van onzinnige diensten en producten die door grootscheeps marketing toch doelgroepen vinden. The Laborforce narrative Of nav de waarschuwing van de WEF voor het grootste global ESG risk: werkgelegenheid wellicht een social capital opstand vanwege gebrek aan werk&inkomen en groeiende ongelijkheid. Vroeger vermelden bedrijven trots hun aantal medewerkers, tegenwoordig hebben ze het over de arbeidsvoetafdruk als negatiefs, een kostenfactor zoals grondstofffen, energiegebruik & CO² uitstoot. De aandelenkoersen stijgen als bedrijven reorganisaties met ontslagen aankondigen. BOX. Er zijn veel initiatieven voor nieuwe analyse modelen om de totale impact van ondernemingen en sectoren te berekenen om 'realistische' prijzen voor producten of aandelen te kunnen bepalen. Niet alleen die van hun bedrijfs- voering, maar ook de kernactiviteiten. Ik geef twee voorbeelden van onderzoeksbureau's die zich richten op de financiële kant. The Truth, the whole Truth and nothing but the Truth Het Britse TruCost (anno 2002) was established to provide the data, tools and insights needed by companies, investors and policy makers to deliver the transition to a low carbon, resource efficient economy. Het levert carbon audits, footprints, beoordeelt carbon disclosure, heeft een carbon efficiency index en tracker, ondersteunt de Britse Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 7
  • 8. overheid bij milieu regelgeving, berekende de milieukosten voor UNEP Finance en UNPRI, analyseert natural capital risks (TEEB), verifieert green bonds, breidt uit naar waterconsumptie & voedselproductie voor de FAO en stortte zich recent op de energietransitie, green lending fund for property en is in 2016 gekocht door de S&P Dow Jones Indices. Meer op: Trucost.com. TruCost leverde ruim 6000 rapporten aan CSRHub.com/datasource/Trucost. Het Nederlandse TruePrice is a social enterprise that aims to contribute to the creation of an economy that creates value for all. We do so by helping organizations quantify, value, and improve their impact on society. We assist multinationals, SMEs, NGOs, and governmental organizations with risk management and strategic decision making by providing insights into their impacts and their associated risks and opportunities. Het levert bedrijven Impact Hotspot analyses, Impact Profit & Loss transparantie op basis van financial, manufactured, intellectual, natural, social en human capital. True Price of a product reflects the visible as well as the hidden costs of its production, so called externalities. It is defined as the sum of the retail price and the unpaid environmental and social costs, like water use and underpayment. True-value analysis is an all-round product analysis, that takes into account all positive and negative impacts of its production. The analysis is based on our flagship Integrated Profit & Loss (IP&L) method. True Returns extend the concept of financial returns by extending cash flows to investors to the full societal value created as a result of an investment. Impact Journey Navigator acknowledges the complexity of integrating impact in business and sees the development of a broadly supported impact journey as a vital starting point. Trueprice/what-do-we-do Integratie van impact investing in sustability data en definitie ontwikkeling is vooral praktisch. In mijn laatste column voor duurzaam-beleggen.nl/duurzaam-&-impact-beleggen geef ik een simpele vuistregel voor het onderscheid: duurzaam slaat op de bedrijfsprocessen en impact op de kernactiviteiten. Ook geef ik het model van Brian Trelstad met 5 Ps waarin process een avn de kenmerken is naast people, place, planet en paradigm (dat naar disruptive change verwijst). In de praktijk is bij het zoeken naar aantrekkelijke impact investeringen het duurzaam gehalte van ondernemingen beslist een van de kenmerken die moet worden meegenomen en er zijn ook proces factoren die niet alleen gunstig zijn voor de bedrijfsvoering en resultaten i.e. het rendement, maar ook overstijgende doing good impact hebben. Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 8
  • 9. Denk aan ESG criterium equality & diversity in the workplace & marketing waarmee bedrijven zich niet alleen verzekeren van extra aantrekkingskracht voor medewerkers en clientèle door bijvoorbeeld vrouwvriendelijk beleid en kansen voor minderheden <ras, religie, fysieke en mentale validiteit>. En dus impliciet underserved populations meer kansen geven. Mensen met minder kans op werk, zelfontplooiing en ontwikkeling omdat de kans op werk, bijscholing en evt. promoties kleiner zijn. Ook Governance dat bijvoorbeeld compliance naar zowel de geest als de letter van regelgeving en de wet meeweegt heeft positieve impact daar waar het veiliger producten & productiewijzen introduceert. Op basis van nieuwe kennis en inzichten kunnen bestaande werkwijzen soms radicaal worden verbeterd. Overheden stellen niet voor niets eisen en regels, maar doorlopen daarbij lange procedures om bedrijven de kans te geven mee te denken en zich voor te bereiden. Bedrijven die vooroplopen in innovatie & implementatie zijn zowel preventief als missionair bezig door te laten zien wat mogelijk is. En dat hoeven echt niet altijd de large caps met grote budgetten te zijn, familiebedrijven en bedrijven met lange geschiedenis zzijn vaak verantwoordelijk bezig met oog op de lange termijn en nieuwe markttoetreders kunnen makkelijker nieuwe technieken implementeren. Impact van bedrijven en sectoren kan ook gerealiseerd worden buiten kernactiviteiten die gericht zijn op basisbehoeften. Basisbehoeften is sowieso een paradoxaal begrip: het belang van werk & inkomen komt direct na veiligheid, voedsel & water en wonen <beschutting>. Wat voor werk -met inkomen dat hoog genoeg is om in basisbehoeften te voorzien, ook die wat verder gaan zoals gezondheidszorg en onderwijs voor kinderen en life long learning- is dan wat minder relevant. Idealiter werken we allemaal in basisbehoeften sectoren, maar die bieden niet genoeg werk of carrièrekansen en juist arbeidspecialisatie heeft enorm bijgedragen aan welvaartsgroei en verdeling daarvan. Een orthodoxe benadering zou zijn dat als je bepaalde producten niet produceert je daarvoor geen grondstoffen nodig hebt en vervuiling veroorzaakt maar een praktischer insteek is als dat op duurzame, PPP People Planet Profit wijze gebeurt meer mensen werk & inkomen hebben en PPP producten en diensten produceren voor meer PPP. Het PPP gehalte kan het product zijn van de ondernemer(s), de sector en de overheid door regelgeving en wordt vooral bepaald door tijd en plaats en laat ik cultuur niet vergeten. Primaire en Secundaire Impact Er zijn veel sectoren waar grote positieve impact wordt bereikt zonder dat we kernactiviteit per se als basisbehoeften beschouwen zonder holistisch te worden. Meestal noemen we de impact spin off van deze sectoren Impact Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 9
  • 10. katalysatoren omdat ze positieve impact hebben buiten hun oorsponkelijke doelstelling. Bekende zijn green & clean tech waardoor productie zuiniger wordt wat betreft energie en grondstoffengebruik en/of minder uitstoot en afval wordt geproduceerd. Dit soort ESG risico verminderende innovatie ontwikkelt langzaam maar onvermijdelijk naar ESG kansen als de grenzen lijken bereikt en de toepassing van andere technieken, materialen en mogelijkheden zich aandient. Internet eerst een leuk communicatiemiddel om wetenschappelijke kennis uit te wiselen is nu ontontbeerlijk in het economisch leven en levert door connectivity de basis voor de ruil, deel & join economie. De optimistische impact investing visie is dat niet basisbehoeften sectoren enorm kunnen bijdragen aan basisbehoeften sectoren door andere, nieuwe inzichten en ervaringen en middelen toe te passen. Denk aan toegang tot internet, mobiele telefonie en betalingssystemen. Een gruwel waar mensen hun tijd mee verdoen of zelfs verslaafd aan raken, een leuke luxe of vooral een middel waarmee steeds meer mensen kunnen leren, informatie uitwisselen, netwerken en zaken doen om die vervolgens financieel af te handelen. In ontwikkelingslanden heeft de introductie van smart phones met paymentopties het inkomen van lokale producenten en de omzet van lokale markten veranderd omdat er keuze kwam en de afhankelijkheid van aanbieders aan lokale opkopers verminderde. De positie van de lokale opkopers die ook verkopers zijn, veranderde er ook door. Over India wordt vaak gemeld dat de mensen er meer toegang hadden tot een mobiele telefoon dan een WC, wat bij ons uiteraard als basisbehoefte wordt beschouwd. Maar dat mensen hun geld liever uitgeven aan een mobieltje dan een eigen toilet zegt eigenlijk al genoeg over de door hun ervaren impact.... Ook bij onderwijs en bijvoorbeeld dienstverlening door de overheid biedt ICT enorme voordelen. Nu kan iedereen overal les krijgen, ook in dunbevolkte of moeilijk bereikbare gebieden, met de meest effectieve aantrekkelijke leermiddelen en de beste docenten. Wel al eens een webinar van Harvard BS of een andere prestigieuze universiteit bekeken op YouTube? Wel eens artikelen en theses van academici gelezen? Wikipedia/List of academic_databases_& searchengines. Of de meer begrijpelijke varianten voor een breder publiek in vaktijdschriften of op congressen die videos online zetten. Met hopelijk interessante vragen door deskundigen. Want natuurlijk is dialoog en uitwisseling van ideeën en ervaringen met gelijk geinteresseerden cruciaal, maar de beste informatie is niet meer exclusief en een community is makkelijk gevormd op een social professional network site en public relations & advocacy zijn ook kosteloos toegankelijk via social media als Twitter, LinkedIn & Slideshare. Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 10
  • 11. Impact van niet basisbehoeften sectoren Coaching van social entrepreneurs door seasoned entrepreneurs is een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de sector. We hebben naar mijn mening grote behoefte een social enterprises die goed groeien, werkgelegenheid opleveren en zich verder ontwikkelen en verbreden zonder hun oorspronkelijke missie uit het oog te verliezen. Uit cijfers van SocialEnterpriseNL dat sociale ondernemingen in Nederland goed zijn gegroeid tijdens de crisis en meer werkgelegeheid hebben gecreëerd dan 'gewone' ondernemingen. Daarnaast hebben we de sociale enterprises die als activist een sector opschudden en veranderen door hun werkwijze breed geimplementeerd te zien maar soms zelf uiteindelijk het onderspit delven. Disruptive change is bereikt, een sector is socialer of milieuvriendelijker geworden en de catalysator is niet meer nodig of onderscheidend genoeg. Om impact investing versneld voor zoveel mogelijk mensen te laten werken is disruptive change een strategie die niet per se overal een harde herverdeling in consumptie en investeringen vraagt, maar hopelijk door innovatie al bij de productie fase een effectiever consumptie met minder negatieve impact kan bewerkstelligen. Denk bijvoorbeeld aan cradle to cradle productie waarbij een producent wekt met natuurlijke grondstoffen, hopelijk niet voor menselijke consumptie en zonder vermindering van de biodiversiteit, die aan het eind van het productie en consumptieproces geen vervuiling veroorzaken. Niet onbelangrijk investeringen in impact katalysatoren zijn aantrekkelijker qua rendemnt dan in basisbehoeften getuige het Natural capital rapport dat de VBDOP voor de RVO samenstelde. In de gids een verdeling van natural capital over risico categorieën in: ROOD: basisbehoeften, food&drug security, food production & processing, utilities, forestry; ORANJE: financial services, personal care, pharma & biotech; GROEN: health, ITC hard/software en telecom; Er is ook zoiets als impact synergie: neem nu het VN initiatief voor land restoration financiering in Latijns Amerika voor landbouw door kleine producenten waarmee drie doelen worden bereikt: kleine boeren worden ondersteund in hun bedrijfsactiviteiten <werk & inkomen>, om kwantiatief en kwalitatief beter voedsel te produceren. Door deze landbouw wordt meer CO² opgenomen en zuurstof of geproduceerd ofwel bijgedragen aan het vertragen van klimaatverandering. Impact voor People, Place, Process <financiering & ondersteuning> & Planet in een klap waarbij het Paradigm van private investeerders komt want landbouw is zowel niet erg sexy als risicovol en daarom decennia verwaarloosd. Jammer genoeg kunnen kleine investeerders nauwelijks meedoen in dit soort projecten, tenzij de VN bij dit initiatief Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 11
  • 12. ook incusive impact investing omarmt en agendeert of een van de institutionelle investeerders zelf de investering aanbiedt op de retailmarkt. In Japan is dit gedaan, onder andere met vaccine bonds <voor vaccinering van zuigelingen in de armste landen> obligaties van de African en Asian Development Banks en voor wederopbouw na de Tsunami. Nieuw aanbod Een mooi bruggetje naar het nieuwe duurzame aanbod van beleggingsproducten in 2016. Zoals elk jaar hoopte ik op nieuwe retail impact investment producten en volgens Morningstar zijn maar liefst 101 ESG fondsen gelanceerd (96 in 2015) die vast niet allemaal in Nederland te krijgen zijn. IEXProfs vatte onder de kop 'Echt duurzame fondsen nog zeldzaam' e.e.a. samen: 3,6% (was 2,5%) van de nieuwe fondsen heeft nu duurzaam mandaat en er is 6,5miljard Euro in belegd, gemiddeld bijna 70miljoen per fonds. Vergelijk: In 2014 bedroeg het belegd vermogen in nieuwe ESG- fondsen 3,95 miljard euro, ofwel 44,84 miljoen gemiddeld per fonds. Ongeveer 55% van de echt duurzame fondsen richt zich op aandelen, terwijl maar 36% van alle Europese fondsen aandelenfonds is. Dat komt volgens Morningstar doordat de markt voor ESG-fondsen van oudsher wordt gedreven door aandelen. Het zijn dan ook 60 aandelenfondsen, gevolgd door 18 obligatie- en 18 allocatiefondsen (plus vier vaste- termijnfondsen en één vastgoedfonds) waaronder 28 duurzame aandelen ETFs 1 obligatie ETF. 19 van de 101 nieuwe producten zijn wereldwijde large-cap gemengd aandelenfondsen, gevolgd door 6 Amerikaanse large-cap gemengd, 5 opkomende markten aandelenfondsen, en tot slot 4 stuks kapitaalbeschermende fondsen en eveneens 4 eurozone aandelenfondsen. Blogger: Alsof duurzame bedrijven en vooral largecaps geen duurzame en/of groene obligaties uitgeven! Maar mijn wens dat groene obligaties toegankelijker zouden worden in 2016 is nog niet verhoord, het bleef een instrument voor institutionals. iShares, wereldmarktleider in de ETF-markt, lanceerde drie aandelen en één obligatie ETF dit jaar, die allemaal pan-Europees beschikbaar zijn. De iShares Euro Corporate Bond Sustainability Screened 0-3 jaar ETF is de enige nieuwe ESG obligatie ETF op de Europese markt dit jaar. Het werd inclusieve product met lage kosten is een succes: het haalde 310miljoen euro op tegen 30miljoen voor het actief beheerde zusterproduct, de BSF Sustainable Euro Bond. Morningstar presenteert 20 fondshuizen waarvan 13 met hun gemiddelde ESG score. Het hoogst op ESG scoorden Amundi (pionier) en Danske Invest met rond de 65 en Universal-Investment (63) die ook allemaal hoger scoorden op social dan environment terwijl de meeste andere fondsen daar iets lager scoorden. Blogger Dat kan slaan op het eigen personeel, een direct eigenbelang vooral bij hoger opgeleid en goed betaald personeel maar ook op cliënten, community & andere stakeholders. Governance scoorde overal het laagst muv Dankse Invest. Nykredit Asset Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 12
  • 13. Management, een aanbieder uit Denemarken, richt zich met 4 nieuwe fondsen op zijn binnenlandse markt. Per 30 november was er bijna 400 miljoen euro belegd in de nieuwe fondsen van deze aanbieder. Die daarmee het meest ophaalde na BNP die 19 fondsen lanceerde en 2,8 miljard ophaalde. Let op: De BNP Paribas fondsen hebben een gemiddelde ESG score van circa 58,5 maar De belangrijkste focus van BNP Paribas ligt op producten die MSCI-indices volgen die fabrikanten van controversiële wapens (B-, C- wapens, antipersoonsmijnen, clustermunitie etcetera) uitsluiten. Blogger: dat is niet duurzaam, maar wettelijk verplicht in landen die het VN-Verdrag inzake bepaalde conventionele wapens (CCWC) hebben ondertekend. fondsen Bronnen: Morningstar/duurzame-fondsen-winnen-terrein-in-europa-in-2016, Morningstar/nieuwe-duurzame-fondsen- uitgelicht-per-categorie en IEXProfs.nl/Echt-duurzaam-fonds-nog-schaars CHARIs in 2017 Charity bonds are coming to the Netherlands Ik poneer een voorspelling voor een kleine revolutie voor charitas in Nederland die eerst waarschijnlijk volledig buiten traditionele chari's om zal gaan: de introductie van charity bonds in Nederland. Waarschijnlijk op Enternext vanwege de bescheidener omvang. Op basis waarvan? De gestage interesse voo de visual Slideshare/Alcanne/public-equity-impact- investing-charity-bonds UK. Eerst gewoon een cumulatieve grafiek op basis van een BigSocietyCapital publicatie over social investment in het VK. Sinds ik first hand toevoegde van Phil Caroe die ze uitgeeft als Allia en faciliteert met Retail Charity Bond plc gaat het hard. Phil geeft aan dat de vraag groter is dan het aanbod en dat de asset backed factor cruciaal is. De meeste charity bonds zijn ook voor social housing gevolgd door sport faciliteiten. Recent kregen ze de opdracht 50miljoen UK£ voor sociale huisvesting in Schotland te organiseren. 2016 was een topjaar voor vastgoed investeringen volgens de berichtgeving op RTLZ met een opkrabbelende huizenmarkt is een nieuwe aantrekkelijke niche makkelijk gevonden. Een bijzondere chari gaf de voorzet: Stichting-Familie-Van-der-Vorm-koopt- 100-Rotterdamse-huizen-voor-vluchtelingen. Misschien een iodee voor de (lokale) St Stadsherstel? Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 13
  • 14. CHARi's & Private Equity Impact Financing Al eerder deed ik een appèl op chari's om crowdfunding voor impact op te nemen in hun toolset. Ze maken namelijk al effectief gebruik van online donatiemogelijkheden, maar lenen of investeren ….. Terwijl maatschappelijke en cultuur ondernemers voorfinanciering met productbeloning (dvd's, kaartjes etc) al veel toepassen. Crowdfunding groeide in 2016 weer flink: van 128 naar 170miljoen Euro (Douw & Koren inclusief 2,5% of 4,9miljoen Euro donaties). In 2016 werden 4.827 projecten en ondernemingen succesvol gefinancierd. In totaal is in Nederland inmiddels meer dan 410 miljoen euro via crowdfunding opgehaald. In 2016, een jaar waarin regelgeving voor risico beperking en consumentebscherming de markt ingrijpend veranderen, zagen D&K de toon van de berichtgeving over crowdfunding veranderen van enthousiast naar kritischer en soms ronduit negatief: wat was het grootste faillissement? etc. D&K zijn millennial optimisten. Ze vervolgen: De fundamentele vraag in de opkomst van crowdfunding is dan ook niet of de risico’s kunnen worden weggenomen (de waarde van crowdfunding is nu juist dat het zaken kan realiseren die nog niet bestaan; daarbij hoort risico), maar of we het aandurven om via crowdfunding verder te verkennen hoe we een economie maken waarin mensen zelf zo’n bepalende rol kunnen vervullen. Ook dit jaar zagen we het weer in de projecten die werden gefinancierd via crowdfunding: het is een manier voor mensen om actief mee te bouwen aan zaken waarover ze normaal enkel praten. We zagen in grote getale ondernemingen en projecten crowdfunden die een bijdrage willen leveren aan de opwekking van duurzame energie, verbetering van de zorg, de omgang met vluchtelingen, etcetera. D&K noteert voor 2016 ruim 24miljoen crowdfunding voor 1853 maatschappelijke en 952 creatieve projecten, ruim de helft van de gerealiseerde financieringen. Voor 59 hernieuwbare energie projecten werd 10,6miljoen Euro opgehaald. Ondernemingen halen 20 keer zoveel op als maatschappelijke (circa 15.000e) en creatieve (circa 5000e) investeringen samen. Meer social creative entrepreneurs betekent ook meer impact investment opties en spreidingskansen. In de D&K gamechanging top 10 staan allemaal crowdfunding voor impact investments en absoluut verrassend: de funding van een inclusive twee sterrenrestaurant Tribecca. Meer en rapport op: Douw&Koren. Kip Ei? Als een chari een initiatief ondersteunt dat succesvol is en financieel duurzaam door voldoende inkomsten, dan is de volgende stap opschaling. De eigen donateurs zijn daarvoor de meest voor de hand liggende investeerders en de bereidheid te investeren met terugave en bij voorkeur rendement op de investering zal hogere inkomsten opleveren Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 14
  • 15. dan een geefvraag. Er is een drempel: er is nu al een tekort aan online fondsenwervers*. Missschien neemt het af als crowdfunding voor impact wordt opgepakt door goede doelen en Millennial online marketeers? *Fundraiseronline/de- trends-van-2017-voor-goede-doelen Exclusive philanthropy Met de uitverkiezing van Joop & Janine van den Ende als filantropen van het jaar, nr 1 in hun top 100, heeft De Dikke Blauwe gekozen voor een vrijgevige impact ondernemer die zijn deskundigheid, positie en vermogen inzet om cultuur en muziek in Nederland te stimuleren. Luister vooral naar de uitreiking van de prijs en toelichting door Joop en Janine van den Ende over filantropie en het stimuleren van cultuur in Nederland met hun Blockbuster Fonds (leningen!) en andere initiatieven met vermogensfondsen waarin ook de spin off resultaten, impact metrics, meetellen. Op Vimeo Uitreiking door oud premier JP Balkendende, de van den Ende's met toelichting op hun activiteiten, keuzen en werkwijze. Daarna Ineke Koele over de fiscus en filantropie en vanaf 1uur de aankondiging en een discussie over de Blauwe Belofte: of 'PolderPledge', een oproep aan iedereen in Nederland met een vrij beschikbaar vermogen van ten minste 1 miljoen euro om ten minste 10% van het vermogen weg te geven aan goede doelen of maatschappelijk te investeren, of door de oprichting van een eigen stichting of fonds op naam. De nieuwe hoofdredacteur van Quote (500) Sander Schimmelpenninck is wel positief over de jonge Nederlandse rijken en hun vrijgevigheid en bereidheid te investeren. De Blauwe Belofte is geinspireerd door de Giving Pledge , een initiatief van Warren Buffet uit 2010 die de rijkste mensen van de wereld vraagt om de helft van hun vermogen weg te geven. Er zijn nu 156 pledgers, geen Nederlanders, die allemaal hun pledge toelichten in een persoonlijk brief. Volgens Buffet is dat van extra waarde: these are not merely press releases, and may even be more important than any single donation because they're messages to the future. Buffets Pledge is getekend en wordt al vrijwel vanaf het begin actief uitgedragen door impact investing kampioen Bill Gates, de rijkste man van de wereld met ruim 60miljard US$. NB Buffet ziet niets in impact investing en is by the way oud genoeg om Bill Gates vader te zijn. Blogger: De PolderPledge is al een succes als het ambassadeurs oplevert voor filantropie en maatschappelijke investeerders omdat Nederlanders weinig meedeelzaam zijn over hun vermogen en giften maar misschien minder over hun investeringen. Bijwerking Blauwe Bekende Nederlanders: BBN-ers. Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 15
  • 16. DDB terugblik op 2016: de-filantropietrends Op 1: de nieuwe Quote hoofdredacteur Sander Schimmelpenninck die geld 'razend interessant' vindt maar als typische Millennial ook wat je er maatschappelijk mee doet, een eigen foundation als ''must have''. Blogger: dus graag als moderne maatschappelijke investeerder en met de focus op disruptive change. Op 2: SIBs Social Impact Bonds wassen niet witter, waarin de onmacht van gemeenten om bij werkgelegeneheid SIBs geschikte kandidaten voor herintreding te leveren als zwakke schakel wordt genoemd. Bij monde van Jos Verhoeven, zie het boekje van Peter Scholten voor Startfoundations Nationale SIB congres in okt 2015. Op3: Het op basis van onderzoek herziene beeld van major donors die qua kenmerken uitskende impact investing kwaliteiten in huis hebben. Hoog opgeleid, niet per se bemiddeld, zeer betrokken: FilantropieinNederland/Vakblad- Fondsenwerving-2016- (pdf, 4 pag.) artikel brainstorm 2016. Op: 6: Impact meten is so ten seconds ago! (not) Eerst was het de heilige graal, nu dreigt het 't pispaaltje te worden: impactmeting. Apostelen van de impactmeting krijgen in de gaten dat je binnen het Land van Goed Doen meer vliegen met stroop vangt, dan met azijn. Over impact weten en impact meten. En tot slot de verwachte Filantrexit vanwege het gedraai en korte termijn denken van de overheid die de burger en chari's niet stimuleert en faciliteert en de giften aftrek onderwaardeert en niet respecteert. Zie Vimeo Ineke Koele. The-role-of-faith-in-impact-investing. Erika Carp's Cornerstone Capital organiseerde eind december een conversatie over the-role-of-faith-in-impact- investing. Met als moderator John Wilson, Cornerstone’s Head of Corporate Governance, Engagement & Research, die ooit Director of Socially Responsible Investing for Christian Brothers Investment Services, was de investment advisor to Catholic Institutions, en Vice-Chair of the Interfaith Center on Corporate Responsibility. Avi Deutsch, oprichter van LAVAN community met veel; joodse jongeren en the principles of Judaism that inform his approach to investing. Avi vindt dat Joodse investeerders een grotere rol zouden kunnen spelen in de opkomst van impact investing. Daarvoor Rentmeesterschap, milieubewust investeren, wordt gepresenteerd als karakteristiek van het Joodse geloof hetgeen door Wilson uiteraard herkend wordt als tevens centraal in het Christelijke geloof, handel & wandel en investeringen. Praktisch: Joodse investeerders kiezen voor voor investeringen in Israël en Israelische ondernemingen die wereldwijd actief zijn met impact catalysatoren voor bijvoorbeeld gezondheidszorg & onderwijs of green & clean tech en ICT. Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 16
  • 17. Maar die markt is te klein om alle het vermogen onder te brengen. Avi vertelt dat de term in het Hebreews voor mensen wanneer het over zakelijke transacties gaat altijd my brother is en dat in die geest gehandeld zou moeten worden. Dialoog is een belangrijk onderdeel om ideeën over (impact van) investeringen uit te wisselen en de ontwikkelen. Maar ook participatie van oudere ervaren investeerders om Millennials te adviseren. Binnen Joodse (familie) vermogensfondsen ziet Avi de generatiekloof in bestuurders en jongere familieleden als grootste barrière. Beginnen met een paar procent mission related investments is een goede manier om de dialoog te starten en ervaring op te doen. Bron: CornerstoneCapInc/the-role-of-faith-in-impact-investing-a-conversation AUDIO 19m: Vimeo.com Vragen, opmerkingen, voostellen? LinkedIn: AlcanneHoutzaager Twitter: @Alcanne Blog: www.Impactinvestingnews Contact: impactinvestmentnews @ yahoo.com Drs Alcanne Houtzaager MA Inclusive² Impact Investing, p. 17