جزوه کمک درسی خواص سیالات مخزن

1. ‫کارشناسی‬ ‫مقطع‬-‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫رشته‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com

2. ‫پیشگفتار‬
‫پروژه‬ ‫فهرست‬‫ها‬

4. ‫جزوه‬ ‫این‬ ‫پیرامون‬ ‫توضیحاتی‬:
‫کارشناس‬ ‫مقطع‬ ‫دانشجویان‬ ‫وقفه‬ ‫بی‬ ‫تالش‬ ‫حاصل‬ ‫حاضر‬ ‫مجموعه‬‫ی‬
‫پروژه‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫قوچان‬ ‫واحد‬ ‫اسالمی‬ ‫آزاد‬ ‫دانشگاه‬‫منطبق‬ ‫کالسی‬ ‫های‬‫بر‬
‫سرفصل‬‫های‬‫رشته‬ ‫برای‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫تحقیقات‬ ،‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫مصوب‬
‫تحصیلی‬ ‫دوم‬ ‫نیمسال‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫مهندسی‬1392-1393‫می‬‫باشد‬.
‫اعلمی‬ ‫حسین‬ ،‫دوره‬ ‫مدرس‬ ‫همراهی‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫یاد‬ ‫دانشجویان‬‫تالش‬ ‫تمامی‬ ،‫نیا‬
‫و‬ ‫نمایشی‬ ‫اصول‬ ‫رعایت‬ ،‫موجود‬ ‫علمی‬ ‫موثق‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬
‫و‬ ‫نگارشی‬...‫گرفته‬ ‫بکار‬‫اند‬.
‫بر‬ ‫منطبق‬ ‫و‬ ‫جامع‬ ‫منبعی‬ ‫فقدان‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫سرفصل‬‫های‬‫ع‬ ‫وزارت‬‫لوم‬
‫چنین‬ ‫مطالعه‬ ‫و‬ ‫تهیه‬ ،‫درس‬ ‫این‬ ‫برای‬‫مجموعه‬‫هایی‬‫و‬ ‫دانشجویان‬ ‫به‬
‫داوطبین‬‫ن‬ ‫باالدستی‬ ‫صنایع‬ ‫شاغالن‬ ‫و‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬ ‫کنکور‬‫و‬ ‫فت‬
‫می‬ ‫توصیه‬ ‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫رشته‬ ‫مدرسان‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫تدریس‬ ‫همچنین‬‫گ‬‫ردد‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 4

5. ‫انتقادات‬ ‫و‬ ‫پیشنهادات‬
‫م‬ ‫فارسی‬ ‫منابع‬ ‫کمبود‬ ،‫اثری‬ ‫چنین‬ ‫بودن‬ ‫سابقه‬ ‫بی‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬،‫ناسب‬
‫در‬ ‫موجود‬ ‫های‬ ‫ضعف‬‫سیالبس‬‫حجم‬ ،‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬
‫و‬ ‫زمانی‬ ‫محدودیت‬ ،‫مطالب‬ ‫باالی‬...‫وجود‬‫مجموعه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫اشکاالت‬
‫است‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫قابل‬.
،‫خود‬ ‫سازنده‬ ‫انتقادات‬ ‫و‬ ‫پیشنهادات‬ ‫ارائه‬ ‫با‬ ‫محترم‬ ‫خوانندگان‬ ‫است‬ ‫امید‬
‫تهیه‬‫کنندگان‬‫مجموعه‬ ‫این‬(‫واح‬ ‫اسالمی‬ ‫آزاد‬ ‫دانشگاه‬ ‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫گروه‬‫د‬
‫قوچان‬)‫ارائه‬ ‫و‬ ‫کیفیت‬ ‫بهبود‬ ‫در‬ ‫را‬‫مجموعه‬‫های‬‫طریق‬ ‫از‬ ‫آتی‬ ‫کیفیت‬ ‫با‬
‫یارانامه‬H.AlamiNia@Gmail.Com‫نمایند‬ ‫یاری‬.
‫ادامه‬ ‫در‬‫مقدمتا‬‫پروژه‬ ‫شماره‬ ‫و‬ ‫عناوین‬ ‫از‬ ‫فهرستی‬‫مشروح‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫پروژه‬‫می‬ ‫خوانندگان‬ ‫تقدیم‬ ‫ها‬‫گردد‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 5

7. ‫ها‬ ‫پروژه‬ ‫موضوع‬ ‫و‬ ‫شماره‬
‫پروژه‬ ‫شماره‬‫پروژه‬ ‫موضوع‬
1‫تجم‬ ‫و‬ ‫تشکیل‬ ‫نحوه‬ ‫بر‬ ‫مروری‬‫ع‬
‫زمینی‬ ‫زیر‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬
2‫مخازن‬ ‫سیاالت‬ ‫شیمیایی‬ ‫ترکیب‬
(Reservoir Fluid Chemical
Composition)(‫ترکیبات‬ ‫انواع‬
‫مخزن‬ ‫سیاالت‬)
3‫فازی‬ ‫رفتار‬ ‫مبانی‬(‫ساده‬ ‫مفهوم‬
‫فاز‬ ‫های‬ ‫دیاگرام‬ ‫و‬ ‫فاز‬)‫چند‬ ‫و‬ ‫دو‬ ،‫یک‬
‫جزئی‬
4‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫از‬ ‫گیری‬ ‫نمونه‬
(Reservoir Fluid Sampling)‫و‬
‫شده‬ ‫اخذ‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫سنجی‬ ‫صحت‬
5‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫شناخت‬ ‫نحوه‬
(‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬( )‫تقس‬‫یم‬
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫مخازن‬ ‫بندی‬‫دیاگرامهای‬
‫فاز‬)
6‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫خشک‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫سیال‬(Dry Gas)
7‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫تر‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫سیال‬(Wet Gas)
8‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫معکوس‬ ‫میعان‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫سیال‬
(Retrograde Gas)
9‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫فرار‬ ‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫سیال‬(Volatile Oil)
10‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫سیاه‬ ‫نفت‬ ‫مخازن‬ ‫سیال‬(Black Oil)
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 7

8. ‫پروژه‬ ‫موضوع‬ ‫و‬ ‫شماره‬‫ها‬(‫ادامه‬)
11‫آزمایشات‬PVT‫مخزن‬ ‫سیاالت‬:
Flash Vaporization
12‫آزمایشات‬PVT‫مخزن‬ ‫سیاالت‬:
Constant Volume Depletion
13‫آزمایشات‬PVT‫مخزن‬ ‫سیاالت‬:
Separator Test
14‫آزمایشات‬PVT‫مخزن‬ ‫سیاالت‬:
Differential Vaporization Test
15‫آزمایشات‬PVT‫مخزن‬ ‫سیاالت‬:
Swelling Test
16‫ب‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫نتایج‬ ‫تصحیح‬‫رای‬
‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫محاسبات‬ ‫در‬ ‫استفاده‬
‫برداری‬ ‫بهره‬
17‫حالت‬ ‫معادالت‬(Equations
of state)‫معادالت‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬
‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬
18‫حالت‬ ‫معادالت‬:‫حالت‬ ‫معادله‬
‫معادله‬ ‫و‬ ‫آل‬ ‫ایده‬ ‫گازهای‬‫ویریال‬
19‫حالت‬ ‫معادالت‬:‫حالت‬ ‫معادالت‬
‫درجه‬3
20‫حالت‬ ‫معادالت‬:‫معادله‬
‫حالت‬SRK
21‫حالت‬ ‫معادالت‬:‫حالت‬ ‫معادله‬
Peng- Robinson
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 8

9. ‫پروژه‬ ‫موضوع‬ ‫و‬ ‫شماره‬‫ها‬(‫ادامه‬)
22‫گاز‬ ‫فازی‬ ‫تعادل‬–‫مایع‬
(Gas Liquid Equilibria)،‫نسبت‬
‫تعادل‬(Equilibrium Ratio)‫و‬
‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫کاربردهای‬
‫مخزن‬
23‫تعاد‬ ‫نسبت‬ ‫تعیین‬ ‫روشهای‬‫ل‬
‫مخلوط‬ ‫یک‬ ‫دهنده‬ ‫تشکیل‬ ‫اجزای‬
‫هیدروکربوری‬:‫رفتا‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ر‬
‫آل‬ ‫ایده‬ ‫محلولهای‬
24‫تعاد‬ ‫نسبت‬ ‫تعیین‬ ‫روشهای‬‫ل‬
‫مخلوط‬ ‫یک‬ ‫دهنده‬ ‫تشکیل‬ ‫اجزای‬
‫هیدروکربوری‬:‫معادالت‬،‫تجربی‬
25‫تعاد‬ ‫نسبت‬ ‫تعیین‬ ‫روشهای‬‫ل‬
‫مخلوط‬ ‫یک‬ ‫دهنده‬ ‫تشکیل‬ ‫اجزای‬
‫هیدروکربوری‬:‫در‬ ‫موجود‬ ‫نمودارهای‬
‫فشارهای‬‫همگرائی‬‫مختلف‬
26‫شامل‬ ‫تعادل‬ ‫محاسبه‬:
‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫و‬ ‫شبنم‬ ‫نقطه‬ ‫محاسبه‬
27‫شامل‬ ‫تعادل‬ ‫محاسبه‬:
‫آنی‬ ‫تبخیر‬ ‫محاسبات‬(Flash
Calculations)
28‫شامل‬ ‫تعادل‬ ‫محاسبه‬:
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫محاسبه‬
29‫شامل‬ ‫تعادل‬ ‫محاسبه‬:
‫گره‬ ‫تفکیک‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محاسبات‬‫ای‬
‫سرچاهی‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 9

10. ‫پروژه‬ ‫موضوع‬ ‫و‬ ‫شماره‬‫ها‬(‫ادامه‬)
30‫برای‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫حجمی‬ ‫محاسبات‬
‫با‬ ‫سنگین‬ ‫نفت‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫سیستمهای‬‫استفاده‬
‫تجربی‬ ‫روابط‬ ‫از‬
31‫فازی‬ ‫دیاگرام‬ ‫رسم‬(‫بیش‬ ‫تکیه‬ ‫با‬‫تر‬
‫حالت‬ ‫معادالت‬ ‫بر‬)
32‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫شامل‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬:‫نفت‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬‫و‬
‫گاز‬ ‫شبنم‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬
33‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫شامل‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬:‫دانس‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫دانسیته‬‫یته‬
‫گاز‬
34‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫شامل‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬:‫ویسکوزیته‬‫و‬ ‫نفت‬
‫ویسکوزیته‬‫گاز‬
35‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫شامل‬ ‫نفت‬:‫نفت‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫حاللیت‬
36‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫شامل‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬:‫سا‬ ‫نفت‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬‫زند‬
‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫و‬
37‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫شامل‬ ‫گاز‬:‫فشردگی‬ ‫ضریب‬(Z)
38‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫محاسبه‬ ‫و‬ ‫تعریف‬
‫شامل‬ ‫گاز‬:‫همراه‬ ‫آب‬ ‫میزان‬
39‫د‬ ‫سیاالت‬ ‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫کاربرد‬‫ر‬
‫نفت‬ ‫مهندسی‬:‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫میزان‬ ‫تخمین‬
،‫اولیه‬‫های‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫سیاالت‬ ‫جریان‬
‫متخلخل‬
40‫د‬ ‫سیاالت‬ ‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫کاربرد‬‫ر‬
‫نفت‬ ‫مهندسی‬:‫شبیه‬،‫سازی‬‫فرآورش‬
41‫س‬ ‫شبیه‬ ‫افزارهای‬ ‫نرم‬ ‫با‬ ‫آشنایی‬‫ازی‬
‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 10

11. ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900361828‫ناصر‬ ‫و‬‫هاتف‬‫و‬naser.hatef@yahoo.com

12. 1.‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مادر‬ ‫سنگ‬
2.‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬
3.‫گازی‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫های‬ ‫تله‬
4.‫سنگی‬ ‫ذغال‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫متان‬
5.‫شیلی‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫گاز‬
6.‫گیری‬ ‫نتیجه‬

14. ‫مقدمه‬
‫د‬ ‫مخازن‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫نفتی‬ ‫و‬ ‫گازی‬ ‫میادین‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫استخراج‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫ارای‬
‫و‬ ‫تراوا‬ ‫های‬ ‫سنگ‬‫متخلل‬(‫مخزن‬ ‫سنگ‬)‫ا‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫هستند‬‫ین‬
‫اند‬ ‫کرده‬ ‫پیدا‬ ‫اجتماع‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫وسیع‬ ‫دوران‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫مایعات‬.
‫ن‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫شناختی‬ ‫زمین‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫از‬ ‫گازی‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫میادین‬‫تیجه‬
‫است‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫ویژگی‬ ‫نوع‬ ‫چهار‬ ‫تالقی‬:
1.‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مادر‬ ‫سنگ‬2.‫مخزن‬ ‫سنگ‬
3.‫افتادن‬ ‫دام‬ ‫به‬4.‫نفتی‬ ‫های‬ ‫تله‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 14

15. ‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 15

17. ‫مادر‬ ‫سنگ‬
‫سرچشمه‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫مادر‬ ‫سنگ‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫میگیرند‬.‫سنگ‬‫م‬ ‫های‬‫ادر‬
‫ساکن‬ ‫و‬ ‫آرام‬ ‫بسیار‬ ‫های‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫رسوبی‬ ‫های‬ ‫سنگ‬ ‫نوع‬ ‫از‬‫و‬
‫و‬ ‫نشین‬ ‫ته‬ ‫زیاد‬ ‫عمق‬ ‫با‬ ‫هایی‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫جریان‬ ‫بدون‬ ‫عمق‬ ‫کم‬
‫اند‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬.
‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫معدنی‬ ‫کوچک‬ ‫بسیار‬ ‫قطعات‬ ‫از‬ ‫ها‬ ‫سنگ‬ ‫این‬‫اند‬.‫در‬‫بین‬
‫کوچک‬ ‫قطعات‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫جلبک‬ ‫مانند‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫معموال‬ ‫معدنی‬ ‫مواد‬ ‫قطعات‬
‫این‬ ‫که‬ ‫وقتی‬ ‫ماند‬ ‫می‬ ‫باقی‬ ‫گیاهی‬ ‫نرم‬ ‫قطعات‬ ‫و‬ ‫چوبی‬‫ریزدانه‬‫ه‬‫ای‬
‫گ‬ ‫قرار‬ ‫دیگر‬ ‫الیه‬ ‫تعدادی‬ ‫آن‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫شدند‬ ‫دفن‬ ‫رسوبی‬‫رفت‬
‫تب‬ ‫سخت‬ ‫ذرات‬ ‫به‬ ‫نرم‬ ‫رسوبی‬ ‫ذرات‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫حاصل‬ ‫فشاری‬ ‫و‬ ‫گرما‬‫دیل‬
‫تبدیل‬‫ن‬ ‫دما‬ ‫کند‬ ‫پیدا‬ ‫ادامه‬ ‫شدن‬ ‫دفن‬ ‫فرآیند‬ ‫چه‬ ‫چنان‬ ‫شوند‬ ‫می‬‫به‬ ‫یز‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫پیدا‬ ‫افزایش‬ ‫طبع‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 17

18. ‫مادر‬ ‫سنگ‬
‫به‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫غنی‬ ‫رسوبی‬ ‫های‬ ‫سنگ‬ ‫حرارت‬ ‫درجه‬ ‫که‬ ‫وقتی‬1200‫درجه‬
‫گراد‬ ‫سنتی‬‫برسدمواد‬‫ن‬ ‫و‬ ‫کنند‬ ‫می‬ ‫پختن‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ‫ها‬ ‫سنگ‬ ‫درون‬ ‫آلی‬‫و‬ ‫فت‬
‫خارج‬ ‫مادر‬ ‫سنگ‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫آیند‬ ‫می‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬
‫شوند‬ ‫می‬.
‫د‬ ‫تا‬ ‫شود‬ ‫دفن‬ ‫کافی‬ ‫اندازه‬ ‫به‬ ‫مادر‬ ‫سنگ‬ ‫تا‬ ‫میبرد‬ ‫زمان‬ ‫سال‬ ‫ها‬ ‫میلیون‬‫مای‬
‫پخته‬ ‫ها‬ ‫سنگ‬ ‫تا‬ ‫کشد‬ ‫می‬ ‫طول‬ ‫سال‬ ‫ها‬ ‫میلیون‬ ‫و‬ ‫آورد‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫الزم‬
‫وجود‬ ‫به‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬ ‫تجمع‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫کافی‬ ‫حجم‬ ‫تا‬ ‫شوند‬‫و‬ ‫آید‬
‫کند‬ ‫مهاجرت‬ ‫مخزن‬ ‫به‬ ‫مادر‬ ‫سنگ‬ ‫از‬.
‫گ‬ ‫می‬ ‫حرارتی‬ ‫مولد‬ ‫را‬ ‫آیند‬ ‫می‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫شکل‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫گازی‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫ویند‬.
‫ا‬ ‫پس‬ ‫باشند‬ ‫چوبی‬ ‫قطعات‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫مادر‬ ‫سنگ‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫اگر‬‫به‬ ‫ز‬
‫می‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫ها‬ ‫هیدروکربن‬ ‫رسیدن‬ ‫بلوغ‬‫اید‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 18

19. ‫مادر‬ ‫سنگ‬
‫نرم‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫جلبک‬ ‫از‬ ‫عمدتا‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫چه‬ ‫چنان‬‫تنان‬‫باش‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬‫ند‬
‫می‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫آیند‬.‫اگر‬‫ز‬ ‫عمق‬ ‫در‬ ‫منشا‬ ‫سنگ‬ ‫زمانی‬‫یاد‬
‫باالی‬ ‫دمای‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫دفن‬1500‫مواد‬ ‫شود‬ ‫حاصل‬ ‫گراد‬ ‫سانتی‬ ‫درجه‬
‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫موجود‬ ‫آلی‬‫شوند‬.‫در‬‫دم‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫باالتر‬‫نفت‬ ‫ا‬
‫شک‬ ‫می‬ ‫افتاده‬ ‫دام‬ ‫به‬ ‫دیگر‬ ‫نفت‬ ‫هر‬ ‫یا‬ ‫منشا‬ ‫سنگ‬ ‫در‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬‫و‬ ‫نند‬
‫وجود‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫طریق‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫پس‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫گاز‬ ‫به‬‫می‬ ‫آید‬
‫وجو‬ ‫به‬ ‫منشا‬ ‫سنگ‬ ‫داخل‬ ‫چوبی‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫تواند‬‫د‬
‫در‬ ‫نفت‬ ‫حرارتی‬ ‫شکست‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫بیاید‬‫داماهای‬‫باال‬.
‫میان‬ ‫از‬ ‫توانند‬ ‫می‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫غنی‬ ‫رسوبی‬ ‫های‬ ‫سنگ‬ ‫برخی‬
‫تولید‬ ‫حرارتی‬ ‫بلوغ‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫عمق‬ ‫در‬ ‫باکتریایی‬ ‫فرآیندهای‬‫گاز‬
‫کنند‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 19

20. ‫مادر‬ ‫سنگ‬
‫از‬ ‫غنی‬ ‫منشا‬ ‫سنگ‬ ‫گاز‬ ‫بودن‬ ‫طبیعی‬ ‫به‬ ‫اشاره‬ ‫با‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬ ‫در‬‫مواد‬
‫تولید‬ ‫برای‬ ‫زیاد‬ ‫حرارت‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫نمی‬ ‫دفن‬ ‫زیاد‬ ‫عمق‬ ‫در‬ ‫هرگز‬ ‫آلی‬
‫منش‬ ‫سنگ‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫گاز‬ ‫هوازی‬ ‫بی‬ ‫باکتری‬ ‫عوض‬ ‫در‬ ‫باشد‬ ‫نمی‬ ‫ضروری‬‫ا‬
‫کنند‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫رسوبی‬ ‫حوضه‬ ‫عمق‬ ‫کم‬ ‫های‬.
‫تولی‬ ‫حرارتی‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫را‬ ‫کمتری‬ ‫گاز‬ ‫طبیعی‬ ‫های‬ ‫فرآیند‬‫می‬ ‫د‬
‫کنند‬.
‫کنند‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫کمتری‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫معموال‬ ‫طبیعی‬ ‫گازی‬ ‫چاه‬.
‫از‬ ‫کمتر‬ ‫عمق‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫طبیعی‬ ‫های‬ ‫تجمع‬ ‫بیشتر‬2000‫مکعب‬ ‫فوت‬
‫افتند‬ ‫می‬ ‫اتفاق‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 20

22. ‫مخزن‬ ‫سنگ‬
‫منافذ‬ ‫حاوی‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫هستند‬ ‫متخلخل‬ ‫و‬ ‫تراوا‬ ‫مخزن‬ ‫های‬ ‫سنگ‬
‫مخ‬ ‫نواحی‬ ‫بین‬ ‫ارتباط‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫متصل‬ ‫و‬ ‫میکروسکوپی‬‫را‬ ‫تلف‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫برقرار‬.
‫نفت‬ ‫که‬ ‫وقتی‬‫وگاز‬‫شون‬ ‫می‬ ‫خارج‬ ‫منشا‬ ‫سنگ‬ ‫از‬ ‫طبیعی‬ ‫طور‬ ‫به‬‫به‬ ‫د‬
‫شوند‬ ‫می‬ ‫وارد‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬(‫کنند‬ ‫می‬ ‫مهاجرت‬.)‫های‬ ‫سنگ‬ ‫بیشتر‬
‫سنگی‬ ‫ماسه‬ ‫مخزن‬,‫هستند‬ ‫دولومیت‬ ‫یا‬ ‫آهک‬ ‫سنگ‬.
‫نفت‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫پس‬‫وگاز‬‫شون‬ ‫می‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫وارد‬ ‫بار‬ ‫اولین‬ ‫برای‬‫می‬ ‫د‬
‫مخزن‬ ‫های‬ ‫سنگ‬ ‫اکثر‬ ‫کنند‬ ‫حرکت‬ ‫سنگ‬ ‫در‬ ‫آزادانه‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫توانند‬‫در‬
‫شده‬ ‫اشباع‬ ‫زیرزمینی‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫ابتدا‬‫اند‬.‫آب‬‫چگ‬ ‫زیرزمینی‬ ‫شور‬‫ای‬ ‫الی‬
‫از‬ ‫بیشتر‬1.0‫مکعب‬ ‫متر‬ ‫سانتی‬ ‫بر‬ ‫گرم‬‫داردو‬‫چگالی‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫چون‬
‫گ‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫دارند‬ ‫زیرزمینی‬ ‫آب‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫کمتری‬‫و‬ ‫یرند‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 22

23. ‫مخزن‬ ‫سنگ‬
‫نفوذ‬ ‫غیرقابل‬ ‫ناحیه‬ ‫به‬ ‫تا‬ ‫کنند‬ ‫می‬ ‫پر‬ ‫را‬ ‫خالی‬ ‫فضای‬‫برسند‬.‫پوش‬
‫های‬ ‫سوراخ‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫بدون‬ ‫های‬ ‫سنگ‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫سنگ‬
‫دارند‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫عبور‬ ‫توانایی‬ ‫آب‬ ‫قطرات‬ ‫فقط‬ ‫که‬ ‫کوچک‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 23

25. ‫ها‬ ‫تله‬
‫ا‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫خالی‬ ‫منافذ‬ ‫درون‬ ‫در‬ ‫مهاجرت‬ ‫به‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫وقتی‬‫دامه‬
‫این‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫مسدود‬ ‫و‬ ‫پر‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫خالی‬ ‫منافذ‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ‫تا‬ ‫دهند‬ ‫می‬
‫ای‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫سنگ‬ ‫پوش‬ ‫فیزیکی‬ ‫آرایش‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫شدن‬ ‫مسدود‬‫آرایش‬ ‫ن‬
‫گویند‬ ‫می‬ ‫تله‬.
‫وجود‬ ‫تله‬ ‫نوع‬ ‫دو‬‫دارد‬:‫چینه‬‫سازه‬ ‫و‬
‫منطب‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫گرفته‬ ‫شکل‬ ‫زمانی‬ ‫سازه‬ ‫های‬ ‫تله‬‫ق‬
‫می‬ ‫پیدا‬ ‫شکل‬ ‫تغییر‬ ‫زلزله‬ ‫یا‬ ‫گسل‬ ‫توسط‬‫کنند‬.‫معموال‬‫تغیی‬ ‫این‬‫ها‬ ‫ده‬ ‫شکل‬ ‫ر‬
‫کشد‬ ‫می‬ ‫طول‬ ‫سال‬ ‫میلیون‬ ‫صدها‬ ‫یا‬.
‫منطق‬ ‫باالترین‬ ‫به‬ ‫تا‬ ‫کنند‬ ‫می‬ ‫مهاجرت‬ ‫باالیی‬ ‫مناطق‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫مخزن‬ ‫ه‬
‫الی‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫حضور‬ ‫همزمان‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫اگر‬ ‫برسند‬‫ه‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫باالیی‬(‫دانسیته‬ ‫اختالف‬ ‫دلیل‬ ‫به‬)‫باالی‬ ‫نفتی‬ ‫الیه‬ ‫و‬‫آبی‬ ‫الیه‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫اشباع‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 25

26. ‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 26

27. ‫تله‬‫چینه‬‫ای‬
‫های‬ ‫تله‬‫چینه‬‫ب‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫که‬ ‫میگیرند‬ ‫شکل‬ ‫زمانی‬ ‫شناسی‬‫عنوان‬ ‫ه‬
‫یه‬‫داشته‬ ‫وجود‬ ‫ناپیوسته‬ ‫الیه‬‫باشد‬.‫پوش‬‫باال‬ ‫یا‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫سنگ‬‫مخزن‬ ‫ی‬
‫قرار‬‫میگیرد‬.‫یک‬‫تله‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫ی‬ ‫باره‬ ‫در‬ ‫رایج‬ ‫مثال‬‫جزیری‬‫ساحلی‬
‫کاستال‬‫غ‬ ‫و‬ ‫ساحلی‬ ‫قسمت‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫ها‬ ‫شیل‬ ‫بودن‬ ‫ناپذیر‬ ‫نفوذ‬ ‫است‬‫یر‬
‫ناپذیر‬ ‫نفوذ‬ ‫سد‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ساحلی‬‫تبدبل‬‫ی‬ ‫نتیجه‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کرده‬‫سنگ‬ ‫ک‬
‫مخزن‬‫تراواست‬‫نفوذ‬ ‫غیرقابل‬ ‫های‬ ‫شیل‬ ‫با‬ ‫که‬‫محاسره‬‫است‬ ‫شده‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 27

28. ‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 28

30. Coalbed Methane
‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫مادر‬ ‫سنگ‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫ذغال‬
‫عمل‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬‫کند‬.‫در‬‫گ‬ ‫یا‬ ‫سنگی‬ ‫ذغال‬ ‫بستر‬ ‫متان‬ ‫صورت‬ ‫این‬‫از‬
‫شود‬ ‫تولید‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫سنگی‬ ‫ذغال‬.
‫م‬ ‫تولید‬ ‫سنگ‬ ‫ذغال‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫چوبی‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫این‬‫ی‬
‫شود‬.‫در‬‫ه‬ ‫فعالیت‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫کمی‬ ‫حجم‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫کم‬ ‫اعماق‬‫ای‬
‫آید‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫سنگ‬ ‫ذغال‬ ‫در‬ ‫باکتریایی‬0‫بیشتر‬ ‫دما‬ ‫که‬ ‫بیشتر‬ ‫اعماق‬ ‫در‬
‫آید‬ ‫می‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫حرارتی‬ ‫فعالیت‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫است‬.
‫فرآیندهای‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫زیادتری‬ ‫حجم‬ ‫حرارتی‬ ‫فرآیندهای‬ ‫در‬
‫از‬ ‫سنگی‬ ‫ذغال‬ ‫گاز‬ ‫اما‬ ‫آید‬ ‫می‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫باکتریایی‬‫هردو‬‫وج‬ ‫به‬ ‫روش‬‫ود‬
‫آید‬ ‫می‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 30

31. Coalbed Methane
‫ط‬ ‫های‬ ‫شکستگی‬ ‫از‬ ‫فراگیر‬ ‫سیستم‬ ‫توسط‬ ‫ها‬ ‫سنگ‬ ‫ذغال‬ ‫عمدتا‬‫بیعی‬
‫می‬ ‫مشخص‬‫شوند‬.‫در‬‫شده‬ ‫پر‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫شکستگی‬ ‫این‬ ‫زیاد‬ ‫اعماق‬
‫اند‬.‫فشار‬‫سبب‬ ‫سنگ‬ ‫ذغال‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫آب‬ ‫سطح‬ ‫این‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫اعمال‬
‫می‬ ‫آن‬ ‫داخل‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫نگهداری‬‫شود‬.‫به‬‫ذغال‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫آوردن‬ ‫بدست‬ ‫منظور‬
‫ک‬ ‫زمانی‬ ‫کرد‬ ‫خارج‬ ‫ها‬ ‫شکستگی‬ ‫این‬ ‫داخل‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫باید‬ ‫اول‬ ‫سنگ‬‫ه‬
‫تولید‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫خارج‬ ‫ها‬ ‫شکستگی‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫شد‬ ‫انجام‬ ‫کار‬ ‫این‬‫می‬
‫شود‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 31

32. ‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 32

34. SHALE GAS
‫شیلی‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ‫آمده‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫گازهای‬,‫برخی‬ ‫در‬ ‫حجم‬ ‫کم‬ ‫مهم‬ ‫مخازن‬
‫نقاط‬‫هستند‬.‫گاز‬‫حرارتی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫شیلی‬ ‫بستر‬ ‫در‬‫یا‬
‫وجود‬ ‫به‬ ‫باکتریایی‬‫بیایند‬.‫این‬‫آ‬ ‫گاز‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫گاز‬‫در‬ ‫زاد‬
‫از‬ ‫یا‬ ‫باشد‬ ‫مصنوعی‬ ‫های‬ ‫شکستگی‬‫کروژن‬‫عن‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫رس‬ ‫خاک‬ ‫و‬‫وان‬
‫در‬ ‫موجود‬ ‫های‬ ‫هیدروکربن‬ ‫یا‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫معدنی‬ ‫مواد‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫حل‬ ‫گاز‬
‫بیایند‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫شیل‬.
‫من‬ ‫سنگ‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫معدنی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫غنی‬ ‫ها‬ ‫شیل‬‫و‬ ‫شا‬
‫کند‬ ‫عمل‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬.
‫شکستگی‬ ‫دارای‬ ‫باید‬ ‫اکثرا‬ ‫شیل‬ ‫کم‬ ‫طبیعی‬ ‫تراوایی‬ ‫خاطر‬ ‫به‬‫تا‬ ‫باشند‬
‫تشکیل‬ ‫اقتصادی‬ ‫اجتماع‬ ‫یک‬‫شود‬.‫نرخ‬‫م‬ ‫ها‬ ‫شیل‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫تولیدات‬‫عموال‬
‫ا‬ ‫معمولی‬ ‫گاز‬ ‫مخازن‬ ‫تولیدات‬ ‫نرخ‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫ای‬ ‫مالحظه‬ ‫قابل‬ ‫طور‬ ‫به‬‫ست‬
‫مصنوعی‬ ‫شکستگی‬ ‫از‬ ‫چس‬ ‫حتی‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 34

36. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬
‫رسوبی‬ ‫های‬ ‫سنگ‬ ‫در‬ ‫زنده‬ ‫موجودات‬ ‫بقایای‬ ‫از‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫دانه‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫ریز‬.
‫شوند‬ ‫می‬ ‫دفن‬ ‫رسوبی‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫سنگ‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫موادآل‬‫ی‬‫به‬
‫باکتریایی‬ ‫فرآیند‬ ‫با‬ ‫اول‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫با‬ ‫بعد‬ ‫و‬
‫فوتی‬ ‫هزار‬ ‫چندین‬ ‫عمق‬ ‫کمک‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫باال‬ ‫دمای‬.
‫شوند‬ ‫می‬ ‫خارج‬ ‫منشا‬ ‫سنگ‬ ‫از‬ ‫سپس‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬‫وبه‬‫ت‬ ‫سنگ‬ ‫یک‬‫و‬ ‫راوا‬
‫کنند‬ ‫می‬ ‫مهاجرت‬ ‫است‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫که‬ ‫متخلخل‬.
‫مخ‬ ‫فضاهای‬ ‫که‬ ‫آبی‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫کمتری‬ ‫دانسیته‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫چون‬‫را‬ ‫زن‬
‫پیشر‬ ‫و‬ ‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫آبی‬ ‫الیه‬ ‫باالی‬ ‫در‬ ‫دارند‬ ‫اند‬ ‫کرده‬ ‫اشباع‬‫خود‬ ‫وی‬
‫می‬ ‫تجمع‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫دهند‬ ‫می‬ ‫ادامه‬ ‫سنگ‬ ‫پوش‬ ‫تا‬ ‫را‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫شکل‬ ‫نفتی‬ ‫میدان‬ ‫و‬ ‫یابند‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 36

37. .1Ronald F. Broadhead, PETROLEUM GEOLOGY:
AN INTRODUCTION

39. ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
890219149–‫خواه‬ ‫وطن‬ ‫اکبر‬ ‫علی‬–ali_vatankhah1989@yahoo.com

40. ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬
‫مخزن‬ ‫درون‬ ‫سیاالت‬ ‫شیمیایی‬ ‫ترکیبات‬ ‫انواع‬
‫مخزنی‬ ‫سیاالت‬ ‫و‬ ‫مخازن‬ ‫بندی‬ ‫طبق‬
‫سیال‬ ‫ترکیبات‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫اجزای‬
‫مخازن‬ ‫سیاالت‬ ‫مبحث‬ ‫از‬ ‫مثال‬
‫منابع‬

42. ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬
‫ب‬ ‫مخزن‬ ‫اولیه‬ ‫سیال‬ ‫معرف‬ ً‫ا‬‫تقریب‬ ‫که‬ ،‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫از‬ ‫هایی‬ ‫نمونه‬،‫اشند‬
‫شوند‬ ‫می‬ ‫گرفته‬ ‫مخزن‬ ‫عمر‬ ‫آغاز‬ ‫در‬ ‫سرعت‬ ‫به‬.‫وجود‬ ‫شانس‬ ‫کار‬ ‫این‬
‫آزاد‬ ‫گاز‬1‫دهد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫نفتی‬ ‫الیه‬ ‫در‬.
‫م‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫مطالعه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫پارامترهایی‬ ‫اکثر‬‫ی‬
‫ک‬ ‫محاسبه‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬ ‫از‬ ‫دقت‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫درجه‬ ‫با‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫شوند‬‫رد‬.
‫این‬‫کاملترین‬‫داد‬ ‫انجام‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫توصیف‬.‫د‬‫ر‬
‫ترکیبا‬ ‫تفکیک‬ ‫شامل‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫ترکیبات‬ ،‫گذشته‬‫از‬ ‫نفت‬ ‫ت‬
‫تا‬ ‫متان‬‫هگزان‬‫و‬ ‫شد‬ ‫می‬‫هپتان‬‫یک‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تر‬ ‫سنگین‬ ‫اجزای‬ ‫و‬‫جز‬
‫آن‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬ ‫و‬ ‫دانسیته‬ ‫میانگین‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫و‬ ‫بندی‬ ‫گروه‬ ‫هم‬ ‫با‬‫ها‬
‫شدند‬ ‫می‬ ‫گزارش‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 42

43. ‫درو‬ ‫سیاالت‬ ‫شیمیایی‬ ‫ترکیبات‬ ‫انواع‬‫مخزن‬ ‫ن‬
‫با‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫در‬
‫سیاال‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫پیچیده‬ ‫ترکیبات‬‫ت‬
‫مواجهیم‬‫شدت‬ ‫به‬ ‫رفتارشان‬ ‫که‬
‫ه‬ ‫آن‬ ‫شیمیایی‬ ‫ساختار‬ ‫از‬ ‫متاثر‬‫ا‬
‫باشد‬ ‫می‬.‫ر‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫ساختار‬‫ا‬
‫مختلف‬ ‫اجزای‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫مجموعه‬
‫غیر‬ ‫اجزای‬ ‫شامل‬ ‫شیمیایی‬
‫ا‬ ‫گسترده‬ ‫طیف‬ ‫و‬ ‫هیدروکربنی‬‫ی‬
‫است‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫اجزای‬ ‫از‬.
‫گروه‬ ‫باالخص‬‫آلکان‬‫تشکیل‬ ‫ها‬
‫دهد‬ ‫می‬.
‫طب‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫های‬ ‫سیستم‬‫یعی‬
‫مخلوطی‬ ‫هیدروکربوری‬ ‫مخازن‬ ‫در‬
‫آلی‬ ‫ترکیب‬ ‫چندین‬ ‫از‬1‫هستند‬.
‫در‬ ‫آنها‬‫بازۀ‬‫و‬ ‫دما‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫گسترده‬
‫رفتاری‬ ‫خود‬ ‫از‬ ‫فشار‬‫چندفازی‬
‫دهند‬ ‫می‬ ‫نشان‬.‫این‬‫تجمعات‬
‫های‬ ‫حالت‬ ‫به‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫هیدروکربنی‬
‫یا‬ ‫و‬ ‫جامد‬ ،‫مایع‬ ،‫گازی‬
‫این‬ ‫از‬ ‫گوناگونی‬ ‫های‬ ‫مخلوط‬
‫هستند‬ ‫حاالت‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 43

44. ‫مخزنی‬ ‫سیاالت‬ ‫و‬ ‫مخازن‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬
•‫هیدروکربنی‬ ‫مخلوط‬ ‫ترکیب‬
‫مخزن؛‬
•‫مخزن؛‬ ‫اولیۀ‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫فشار‬
•‫سطح؛‬ ‫در‬ ‫تولید‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫فشار‬
‫در‬ ‫که‬ ‫شرایطی‬ ‫کاربردی‬ ‫اهمیت‬
‫آیند‬ ‫می‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫فازها‬ ‫این‬ ‫آنها‬
‫است‬ ‫بسیار‬.‫این‬
‫تجر‬ ‫یا‬ ‫ریاضی‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫شرایط‬‫بی‬
‫مختلف‬ ‫انواع‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫راحتی‬ ‫به‬
‫های‬ ‫دیاگرام‬
‫می‬ ‫داده‬ ‫نمایش‬ ‫فازی‬ ‫به‬ ‫معروف‬
‫دم‬ ‫دیاگرام‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫که‬ ‫شوند‬‫ا‬-
‫است‬ ‫فشار‬.
‫به‬ ً‫ا‬‫عموم‬ ‫هیدروکربوری‬ ‫مخازن‬
‫نفتی‬ ‫مخازن‬2‫گازی‬ ‫مخازن‬ ‫و‬3
‫شوند‬ ‫می‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬.
‫بست‬ ،‫کلی‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫این‬‫به‬ ‫ه‬
‫دست‬ ‫زیر‬ ‫به‬ ،‫زیر‬ ‫عوامل‬‫ههای‬
‫میشود‬ ‫تقسیم‬ ‫نیز‬ ‫دیگری‬:
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 44

45. ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫اجزای‬:
‫هیدروکربنی‬ ‫اجزای‬:
‫اتان‬ ‫و‬ ‫متان‬(‫اجرای‬
‫سبک‬)
‫بوتان‬ ‫و‬ ‫پروپان‬
(‫میانی‬ ‫سبک‬ ‫اجزای‬)
‫هگزان‬ ‫و‬ ‫پنتان‬
(‫میانی‬ ‫اجزای‬-
‫سنگین‬)
‫یا‬ ‫سنگین‬ ‫اجزای‬
‫به‬ ‫هفتم‬ ‫الیه‬ ‫برش‬
‫بعد‬(C7+)
‫هیدروکربنی‬ ‫غیر‬ ‫اجزای‬:
‫نیتروژن‬
‫کربن‬ ‫اکسید‬ ‫دی‬
‫هیدروژن‬ ‫سولفید‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 45

46. ‫مخازن‬ ‫سیال‬ ‫خواص‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 46
‫شود‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫گازی‬ ‫چاه‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫زیر‬ ‫ترکیب‬ ‫با‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬:
‫ایده‬ ‫گاز‬ ‫رفتار‬ ‫فرض‬ ‫با‬،‫ال‬‫کنید‬ ‫محاسبه‬:
‫الف‬)‫ظاهری؛‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬
‫ب‬)‫مخصوص؛‬ ‫وزن‬
‫؛‬150oF 2000 ‫و‬psia ‫ج‬)‫در‬ ‫گاز‬ ‫دانسیته‬
.150oF 2000 ‫و‬psia ‫د‬)‫در‬ ‫مخصوص‬ ‫وزن‬

47. ‫مخازن‬ ‫سیال‬ ‫خواص‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 47
)‫ظاهری‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬ ‫محاسبۀ‬ ‫برای‬:-‫الف‬)‫معادلۀ‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬(2
= 18.42 a M
(:10-‫ب‬)‫معادلۀ‬ ‫از‬ ‫مخصوص‬ ‫وزن‬ ‫محاسبۀ‬(2
= 18.42 28.96 = 0.636 g γ
7)‫دانسیته‬ ‫برای‬:-‫ج‬)‫معادلۀ‬ ‫حل‬(2
( )( )
( )( )
5.628 3
10.73 610
2000 18.42 lb ft g

48. .1‫صفحه‬ ‫از‬ ‫اول‬ ‫فصل‬1(wiki PG)
‫صفحه‬ ‫از‬ ‫اول‬ ‫فصل‬13
‫صفحه‬ ‫از‬ ‫چهارم‬ ‫بخش‬ ‫سوم‬ ‫فصل‬309
(MLA(Modern Language Association))
Vatankhah,Ali Akbar.petroleum Engineering
Ebook 1390 FARSI, Fa Tarek Ahmad Reservoir
Engineering Handbook 2006. mashhad,2014.

50. ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
،‫فخیمی‬ ‫بهمن‬900235289،ADOKH.FAKHIMI@GMAIL.COM

51. 1.‫مقدمه‬
2.‫معمولی‬ ‫سیاه‬ ‫نفت‬
3.‫سنگین‬ ‫خام‬ ‫نفت‬
4.‫سنگین‬ ‫های‬ ‫نفت‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬

53. ‫مقدمه‬
‫شیمیایی‬ ‫ترکیبات‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫خواص‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫خام‬ ‫های‬ ‫نفت‬‫تفاوت‬
‫خواهد‬ ‫اهمیت‬ ‫حائز‬ ‫آنها‬ ‫انواع‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫باهم‬ ‫زیادی‬ ‫های‬
‫بود‬.،‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬‫انواع‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫خام‬ ‫های‬ ‫نفت‬ ‫معمول‬ ‫طور‬ ‫به‬
‫میشوند‬ ‫تقسیم‬ ‫ذیل‬ ‫مختلف‬:
‫این‬ ‫بحث‬ ‫مورد‬ ‫گزینه‬ ‫معمولی‬ ‫سیاه‬ ‫نفت‬ ‫که‬‫پرژه‬‫است‬.
_‫معمولی‬ ‫سیاه‬ ‫نفت‬
_‫کم‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫نفت‬
_‫زیاد‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫نفت‬
_‫بحرانی‬ ‫تقریبا‬ ‫خام‬ ‫نفت‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 53

55. ‫معمولی‬ ‫سیاه‬ ‫نفت‬
‫فشار‬ ‫فازی‬ ‫نمودار‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫نمونه‬-‫شک‬ ‫در‬ ‫معمولی‬ ‫سیاه‬ ‫نفت‬ ‫برای‬ ‫دما‬‫ل‬
2-1‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.‫خطوط‬ ،‫نمودار‬ ‫این‬ ‫مهم‬ ‫ویژگی‬‫کیفت‬‫آن‬
‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫مساوی‬ ‫فواصل‬ ‫در‬ ‫تقریبا‬ ‫که‬ ‫است‬.
‫شکل‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫مایع‬ ‫حجم‬ ‫درصد‬ ‫نمودار‬ ‫رسم‬ ‫با‬3-1،
‫خام‬ ‫نفت‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫مسیر‬ ‫میتوان‬(‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬2-1‫با‬
‫عمودی‬ ‫خط‬Ef‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬)‫نمود‬ ‫دنبال‬ ‫را‬.
‫برای‬ ‫مایع‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫منحنی‬‫اینم‬‫میباشد‬ ‫راست‬ ‫خط‬.‫هنگام‬ ‫در‬
،‫تولید‬‫بین‬ ‫نفت‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬scf/STB700-200‫و‬
‫درجه‬API‫بین‬ ‫آن‬15‫تا‬45‫ورنگ‬‫تیره‬ ‫سبز‬ ‫تا‬ ‫ای‬ ‫قهوه‬ ‫اغلب‬ ‫آن‬
‫بود‬ ‫خواهد‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 55

56. ‫فشار‬ ‫دیاگرام‬-‫سیاه‬ ‫نفت‬ ‫برای‬ ‫دما‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 56

57. ‫سیاه‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫منحنی‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 57

59. ‫سنگین‬ ‫خام‬ ‫نفت‬
‫فشار‬ ‫نمودار‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫نمونه‬-‫شکل‬ ‫در‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫دما‬4-1
‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.‫به‬ ‫نسبت‬ ‫نفت‬ ‫نمونه‬ ‫این‬ ‫کیفیت‬ ‫خطوط‬‫هم‬
‫شب‬ ‫منحنی‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫کمی‬ ‫تقریبا‬ ‫های‬ ‫فاصله‬ ‫دارای‬‫قرار‬ ‫نم‬
‫دارند‬.‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬5-1‫کاهش‬ ‫منحنی‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬
‫ک‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫فشار‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫مایع‬ ‫حجم‬‫اهش‬
‫نفت‬ ‫حجم‬‫میباشد‬.‫مشخصات‬‫زی‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫دیگر‬‫است‬ ‫ر‬:
‫از‬ ‫کمتر‬ ‫نفت‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬1.2 bbl/STB
‫از‬ ‫کمتر‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬200 scf/STB
‫ی‬ ‫درجه‬API‫از‬ ‫کمتر‬35
‫رنگ‬ ‫پر‬ ‫یا‬ ‫سیاه‬ ‫رنگ‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 59

60. ‫سنگین‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫مشخصات‬
‫دستگا‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫مایع‬ ‫هیدروکربور‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫مقدار‬ ‫بازیافت‬‫ه‬
‫سطحی‬ ‫جداساز‬(‫ی‬ ‫نقطه‬G‫شکل‬ ‫در‬4-1)
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 60

61. ‫فازی‬ ‫نمودار‬P-T‫سنگین‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫برای‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 61

62. ‫سنگین‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫منحنی‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 62

64. ‫سنگین‬ ‫های‬ ‫نفت‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬
‫ویژگی‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫دسته‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ،‫جرم‬ ‫موازنه‬ ‫مهندسی‬ ‫های‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬
‫که‬ ‫داریم‬ ‫فیزیکی‬ ‫های‬‫انها‬‫کرد‬ ‫خواهیم‬ ‫بررسی‬ ‫را‬.
‫گاز‬ ‫نسب‬ ،‫نفت‬ ‫سازند‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ،‫ها‬ ‫ویژگی‬ ‫این‬–‫محلو‬ ‫نفت‬،‫ل‬
‫سازند‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬‫کلی،ضریب‬‫گرانروی‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫هم‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫نفت‬
‫هستند‬.‫همچنین‬‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫بررسی‬ ‫نیز‬ ‫سطحی‬ ‫کشش‬ ،.
‫میکنیم‬ ‫شناسایی‬ ‫بخش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫ویژگی‬ ‫این‬.‫های‬ ‫فرایند‬ ‫آن‬
‫سنگ‬ ‫نفت‬ ‫ها‬ ‫ان‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫خواهیم‬ ‫بررسی‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫فیزیکی‬‫به‬ ‫ین‬
‫یابد‬ ‫می‬ ‫دگرگونی‬ ،‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫هنگام‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 64

65. ‫سرچاه‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫ویژگی‬ ‫برخی‬ ‫اندازه‬
‫های‬ ‫بخش‬ ‫در‬‫اینده‬‫گیری‬ ‫بهره‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫میکنیم‬ ‫بازگو‬ ‫را‬ ‫هایی‬ ‫روش‬‫از‬
‫کنند‬ ‫می‬ ‫روشن‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫ویژگی‬ ‫برخی‬ ‫اندازه‬ ،‫چاه‬ ‫سر‬ ‫های‬ ‫داده‬.‫بر‬ ‫افزون‬
‫بهره‬ ‫نیز‬ ‫آنها‬ ‫های‬ ‫معادله‬ ‫و‬ ‫سیاالت‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫از‬ ‫آن‬
‫میشود‬ ‫گیری‬.
‫زیرنویس‬o‫میرود‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫مایع‬ ‫یک‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫دادن‬ ‫نشان‬ ‫برای‬.
‫بازگویی‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫نفت‬ ‫واژه‬ ،‫جاها‬ ‫بیشتر‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫مهندسان‬ ‫چراکه‬‫م‬‫ایعی‬
‫دارند‬ ‫سروکار‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫میبرند‬ ‫کار‬ ‫به‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 65

66. ‫نفت‬ ‫ویژه‬ ‫سنگینی‬
‫مایع‬ ‫ی‬ ‫ویژه‬ ‫سنگینی‬𝛾°‫ا‬ ‫چگالی‬ ‫به‬ ‫مایع‬ ‫چگالی‬ ‫نسبت‬ ‫ی‬ ‫بگونه‬‫ب‬
‫هستند‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫هردو‬ ‫که‬ ‫میشود‬ ‫بازگو‬.

𝜌°
𝜌 𝑤
𝛾° =

‫اس‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬ ‫ی‬ ‫گونه‬ ‫به‬ ،‫ویژه‬ ‫سنگینی‬ ‫که‬ ‫میشود‬ ‫گمان‬ ‫چنین‬،‫ت‬
‫چگالی‬ ‫های‬ ‫واحد‬ ‫همانند‬ ‫مایع‬ ‫چگالی‬ ‫واحدهای‬ ‫چراکه‬‫اب‬‫هستند‬.‫با‬
‫نیست‬ ‫درست‬ ‫درصد‬ ‫صد‬ ،‫گفته‬ ‫این‬ ،‫همه‬ ‫این‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 66

67. ‫بدون‬ ‫خاصیت‬ ،‫نفت‬ ‫ویژه‬ ‫سنگینی‬‫بعد؟‬
‫داریم‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫واحد‬ ‫این‬ ‫انگلیسی‬ ‫سامانه‬ ‫در‬:
(1-8)

𝑙𝑏 ‫نفت‬/𝑐𝑢 𝑓𝑡‫نفت‬
𝑙𝑏 ‫آب‬/ 𝑐𝑢 𝑓𝑡 ‫آب‬
𝜌°
𝜌 𝑤
=𝛾°=
‫سنگینی‬ ‫گاهی‬‫های‬،‫ویژه‬‫گونه‬ ‫به‬‫ی‬SP.JR60°/60°‫داده‬
،‫میشوند‬‫های‬ ‫چگالی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ان‬ ‫نمایانگر‬ ‫این‬‫مایع‬‫و‬‫در‬ ‫آب‬𝐹°60°
‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫اتمسفری‬ ‫فشار‬ ‫و‬‫اند‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 67

68. ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫سنگینی‬API
‫صنعت‬ ‫در‬ ‫همچنین‬‫نفت،سنگینی‬‫ک‬ ‫میرود‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫دیگری‬‫ه‬
‫سنگینی‬API‫میشود‬ ‫نامیده‬:
131.55 (8-1)-
141.5
𝛾°
° 𝐴𝑃𝐼=
𝛾°‫در‬ ‫ویژه‬ ‫سنگینی‬60°/60°‫است‬.‫ای‬ ‫گونه‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫عبارت‬ ‫این‬
‫بسازند‬ ‫را‬ ‫خطی‬ ‫مقیاس‬ ‫با‬ ‫هیدرومتری‬ ‫بتوانند‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫نوشته‬.

‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 68

69. ‫ویژه‬ ‫سنگینی‬ ‫محاسبه‬
‫در‬ ‫انباری‬ ‫نفت‬ ‫چگالی‬F60°
‫برابر‬LB/CU FT51/25‫است‬.
‫سنگینی‬‫در‬ ‫سنگینی‬ ‫و‬ ‫ویژه‬‫واحد‬° 𝐴𝑃𝐼‫را‬‫دست‬ ‫به‬‫اورید‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 69

70. ‫ویژه‬ ‫سنگینی‬ ‫محاسبه‬
‫آوریم‬ ‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ویژه‬ ‫سنگینی‬ ،‫آغاز‬ ‫در‬

𝜌°
𝜌 𝑤
𝛾°=
𝛾°=
51.25 𝑙𝑏 /𝑐𝑢 𝑓𝑡
62.37 𝑙𝑏 /𝑐𝑢 𝑓𝑡
=0.8217
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 70

71. ‫ویژه‬ ‫سنگینی‬ ‫محاسبه‬
‫واحد‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫سنگینی‬ ،‫دوم‬ ‫مرحله‬ ‫در‬° 𝐴𝑃𝐼‫آوریم‬ ‫می‬ ‫بدست‬
131.5° 𝐴𝑃𝐼 =
141.5
𝛾°
-
° 𝐴𝑃𝐼 =
141.5
0.8217
− 131.5 = 40. 7°
API
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 71

72. .1‫صفحه‬290‫تا‬293Fa The properties of
petroleum fluids, McCain, 1989
2.‫صفحه‬3‫تا‬5Q922+RFP Main Source Fa [Hand
Res Eng Ch 1, 2, 3 & 15]

74. ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
،‫فخیمی‬ ‫بهمن‬900235289،ADOKH.FAKHIMI@GMAIL.COM

75. 1.‫مقدمه‬
2.‫ثابت‬ ‫ترکیب‬ ‫با‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایشات‬

77. ‫مقدمه‬
‫ا‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫بررسی‬ ‫در‬ ‫اهمیت‬ ‫حائز‬ ‫موارد‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫ین‬
‫ن‬ ‫که‬ ‫بگیرد‬ ‫قرار‬ ‫شرایطی‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫آزمایش‬ ‫مورد‬ ‫سیال‬ ‫نمونه‬ ‫که‬ ‫است‬‫به‬ ‫زدیک‬
‫باشد‬ ‫مخزن‬ ‫اولیه‬ ‫شرایط‬.
‫ترک‬ ‫شناخت‬ ‫حد‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬ ‫تعیین‬ ‫آزمایشات‬ ،‫گذشته‬ ‫در‬‫آن‬ ‫یب‬
(‫هگزان‬ ‫تا‬ ‫متان‬ ‫وجود‬ ‫میزان‬ ‫صورت‬ ‫به‬)‫اجزاء‬ ‫و‬ ‫هپتان‬ ‫و‬ ‫گرفتند‬ ‫می‬ ‫انجام‬
‫م‬ ‫دانسیته‬ ‫و‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫واحد‬ ‫برش‬ ‫یک‬ ‫بصورت‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫سنگینتر‬‫توسط‬
‫شدند‬ ‫می‬ ‫بیان‬.
‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫ترکیب‬ ‫کامل‬ ‫توصیف‬ ،‫حالت‬ ‫معادالت‬ ‫توسعه‬ ‫با‬ ‫امروزه‬
‫بطوری‬ ،‫رسد‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫الزامی‬ ‫مجزا‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫سنگینتر‬ ‫اجزاء‬ ‫تعیین‬‫در‬ ‫که‬
‫حداقل‬ ‫تا‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬ ‫تعیین‬ ‫حاالت‬ ‫بسیاری‬𝐶10‫نیاز‬ ‫مورد‬
‫باشد‬ ‫می‬.‫انجام‬ ‫حالت‬ ‫معادالت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫تحقیقات‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫در‬
‫تا‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬ ‫تعیین‬ ،‫گیرد‬ ‫می‬𝐶30‫باش‬ ‫می‬ ‫الزامی‬ ‫نیز‬ ‫سنگینتر‬ ‫یا‬ ‫و‬‫د‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 77

79. ‫آزمایش‬ ‫خواص‬ ‫تعیین‬:
1)‫اشباع‬ ‫فشار‬(‫شبنم‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬ ‫یا‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬)
2)‫اش‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫های‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫فاز‬ ‫تک‬ ‫سیال‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫باع‬
3)‫گاز‬ ‫فاز‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫ضریب‬
4)‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫بصورت‬ ‫هیدروکربن‬ ‫کل‬ ‫حجم‬

‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 79

80. ‫ادامه‬...

81. ‫ترکیب‬ ‫با‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایش‬-‫ثابت‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 81

82. ‫ادامه‬...
𝑉𝑡=‫هیدروکربن‬ ‫کل‬ ‫حجم‬
𝑉𝑠𝑎𝑡=‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫هیدروژن‬ ‫حجم‬
‫معادله‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬1-3‫خواهد‬ ‫یک‬ ‫برابر‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ،
‫بود‬.‫فشار‬ ‫روابط‬ ‫ازمایش‬ ‫مانند‬ ‫مختلفی‬ ‫های‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫ازمایش‬ ‫این‬-‫ح‬،‫جم‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫نیز‬ ‫آنی‬ ‫انبساط‬ ‫یا‬ ‫و‬ ،‫آنی‬ ‫تفکیک‬.‫به‬ ‫الزم‬‫است‬ ‫ذکر‬
‫گر‬ ‫نمی‬ ‫خارج‬ ‫محفظه‬ ‫از‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫هیچگونه‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬‫و‬ ‫دد‬
‫ث‬ ‫اولیه‬ ‫حالت‬ ‫همان‬ ‫در‬ ‫محفظه‬ ‫در‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫مخلوط‬ ‫کل‬ ‫ترکیب‬‫ابت‬
‫ماند‬ ‫می‬ ‫باقی‬.
= 𝑉𝑟𝑒𝑙‫حجم‬‫نسبی‬
(‫معادله‬1-3)𝑉𝑟𝑒𝑙=
𝑉𝑡
𝑉𝑠𝑎𝑡
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 82

83. ‫ادامه‬...
‫جدول‬2-3‫آنی‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬ ‫نتایج‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫نمونه‬(‫انب‬ ‫آزمایش‬‫ساط‬
‫ترکیب‬-‫ثابت‬)‫میدان‬ ‫خام‬ ‫نفت‬Big Butte‫دهد‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬.‫فشار‬
‫دمای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫حباب‬247℉‫برابر‬1936 psia‫باشد‬ ‫می‬.‫این‬ ‫در‬
‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫دانسیته‬ ‫مقادیر‬ ،‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫مقادیر‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫جدول‬‫شده‬
‫گزارش‬ ‫نیز‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫های‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫خام‬ ‫نفت‬
‫اند‬ ‫شده‬.
‫برابر‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫دانسیته‬0.6484 gr/cc‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬
‫وزن‬ ‫مستقیم‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫ازمایش‬ ‫بوسیله‬ ‫که‬-‫نمون‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫حجم‬‫نفت‬ ‫ه‬
‫محفظه‬ ‫در‬PVT‫است‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬.‫بی‬ ‫فشارهای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫دانسیته‬‫از‬ ‫شتر‬
‫محاسبه‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫مقادیر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫حباب‬ ‫فشار‬‫نمود‬:
(2-3)
𝜌 𝑠𝑎𝑡
𝑉 𝑟𝑒𝑙
=𝜌
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 83

84. ‫ادامه‬...
𝜌=‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫دانسیته‬
𝜌𝑠𝑎𝑡=‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫دانسیته‬
𝑉𝑟𝑒𝑙=‫مورد‬ ‫های‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬‫نظر‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 84

85. ‫دانسیته‬ ‫مقادیر‬ ‫محاسبه‬
‫جدول‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬2-3‫اسالید‬ ‫در‬17،‫مقادیر‬
‫های‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫دانسیته‬4000‫و‬6500 psi‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫را‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 85

86. ‫دانسیته‬ ‫مقادیر‬ ‫محاسبه‬
‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫نفت‬ ‫دانسیته‬2-3‫نمایید‬ ‫محاسبه‬:
(2-3)‫معادله‬
𝜌 𝑠𝑎𝑡
𝑉 𝑟𝑒𝑙
=𝜌
‫فشار‬ ‫در‬400 psi
gr/cc0.6714=
0.6484
0.9657
=𝜌𝜊
‫فشار‬ ‫در‬6500 psi
gr/cc0.6919=
0.6484
0.9371
=𝜌𝜊
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 86

87. ‫ادامه‬...
‫فش‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫ازمایشگاهی‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫تصحیح‬ ‫بمنظور‬ ‫معموال‬‫ار‬
‫ت‬ ‫یک‬ ،‫کم‬ ‫خیلی‬ ‫فشارهای‬ ‫در‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫های‬‫ابع‬
‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫تابع‬ ‫بنام‬ ‫بعد‬ ‫بدون‬17‫تابع‬ ‫اختصار‬ ‫بطور‬ ‫که‬Y-‫نامیده‬
‫است‬ ‫گردیده‬ ‫معرفی‬ ‫شود‬ ‫می‬.‫فقط‬ ‫که‬ ‫تابع‬ ‫این‬ ‫ریاضی‬ ‫تعریف‬‫در‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫چنین‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫فشارهای‬:
(3-3)
Y=
𝑃 𝑠𝑎𝑡−𝑃
𝑃(𝑉 𝑟𝑒𝑙−1)
𝜌=،‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫فشار‬psia
𝜌𝑠𝑎𝑡=،‫اشباع‬ ‫فشار‬psia
𝑉𝑟𝑒𝑙=‫فشار‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬p‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 87

88. ‫خا‬ ‫نفت‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫آنالیز‬ ‫نتایج‬‫م‬
‫میدان‬Big Butte(‫جدول‬1-3)
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 88

89. ‫خ‬ ‫نفت‬ ‫آنی‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬ ‫نتایج‬‫ام‬
‫میدان‬Big Butte(‫جدول‬2-3)
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 89

90. ‫ادامه‬...
‫ستون‬3‫جدول‬ ‫در‬2-3‫تابع‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬Y-‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬
‫دهد‬.‫ا‬ ‫کمتر‬ ‫های‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫نمودن‬ ‫یکدست‬ ‫برای‬‫ز‬
‫تابع‬ ‫مقادیر‬ ،‫اشباع‬ ‫فشار‬Y-‫د‬ ‫که‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫رسم‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫بصورت‬‫ر‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫حاصل‬ ‫راست‬ ‫تقریبا‬ ‫خط‬ ‫یک‬ ‫ترسیم‬ ‫این‬ ‫نتیجه‬.‫شک‬‫ل‬2-3
‫تابع‬ ‫رسم‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫راست‬ ‫خط‬Y-‫خام‬ ‫نفت‬ ‫برای‬ ‫فشار‬ ‫حسب‬ ‫بر‬Big
Butte‫دهد‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬.‫د‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫شکل‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫ر‬
‫باشند‬ ‫می‬ ‫پراکنده‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ،‫حباب‬ ‫فشار‬ ‫نزدیکی‬.
‫یکدس‬ ‫و‬ ‫تصحیح‬ ‫مراحل‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫زیر‬ ‫دستورالعمل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ت‬
‫داد‬ ‫انجام‬ ‫را‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫نمودن‬:
‫مرحله‬1-‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬3-3‫تابع‬ ‫مقادیر‬Y-‫همه‬ ‫برای‬ ‫را‬
‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫فشارهای‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 90

91. ‫ادامه‬...
‫مرحله‬2-‫تابع‬ ‫مقادیر‬Y-‫مختصات‬ ‫دستگاه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫فشار‬ ‫حسب‬ ‫بر‬
‫معمولی‬18‫کنید‬ ‫رسم‬.
‫مرحله‬3-‫شده‬ ‫رسم‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫از‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫بهترین‬
‫کنید‬ ‫مشخص‬ ‫را‬ ‫خط‬ ‫این‬ ‫معادله‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫تعیین‬ ‫داد‬ ‫عبور‬:
(4-3)Y=a+Bp
‫که‬a‫و‬b‫بود‬ ‫خواهند‬ ‫خط‬ ‫این‬ ‫وشیب‬ ‫مبدا‬ ‫از‬ ‫عرض‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 91

92. ‫ادامه‬...
‫مرحله‬4-‫استف‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫فشارهای‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬‫اده‬
‫تابع‬ ‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫معادله‬ ‫و‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫معادله‬ ‫از‬Y-(‫معادله‬3-3)‫دوباره‬
‫کنید‬ ‫محاسبه‬:
(5-3)
𝑃𝑠𝑎𝑡−𝑃
𝑃(𝑎+𝑏𝑃)
=𝑉𝑟𝑒𝑙
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 92

93. ‫راست‬ ‫خط‬ ‫معادله‬
‫تابع‬ ‫مقادیر‬ ‫رسم‬ ‫با‬Y-‫نفت‬ ‫نمونه‬ ‫برای‬ ‫فشار‬ ‫حسب‬ ‫بر‬Big Butte
‫زیر‬ ‫بصورت‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫عبور‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫بهترین‬ ‫معادله‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫حاصل‬:
Y=1.0981+0.000591
‫تصحی‬ ‫را‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫های‬ ‫داده‬ ،‫راست‬ ‫خط‬ ‫معادله‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ح‬
‫نمایید‬ ‫یکدست‬ ‫و‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 93

94. ‫راست‬ ‫خط‬ ‫معادله‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 94

95. ‫تابع‬Y-‫فشار‬ ‫حسب‬ ‫بر‬(2-3)
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 95

96. ‫قبل‬ ‫شکل‬ ‫توضیحات‬
‫ازمایشگاهی‬ ‫های‬ ‫داده‬
------‫قبول‬ ‫قابل‬ ‫محدوده‬
______‫راست‬ ‫خط‬
‫نفت‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬(𝑐 𝑜)‫نیز‬ ‫را‬ ‫حباب‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫فشارهای‬ ‫در‬
‫آورد‬ ‫بدست‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫توان‬ ‫می‬.‫جدول‬ ‫در‬
(3-3)‫ب‬ ‫مختلف‬ ‫فشاری‬ ‫های‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫مقادیر‬‫رای‬
‫میدان‬ ‫نفت‬ ‫نمونه‬Big Butte‫است‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 96

97. ‫ح‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫سازی‬ ‫مرتب‬‫جم‬
‫نسبی‬:
(6-3)
𝜕𝑉 𝑟𝑒𝑙
𝜕𝑃
1
𝑉 𝑟𝑒𝑙
=𝐶 𝑜
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 97

98. ‫بیش‬ ‫فشارهای‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫از‬ ‫تر‬
‫حباب‬ ‫فشار‬(3-3)
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 98

99. ‫ادامه‬...
‫را‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫فشارهای‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫معموال‬
‫شک‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫نمونه‬ ‫که‬ ‫نمایند‬ ‫می‬ ‫رسم‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫بصورت‬‫ل‬
(3-3)‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬.‫محاسبه‬ ‫بمنظور‬𝐶 𝑜‫دلخواه‬ ‫فشار‬ ‫در‬P،
‫فشار‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫منحنی‬ ‫بر‬ ‫مماس‬ ‫خط‬ ‫رسم‬ ‫با‬ ‫توان‬ ‫می‬‫در‬
‫همان‬ ‫یا‬ ‫مماس‬ ‫خط‬ ‫این‬ ‫شیب‬ ،‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫نقطه‬P𝜕/𝑉𝑟𝑒𝑙𝜕‫را‬
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫وسپس‬ ‫نموده‬ ‫تعیین‬‫معادله‬(6-3)‫مقدار‬‫پذیری‬ ‫تراکم‬
‫نمود‬ ‫محاسبه‬ ‫را‬ ‫نفت‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 99

100. ‫محاسبه‬𝑪 𝒐‫فشار‬ ‫در‬
‫شکل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬3-3‫مقدار‬ ،𝐶 𝑜‫فشار‬ ‫در‬ ‫را‬3000 psi‫محاسبه‬
‫کنید‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 100

101. ‫محاسبه‬𝑪 𝒐‫فشار‬ ‫در‬
‫مرحله‬1-‫فشار‬ ‫نقطه‬ ‫در‬ ‫منحنی‬ ‫بر‬ ‫مماس‬ ‫خط‬ ‫رسم‬ ‫با‬3000 psi
‫کنید‬ ‫تعیین‬ ‫را‬ ‫مماس‬ ‫خط‬ ‫این‬ ‫شیب‬:
P=−14 × 10−6𝜕/𝑉𝑟𝑒𝑙𝜕
‫مرحله‬2-‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬6-3،𝐶 𝑜‫کنید‬ ‫محاسبه‬ ‫را‬:
14.92× 10−6 )=15.23× 10−6 psi-)−
1
0.98
=𝐶 𝑜
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 101

102. ‫ادامه‬...
‫جدول‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ذکر‬ ‫به‬ ‫الزم‬3-3‫محدوده‬ ‫برای‬ ‫نفت‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫هایی‬.‫محاسب‬ ‫با‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫مقادیر‬ ‫این‬‫ه‬
‫گرفت‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫فشاری‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫تغییرات‬‫ن‬
‫اند‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬ ‫فشار‬ ‫ترین‬ ‫کم‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬.‫یک‬ ‫برای‬ ‫یعنی‬‫محدوده‬
‫فشاری‬𝑃1‫تا‬𝑃2‫نوشت‬ ‫توان‬ ‫می‬:
(7-3)
(𝑉 𝑟𝑒𝑙)1− 𝑉 𝑟𝑒𝑙 2
𝑃1−𝑃2
−1
(𝑉 𝑟𝑒𝑙)2
=𝐶 𝑜
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 102

103. ‫آزمایشگاهی‬ ‫آنالیز‬:
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 103

104. ‫نف‬ ‫متوسط‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫ت‬
‫جدول‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫مقادیر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬2-3‫تراکم‬ ،
‫فشاری‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫متوسط‬ ‫پذیری‬2000‫تا‬2500 Psi‫را‬
‫کنید‬ ‫محاسبه‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 104

105. ‫نف‬ ‫متوسط‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫ت‬
‫معادله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬7-3‫اسالید‬ ‫در‬29
𝑝𝑠𝑖−1
10−6
19.43×=
0.9890−0.9987
2500−2000
−1
0.9987
=𝐶 𝑜
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 105

106. .1‫صفحه‬116‫تا‬124Q922+RFP Main Source Fa
[Hand Res Eng Ch 1, 2, 3 & 15]

108. ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900236678.‫پور‬ ‫عالمی‬.‫حامد‬.h.alamipoor@yahoo.com

109. ‫مقدمه‬
2.‫اولیه‬ ‫آزمایشات‬
3.‫روتین‬ ‫آزمایشات‬
4.‫مخصوص‬ ‫آزمایشات‬
5.‫ترکیب‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایشات‬-‫ثابت‬
6.‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬(‫تبخیر‬)‫تفاضلی‬

111. ‫مقدمه‬
‫فش‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫حجمی‬ ‫عملکرد‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫توصیف‬ ‫برای‬‫ار‬
‫دقیق‬ ‫آزمایشات‬ ‫انجام‬ ،‫مختلف‬ ‫های‬PVT‫فازی‬ ‫تعادلی‬ ‫رفتار‬ ‫مطالعه‬ ‫و‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫اهمیت‬ ‫حائز‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬.‫های‬ ‫روش‬ ،‫راستا‬ ‫این‬ ‫در‬
‫ا‬ ‫سیاالت‬ ‫این‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫مختلفی‬ ‫آزمایشگاهی‬‫نجام‬
‫داد‬.‫رو‬ ‫نوع‬ ‫سه‬ ‫است‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫که‬ ‫اطالعاتی‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ،‫کلی‬ ‫بطور‬‫ش‬
‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫های‬.
‫م‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫بررسی‬ ‫در‬ ‫اهمیت‬ ‫حائز‬ ‫موارد‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫خزن‬
‫بگ‬ ‫قرار‬ ‫شرایطی‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫آزمایش‬ ‫مورد‬ ‫سیال‬ ‫نمونه‬ ‫که‬ ،‫است‬ ‫این‬‫یرد‬
‫باشد‬ ‫مخزن‬ ‫اولیه‬ ‫شرایط‬ ‫به‬ ‫نزدیک‬ ‫که‬.
‫شناخ‬ ‫حد‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫ترکیب‬ ‫تعیین‬ ‫آزمایشات‬ ،‫گذشته‬ ‫در‬‫ت‬
‫آن‬ ‫ترکیب‬(‫تا‬ ‫متان‬ ‫میزان‬ ‫بصورت‬‫هگزان‬)‫و‬ ‫گرفت‬ ‫می‬ ‫انجام‬‫هپت‬‫ان‬‫و‬
‫اجزا‬‫سنگینتر‬‫دان‬ ‫و‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫واحد‬ ‫برش‬ ‫یک‬ ‫بصورت‬ ‫آن‬ ‫از‬‫سیته‬
‫شدند‬ ‫می‬ ‫بیان‬ ‫متوسط‬.
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 111

113. ‫روتین‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫آزمایشات‬
‫معمول‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫آزمایشات‬ ‫این‬
‫هیدروکرب‬ ‫سیال‬ ‫توصیف‬ ‫برای‬‫نی‬
‫معموال‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫انجام‬ ‫مخزن‬
‫است‬ ‫زیر‬ ‫آزمایشات‬ ‫شامل‬:
1-‫سیال‬ ‫ترکیبی‬ ‫آنالیز‬
2-‫ترکیب‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایش‬–
‫ثابت‬
3-‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬
4-‫تفکیک‬ ‫دستگاه‬ ‫آزمایش‬
‫کننده‬
5-‫حجم‬ ‫تخلیه‬ ‫آزمایش‬-‫ثابت‬
‫باش‬ ‫می‬ ‫ساده‬ ‫آزمایش‬ ‫نوع‬ ‫این‬‫د‬
‫آزمایشگاه‬ ‫در‬ ‫معمول‬ ‫بطور‬ ‫و‬
‫و‬ ‫عملیاتی‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫های‬
‫انجام‬ ،‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫ها‬ ‫چاه‬ ‫نزدیک‬
‫شود‬ ‫می‬.‫معموال‬ ‫آزمایشات‬ ‫این‬
‫وزن‬ ‫تعیین‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫شامل‬
‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬ ‫و‬ ‫مخصوص‬
‫باش‬ ‫می‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫سیاالت‬‫ند‬.
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 113

115. ‫مخصوص‬ ‫آزمایشات‬
‫شوند‬ ‫می‬ ‫انجام‬ ‫خاص‬ ‫موارد‬ ‫برای‬ ‫آزمایشات‬ ‫این‬.‫تحت‬ ‫مخزن‬ ‫یک‬ ‫اگر‬
‫ب‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫گاز‬ ‫بازگردانی‬ ‫برنامه‬ ‫یک‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫امتزاجی‬ ‫تزریق‬‫این‬ ،‫اشد‬
‫داد‬ ‫انجام‬ ‫مخزن‬ ‫این‬ ‫سیال‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫آزمایشات‬:
‫الف‬)‫باریک‬ ‫لوله‬ ‫آزمایش‬
‫ب‬)‫تورمی‬ ‫آزمایش‬
‫آزمایشات‬ ‫بررسی‬ ‫بحث‬ ‫این‬ ‫ارائه‬ ‫از‬ ‫هدف‬PVT‫استفاده‬ ‫موارد‬ ‫تشریح‬ ‫و‬
‫است‬ ‫آنها‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫گزارشات‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫اطالعات‬ ‫از‬.
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 115

117. ‫ترکیب‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایشات‬-‫ثابت‬
‫ترکیب‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایش‬ ‫معموال‬-‫خ‬ ‫نفت‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫ثابت‬‫یا‬ ‫ام‬
‫فشار‬ ‫روابط‬ ‫سازی‬ ‫شبیه‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫میعانی‬ ‫گاز‬-‫ها‬ ‫سیستم‬ ‫حجم‬‫ی‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫انجام‬ ‫هیدروکربنی‬.‫خ‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫واص‬
‫نمود‬ ‫تعیین‬ ‫را‬ ‫زیر‬:
1-‫اشباع‬ ‫فشار‬(‫شبنم‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬ ‫یا‬ ‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫فشار‬)
2-‫اش‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫های‬ ‫فشار‬ ‫در‬ ‫فازی‬ ‫تک‬ ‫سیال‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬‫باع‬
3-‫گاز‬ ‫فاز‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬ ‫ضریب‬
4-‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫بصورت‬ ‫هیدروکربن‬ ‫کل‬ ‫حجم‬
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 117

118. ‫ترکیب‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایشات‬-‫ثابت‬
‫فشاری‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫محفظه‬ ‫یک‬ ‫درون‬ ‫را‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫ابتدا‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫در‬
‫دهند‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬(‫قسمت‬A)‫به‬ ‫مرحله‬ ‫سپس‬ ‫و‬
‫و‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫کاهش‬ ‫فشار‬ ،‫محفظه‬ ‫از‬ ‫جیوه‬ ‫کردن‬ ‫خارج‬ ‫با‬ ‫مرحله‬
‫هیدروکربن‬ ‫کل‬ ‫حجم‬ ‫تغییرات‬(Vt)‫اندازه‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫مرحله‬ ‫هر‬ ‫در‬
‫اشباع‬ ‫فشار‬ ،‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫خالل‬ ‫در‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫گیری‬(‫ی‬ ‫حباب‬ ‫فشار‬‫ا‬
‫شبنم‬ ‫فشار‬)‫حجم‬ ‫و‬‫متناظر‬‫و‬ ‫شده‬ ‫ثبت‬ ‫آن‬ ‫با‬‫بعنوان‬‫مبنا‬ ‫حجم‬(Vt)
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬(‫قسمت‬c)‫سیستم‬ ‫حجم‬ ،‫ادامه‬ ‫در‬
‫فش‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫بصورت‬ ‫و‬ ‫مبنا‬ ‫حجم‬ ‫از‬ ‫نسبی‬ ‫بصورت‬ ‫هیدروکربن‬‫ثبت‬ ‫ار‬
‫گردد‬ ‫می‬.‫نسبی‬ ‫حجم‬ ،‫مبنا‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫هیدروکربن‬ ‫حجم‬ ‫نسبت‬ ‫این‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫تعریف‬ ‫چنین‬ ‫ریاضی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬:
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 118

119. ‫ترکیب‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایشات‬-‫ثابت‬
Vrel=
𝑉𝑡
𝑉𝑠𝑎𝑡
Vrel=‫حجم‬‫نسبی‬
Vt=‫حجم‬‫کل‬
‫هیدروکربن‬
Vsat=‫حجم‬
‫فشار‬ ‫در‬ ‫هیدروژن‬
‫اشباع‬
‫ف‬ ‫در‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫معادله‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫شار‬
‫برابر‬ ‫اشباع‬1‫بود‬ ‫خواهد‬.‫نام‬ ‫با‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬
‫فشار‬ ‫روابط‬ ‫آزمایش‬ ‫مانند‬ ‫مختلفی‬ ‫های‬-
‫انبس‬ ‫و‬ ‫آنی‬ ‫تبخیر‬ ،‫آنی‬ ‫تفکیک‬ ،‫حجم‬‫اط‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫آنی‬.‫است‬ ‫ذکر‬ ‫به‬ ‫الزم‬
‫هیدروکربن‬ ‫هیچگونه‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬‫از‬ ‫ی‬
‫گل‬ ‫ترکیب‬ ‫و‬ ‫گردد‬ ‫نمی‬ ‫خارج‬ ‫محفظه‬
‫همان‬ ‫در‬ ‫محفظه‬ ‫در‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫مخلوط‬
‫ماند‬ ‫می‬ ‫باقی‬ ‫ثابت‬ ‫اولیه‬ ‫حالت‬.
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 119

120. ‫ترکیب‬ ‫انبساط‬ ‫آزمایشات‬-‫ثابت‬
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 120

122. ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬(‫تبخیر‬)‫تفاضلی‬
‫بطور‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ،‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫مرحله‬ ‫هر‬ ‫در‬ ،‫تفاضلی‬ ‫فرآیند‬ ‫در‬
‫رس‬ ‫تعادل‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بودن‬ ‫تماس‬ ‫در‬ ‫اجازه‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫جدا‬ ‫سیستم‬ ‫از‬ ‫پیوسته‬‫یدن‬
‫شود‬ ‫نمی‬ ‫داده‬ ‫نفت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫فاز‬.‫فرآی‬ ‫در‬ ،‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬‫ند‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫متغییر‬ ‫هیدروکربن‬ ‫کل‬ ‫ترکیب‬ ‫تفکیک‬.
‫زی‬ ‫اطالعات‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫تفاضلی‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ر‬
‫کرد‬ ‫پیدا‬ ‫دسترسی‬:
1-‫فشار‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫نفت‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫مقدار‬
2-‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫بصورت‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬ ‫میزان‬
3-‫ضریب‬ ،‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫ترکیب‬ ‫مانند‬ ‫گاز‬ ‫مهم‬ ‫خصوصیات‬ ‫از‬ ‫برخی‬
‫گاز‬ ‫مخصوص‬ ‫وزن‬ ‫و‬ ‫پذیری‬ ‫تراکم‬
4-‫فشار‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫بصورت‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫نفت‬ ‫دانسیته‬‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 122

123. ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬(‫تبخیر‬)‫تفاضلی‬
‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬‫تفاضی‬‫س‬ ‫تفکیک‬ ‫روش‬ ‫بهترین‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ،‫مخزن‬ ‫یال‬
‫شرای‬ ‫در‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫جریانی‬ ‫رفتار‬ ‫سازی‬ ‫شبیه‬ ‫و‬‫اشباع‬ ‫ط‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫شناخته‬ ‫گاز‬ ‫بحرانی‬.‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫مشاهده‬ ،‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫در‬‫به‬
‫بر‬ ‫بحرانی‬ ‫اشباع‬ ‫مقدار‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ‫اشباع‬ ‫درصد‬ ‫اینکه‬ ‫محض‬،‫سد‬
‫ب‬ ‫محلول‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫نفتی‬ ‫ترک‬ ‫و‬ ‫یافتن‬ ‫جریان‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ‫گاز‬ ‫این‬‫وده‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫است‬.‫تحر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واقعیت‬ ‫این‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫مسئله‬ ‫این‬‫ک‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫گاز‬ ‫پذیری‬.‫د‬ ‫قرار‬ ‫با‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫انجام‬‫ادن‬
‫محفظه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫نفت‬ ‫نمونه‬PVT‫و‬ ‫حباب‬ ‫فشار‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫و‬
‫گردد‬ ‫می‬ ‫شروع‬ ‫مخزن‬ ‫دمای‬.
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 123

124. ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬(‫تبخیر‬)‫تفاضلی‬
‫فشار‬ ‫مرحله‬ ‫به‬ ‫مرحله‬ ،‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫زیر‬ ‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬
‫محفظه‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫گاز‬ ،‫مرحله‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫کاهش‬ ‫سیستم‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫استاندارد‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫حجم‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫خارج‬.
‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ،‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬(Vl)‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مرحله‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫نیز‬
‫شود‬ ‫می‬.‫باقیمان‬ ‫نفت‬ ‫ترکیب‬ ‫مرحله‬ ‫به‬ ‫مرحله‬ ،‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬‫ده‬
‫گردد‬ ‫می‬ ‫کمتر‬ ‫آن‬ ‫سبک‬ ‫اجزا‬ ‫درصد‬ ‫و‬ ‫گردیده‬ ‫تغییر‬ ‫دستخوش‬.
‫دستور‬‫العمل‬‫فشار‬ ‫به‬ ‫فشار‬ ‫رسیدن‬ ‫تا‬ ‫فوق‬‫اتمسفریک‬‫ی‬ ‫ادامه‬‫در‬ ‫و‬ ‫افته‬
‫فشار‬ ‫در‬ ‫باقیمانده‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫پایان‬‫اتمسفریک‬‫ش‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬‫به‬ ‫و‬ ‫ده‬
‫دمای‬ ‫در‬ ‫حجم‬60‫شود‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫فارنهایت‬ ‫درجه‬.
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 124

125. ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬(‫تبخیر‬)‫تفاضلی‬
‫که‬ ،‫تفاضلی‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬‫ب‬‫ه‬
‫ن‬ ‫نفت‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫ضریب‬ ‫آن‬‫یز‬
‫می‬ ‫گفته‬‫شود‬.‫مراحل‬ ‫همه‬ ‫در‬
‫تقسی‬ ‫با‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫مختلف‬‫م‬
‫ثبت‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬‫شده‬(VL)‫بر‬
‫نفت‬ ‫حجم‬‫باقیمانده‬(Vsc)
‫محاسبه‬‫شود‬ ‫می‬:
Bod=
𝑉𝑙
𝑉𝑠𝑐
‫تفاضلی‬ ‫نفت‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬‫نیز‬
‫گ‬ ‫حجم‬ ‫تقسیم‬ ‫با‬ ‫مرحله‬ ‫هر‬ ‫در‬‫از‬
‫باقیماند‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫محلول‬‫ه‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫محاسبه‬.‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 125

126. ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬(‫تبخیر‬)‫تفاضلی‬
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 126

127. ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬(‫تبخیر‬)‫تفاضلی‬
‫انحراف‬ ‫ضریب‬ ‫مقادیر‬
‫گاز‬(‫ضریب‬z)‫ستون‬ ‫در‬ ‫که‬6
‫ضریب‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫شده‬ ‫آورده‬
‫هر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تفکیک‬ ‫گاز‬ ‫انحراف‬
‫با‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫خاص‬ ‫فشار‬
‫تفکیک‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫محاسبه‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫توسط‬ ‫شده‬
‫شود‬ ‫می‬:
‫ستون‬C‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫جدول‬ ‫در‬
‫کل‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬ ‫ای‬(Btd)‫می‬
‫زیر‬ ‫معادله‬ ‫بوسیله‬ ‫که‬ ‫باشد‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫تعریف‬:
Btd=Bod+(Rsdb-Rsd)Bg
Btg=‫کل‬ ‫نسبی‬ ‫حجم‬
Bg=‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 127

128. ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬(‫تبخیر‬)‫تفاضلی‬
‫ستون‬7‫جدول‬ ‫در‬‫ضریب‬ ‫شامل‬
‫بوسی‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫گاز‬ ‫حجمی‬‫له‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬:
Bg=
𝑃𝑠𝑐
𝑇𝑠𝑐
*
𝑍𝑇
𝑃
Bg=‫گاز‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬
𝐹𝑇3
𝑆𝐶𝐹
T=‫دما‬.R
P=‫محفظه‬ ‫فشار‬.psia
T=‫استاندارد‬ ‫دمای‬.R
P=‫استاندارد‬ ‫فشار‬.psia
Z=
𝑃𝑉
𝑇
∗
𝑇𝑠𝑐
𝑃∗𝑉

V=‫در‬ ‫شده‬ ‫تفکیک‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬
‫محفظه‬PVT‫در‬‫فشار‬P‫و‬
‫دمای‬T
Vsc=‫د‬ ‫شده‬ ‫تفکیک‬ ‫گاز‬ ‫حجم‬‫ر‬
‫استاندارد‬ ‫شرایط‬
‫بهار‬93 ‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ 128

129. .11.‫احمد‬ ‫طارق‬ ‫کتاب‬ ‫ترجمه‬.‫سیالوی‬ ‫رحیم‬ ‫ترجمه‬-1386

131. ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬
‫مدرس‬:‫اعلمی‬ ‫حسین‬‫نیا‬
H.AlamiNia@Gmail.Com
900236678.‫پور‬ ‫عالمی‬.‫حامد‬.h.alamipoor@yahoo.com

132. ‫مقدمه‬
2.‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایشات‬
3.‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫شرایط‬ ‫به‬ ‫تفاضلی‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫تصیح‬

134. ‫مقدمه‬
‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایشات‬ ‫آنجام‬ ‫از‬ ‫هدف‬،‫نحوه‬ ‫نمودن‬ ‫مشخص‬
‫هنگ‬ ‫در‬ ‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫حجمی‬ ‫رفتار‬ ‫تغییرات‬ ‫حجمی‬ ‫رفتار‬ ‫تغییرات‬‫ام‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫دستگاه‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫عبور‬.
‫دما‬ ‫شرایط‬ ‫تابع‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫نتایج‬‫وفشار‬‫تجهیزات‬‫ود‬‫ستگاه‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫های‬.
‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬ ‫انجام‬ ‫هدف‬ ‫ترین‬ ‫عمده‬،‫ال‬ ‫اطالعات‬ ‫شناخت‬‫زم‬
‫الزم‬‫آزمایشگهی‬‫تفکیک‬ ‫شرایط‬ ‫ترین‬ ‫بهینه‬ ‫حصول‬ ‫منظور‬ ‫به‬‫سطح‬ ‫در‬
‫تول‬ ‫نفت‬ ‫میزان‬ ‫بتوان‬ ‫شرایط‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بطوری‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫زمین‬‫در‬ ‫یدی‬
‫رساند‬ ‫حداکثر‬ ‫به‬ ‫ذخیره‬ ‫تانک‬.
‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬،‫منا‬ ‫بطور‬ ‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایش‬ ‫نتایج‬ ‫چنانچه‬‫با‬ ‫سب‬
‫شوند‬ ‫ادغام‬ ‫تفاضلی‬ ‫تفکیک‬ ‫نتایج‬،‫متوسط‬ ‫مقادیر‬ ‫توان‬ ‫می‬‫برای‬ ‫ی‬
‫پارامترهای‬PVT‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫محاسبات‬ ‫در‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬(Bo،Rs، ‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 134

136. ‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایشات‬
‫محفظه‬ ‫یک‬ ‫درون‬ ‫نفت‬ ‫نمونه‬ ‫ابتدا‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫در‬PVT‫ودر‬‫شرایط‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫مخزن‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫اشباع‬ ‫فشار‬.
‫عنوان‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫نمونه‬ ‫این‬ ‫حجم‬V‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬‫شود‬.‫سپس‬‫این‬
‫فرآ‬ ‫تحت‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫ای‬ ‫مرحله‬ ‫چند‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫نمونه‬‫یند‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫تفکیک‬.
‫آزمایشگاهی‬ ‫شرایط‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫کار‬ ‫روش‬،‫نمو‬‫نه‬
‫د‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫بطوری‬ ‫گذراند‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫تفکیک‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫تا‬ ‫یک‬ ‫نفت‬‫هر‬ ‫ر‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫کمتر‬ ‫قبل‬ ‫مرحله‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫مرحله‬.
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 136

137. ‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایشات‬
‫پایان‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫تفکیک‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫گازی‬‫هر‬
‫در‬ ‫آن‬ ‫مخصوص‬ ‫وزن‬ ‫و‬ ‫حجم‬ ‫و‬ ‫جداگشته‬ ‫دستگاه‬ ‫درون‬ ‫از‬ ‫مرحله‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫استاندارد‬ ‫شرایط‬.
‫تفکیک‬ ‫مرحله‬ ‫آخرین‬ ‫در‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫نفت‬ ‫حجم‬(‫ش‬ ‫ایفاکننده‬ ‫که‬‫ریط‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫ذخیره‬ ‫تانک‬)‫عنوان‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬v‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬
‫شود‬ ‫می‬.
‫حجمی‬ ‫ضریب‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫نمود‬ ‫محاسبه‬ ‫چنین‬ ‫را‬ ‫گاز‬ ‫حاللیت‬ ‫و‬ ‫نفت‬
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 137

138. ‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫آزمایشات‬
Bofb=‫در‬ ‫نفت‬ ‫حجمی‬ ‫ضریب‬
‫حباب‬ ‫فشار‬
Rsfb=‫به‬ ‫محلول‬ ‫گاز‬ ‫نسبت‬
‫نفت‬(‫نفت‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫حاللیت‬)
V=‫از‬ ‫که‬ ‫گازی‬ ‫کل‬ ‫حجم‬
‫کننده‬ ‫تفکیک‬ ‫های‬ ‫دستگاه‬‫جدا‬
‫است‬ ‫شده‬
Bofb=
𝑉𝑠𝑎𝑡
𝑉𝑜 𝑠𝑡
Rsfb=
𝑉𝑔 𝑠𝑐
𝑉𝑜 𝑠𝑡
‫بهار‬93 ‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫درس‬ 138