เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์และผลิตภัณฑ์ 8
•Descargar como PPTX, PDF•
27 recomendaciones•42,995 vistas
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์และผลิตภัณฑ์
Recomendados
Más contenido relacionado
La actualidad más candente
La actualidad más candente (20)
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์และผลิตภัณฑ์ 8
- 1. น.ส.แพรไหม ลังก้า เลขที่ 8 น.ส.ศศิประพันธ์ สุขกาเนิด เลขที่ 23 ชั้นม. 6/1
- 2. เชื้อเพลิงซากดึกดาบรรพ์ คือ เชื้อเพลิงที่เปลี่ยนสภาพมาจาก สิ่งมีชีวิตในยุคต่างๆ โดยกระบวนการทาง ธรณีวิทยาและกระบวนการทางเคมี มี 4 ชนิด ได้แก่ น้ามัน แก๊สธรรมชาติ ถ่านหิน และหินน้ามัน
- 4. -เป็นหินตะกอนที่เกิดมาจากซากพืช -มีลักษณะแข็งแต่เปราะ -มีสีน้าตาลไปจนถึงสีดา -มีทั้งชนิดผิวมันและผิวด้าน -มีองค์ประกอบหลักเป็นธาตุคาร์บอน และธาตุอื่นๆ เช่น ไฮโดรเจน ออกซิเจน ไนโตรเจนและกามะถัน
- 5. การเกิดถ่านหิน พืชในยุคโบราณเมื่อตายลงแล้วเกิดการทับถมและเน่าเปื่อยผุพังอยู่ใต้ แหล่งน้าและโคลตม เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงของผิวโลก เช่น แผ่นดินไหว หรือภูเขาไฟระเบิด ซากพืชเหล่านี้จะจมลงไปในผิวโลก ภายใต้ความร้อนและความดันสูง ซากพืชเหล่านี้ซึ่งอยู่ในภาวะที่ขาด ออกซิเจนหรือมีออกซิเจนขากัดจะเกิดการย่อยสลายอย่างช้า ๆ โครงสร้างของพืชซึ่งประกอบด้วยเซลลูโลส น้าและลิกนิน ซึ่งมีธาตุ องค์ประกอบเป็นคาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจน เมื่อถูกย่อยสลาย ให้มีขนาดโมเลกุลเล็กลง คาร์บอนจะเปลี่ยนแปลงเป็นสารประกอบ อินทรีย์ที่มีปริมาณคาร์บอนตั้งแต่ร้อยละ 50 โดยมวล หรือมากกว่าร้อย ละ 70 โดยปริมาตร ส่วนไฮโดรเจนและออกซิเจนจะเกิดเป็น สารประกอบอื่นแยกออกไป
- 7. พีต (Peat) เป็นถ่านหินในขั้นเริ่มต้นของกระบวนการเกิดถ่านหิน ซากพืชบางส่วนยังสลายตัวไม่หมด และมีลักษณะให้เห็นเป็น ลาต้น กิ่งหรือใบ มีสีน้าตาลจนถึงสีดา มีความชื้นสูง สารประกอบที่เกิดขึ้นมีปริมาณออกซิเจนสูงแต่มีปริมาณ คาร์บอนต่า เมื่อนาพีตมาเป็นเชื้อเพลิงต้องผ่านกระบวนการ ไล่ความชื้นหรือทาให้แห้งก่อน ความร้อนที่ได้จากการเผาพีต สูงกว่าที่ได้จากไม้ ใช้เป็นเชื้อเพลิงเพื่อให้ความร้อนในบ้าน หรือผลิตไฟฟ้ า ข้อดีของพีตคือมีร้อยละของกามะถันต่ากว่า น้ามันและถ่านหินอื่น ๆ
- 8. ลิกไนต์ (Lignite) หรือถ่านหินสีน้าตาลเป็นถ่านหินที่มีซากพืชเหลืออยู่ เล็กน้อย ลักษณะเนื้อเหนียวและผิวด้าน มีปริมาณออกซิเจน และความชื้นต่า มีปริมาณคาร์บอนสูงกว่าพีต เมื่อติดไฟมีควัน และเถ้าถ่านมาก ลิกไนต์ใช้เป็นเชื้อเพลิงสาหรับให้ความร้อน และใช้เพื่อผลิตกระแสไฟฟ้ า
- 9. ซับบิทูมินัส (Sub–bituminous) เป็นถ่านหินที่เกิดนานกว่าลิกไนต์ มีสีน้าตาลจนถึงดา ลักษณะมีทั้งผิวด้านและผิวมัน มีทั้งเนื้ออ่อนร่วนและแข็ง มี ปริมาณออกซิเจนและความชื้นต่า แต่มีปริมาณคาร์บอนสูง กว่าลิกไนต์ ใช้เป็นแหล่งพลังงานสาหรับผลิตกระแสไฟฟ้ าและ อุตสาหกรรม
- 10. บิทูมินัส (Bituminous) เป็นถ่านหินที่เกิดนานกว่าซับบิทูมินัส มีเนื้อแน่นและแข็ง มีทั้งสีน้าตาลจนถึงสีดา มีปริมาณออกซิเจนและความชื้นต่า แต่มีปริมาณคาร์บอนสูงกว่าซับบิทูมินัส ใช้เป็นเชื้อเพลิงใน การถลุงโลหะ และนามาเป็นวัตถุดิบเพื่อเปลี่ยนเป็นเชื้อเพลิง เคมีอื่น ๆ ได้
- 11. แอนทราไซต์ (Anthracite) เป็นถ่านหินที่มีอายุการเกิดนานที่สุด มีสีดา ลักษณะเนื้อ แน่น แข็ง และเป็นมัน มีปริมาณออกซิเจนและความชื้นต่า แต่ มีปริมาณคาร์บอนสูงกว่าถ่านหินชนิดอื่น จุดไฟติดยาก เมื่อ ติดไฟจะให้เปลวไฟสีน้าเงินจาง ๆ มีควันน้อย ให้ความร้อนสูง และไม่มีสารอินทรีย์ระเหยออกมาจากการเผาไหม้
- 12. ปริมาณร้อยละของธาตุองค์ประกอบและความชื้นของถ่าน หินชนิดต่าง ๆ เทียบกับไม้ ชนิดของสาร ปริมาณขององค์ประกอบ (ร้อยละโดยมวล) C H O N S ความชื้น ไม้ 50 6 43 1 - ขึ้นกับชนิดไม้ พีต 50-60 5-6 35-40 2 1 75-80 ลิกไนต์ 60-75 5-6 20-30 1 1 50-70 ซับบิทูนัส 75-80 5-6 15-20 1 1 25-30 บิทูมินัส 80-90 4-6 10-15 1 5 5-10 แอนทราไซต์ 90-98 2-3 2-3 1 1 2-5
- 14. การใช้ประโยชน์จากถ่านหิน(ต่อ) ถ่านหิน ถูกนามาใช้เป็นแหล่งพลังงานมากกว่า 3,000 ปี ประเทศจีนเป็น ประเทศแรก ๆ ที่นาถ่านหินมาใช้เป็นเชื้อเพลิงในการถลุงทองแดง ปัจจุบัน การใช้ประโยชน์จากถ่านหินส่วนใหญ่ใช้เป็นเชื้อเพลิงในการผลิต กระแสไฟฟ้ า การถลุงโลหะ การผลิตปูนซีเมนต์ และอุตสาหกรรมที่ใช้ เครื่องจักรไอน้า การผลิตกระแสไฟฟ้ าทั่วโลกใช้พลังงานจากถ่านหิน ประมาณร้อยละ 39 เป็นต้น กลับไปที่เมนูหลัก
- 15. หินน้ามัน (Oil Shale) -หินตะกอนเนื้อละเอียดขนาดตั้งแต่หินทรายแป้ ง ลงมา -ส่วนใหญ่เป็นหินดินดาน -มีสีน้าตาลอ่อนจนถึงน้าตาลแก่ -มีอินทรียสารที่เรียกว่าเคอโรเจน (kerogen) -เป็นสารน้ามันปนอยู่ในเนื้อหิน
- 16. การเกิดหินน้ามัน หินน้ามันเกิดจากการสะสมและทับถมตัวของซากพืชพวก สาหร่าย และสัตว์พวกแมลง ปลา และสัตว์เล็ก ๆ อื่น ๆ ภายใต้แหล่ง น้าที่ภาวะเหมาะสมซึ่งมีปริมาณออกซิเจนจากัด มีอุณหภูมิสูง และ ถูกกดทับจากการทรุดตัวของเปลือกโลกเป็นเวลานับล้านปี ทาให้ สารอินทรีย์ในซากพืชและสัตว์เหล่านั้นเกิดการเปลี่ยนแปลงเป็น สารประกอบเคอโรเจน ผสมคลุกเคล้ากับตะกอนดินทรายที่ถูกอัด แน่นกลายเป็นหินน้ามัน หินน้ามันแต่ละแหล่งในโลกมีช่วงอายุ ตั้งแต่ 3 - 600 ล้านปี
- 17. ส่วนประกอบของหินน้ามัน มี 2 ประเภท ดังนี้ 1) สารประกอบอนินทรีย์ ได้แก่แร่ธาตุต่าง ๆ ที่ผุพังมาจากชั้นหินโดย กระบวนการทางกายภาพและทางเคมี ประกอบด้วย แร่ธาตุที่สาคัญ 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ -กลุ่มแร่ซิลิเกต ได้แก่ ควอทซ์ เฟลสปาร์ เคลย์ -กลุ่มแร่คาร์บอเนต ได้แก่ แคลไซต์ โดโลไมต์ นอกจากนี้ ยังมีแร่ซัลไฟด์อื่น ๆ และฟอสเฟต ปริมาณ แร่ธาตุในหินน้ามันแต่ละแห่งจะแตกต่างกันตาม สภาพการกาเนิด การสะสมตัวของหินน้ามัน และ สภาพแวดล้อม
- 18. 2) สารประกอบอินทรีย์ ประกอบด้วยบิทูเมน และเคอโรเจน บิทูเมนละลายได้ใน เบนซีน เฮกเซน และตัวทาละลายอินทรีย์อื่น ๆ จึงแยก ออกจากหินน้ามันได้ง่าย เคอโรเจนไม่ละลายในตัวทา ละลาย หินน้ามันที่มีสารอินทรีย์ละลายอยู่ในปริมาณสูง จัดเป็นหินน้ามันคุณภาพดีเมื่อนามาสกัดควรให้น้ามัน อย่างน้อยร้อยละ 50 ของปริมาณสารอินทรีย์ที่มีอยู่ แต่ อาจได้น้ามันเพียงร้อยละ 30 หรือน้อยกว่า แต่ถ้ามีสารอนิ นทรีย์ปนอยู่มาก จะเป็นหินน้ามันคุณภาพต่า
- 19. การใช้ประโยชน์จากหินน้ามัน 1) หินน้ามันใช้เป็นแหล่งพลังงานได้เมื่อนามาผ่านกระบวนการสกัด สามารถสกัดเป็นน้ามัน หินได้ ผลิตภัณฑ์ที่ได้ประกอบด้วยน้ามันก๊าด น้ามันตะเกียง พาราฟิน น้ามันเชื้อเพลิง น้ามันหล่อลื่น ไข แนฟทา และผลิตภัณฑ์ที่ได้อื่น ๆ เช่น แอมโมเนียมซัลเฟต 2) ประเทศเอสโตเนีย นาหินน้ามันมาใช้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2463 ปัจจุบันเป็นประเทศที่ใช้หิน น้ามันมากที่สุด ส่วนใหญ่ใช้เป็นเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้ า 3) สารประกอบที่เกิดขึ้นจากกระบวนการสกัดหินน้ามัน คือ ยูเรเนียม วาเนเดียม สังกะสี โซเดียมคาร์บอเนต แอมโมเนียมซัลเฟต และกามะถัน สามารถนาไปใช้ผลิตผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ หลายชนิด เช่น ใยคาร์บอน คาร์บอนดูดซับ คาร์บอนแบล็ก และปุ๋ ย กลับไปที่เมนูหลัก
- 20. ปิโตรเลียม (Petroleum) -มาจากรากศัพท์ภาษาละติน 2 คา คือ เพทรา (Petra) แปลว่าหิน และโอลิอุม (Oleum) แปลว่าน้ามัน รวมกันแล้วมีความหมายว่า น้ามันที่ได้ จากหิน -ปิโตรเลียมเป็นสารผสมของสารประกอบ ไฮโดรคาร์บอนและสารอินทรีย์หลายชนิดที่เกิดตาม ธรรมชาติทั้งในสถานะของเหลวและแก๊ส ได้แก่ น้ามันดิบ (Crude oil) และแก๊สธรรมชาติ (Natural gas)
- 21. น้ามันดิบ อาจมีสมบัติทางกายภาพแตกต่างกัน เช่น มีลักษณะ ข้นเหนียว จนถึงหนืดคล้ายยางมะตอย มีสีเหลือง เขียว น้าตาลจนถึงดา มีความหนาแน่น 0.79 - 0.97 g/cm3 น้ามันดิบมีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นสารประกอบ ไฮโดรคาร์บอนประเภทแอลเคน และไซโคลแอลเคน อาจมีสารประกอบของ N , S และสารประกอบ ออกไซด์อื่น ๆ ปนอยู่เล็กน้อย
- 22. แก๊สธรรมชาติ (Natural gas) มีองค์ประกอบหลักคือ สารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่มีคาร์บอนในโมเลกุล 1-5 อะตอม ประมาณร้อยละ 95 ที่เหลือเป็นแก๊สไนโตรเจน และ คาร์บอนไดออกไซด์ อาจมีแก๊สไฮโดรเจนซัลไฟด์ปนอยู่ด้วย แก๊ส ธรรมชาติอาจมีสถานะเป็นของเหลว เรียกว่า แก๊สธรรมชาติเหลว (Condensate) ประกอบด้วยไฮโดรคาร์บอนเช่นเดียวกับแก๊ส ธรรมชาติ แต่มีจานวนอะตอมคาร์บอนมากกว่า เมื่ออยู่ในแหล่งกักเก็บใต้ ผิวโลกที่ลึกมากและมีอุณหภูมิสูงมากจะมีสถานะเป็นแก๊ส แต่เมื่อนาขึ้น บนถึงระดับผิวดินซึ่งมีอุณหภูมิต่ากว่า ไฮโดร คาร์บอนจะกลายสภาพเป็น ของเหลว
- 23. ปริมาณธาตุองค์ประกอบของน้ามันดิบและแก๊สธรรมชาติ ชนิดของ ปิโตรเลียม ปริมาณเป็นร้อยละโดยมวล C H S N น้ามันดิบ 82-87 12 - 15 0.1 - 1.5 0.1 - 1 แก๊สธรรมชาติ 65 - 80 1 - 25 0.2 1 -15
- 24. การเกิดปิโตรเลียม ปิโตรเลียมเกิดจากการทับถมและสลายตัว ของอินทรีย์ สารจากพืชและสัตว์ที่ คลุกเคล้าอยู่กับตะกอนในชั้นกรวดทราย และโคลนตมใต้พื้นดิน เมื่อเวลาผ่านไปนับ ล้านปีตะกอนเหล่านี้จะจมตัวลงเรื่อย ๆ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของผิวโลก ถูก อัดแน่นด้วยความดันและความร้อนสูง และ มีปริมาณออกซิเจนจากัด จึงสลายตัว เปลี่ยนสภาพเป็นแก๊สธรรมชาติและ น้ามันดิบแทรกอยู่ระหว่างชั้นหินที่มีรูพรุน
- 25. ปิโตรเลียมที่เกิดอยู่ในชั้นหิน จะ มีการเคลื่อนตัวออกไปตามรอยแตก และรูพรุนของหินไปสูระดับความ ลึกน้อยกว่าแล้วสะสมตัวอยู่ใน โครงสร้างหินที่มีรูพรุน มีโพรง หรือรอยแตกในเนื้อหินที่สามารถให้ ปิโตรเลียมสะสมคัวอยู่ได้ ด้านบน เป็นหินตะกอนหรือหินดินดานเนื้อ แน่นละเอียดปิดกั้นไม่ให้ปิโตรเลียม ไหลลอดออกไปได้ โครงสร้างปิด กั้นดังกล่าวเรียกว่า แหล่งกักเก็บ ปิโตรเลียม
- 26. การสารวจปิโตรเลียม การสารวจปิโตรเลียมทาได้หลายวิธี และมีขั้นตอนต่าง ๆ ดังนี้ 1. การสารวจทางธรณีวิทยา (Geology) โดยทาแผนที่ภาพถ่าย ทางอากาศ 2. สารวจทางธรณีวิทยาพื้นผิว โดยการเก็บตัวอย่างหิน ศึกษา ลักษณะของหิน วิเคราะห์ซากพืชซากสัตว์ที่อยู่ในหิน ผล การศึกษาช่วยให้คาดคะคะเนได้ว่ามีโอกาสพบโครงสร้างและ ชนิดของหินที่เอื้ออานวยต่อการกักเก็บปิโตรเลียมในบริเวณนั้น มากหรือน้อยเพียงใด
- 27. 3. การสารวจทางธรณีฟิสิกส์ (Geophysics) การวัดความเข้มสนามแม่เหล็กโลก จะบอกให้ทราบถึง ขอบเขต ความหนา ความกว้างใหญ่ของแอ่ง และความลึกของ ชั้นหิน การวัดค่าความโน้มถ่วงของโลกทาให้ทราบถึงชนิดของชั้น หินใต้ผิวโลกในระดับต่าง ๆ ซึ่งจะช่วยในการกาหนดขอบเขต และรูปร่างของแอ่งใต้ผิวดิน การวัดค่าความไหวสะเทือน (Seismic wave) จะช่วยบอกให้ ทราบตาแหน่ง รูปร่างลักษณะ และโครงสร้างของหินใต้ดิน
- 28. 4. การเจาะสารวจ จะบอกให้ทราบถึงความยาก ง่ายของการขุดเจาะเพื่อนาปิโตรเลียมมาใช้ และ บอกให้ทราบว่าสิ่งที่กักเก็บอยู่เป็นแก๊ส ธรรมชาติหรือน้ามันดิบ และมีปริมาณมากน้อย เพียงใด ข้อมูลในการเจสะสารวจจะนามาใช้ใน การตัดสินถึงความเป็นไปได้ในเชิงเศรษฐกิจ เมื่อเจาะสารวจพบปิโตรเลียมในรูปแก๊ส ธรรมชาติหรือน้ามันดิบแล้ว ถ้าหลุมใดมีความ ดันภายในสูง ปิโตรเลียมจะถูกดันให้ไหลขึ้นมา เอง แต่ถ้าหลุมใดมีความดันภายในต่า จะต้อง เพิ่มแรงดันจากภายนอกโดยการอัดแก๊สบาง ชนิดลงไป เช่น แก๊สธรรมชาติ แก๊ส คาร์บอนไดออกไซด์
- 29. การกลั่นน้ามันดิบ 1.ก่อนการกลั่นต้องแยกน้าและสารประกอบต่าง ๆ ออกจากน้ามันดิบก่อน จนเหลือแต่ สารประกอบไฮโดรคาร์บอนเป็นส่วนใหญ่ 2. ส่งผ่านสารประกอบไฮโดรคาร์บอนผ่านท่อเข้าไปในเตาเผาที่มีอุณหภูมิ 320 – 385O C น้ามันดิบที่ผ่านเตาเผาจะมีอุณหภูมิสูง จนบางส่วนเปลี่ยนสถานะเป็นไอปนไปกับของเหลว 3. ส่งสารประกอบไฮโดรคาร์บอนทั้งที่เป็นของเหลวและไอผ่านเข้าไปในหอกลั่น ซึ่งหอ กลั่นเป็นหอสูงที่ภายในประกอบด้วยชั้นเรียงกันหลายสิบชั้น แต่ละชั้นจะมีอุณหภูมิ แตกต่างกัน ชั้นบนมีอุณหภูมิต่า ชั้นล่างมีอุณหภูมิสูง ดังนั้นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ มีมวลโมเลกุลต่าและจุดเดือดต่าจะระเหยขึ้นไปและควบแน่นเป็นของเหลวบริเวณชั้นที่อยู่ ส่วนบนของหอกลั่น ส่วนสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่มีมวลโมเลกุลสูงและจุดเดือดสูง กว่าจะควบแน่นเป็นของเหลวอยู่ในชั้นต่าลงมาตามช่วงอุณหภูมิของจุดเดือด
- 31. การทาให้สารประกอบไฮโดรคาร์บอนโมเลกุลใหญ่แตกออกเป็นโมเลกุลเล็ก โดยใช้ความ ร้อนสูงประมาณ 500 องศาเซลเซียส และมีตัวเร่งปฏิกิริยาที่เหมาะสม วิธีนี้เรียกว่า กระบวนการแตกสลาย ดังตัวอย่าง การเปลี่ยนสารประกอบไฮโดรเจนคาร์บอนแบบโซ่ตรงเป็นไอโซเมอร์แบบโซ่กิ่ง หรือ การเปลี่ยนสารประกอบไฮโดรคาร์บอนแบบวงให้เป็นสารอะโรมาติก โดยใช้ความร้อน สูงและตัวเร่งปฏิกิริยา วิธีนี้เรียกว่า กระบวนการรีฟอร์มมิง ดังตัวอย่าง
- 32. การรวมสารประกอบของแอลเคนกับแอลคีนที่มีมวลโมเลกุลต่าโดยมีกรดเป็นตัวเร่ง ปฏิกิริยา เกิดเป็นโมเลกุลของสารประกอบแอลเคนที่มีโครงสร้างแบบโซ่กิ่ง เรียกวิธีนี้ ว่า กระบวนการแอลคิเลชัน ดังตัวอย่าง การรวมสารประกอบแอลคีนโมเลกุลเล็กเข้าด้วยกันโดยใช้ความร้อนหรือตัวเร่ง ปฏิกิริยา เกิดเป็นสารประกอบไฮโดรเจนคาร์บอนที่มีจานวนคาร์บอนเพิ่มขึ้นและมี พันธะคู่เหลืออยู่ในผลิตภัณฑ์ เรียกวิธีนี้ว่ากระบวนการโอลิโกเมอไรเซซันดังตัวอย่าง
- 33. เลขออกเทน (Octane number) สารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ไม่เหมาะสมเป็นเชื้อเพลิงสาหรับเครื่องยนต์ประเภทนี้ คือแฮปเทนชนิดโซ่ตรง เพราะทาให้เครื่องยนต์เกิดการชิงจุดระเบิดง่าย จึงมีการ กาหนดคุณภาพน้ามันเบนซินด้วย เลขออกเทนโดย กาหนดให้น้ามันเลขออกเทนเป็น 100 ส่วนน้ามันเบนซินที่มีสมบัติในการเผาไหม้เช่นเดียวกับเฮปเทนโซ่ตรงมีเลขออก เทนเป็น 0 ดังนั้นน้ามันเบนซินที่มีเลขออกเทน 95 จึงมีสมบัติในการเผาไหม้ เช่นเดียวกับเชื้อเพลิงที่ได้จากการผสมไอโซออกเทน ร้อยละ 95 กับเฮปเทนร้อยละ 5 โดยมวล
- 34. เลขซีเทน (Cetane number) การกาหนดคุณภาพของน้ามันดีเซล (Diesel) ที่ใช้กับเครื่องยนต์ดีเซลใช้เลขซีเทน โดย กาหนดให้ซีเทน (C16H34) มีเลขซีเทน 100 และแอลฟาเมทิลแนฟทาลีน (C11H10) มี เลขซีเทน 0 ซึ่งการแปลความหมายของเลขซีเทนเป็นดังนี้ · น้ามันดีเซลที่มีสมบัติในการเผาไหม้เหมือนกับซีเทน มีเลขซีเทน 100 · น้ามันดีเซลที่มีสมบัติในการเผาไหม้เหมือนกับแอลฟาเมทิลแนฟทาลีนมีเลขซีเทน 0
- 36. ดีเซล (Diesel) เป็นผลิตภัณฑ์น้ามันที่ได้จากการกลั่นลาดับส่วนน้ามันดิบ แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ ดีเซลหมุนเร็ว หรือโซล่า เหมาะสาหรับเครื่องยนต์รอบสูงกว่า 1000 รอบ/นาที และดีเซลหมุนช้า หรือขี้โล้ เหมาะสาหรับเครื่องยนต์ที่ใช้ขับเคลื่อนเรือเดินทะเล และการผลิตกระแสไฟฟ้ า ดีโซฮอล์ (Diesohol) เป็นน้ามันเชื้อเพลิงที่ได้จากการผสมน้ามันดีเซลกับเอทานอลชนิดที่มีความ บริสุทธิ์ 99.5% ขึ้นไป แต่ถ้าใช้เอทานอลชนิดที่มีความบริสุทธิ์ 95% จะต้องผสม สารเคมีประเภทอิมัลซิฟายเออร์ลงไปด้วย เพื่อทาให้เอทานอลกับน้ามันดีเซล ผสมเข้ากันโดยไม่แยกชั้น
- 37. ในความหมายสากลเป็นเอสเทอร์ที่ผลิตจากน้ามันพืชหรือน้ามันสัตว์ดโดยผ่าน กระบวนการทางเคมีที่เรียกว่า transesterification คือการนาน้ามันพืชหรือน้ามัน สัตว์ไปทาปฏิกิริยากับแอลกอฮอล์โดยมีกรดหรือเบสเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา จะได้เอส เทอร์กับกลีเซอรอลเป็นผลพลอยได้ ไบโอดีเซลที่ได้มีชื่อเรียกตามชนิดของ แอลกอฮอล์ ถ้าเป็นเมทิลแอลกอฮอล์จะเรียกว่าเมทิลเอสเทอร์ ถ้าเป็นเอทิลแอลกอฮอล์ จะเรียกว่า เอทิลเอสเทอร์ ไบโอดีเซล (Biodiesel)
- 38. การแยกแก๊สธรรมชาติ แก๊สธรรมชาติและแก๊ส ธรรมชาติเหลว ประกอบด้วย สารประกอบไฮโดรคาร์บอน ชนิดต่าง ๆ เช่น มีเทน (CH4) อีเทน (C2H6) โพรเพน (C3H8) บิวเทน (C4H10) เพน เทน (C5H12) กับสารที่ไม่ใช่ ไฮโดรคาร์บอน ได้แก่ คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H2S) ไอ ปรอท และไอน้า ดังตาราง สารประกอบ สูตรโมเลกุล ร้อยละโดย ปริมาตร มีเทน CH4 50 – 80 อีเทน C2H6 5 – 10 โพรเพน C3H8 2 – 7 บิวเทน C4H10 1 – 3 เพนเทน C5H12 น้อยกว่า 1 คาร์บอนไดออกไซด์ CO2 10 – 25 ไนโตรเจน N2 1-4 อื่น ๆ (เฮกเซน ไอน้า ฮีเลียม ไฮโดรเจนซัลไฟด์ และปรอท H2S น้อยกว่า 0.5
- 39. แก๊สธรรมชาติและแก๊สธรรมชาติเหลวที่ขุดเจาะขึ้นมาได้ ก่อนจะนาไปใช้ต้อง ผ่านกระบวนการแยกแก๊สก่อน เพื่อแยกสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ปะปนกันอยู่ ตามธรรมชาติออกเป็นแก๊สชนิดต่าง ๆ โดยผ่านกระบวนการดังนี้ 1. หน่วยกาจัดสารปรอท เพื่อป้ องกันการผุกร่อนของ ท่อจากการรวมตัวกับปรอท 2. หน่วยกาจัดแก๊ส H2S และ CO2 เนื่องจาก H2S มีพิษและกัดกร่อน ส่วน CO2 ทาให้เกิดการอุดตันของท่อ เพราะว่าที่ระบบแยกแก๊สมีอุณหภูมิต่ามาก การกาจัด CO2 ทาโดยใช้สารละลาย K2CO3ผสมตัวเร่งปฏิกิริยา CO2 ที่ได้ นาไปใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมทาน้าแข็งแห้ง น้ายาดับเพลิง และ ฝนเทียม
- 40. 3. หน่วยกาจัดความชื้น เนื่องจากความชื้นหรือไอน้าจะกลายเป็น น้าแข็งทาให้ท่ออุดตัน ทาโดยการกรองผ่านสารที่มีรูพรุนสูง และ สามารถดูดซับน้าออกจากแก๊สได้ เช่น ซิลิกาเจล 4. แก๊สธรรมชาติที่ผ่านขั้นตอนแยกสารประกอบที่ไม่ใช่สารประกอบ ไฮโดรคาร์บอนออกไปแล้ว จะถูกส่งไปลดอุณหภูมิและทาให้ขยายตัวอย่าง รวดเร็ว แก๊สจะเปลี่ยนสถานะเป็นของเหลวและส่งต่อไปยังหอกลั่นเพื่อ แยกแก๊สมีเทนออกจากแก๊สธรรมชาติ ผ่านของเหลวที่เหลือซึ่งเป็น ไฮโดรคาร์บอนผสมไปยังหอกลั่น เพื่อแยกแก๊สอีเทน แก๊สโพรเพน แก๊ส ปิโตรเลียมเหลว (C3+C4) และแก๊สโซลีนธรรมชาติหรือแก๊สธรรมชาติ หลว (liquefied natural gas) (C 5 อะตอมขึ้นไป)
- 41. ท่อส่งแก๊สธรรมชาติ ท่อที่ทาด้วยเหล็กกล้า (steel) ขนาดและ ความหนาของท่อขึ้นอยู่กับแรงดันที่ใช้ใน การส่งแก๊ส และสภาพพื้นที่ในการวางท่อ บนพื้นที่ภูเขา/ไม่มีชุมชน และในพื้นที่ ชุมชน/พื้นที่ทากิน ฝังท่อลึก 1–1.5 เมตร บริเวณพื้นที่ลอดใต้ถนนฝังท่อลึก 3 เมตร ท่อส่งแก๊สจะถูกเคลือบผิวภายนอกเพื่อ ป้ องกันการผุกร่อน สาหรับท่อในทะเล ต้องเคลือบ 2 ชั้น คือการเคลือบเพื่อ ป้ องกันการผุกร่อน และการพอกด้วย คอนกรีตเพื่อเพิ่มน้าหนักให้ท่อจมลงยัง พื้นท้องทะเล
- 42. แก๊สธรรมชาติและแก๊สปิโตรเลียมเหลว แก๊สธรรมชาติและแก๊สปิโตรเลียมเหลว (Liquefied petroleum gas : LPG) เป็นแก๊ส ที่ไม่มีกลิ่น จึงมีการเติมสารเมอร์แคปแทน (Mercaptan) ซึ่งมีกลิ่นเหม็นเพื่อช่วยเตือน ให้ทราบเมื่อมีแก๊สรั่ว เมอร์แคปแทน เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีหมู่ –SH เกาะอยู่กับ อะตอมคาร์บอน สารประกอบเมอร์แคปแทนที่เติมลงในแก๊สธรรมชาติอาจเป็นเมทิล เมอร์แคปแทน (CH3–SH) หรือเอทิลเมอร์แคปแทน (C2H5–SH) ซิลิกาเจล มีสูตรโมเลกุล mSiO2.n H2O ไม่ละลายน้าและตัวทาละลาย ไม่มีกลิ่น ไม่ เกิดปฏิกิริยากับสารอื่น ผลิตได้หลายวิธีคือทาให้มีซิลิกาเจลหลายชนิดซึ่งมีขนาดของรู พรุนในโครงสร้างที่แตกต่างกัน เป็นสารที่ใช้ดูดความชื้นได้ดีมาก
- 43. ปิโตรเคมีภัณฑ์ (Petrochemical) อุตสาหกรรมปิโตรเคมี คืออุตสาหกรรมที่นาสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ได้จากการ กลั่นน้ามันดิบและจากการแยกแก๊สธรรมชาติมาใช้เป็นวัตถุดิบเพื่อผลิตเคมีภัณฑ์ต่าง ๆ แบ่งได้ดังนี้ 1. อุตสาหกรรมปิโตรเคมีภัณฑ์ขั้นต้น (Upstream petrochemical industry) 2. อุตสาหกรรมปิโตรเคมีภัณฑ์ขั้นกลาง (Intermediate petrochemical industry) 3. อุตสาหกรรมปิโตรเคมีภัณฑ์ขั้นปลาย (Downstream petrochemical industry)
- 44. 1. อุตสาหกรรมปิโตรเคมีภัณฑ์ขั้นต้น (Upstream petrochemical industry) เป็นการนาสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ได้จากแก๊สธรรมชาติหรือน้ามันดิบ เช่น เมทานอล เอทิลีน และเบนซีน มาผลิตเป็นสารโมเลกุลขนาดเล็ก เรียกว่า มอนอเมอร์ (monomer) เป็น วัตถุดิบตั้งต้นในอุตสาหกรรมปิโตรเคมีขั้นต่อไป เช่น styrene ethylene
- 45. 2. อุตสาหกรรมปิโตรเคมีภัณฑ์ขั้นกลาง (Intermediate petrochemical industry) เป็นการนาผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากปิโตรเคมีขั้นต้นมาใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตเคมีภัณฑ์ ขั้นกลาง เช่น ฟอร์มอลดีไฮด์ เอทิลีนออกไซด์ เอทิลเบนซีน เพื่อป้ อนให้กับอุตสาหกรรม ขั้นปลาย เป็นการนามอนอเมอร์จากอุตสาหกรรมปิโตรเคมีภัณฑ์ขั้นต้นมาผลิตพอลิเมอร์ที่มีขนาด โมเลกุลใหญ่ขึ้น ผลิตภัณฑ์ในขั้นนี้อาจอยู่ในรูปของพลาสติก วัตถุดิบที่ใช้ผลิตเส้นใย สังเคราะห์ ยางสังเคราะห์ สารซักล้าง สารเคลือบผิว และตัวทาละลาย ผลิตภัณฑ์จาก อุตสาหกรรมขั้นต่อเนื่องอาจนาไปใช้เป็นสารตั้งต้นในอุตสาหกรรมต่าง ๆ
- 46. 3. อุตสาหกรรมปิโตรเคมีภัณฑ์ขั้นปลาย (Downstream petrochemical industry) เป็นการนาผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากปิโตรเคมีขั้นต้นหรือขั้นกลางไปผ่านกระบวนการ ต่างๆ เพื่อผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ขั้นปลาย ผลิตภัณฑ์ที่ได้ในขั้นนี้อาจอยู่ในรูปของ พลาสติก วัตถุดิบที่ใช้ผลิตเส้นใยสังเคราะห์ ยางสังเคราะห์ สารซักล้าง สารเคลือบ ผิวและตัวทาละลาย ผลิตภัณฑ์จากอุตสาหกรรมขั้นปลายนี้ อาจนาไปใช้เป็นสารตั้ง ต้นในอุตสาหกรรมต่างๆ ผลิตภัณฑ์หลายชนิดทาจากพอลิเมอร์สังเคราะห์ เช่น ภาชนะเมลามีน ขวด พีอีที (PET : polyethylene terephthalate) ใช้บรรจุน้ามันพืชและน้าอัดลม ขวดเอชดีพีอี (HDPE : High density polyethylene) ใช้บรรจุน้าดื่ม เส้นใย ไนลอนใช้ทาถุงน่อง และยังใช้พอลิเมอร์ทาวัสดุทดแทนไม้ โลหะ และแก้ว ได้ด้วย กลับไปที่เมนูหลัก
- 47. พอลิเมอร์ (Polymer) พอลิเมอร์ เป็นสารที่มีมวลโมเลกุล สูง เกิดจากโมเลกุลพื้นฐานที่เรียกว่า มอนอเมอร์ (monomer) จานวนมาก เชื่อมต่อกันด้วยพันธะโคเวเลนต์
- 48. ประเภทของพอลิเมอร์ 1. พอลิเมอร์ธรรมชาติ (Natural polymer) เป็นสารที่เกิดขึ้นและมีอยู่ในธรรมชาติ เช่น แป้ ง โปรตีน กรด นิวคลีอิก ยางพารา 2. พอลิเมอร์สังเคราะห์ (Synthetic Polymer) เป็นพอลิเมอร์ที่สังเคราะห์หรือสร้างขึ้นโดยใช้มอนอเมอร์ซึ่ง ส่วนใหญ่เป็นผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากการกลั่นน้ามันดิบและการแยก แก๊สธรรมชาติ มาทาปฏิกิริยาเคมีภายใต้สภาวะที่เหมาะสม ได้แก่ เส้นใยสังเคราะห์ ยางสังเคราะห์ และพลาสติก กระบวนการ สังเคราะห์พอลิเมอร์เรียกว่า ปฏิกิริยาพอลิเมอไรเซชัน (polymerization) ถ้าจาแนกประเภทตามลักษณะการเกิด แบ่งได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้
- 49. ถ้าจาแนกประเภทของพอลิเมอร์ตามชนิดของมอนอเมอร์ จะแบ่งได้ 2 ประเภทดังนี้ 1. โฮโมพอลิเมอร์ (Homopolymer) เป็นพอลิเมอร์ที่เกิดจากมอนอเมอร์ชนิดเดียวกัน เช่น พอลิ ไวนิลคลอไรด์ (PVC : Poly vinyl chloride ) เกิดจากไวนิล คลอไรด์ (CH2=CHCl)
- 50. โฮโมพอลิเมอร์มีทั้งที่เป็นพอลิเมอร์ธรรมชาติเช่น แป้ ง เซลลูโลส และพอลิเมอร์สังเคราะห์ เช่น พอลิเอ ทิลีน (PE : Polyethylene) เกิดจากเอทิลีน (CH2= CH2) พอลิโพรพิลีน (PP : Polypropylene) เกิดจากโพรพิลีน (CH2= CH2– CH3) ฝ้ าย เป็นโฮโมพอลิ เมอร์ที่มีในธรรมชาติ
- 51. 2. โคพอลิเมอร์หรือพอลิเมอร์ร่วม (Copolymer) เป็นพอลิเมอร์ที่เกิดจากมอนอเมอร์ต่างชนิด กัน เช่น พอลิเมอร์ที่มีชื่อสามัญว่า ไนลอน 6,6 เกิดจากปฏิกิริยาระหว่างเฮกซะเมทิลีนไดเอมีน กับกรดอะดิปิก โคพอลิเมอร์มีทั้งที่เป็นพอลิเมอร์ธรรมชาติ เช่น โปรตีน ซึ่งเกิดจากกรดอะมิโน ใยไหม และพอลิเมอร์สังเคราะห์ เช่น พอลิเอสเทอร์ พอ ลิเอไมด์
- 52. โครงสร้างและสมบัติของพอลิเมอร์ โครงสร้างโมเลกุลของโฮโมพอลิเมอร์และโคพอลิเมอร์ แบ่งได้เป็น 3 ชนิด ดังนี้ 1. โครงสร้างแบบเส้น (Linear polymer) เกิดจากมอนอเมอร์สร้างพันธะโคเวเลนต์เป็นโซ่ยาว ในกรณีที่เป็นโคพอลิเมอร์ มอนอเมอร์จะจัดเรียงสลับกันในแบบต่าง ๆ ได้หลายแบบ ตัวอย่างพอลิเมอร์แบบ เส้น เช่น พอลิเอทิลีน พอลิโพรพิลีน พอลิไวนิลคลอไรด์ พอลิสไตรีน พอลิอะคริ โลไนไตรล์ ไนลอน 6,6 และพอลิเอทิลีนเทเรฟทาเลต พอลิเอทิลีนและพอลิโพรพิลีนเป็นพอลิเมอร์ที่สายโซ่เรียงชิดกันได้มาก จึงมี ความแข็ง ขุ่น และเหนียว
- 53. 2. โครงสร้างแบบกิ่ง (Branched polymer) ในโครงสร้างของพอลิเมอร์มีโซ่กิ่ง ซึ่งอาจเป็นโซ่สั้นหรือโซ่ยาว แตกออกไปจากโซ่หลัก ทาให้โซ่พอลิเมอร์ไม่สามารถจัดเรียงตัว ชิดกันได้พอลิเมอร์ชนิดนี้จึงมีความยืดหยุ่น มีความหนาแน่นต่า จุดหลอมเหลวต่ากว่าพอลิเมอร์แบบเส้น เช่น พอลิเอทิลีนชนิด ความหนาแน่นต่า (LDPE : Low Density Polyethylene)
- 54. 3. โครงสร้างแบบร่างแห (Network polymer) เป็นพอลิเมอร์ที่เกิดจากการเชื่อมโยงระหว่างโซ่พอลิเมอร์ที่มีโครงสร้างแบบ เส้นหรือแบบกิ่งต่อเนื่องกันเป็นร่างแห ถ้าพันธะที่เชื่อมโยงระหว่างโซ่หลักมี จานวนน้อย พอลิเมอร์จะมีสมบัติยืดหยุ่นและอ่อนตัว แต่ถ้ามีจานวนพันธะ มากพอลิเมอร์จะแข็งไม่ยืดหยุ่น พอลิเมอร์แบบร่างแหมีจุดหลอมเหลวสูง เมื่อ ขึ้นรูปแล้วไม่สามารถหลอมหรือเปลี่ยนรูปร่างได้ เช่น พอลิฟีนอล ฟอร์มาลดีไฮด์ (เบกาไลต์) พอลิเมลามีนฟอร์มาลดีไฮด์ หรือเมลามีน
- 55. สมบัติของพอลิเมอร์ 1. โครงสร้างของพอลิเมอร์จะมีผลต่อสมบัติทางกายภาพ 2. มวลโมเลกุล และแรงยึดเหนี่ยวระหว่างโซ่ของพอลิเมอร์มีผลต่อสมบัติของพอลิ เมอร์ด้วย โดยพอลิเมอร์ที่มีมวลโมเลกุลสูง และมีโครงสร้างแบบเส้นจะมีความเหนียว ส่วนพอลิเมอร์ที่ไม่มีแรงยึดเหนี่ยวระหว่างสายโซ่ แต่ยึดกันด้วยพันธะไฮโดรเจน ระหว่างหมู่ฟังก์ชัน หรือยึดกันด้วยแรงแวนเดอร์วาลส์ จะมีจุดหลอมเหลวสูง พอลิเมอร์ที่มีโซ่เรียงชิดกันได้มาก จะมีความหนาแน่นและความเป็นผลึกสูง จึงมี ความแข็ง อากาศหรือน้าผ่านไม่ได้ มีลักษณขุ่น หรือทึบแสง สมบัติทางเคมีของพอลิเมอร์จะขึ้นอยู่กับหมู่ฟังก์ชันในโซ่พอลิเมอร์ และมีสมบัติ เหมือนกับสารอินทรีย์ที่มีหมู่ฟังก์ชันเดียวกัน เช่น พอลิไวนิลแอลกอฮอล์ ละลายน้าได้ เพราะมีหมู่ –OH เป็นหมู่ฟังก์ชันเช่นเดียวกับแอลกอฮอล์
- 56. ผลิตภัณฑ์จากพอลิเมอร์ 1.พลาสติก พอลิเมอร์ที่นามาขึ้นรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อใช้ งานในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ถ้วย จาน ชาม เก้าอี้ รองเท้า ด้ามปากกา ถุงใส่ของ ภาชนะ เรียก รวมว่า ผลิตภัณฑ์พลาสติก การจาแนกประเภทพลาสติก สามารถจาแนก ตามกรรมวิธีผลิตและการใช้งานเป็นดังรูป
- 57. เมื่อใช้การเปลี่ยนแปลงของพลาสติกเมื่อได้รับความร้อนเป็นเกณฑ์ จาแนกพลาสติกได้ 2 ประเภท ดังนี้ 1) เทอร์มอพลาสติก (Thermoplastic) เป็นพลาสติกที่อ่อนตัวเมื่อได้รับความร้อน และเมื่ออุณหภูมิลดลงจะแข็งตัว ถ้าให้ความร้อนอีกก็จะอ่อนตัว และสามารถทาให้กลับเป็นรูปร่างเดิมหรือเปลี่ยน รูปร่างได้ โดยสมบัติของพลาสติกไม่เปลี่ยนแปลง จึงสามารถนากลับมาใช้ใหม่ได้ พอลิเมอร์แบบนี้มีโครงสร้างแบบเส้นหรือโซ่กิ่ง มีการเชื่อมต่อระหว่างโซ่พอลิ เมอร์น้อยมาก เช่น พอลิเอทิลีน พอลิโพรพิลีน พอสไตรีน 2) พลาสติกเทอร์มอเซ็ต (Thermosetting plastic) เป็นพลาสติกที่ขึ้นรูปด้วยการผ่านความร้อนหรือแรงดันแล้วจะม่สามารถนากลับมา ขึ้นรูปใหม่ได้อีก เพราะพอลิเมอร์ประเภทนี้มีการเชื่อมต่อระหว่างโซ่โมเลกุลแบบ ร่างแห เมื่อแข็งตัวแล้วจะมีความแข็งมาก ทนต่อความร้อนและความดันได้ดีกว่าเทอร์ มอพลาสติก ถ้าทาให้มีอุณหภูมิสูงมากจะแตกและไหม้เป็นเถ้า เช่น พอลิฟีนอล ฟอร์มาลดีไฮด์ พอลิเมลามีนฟอร์มาลดีไฮด์ และพอลิยูรีเทน
- 58. 2.เส้นใย เส้นใยธรรมชาติ (Natural fiber) เส้นใยธรรมชาติที่นามาใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลายคือเซลลูโลส ซึ่งได้ จากส่วนต่าง ๆ ของพืช ได้แก่ เส้นใยหุ้มเมล็ดฝ้ าย นุ่น ใยมะพร้าว เส้นใย จากเปลือกไม้ เช่น ลินิน ปอ กัญชา เส้นใยจากใบ เช่น สับปะรด ศรนารายณ์ เส้นใยจากฝ้ ายเป็นเซลลูโลสบริสุทธิ์ นามาใช้ประโยชน์มาก ที่สุดถึง 50% ของเส้นใยทั้งหมด
- 59. เส้นใยที่ได้จากสังเคราะห์ (Synthetic fiber) ได้แก่ เซลลูโลสแอซีเตต เป็นเส้นใยกึ่งสังเคราะห์ชนิดแรกที่สังเคราะห์ขึ้นจาก การนาเซลลูโลสมาทาปฏิกิริยากับกรดแอซีติกเข้มข้น โดย มีกรดซัลฟิวริกเข้มข้นเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา เซลลูโลสแอซี เตตใช้ทาเส้นใย และผลิตเป็นแผ่นพลาสติก ทาแผงสวิตช์ และหุ้มสายไฟฟ้ า
- 60. เส้นใยสังเคราะห์ (syntheticfiber) เป็นเส้นใยที่ได้จากพอลิเมอร์สังเคราะห์ ประกอบด้วยโมเลกุลที่มีการเรียงตัว ค่อนข้างเป็นระเบียบ และโมเลกุลส่วนใหญ่ต้องเรียงตัวตามแนวแกนของเส้นใย โดยทั่วไปความยาวของเส้นใยต้องไม่น้อยกว่า 100 เท่าของเส้นผ่าศูนย์กลางของเส้น ใยนั้น เส้นใยสังเคราะห์บางชนิดมีสมบัติดีกว่าเส้นใยธรรมชาติ เช่น มีความทนทานต่อ จุลินทรีย์ เชื้อรา แบคทีเรีย ไม่ยับง่าย ไม่ดูดน้า ทนทานต่อสารเคมี ซึกง่าย แห้งเร็ว ตัวอย่างเส้นใยที่นามาใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลาย เช่น ไนลอน และโอรอน (พอ ลิอะคริโลไนไตรด์)
- 61. ไนลอน (Nylon) เป็นชื่อเรียกทางการค้าของเส้นใยพอลิเอไมด์ ที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย เช่น ไนลอน 6,6 และไนลอน 6,10 (ตัวเลขหลังไนลอนแสดงถึงจานวนอะตอมของ C ในมอนอเมอร์ของ เอมีนและในกรดคาร์บอกซิลิก)
- 62. พอลิเอสเทอร์ เป็นเส้นใยที่นิยมใช้ มีชื่อทางการค้าว่า ดาครอนหรือโทเรเทโทรอน ซึ่งเป็นโคพอลิ เมอร์ระหว่างเอทิลีนไกลคอลกับไดเมทิลเทเรฟทาเรต ที่เกิดปฏิกิริยาพอลิเมอไรเซชัน แบบควบแน่น มีสมบัติทนความร้อนและแสงแดด ทนสารเคมี ไม่ยับ ซักแล้วไม่ต้องรีด
- 63. 3.ยาง ยางพาราเป็นพอลิเมอร์ธรรมชาติที่มนุษย์นามาใช้ประโยชน์เป็น เวลาหลายร้อยปีแล้ว น้ายางสดจากต้นยางมีลักษณะข้นสีขาวคล้าย น้านม มีสารหลายชนิดผสมอยู่ด้วยกัน เมื่อทิ้งไว้จะบูดเน่าได้ ถ้า ต้องการเก็บน้ายางดิบไว้เป็นเวลานานจะต้องเติมแอมโมเนียลงไป เพื่อเป็นสารกันบูดและป้ องกันการจับตัวของน้ายาง การแยกเนื้อ ยางจากน้ายางทาได้โดยเติมกรดบางชนิด เช่น กรดแอซีติก (CH3COOH) หรือกรดฟอร์มิก (HCOOH) เจือจาง เพื่อทาให้เนื้อ ยางรวมตัวเป็นก้อนตกตะกอนแยกออกมา โดยทั่วไปน้ายางสดมี เนื้อยางอยู่ประมาณร้อยละ 25-45 ทั้งนี้ ขึ้นกับพันธุ์ยาง อายุของ ต้นยาง และฤดูกาลกรีดยาง เนื้อยางที่ได้เรียกว่า ยางดิบ
- 64. โครงสร้างทางเคมีของเนื้อยางประกอบด้วยมอนอเมอร์ไอโซพรีน (isoprene) ที่เชื่อมต่อกันอยู่ในช่วง 1500 ถึง 15000 หน่วย มีสูตรดังนี้ ยางพารา (ซิส–พอลิไอโซพรีน) สูตรเคมีของไอโซพรีนคือ C5H8 มีสูตร โครงสร้างดังนี้ ยางกัตตาพอลิไอโซพรีนเช่นเดียวกับยางพารา แต่มีโครงสร้างต่างกันดังนี้ กลับไปที่เมนูหลัก
- 66. 1.มลภาวะทางอากาศ ภาวะมลพิษทางอากาศ (Air Pollution) มีสาเหตุต่าง ๆ ดังนี้ 1. การเผาไหม้เชื้อเพลิงในโรงงานอุตสาหกรรม หรือใน เครื่องยนต์ การเผาถ่านหินหรือเชื้อเพลิงที่มีกามะถันและ สารประกอบของกามะถันเป็นองค์ประกอบ จะมีแก๊สซัลเฟอร์ ไดออกไซด์ (SO2) เกิดขึ้น ซึ่งเป็นสาเหตุของฝนกรด มีผลต่อ การดารงชีวิตของสัตว์น้า ทาให้สีใบไม้ซีดจาง และสังเคราะห์ แสงไม่ได้ ถ้าร่างกายได้รับ SO2 จะเกิดอาการปวดเมื่อยเรื้อรัง โลหิตจาง เป็นอันตรายต่อระบบหายใจและปอด
- 67. 2. การเผาไหม้เชื้อเพลิงปิโตรเลียมอย่างไม่สมบูรณ์ จะได้เขม่าและออกไซด์ของ คาร์บอน ได้แก่ CO และ CO2 นอกจากนี้ยังได้แก๊สอื่น ๆ อีกหลายชนิด เช่น SO2 , NO2 และ H2S รวมทั้งเถ้าถ่านที่มีปริมาณโลหะน้อยมากเป็นองค์ประกอบในบริเวณที่ มีการจราจรคับคั่ง จะมี CO เกิดขึ้นมาก CO เป็นแก๊สพิษ ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น รวมกับ ฮีโมโกลบินเกิดเป็นคาร์บอกซีฮีโมโกลบินได้ดี ทาให้เม็ดเลือดแดงไม่สามารถรับ ออกซิเจนได้ตามปกติ จะเกิดอาการเวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน ถ้าร่างกายรับเข้าไป มากทันที อาจทาให้เสียชีวิตได้
- 68. 3. การเผาไหม้เชื้อเพลิงของเครื่องยนต์ต่าง ๆ มีไฮโดรคาร์บอนที่เผาไหม้ไม่หมด ออกมาด้วย ไฮโดรคาร์บอนที่มีพันธะคู่จะรวมตัวกับแก๊สออกซิเจนหรือแก๊สโอโซน เกิดเป็นสารประกอบแอลดีไฮด์ซึ่งมีกล่นเหม็น ทาให้เกิดอาการระคายเคืองเมื่อสูดดม ไฮโดรคาร์บอนสามารถเกิดปฏิกิริยากับ O2 และ NO2 เกิดสารประกอบเปอร์ออกซี แอ ซีทิลไนเตรต (PAN) ซึ่งเป็นพิษ ทาให้เกิดการระคายเคืองต่อดวงตาและระบบทางเดิน หายใจ มีผลต่อพืชโดยทาลายเนื้อเยื่อที่ใบ
- 69. 2.มลภาวะทางน้า ภาวะมลพิษทางน้า (Water Pollution) มีสาเหตุต่าง ๆ ดังนี้ 1. การใช้ปิโตรเคมีภัณฑ์ เช่น ปุ๋ ยเคมี สารปราบ ศัตรูพืช และผงซักฟอก แม้ว่าปุ๋ ยและผงซักฟอกไม่ เป็นพิษโดยตรง แต่เป็นอาหารที่ดีต่อพืชน้าบางชนิด เพราะมีสารฟอสเฟต โดยเฉพาะน้าทิ้งจากบ้านเรือน จะมีผงซักฟอกปนอยู่ด้วย ฟอสเฟตจะกระตุ้นให้พืช น้าเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว เมื่อพืชน้าตาย จุลินทรีย์ในน้าจะต้องใช้ออกซิเจนจานวนมากเพื่อ ย่อยสลายซากพืชเหล่านี้ เป็นเหตุให้ปริมาณ ออกซิเจนในน้าลดลง จึงทาให้น้าเกิดเน่าเสีย
- 70. 2. สารเคมีและวัตถุมีพิษที่ใช้ในการเกษตร สารกาจัดแมลง และกาจัดวัชพืช เช่น สารประกอบไนไตรต์และไนเตรต สารประกอบคลอริเนเตตไฮโดรคาร์บอน ออร์แกโนฟอสเฟต คาร์บาเมต เมื่อตกค้าง อยู่ในอากาศหรือดินก็จะถูกน้าชะล้างลงสู่ แหล่งน้า ทาให้แหล่งน้ามีสารพิษสะสมหรือ ปะปนอยู่
- 71. 3. น้ามันเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทาให้ เกิดภาวะมลพิษทางน้า เมื่อน้ามันรั่ว หรือไหลลงสู่ทะเลหรือแม่น้าลาคลอง จะเกิดคราบน้ามันลอยอยู่ที่ผิวน้า คราบน้ามันจะเป็นแผ่นฟิล์มปกคลุม ผิวน้า ทาให้ออกซิเจนไม่สามารถ ละลายลงสู่น้า ทาให้น้าขาดออกซิเจน
- 72. การบ่งชี้คุณภาพของน้า ตามปกติน้าในธรรมชาติมีออกซิเจนละลายอยู่ 5 – 7 ส่วนในล้านส่วน (5 – 7 ppm) ปริมาณออกซิเจนในน้าหรือค่า DO (Dissolved Oxygen) จึงมีความสาคัญและมีความ จาเป็นอย่างยิ่งสาหรับการดารงชีวิตของพืชและสัตว์น้า การบ่งชี้คุณภาพของน้า อาจทาได้หลายวิธี เช่น ก) หาปริมาณออกซิเจนที่จุลินทรีย์ต้องใช้ในการย่อยสลายสารอินทรีย์ในน้า เรียกว่า ค่า BOD (Biochemical Oxygen Demand) ซึ่งจะบอกถึงปริมาณจุลินทรีย์ที่ต้องใช้ ออกซิเจนในน้า ข) หาปริมาณความต้องการออกซิเจนของสารเคมีที่อยู่ในน้า เรียกว่า COD (Chemical Oxygen Demand) ซึ่งจะบอกถึงปริมาณสารเคมีที่สามารถทาปฏิกิริยากับ ออกซิเจนในน้า
- 73. 3.มลภาวะทางดิน ภาวะมลพิษทางดิน (Soil Pollution) มีสาเหตุต่าง ๆ ดังนี้ 1. การกาจัดสารพิษด้วยการฝังดิน ตลอดจนการกาจัดขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูลต่าง ๆ โดยการทิ้งบนดิน เป็นสาเหตุให้ดินมีสภาพไม่เหมาะสมสาหรับการเพาะปลูก
- 75. 3. เครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจาวัน เช่น ยางรถยนต์ พลาสติก บรรจุ ภัณฑ์ ซึ่งสลายตัวยาก มีความทนทานต่อน้า แสงแดด และอากาศ จึง ตกค้างอยู่ในดินและน้า