ktebi Amrazakani Tekoshan -Ahmad Didat په‌یوه‌ندى مسوڵمانان و په‌ڕتوكى پیرۆز ئه‌حمه‌د دیدات

1. 1
‫ئامرازه‬‫كانى‬‫تێ‬‫كۆشان‬
‫پوخته‬‫ى‬(55)‫ساڵ‬‫گه‬‫ڕان‬‫به‬‫دواى‬‫ڕاستیدا‬
‫نوسینی‬:‫ئه‬‫حمه‬‫د‬‫دیدات‬
‫وه‬‫رگێڕانی‬:---------------‫؟‬

2. 2
‫چۆنیه‬‌‫تى‬‌‫به‬‌‫كارهێنانى‬‌‫ئامرازه‬‌‫كانى‬‌‫تێكۆشان‬‌
‫جیهانى‬‫مه‬‫سیحى‬‫موشه‬‫كێكى‬‫هاوێشت‬‫له‬‫جۆرى‬(‫سكۆت‬.)‫په‬‫ڕتوكى‬‫پیرۆزیان‬‫وه‬‫رگێڕا‬‫بۆ‬‫سه‬‫ر‬
‫دووهه‬‫زار‬‫زمان‬‫له‬‫زمانه‬‫كانى‬‫جیهان‬.‫له‬‫به‬‫ریانگرته‬‫وه‬‫و‬‫باڵویان‬‫كرده‬‫وه‬.‫ته‬‫نها‬‫بۆ‬‫عه‬‫ره‬‫ب‬
(15)‫ده‬‫قى‬‫نوسراو‬‫به‬(15)‫زاراوه‬‫ى‬‫جیاواز‬,‫وه‬‫ئه‬‫م‬‫ڕاستیه‬‫ڕونده‬‫بێته‬‫وه‬‫له‬‫الپه‬‫ڕه‬‫ى‬‫دواتر‬‫كه‬
‫وێنه‬‫یه‬‫كى‬‫دانراوه‬‫بۆ‬‫ده‬‫قێكى‬‫زانراو‬.‫له‬‫به‬‫ریانگرته‬‫وه‬‫و‬‫باڵویان‬‫كرده‬‫وه‬‫هه‬‫ر‬‫ئه‬‫و‬‫ده‬‫قه‬‫یه‬‫كه‬‫به‬
(15)‫زاراوه‬‫له‬‫زاراوه‬‫كانى‬‫جیهانى‬‫عه‬‫ره‬‫بى‬.‫ئه‬‫وه‬‫ش‬‫به‬‫ڕێزان‬‫ئینجیلى‬‫زمانه‬‫زۆره‬‫كانه‬.
‫ئه‬‫گه‬‫ر‬‫ئه‬‫م‬‫په‬‫ڕتوكه‬‫بچوكه‬‫ت‬‫البێت‬,‫واتلێده‬‫كات‬‫كه‬‫ڕێگه‬‫بگریت‬‫له‬‫موشه‬‫كه‬‫كه‬‫یان‬‫كه‬‫له‬‫جۆرى‬
(‫سكۆده‬)‫به‬‫موشه‬‫كێكیتر‬‫دژى‬‫ئه‬‫و‬‫موشه‬‫كه‬‫كه‬‫له‬‫جۆرى‬(‫پاتریۆت‬)‫ه‬.‫بۆ‬‫به‬‫ده‬‫ستهێنانى‬‫ئه‬‫م‬
‫ئامانجه‬‫ده‬‫بێت‬‫كه‬‫هه‬‫ندێ‬‫ماندو‬‫بین‬.‫پێویسته‬‫كۆپیه‬‫كى‬‫ئینجیلت‬‫ده‬‫ست‬‫بكه‬‫وێت‬,‫وه‬‫كۆپیه‬‫ك‬‫له‬‫م‬
‫نامیلكه‬‫یه‬‫ى‬‫به‬‫رده‬‫ستت‬‫به‬‫به‬‫رگى‬‫ئه‬‫و‬‫ئینجیله‬‫وه‬‫بلكێنه‬.‫وه‬‫كو‬‫پێڕستێك‬‫به‬‫كارى‬‫بهێنه‬‫وه‬‫پاشان‬‫تێى‬
‫بڕوانه‬.‫دواتر‬‫بابه‬‫تێك‬‫ده‬‫ستنیشان‬‫بكه‬‫له‬‫ناو‬‫پێڕسته‬‫كه‬‫دا‬‫وه‬‫ك‬‫نمونه‬‫یه‬‫ك‬‫وه‬‫رى‬‫بگره‬‫بۆ‬
‫ڕونكردنه‬‫وه‬‫ى‬‫به‬‫كارهێنانى‬‫ئه‬‫م‬‫په‬‫ڕتوكه‬.‫بابه‬‫تێك‬‫هه‬‫ڵبژێره‬‫به‬‫ناوى‬(‫تۆالزى‬( )‫په‬‫یوه‬‫ندى‬
‫سه‬‫رجێی‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫ئه‬‫ندامانى‬‫بنه‬‫ماڵه‬‫دا‬)‫كه‬‫الپه‬‫ڕه‬(11)‫یه‬.‫وشه‬‫ى‬(‫تۆالزى‬)‫مان‬‫دۆزیه‬‫وه‬‫له‬‫ناو‬
‫ناونیشانه‬‫كانى‬‫الپه‬‫ڕه‬(11)‫دا‬‫له‬‫م‬‫نامیلكه‬‫یه‬‫دا‬.‫بیهێنه‬‫پێش‬‫چاوى‬‫خۆت‬‫ماناى‬(‫تۆالزى‬)‫وه‬‫ك‬
‫تێگه‬‫یشتنێكى‬‫فقهى‬.‫سه‬‫ره‬‫ڕاى‬‫ئه‬‫وه‬‫ش‬‫به‬‫گوێره‬‫ى‬‫په‬‫یوه‬‫ندیه‬‫سه‬‫رجێییه‬‫قه‬‫ده‬‫غه‬‫كراوه‬‫كان‬‫له‬‫ناو‬
‫هه‬‫موو‬‫شه‬‫ریعه‬‫ته‬‫كاندا‬‫بۆ‬‫نمونه‬‫له‬‫نێوان‬‫باوكو‬......
‫له‬‫ژێر‬‫ناونیشانى‬(‫تۆالزى‬)‫دا‬‫ده‬‫یدۆزینه‬‫وه‬‫به‬‫ئاماژه‬‫به‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)11:
33-35‫واته‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬, )‫به‬‫شى‬‫نۆزده‬‫یه‬‫مین‬,‫ڕسته‬‫ى‬‫ژماره‬(33‫و‬
34‫و‬35)‫ئه‬‫وڕستانه‬‫ى‬‫كه‬‫ئاماژه‬‫مان‬‫پێكد‬‫به‬‫سه‬‫ریاندا‬‫بچۆره‬‫وه‬‫و‬,‫له‬‫ژێر‬‫ئه‬‫م‬‫ڕستانه‬‫دا‬‫هێڵێكى‬
‫سور‬‫بكێشه‬‫پاشان‬‫له‬‫به‬‫شى‬‫سه‬‫ره‬‫وه‬‫ى‬‫ئه‬‫والپه‬‫ڕه‬‫یه‬‫ى‬‫كه‬‫ئه‬‫م‬‫ڕستانه‬‫ى‬‫له‬‫خۆگرتووه‬‫به‬‫پێنوسێكى‬
‫سور‬‫بنوسه‬(‫په‬‫یوه‬‫ندى‬‫سه‬‫رجێی‬‫له‬‫نێوان‬‫باوك‬‫و‬‫كچه‬‫كانى‬)‫پاشان‬‫له‬‫لێوارى‬‫خواره‬‫وه‬‫ى‬
‫الپه‬‫ڕه‬‫كه‬‫دا‬‫ئه‬‫و‬‫ب‬‫ابه‬‫تانه‬‫ى‬‫تر‬‫بنوسه‬‫كه‬‫په‬‫یوه‬‫ندیان‬‫به‬‫م‬‫باسه‬‫وه‬‫هه‬‫یه‬‫وه‬‫ك‬‫په‬‫یوه‬‫ندى‬‫سه‬‫رجێی‬
‫له‬‫نێوان‬‫دایك‬‫و‬‫كوڕ‬‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)35:22‫دواتر‬‫بڕۆ‬‫بۆ‬‫ڕسته‬‫ى‬22
‫له‬‫به‬‫شى‬35‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)‫وه‬‫هێڵێكى‬‫سور‬‫بهێنه‬‫به‬‫ژێرید‬‫ا‬.‫پاشان‬
‫شوێنه‬‫كانى‬‫تر‬‫بنوسه‬‫وه‬‫كو‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)31:15–11‫هێڵێكى‬‫سور‬
‫بهێنه‬‫به‬‫ژێریدا‬‫هه‬‫ر‬‫وه‬‫ك‬‫حاڵه‬‫ته‬‫كه‬‫ى‬‫پێشو‬‫كه‬‫ڕونمانكرده‬‫وه‬.‫به‬‫مشێوه‬‫یه‬‫ده‬‫توانین‬‫به‬‫ره‬‫نگارى‬
‫مه‬‫سیحیه‬‫كان‬‫ببینه‬‫وه‬‫له‬‫هه‬‫ر‬‫هێرشێك‬‫كه‬‫ده‬‫یكه‬‫ن‬‫وه‬‫تیاید‬‫ا‬‫ئینجیل‬‫وه‬‫ك‬‫چه‬‫كێكى‬‫ئه‬‫ساسى‬
‫به‬‫كاردێنن‬.
‫تۆ‬‫پرسیاربكه‬‫له‬‫و‬‫موژده‬‫ده‬‫ره‬‫مه‬‫سیحیه‬‫ی‬‫كه‬‫نزیكده‬‫بێته‬‫وه‬‫لێت‬,‫سه‬‫باره‬‫ت‬‫به‬‫پێناسه‬‫ى‬‫په‬‫یوه‬‫ندى‬
‫سه‬‫رجێیى‬‫قه‬‫ده‬‫غه‬‫كراوى‬‫نێوان‬‫خزمه‬‫كان‬‫وه‬‫ك‬‫باوك‬‫و‬‫كچ‬‫یان‬‫دایك‬‫و‬‫كوڕ‬‫یان‬‫خوشك‬‫و‬‫برا‬.
‫وه‬‫پرسیارى‬‫لێبكه‬‫بزان‬‫بۆ‬‫چونى‬‫چیه‬‫سه‬‫باره‬‫ت‬‫به‬‫م‬‫باسه‬.‫یارمه‬‫تى‬‫بده‬‫كه‬‫تێبگات‬‫بۆچى‬
‫ڕیگه‬‫پێنه‬‫دراوه‬‫هه‬‫روه‬‫ك‬‫و‬‫كه‬‫خۆت‬‫ده‬‫یزانى‬.‫پاشان‬‫داوایلێبكه‬‫كه‬‫ئینجیله‬‫كه‬‫ى‬‫بكاته‬‫وه‬‫وه‬‫داوابكه‬
‫كه‬‫ئه‬‫و‬‫ڕستانه‬‫بخوێنێته‬‫وه‬‫كه‬‫تۆ‬‫هێڵت‬‫هێناوه‬‫به‬‫ژێریاندا‬.‫پرسیارى‬‫لێبكه‬‫ئایا‬‫هیچ‬‫حیكم‬‫ه‬‫ت‬‫و‬

3. 3
‫وانه‬‫یه‬‫كى‬‫تیادایه‬‫كه‬‫ئه‬‫و‬‫زانیاریانه‬‫له‬‫ناو‬‫ئینجیل‬‫نوسراوه‬.‫ڕونده‬‫بێته‬‫وه‬‫كه‬‫هیچ‬‫وانه‬‫یه‬‫كى‬‫تیادانیه‬
‫به‬‫مشێوه‬‫یه‬‫ده‬‫رده‬‫كه‬‫وێت‬‫كه‬‫ئینجیل‬‫په‬‫ڕتوكێكى‬‫ئه‬‫خالقى‬‫نیه‬.‫پاشان‬‫هه‬‫مان‬‫ڕێگا‬‫به‬‫كاربهێنه‬‫بۆ‬
‫بابه‬‫ته‬‫كانى‬‫دیكه‬‫وه‬‫ك‬‫بابه‬‫تى‬‫محه‬‫مه‬‫د‬(‫درودى‬‫خوداى‬‫له‬‫سه‬‫ربێت‬, )‫پێنوسێك‬‫به‬‫كاربهێنه‬
‫كه‬‫ڕه‬‫نگى‬‫سه‬‫وز‬‫بێت‬‫بۆئه‬‫وه‬‫ى‬‫جیایان‬‫بكه‬‫یته‬‫وه‬.
‫وه‬‫بۆ‬‫بابه‬‫تێكى‬‫ترى‬‫وه‬‫ك‬‫هاودژه‬‫كان‬‫پێنوسێكى‬‫زه‬‫رد‬‫به‬‫كار‬‫بهێنه‬,‫به‬‫مشێوه‬‫یه‬‫ده‬‫توانیت‬‫له‬‫ئینجیل‬
‫كۆپییه‬‫كى‬‫تایبه‬‫تت‬‫ده‬‫ستبكه‬‫وێت‬‫وه‬‫ك‬‫كلیلێكى‬‫گونجاوى‬‫ڕێكو‬‫پێك‬‫له‬‫ئینجیل‬‫كه‬‫ئاماده‬‫یه‬‫بۆ‬
‫به‬‫ره‬‫نگاربونه‬‫وه‬‫ى‬‫موژده‬‫ده‬‫ره‬‫مه‬‫سیحیه‬‫كان‬.
‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫پیرۆزه‬‫وه‬
‫ئینجیل‬‌‫به‬‌‫زمانه‬‌‌‫جیاوازه‬‌‫كان‬‌
‫نمونه‬‫یه‬‫ك‬‫له‬‫نێوان‬175‫زماندا‬
‫پانزه‬‫وه‬‫رگێڕان‬‫ته‬‫نها‬‫بۆ‬‫برایانى‬‫عه‬‫ره‬‫ب‬
1-‫اللغة‬‫العربیة‬,‫للعرب‬‫الناطقین‬‫بالع‬‫ربیة‬‫الفصحى‬‫عام‬1171‫م‬.
2-‫اللغة‬‫العبریة‬,‫للیهود‬‫العرب‬.‫عام‬1112‫م‬.
3-‫اللهجة‬‫التونسیة‬,‫للعرب‬‫في‬‫تونس‬.‫عام‬1153‫م‬.
4-‫اللغة‬‫السریانیة‬,‫لبعض‬‫العرب‬‫في‬‫سوریا‬.‫عام‬1127‫م‬.
5-‫اللجة‬‫العربیة‬‫الجزائریة‬:‫لبعض‬‫العرب‬‫الجزائر‬.‫عام‬1135‫م‬.
6-‫لهجة‬‫أخرى‬‫جز‬‫ائریة‬‫عامیة‬‫لبعض‬‫العرب‬‫بالجزائر‬‫وتونس‬.‫عام‬1133‫م‬.
7-‫لهجة‬‫عربیة‬‫مصریة‬‫لبعض‬‫العرب‬‫في‬‫مصر‬(‫علشان‬‫ا‬‫ال‬‫بد‬‫من‬‫ألن‬)‫عام‬1145‫م‬.
1-‫لهجة‬‫عبریة‬‫أخرى‬‫لیهود‬‫المغرب‬‫العربي‬.‫عام‬1132‫م‬.
1-‫لهجة‬‫عربیة‬‫ملطیة‬‫ألهل‬‫جزیرة‬‫مالطة‬.‫عام‬1172‫م‬.
15-‫لهجة‬‫عربیة‬‫مغاربیة‬‫ع‬‫امیة‬‫للعرب‬‫في‬‫المملكة‬‫المغربیة‬.‫عام‬1132‫م‬.
11-‫لهجة‬‫عبریة‬‫مغاربیة‬‫لبعض‬‫العرب‬‫في‬‫المملكة‬‫المغربیة‬.‫عام‬1125‫م‬.
12-‫لهجة‬‫عربیة‬‫فلسطینیة‬(‫ال‬‫بأس‬‫من‬‫وضع‬‫الهمزة‬‫تحت‬‫األلف‬‫في‬‫كلمة‬‫مثل‬:‫إختي‬
)‫عام‬1146‫م‬.
13-‫لهجة‬‫عربیة‬‫سودانیة‬(‫لكم‬‫تصبح‬‫لیكم‬)‫لجنوب‬‫الس‬‫ودان‬–‫عام‬1155‫م‬.
14-‫طبعة‬‫مطبوعة‬‫بحروف‬‫التینیة‬‫لواحدة‬‫من‬‫اللهجات‬–‫عام‬1127‫م‬.
15-‫طبعة‬‫مطبوعة‬‫بحروف‬‫عربیة‬‫ذات‬‫رسم‬‫خاص‬‫لبعض‬‫أنحاء‬‫تونس‬–‫عام‬1111
‫م‬

4. 4
(‫پانزه‬‫وه‬‫رگێڕان‬‫ته‬‫نها‬‫بۆ‬‫برایانى‬‫عه‬‫ره‬‫ب‬)
‫وه‬‫اڵمى‬‫مسوڵمانان‬‫چیه‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫ئه‬‫و‬‫هێرشه‬‫تونده‬‫ى‬‫مه‬‫سیحیه‬‫كان؟‬

5. 5
‫ئامرازه‬‫كانى‬‫تێكۆشان‬‫ئاماده‬‫كردنى‬‫ئه‬‫حمه‬‫د‬‫دیدات‬
‫یه‬‌‫كه‬‌‫م‬‌:‫عه‬‌‫ره‬‌‫ب‬‌‫و‬‌‫دورگه‬‌‫ى‬‌‫عه‬‌‫ره‬‌‫بى‬‌‫له‬‌‌‫ئینجیلى‬‌‫مه‬‌‫سیحیه‬‌‫كاندا‬.‌
1.‫وه‬‫حى‬‫له‬‫زه‬‫وى‬‫عه‬‫ره‬‫به‬‫وه‬:‫په‬‫ڕتوكى‬‫ئیشایا‬(‫أشعیاء‬)21:13-14((‫سروشێك‬
‫سه‬‫باره‬‫ت‬‫به‬‫عه‬‫ره‬‫بستان‬:‫ئه‬‫ی‬‫كاروانی‬‫دیدانییه‬,‫كان‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫له‬‫نیو‬‫ده‬‫وه‬‫نه‬‫كانی‬
‫عه‬‫ره‬‫بستان‬‫شه‬‫و‬‫به‬‫سه‬‫ر‬‫ده‬‫به‬,‫ن‬‫به‬‫ره‬‫وپیری‬,‫تینوو‬‫ئاو‬‫بهێنن,ئه‬‫ی‬‫دانیشتووانی‬‫خاكی‬
,‫تێما‬‫به‬‫نانه‬‫وه‬‫به‬‫ره‬‫وڕووی‬‫هه‬‫اڵتوو‬‫بچن‬)).
‫چاپى‬‫كۆلینزى‬‫ئینگلیزى‬‫ناونیشانى‬‫داوه‬‫به‬‫م‬‫به‬‫شه‬,‫به‬‫ناونیشانى‬‫به‬‫رپرسیارێتى‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫دورگه‬‫ى‬
‫ع‬‫ه‬‫ره‬‫بیدا‬(The Burden upon Arabia. )
‫خوداى‬‫گه‬‫وره‬‫پێویستیكرد‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫عه‬‫ره‬‫ب‬‫ئه‬‫ركى‬‫گه‬‫یاندنى‬‫په‬‫یامه‬‫كه‬‫ى‬‫بۆ‬‫مرۆڤایه‬‫تى‬.
2.‫گونده‬‫كانى‬‫قێدار‬:‫په‬‫ڕتوكى‬‫ئیشایا‬(‫أشعیاء‬)42:11((‫با‬‫چۆڵه‬‫وانی‬‫و‬‫شارۆچكه‬‫كانی‬
‫ده‬‫نگ‬‫به‬‫رز‬‫بكه‬‫نه‬‫وه‬‫,گونده‬‫كانی‬‫نشینگه‬‫ی‬‫قێدار‬,‫با‬‫دانیشتووانی‬‫سه‬‫له‬‫ع‬‫هاواری‬‫خۆشی‬
‫بكه‬,‫ن‬‫له‬‫لوتكه‬‫ی‬‫چیاكانه‬‫وه‬‫هاوار‬‫بكه‬‫ن‬)).
‫وه‬‫كو‬‫زانراوه‬‫قێدار‬‫عه‬‫ره‬‫به‬‫و‬‫له‬‫نه‬‫وه‬‫ى‬‫ئیسماعیله‬(‫درودى‬‫خواى‬‫لێبێت‬)‫وه‬‫یه‬‫كێكه‬‫له‬‫باپیره‬‫كانى‬
‫پێغه‬‫مبه‬‫ر‬(‫درودى‬‫خواى‬‫لێبێت‬.)
3.‫هاتوه‬‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫حزقیئێل‬27:21((‫عه‬‫ره‬‫بستان‬‫و‬‫هه‬‫موو‬‫میره‬‫كانی‬‫قێدار‬‫بریكاری‬‫تۆ‬
,‫بوون‬‫له‬‫به‬‫رخ‬‫و‬‫به‬‫ران‬‫و‬,‫نێری‬‫به‬‫مه‬‫بازرگانییان‬‫بۆ‬‫كردیت‬)).
4.‫هاتوه‬‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫دوا‬‫وتارى‬‫موسا‬(‫التثنیة‬)33:2((‫له‬‫سیناوه‬‫هات‬‫و‬‫له‬‫سێعیره‬‫وه‬
‫به‬‫سه‬‫ریاندا‬‫هه‬,‫ڵهات‬‫له‬‫كێوی‬(‫پاران‬()‫له‬‫دورگه‬‫ى‬‫عه‬‫ره‬‫بی‬‫دایه‬)‫دره‬‫وشایه‬‫وه‬‫و‬‫سه‬‫ت‬‫هه‬‫زار‬
‫ئه‬‫ولیایی‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬,‫بوو‬‫له‬‫ده‬‫سته‬‫ڕاستیشی‬‫ئاگرێكی‬‫گڕدار‬)).
‫وه‬‫رگێڕ‬‫ده‬‫قى‬‫عه‬‫ره‬‫بى‬‫به‬‫ئینگلیزیه‬‫كه‬‫به‬‫راورد‬‫ده‬‫كات‬‫كه‬‫وه‬‫رگێڕراوه‬‫عه‬‫ره‬‫بیه‬‫كه‬‫خۆى‬‫له‬‫گێلى‬
‫داوه‬‫چونكه‬‫ئه‬‫م‬‫ده‬‫قه‬‫ئاماژه‬‫یه‬‫به‬‫فه‬‫تحى‬‫مه‬‫كه‬‫كه‬‫پێغه‬‫مبه‬‫رى‬‫ئیسالم‬‫كردوێتى‬( ,155555)‫كه‬
‫له‬‫چاپى‬‫عه‬‫ره‬‫بیدا‬‫البراوه‬‫به‬‫اڵم‬‫له‬‫چاپه‬‫ئینگلیزیه‬‫كه‬‫یدا‬‫بونى‬‫هه‬‫یه‬,‫ئایا‬‫وه‬‫رگێڕانه‬‫عه‬‫ره‬‫بییه‬‫كه‬
‫له‬‫ئه‬‫نقه‬‫ست‬‫ئاماژه‬‫ى‬‫بۆ‬155555‫ئه‬‫ولیاكه‬‫نه‬‫كردووه‬‫كه‬‫مه‬‫به‬‫ستى‬‫هاوه‬‫ڵه‬‫كانى‬‫پێغه‬‫مبه‬‫ره‬‫یان‬
‫وه‬‫رگێڕه‬‫ئینگلیزیه‬‫كه‬‫خۆى‬‫بۆى‬‫زیادكردووه‬.‫له‬‫كاتێكدا‬‫هه‬‫ردوو‬‫وه‬‫رگێڕانه‬‫كه‬‫له‬‫یه‬‫ك‬‫سه‬‫رچاوه‬‫وه‬
‫كراوه‬‫داواده‬‫كه‬‫ین‬‫به‬‫راوردى‬‫هه‬‫ردو‬‫چاپى‬‫عه‬‫ره‬‫بى‬‫و‬‫ئینگلیزیه‬‫كه‬‫بكه‬‫ن‬‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫دوا‬‫وتارى‬
‫موسا‬(‫التثنیة‬)‫به‬‫شى‬33‫ڕسته‬‫ى‬‫یه‬‫ك‬‫و‬‫دوو‬.
‫ئاماژه‬‫یه‬‫كه‬‫بۆ‬‫فه‬‫تحى‬‫م‬‫ه‬‫كه‬.

6. 6
5.‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫دوا‬‫وتارى‬‫موسا‬(‫التثنیة‬)32:21‫هاتوه‬((‫ئه‬‫وان‬‫به‬‫وانه‬‫ی‬‫خودا‬‫نین‬‫ئیره‬‫ییان‬
,‫وروژاندم‬‫به‬‫بته‬‫پووچه‬‫كانیان‬‫په‬‫ستیان‬,‫كردم‬‫جا‬‫منیش‬‫وایان‬‫لێده‬‫كه‬‫م‬‫كه‬‫به‬‫غیلی‬‫به‬‫رن‬‫به‬‫وانه‬‫ی‬
‫كه‬‫گه‬‫ل‬,‫نین‬‫به‬‫نه‬‫ته‬‫وه‬‫یه‬‫كی‬‫گێل‬(‫مه‬‫به‬‫ستى‬‫عه‬‫ره‬‫به‬‫ك‬‫انه‬‫له‬‫سه‬‫رده‬‫مى‬‫نه‬‫فامیاندا‬)‫په‬‫ستیان‬
‫ده‬‫كه‬‫م‬)).
‫دووه‬‌‫م‬‌:‫ئیبراهیم‬‌
‫ئایا‬‫ئه‬‫و‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬(‫سارا‬)‫ى‬‫خوشكى‬‫خۆیدا‬‫هاوسه‬‫رگیرى‬‫كردووه‬‫؟‬
1.((‫بۆچی‬‫وتت‬"‫ئه‬‫و‬‫خوشكمه‬",‫تاكو‬‫بردم‬‫بۆ‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ببێته‬‫ژنم؟‬‫ئێستاش‬‫ئه‬‫وه‬‫تا‬‫ژنه‬‫كه‬‫ت‬.‫بیبه‬
‫و‬‫بڕۆ‬))!‫په‬‫ڕتوكى‬‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)12:11
2.((‫هه‬‫روه‬‫ها‬‫له‬‫ڕاستیدا‬‫ئه‬‫و‬‫خوشكمه‬,‫وه‬‫بووه‬‫به‬‫ژنم‬))‫په‬‫ڕتوكى‬‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)
25:12
‫ئایا‬‫هاجه‬‫ر‬‫ژنى‬‫پێغه‬‫مبه‬‫ر‬‫ئیبراهیم‬‫بوو؟‬((‫ئینجا‬‫ساره‬‫ی‬‫ژنی‬‫ئیبراهیم‬,‫هاجه‬‫ری‬‫كه‬‫نیزه‬‫كه‬
‫میسرییه‬‫كه‬‫ی‬,‫هێنا‬‫ئه‬‫مه‬‫ش‬‫پاش‬‫ده‬‫ساڵ‬‫بوو‬‫له‬‫نیشته‬‫جێبوونی‬‫ئه‬‫برام‬‫له‬‫خاكی‬‫كه‬‫نعان‬,‫دا‬‫دای‬‫به‬
‫ئیبراهیمی‬‫مێردی‬‫تا‬‫ببێت‬‫به‬‫ژنی‬)).‫په‬‫ڕتوكى‬‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)13:3
‫په‬‫یمانه‬‫كه‬‫نه‬‫هاته‬‫دى‬:
1.((‫چونكه‬‫هه‬‫موو‬‫ئه‬‫و‬‫زه‬‫وییه‬‫ی‬‫ده‬‫یبینیت‬‫ده‬‫یده‬‫مه‬‫تۆ‬‫و‬‫نه‬‫وه‬‫ی‬‫تۆ‬‫هه‬‫تاهه‬‫تایه‬))‫په‬‫ڕتوكى‬
‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)15:13
‫وه‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫ده‬‫رچوون‬(‫الخروج‬)15:13((‫ئیبراهیم‬‫و‬‫ئیسحاق‬‫و‬‫ئیسرائیلی‬
‫خزمه‬‫تكارانت‬‫به‬‫بیر‬‫بێته‬‫وه‬‫كه‬‫به‬‫گیانی‬‫خۆت‬‫سوێندت‬‫بۆیان‬‫خوارد‬‫و‬‫پێت‬‫فه‬,‫رموون‬
‫نه‬‫وه‬‫كانتان‬‫زۆر‬‫ده‬‫كه‬‫م‬‫وه‬‫ك‬‫ئه‬‫ستێره‬‫كانی‬‫ئاسمان‬‫و‬‫ه‬‫ه‬‫موو‬‫ئه‬‫م‬‫خاكه‬‫ش‬‫كه‬‫باسم‬,‫كرد‬‫ده‬‫یده‬‫م‬‫به‬
‫نه‬‫وه‬‫كانتان‬‫و‬‫ده‬‫بێته‬‫موڵكیان‬‫بۆ‬‫هه‬‫تاهه‬‫تایه‬))
‫به‬‫اڵم‬‫خودا‬‫هیچ‬‫زه‬‫وییه‬‫كى‬‫نه‬‫دا‬‫به‬‫ئیبراهیم‬‫له‬‫خاكى‬‫فه‬‫ڵه‬‫ستین‬‫به‬‫گوێره‬‫ى‬‫ئه‬‫م‬‫ده‬‫قه‬‫ى‬‫كه‬‫دێت‬‫له‬
‫ته‬‫ورات‬‫كه‬‫پێچه‬‫وانه‬‫ى‬‫ده‬‫قى‬‫پێشووه‬:
((‫لێره‬‫دا‬‫هیچ‬‫میراتێ‬‫كی‬‫نه‬,‫دایێ‬‫ته‬‫نانه‬‫ت‬‫شوێن‬‫پێیه‬‫كیش‬.‫به‬‫اڵم‬‫خودا‬‫به‬‫ڵێنی‬‫پێدا‬‫كه‬‫به‬‫موڵك‬
‫بیداته‬‫خۆی‬‫و‬‫نه‬‫وه‬‫كه‬‫ی‬‫له‬‫دوای‬,‫خۆی‬‫هێشتا‬‫منداڵی‬‫نه‬‫بوو‬))‫كردارى‬‫نێرراوان‬(‫أعمال‬‫الرسل‬)
‫به‬‫شى‬7:5

7. 7
‫سێیه‬‌‫م‬‌:‫ئه‬‌‫فسانه‬‌‌‫نابه‬‌‫جێكان‬‌
1.‫قسه‬‫كردنى‬‫كه‬‫رى‬‫كێوى‬‫كه‬‫هاتووه‬‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫سه‬‫رژمێرى‬(‫العدد‬)‫به‬‫شى‬22:27-
21
((‫كه‬‫ماكه‬‫ره‬‫كه‬‫فریشته‬‫ی‬‫یه‬‫زدانی‬,‫بینی‬‫له‬‫ژێر‬‫به‬‫لعام‬‫دا‬‫كه‬,‫وت‬‫جا‬‫تووڕه‬‫یی‬‫به‬‫لعام‬‫جۆشا‬‫و‬‫به‬
‫گۆچانه‬‫كه‬‫ی‬‫له‬‫ماكه‬‫ره‬‫كه‬‫ی‬,‫دا‬‫ئینجا‬‫یه‬‫زدان‬‫ده‬‫می‬‫ماكه‬‫ره‬‫كه‬‫ی‬‫كرده‬‫وه‬‫و‬‫به‬‫به‬‫لعامی‬‫وت‬( :‫چیم‬
‫لێكردوویت؟‬‫بۆچی‬‫تا‬‫ئێستا‬‫سێ‬‫جار‬‫لێت‬‫دام؟‬))
2.‫باڵنده‬‫ى‬‫چوارپێ‬((‫هه‬‫موو‬‫مێرووێكی‬‫باڵدار‬‫كه‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫چوار‬‫پێ‬‫بڕوات‬‫بۆ‬‫ئێوه‬
‫قێزه‬‫وه‬‫نه‬))‫ڕێنمایی‬‫كاهینیه‬‫تی‬(‫الالوین‬)11:25
‫له‬‫دواى‬‫دایكبونى‬‫كچ‬‫دایك‬‫دوجار‬‫پیس‬‫ده‬‫بێت‬,‫په‬‫ڕتوكى‬‫پیرۆز‬‫ده‬‫ڵێت‬‫كاتێك‬‫كوڕ‬‫له‬‫دایك‬‫ده‬‫بێت‬,
‫دایك‬‫یه‬‫ك‬‫هه‬‫فت‬‫ه‬‫پیسده‬‫بێت‬‫وه‬‫ئینجیل‬‫ده‬‫ڵێت‬:
3.((‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫نه‬‫وه‬‫ی‬‫ئیسرائیل‬‫دا‬‫بدووێ‬‫و‬‫بڵێ‬" :‫ئه‬‫گه‬‫ر‬‫ژنێك‬‫سكی‬‫پڕ‬‫بوو‬‫و‬‫كوڕێكی‬,‫بوو‬
‫ئه‬‫وا‬‫به‬‫پێی‬‫ڕێوڕه‬‫سم‬‫بۆ‬‫حه‬‫وت‬‫ڕۆژ‬‫گاڵو‬‫ده‬,‫بێت‬‫هه‬‫روه‬‫ك‬‫له‬‫ڕۆژانی‬‫خوێن‬‫لێچوونی‬‫مانگانه‬‫ی‬
‫گاڵو‬‫ده‬‫بێت‬.‫له‬‫ڕۆژی‬‫هه‬‫شته‬‫مدا‬‫كۆرپه‬‫كه‬‫خه‬‫ته‬‫نه‬‫ده‬,‫كرێت‬‫ئینجا‬‫دایكه‬‫كه‬‫سی‬‫و‬‫سێ‬‫ڕۆژی‬
‫دیكه‬‫ده‬‫مێنێته‬‫وه‬‫تا‬‫له‬‫خوێن‬‫لێچوونه‬‫كه‬‫ی‬‫پاك‬‫ببێته‬‫وه‬,‫به‬‫ر‬‫هیچ‬‫شتێكی‬‫پیرۆز‬‫ناكه‬‫وێت‬‫و‬‫بۆ‬
‫پیرۆزگا‬,‫ناچێت‬‫تا‬‫ڕۆژانی‬‫پاكبوونه‬‫وه‬‫ی‬‫ته‬‫واو‬‫ده‬‫بێت‬.‫ئه‬‫گه‬‫ر‬‫كچی‬,‫بوو‬‫ئه‬‫وا‬‫دوو‬‫هه‬‫فته‬‫پاك‬
‫نا‬,‫بێت‬‫هه‬‫روه‬‫ك‬‫له‬‫خو‬‫ێن‬‫لێچوونی‬,‫بێت‬‫ئینجا‬‫شه‬‫ست‬‫و‬‫شه‬‫ش‬‫ڕۆژی‬‫دیكه‬‫ده‬‫مێنێته‬‫وه‬,‫تا‬‫له‬
‫زه‬‫یستانییه‬‫كه‬‫ی‬‫پاك‬‫ببێته‬‫وه‬))‫ڕێنمایی‬‫كاهینیه‬‫تی‬(‫الالوین‬)12:2–5
4.((‫دوای‬‫ئێهود‬(‫شه‬‫مگه‬‫ر‬)‫ی‬‫كوڕی‬(‫عه‬‫نات‬),‫بوو‬‫كه‬‫شه‬‫ش‬‫سه‬‫د‬‫پیاوی‬‫له‬‫فه‬‫له‬‫ستییه‬‫كان‬
‫به‬‫گۆچانی‬‫گاوانی‬‫كوشت‬‫و‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬‫ئه‬‫ویش‬‫ئیسرائیلی‬‫ڕزگاركرد‬)).‫ڕابه‬‫ران‬(‫قضاة‬)‫به‬‫شى‬
3-31
5.((‫ئینجا‬‫شه‬‫مشون‬‫شه‬‫ویالكێكی‬‫كه‬‫ری‬‫دۆزییه‬‫وه‬‫كه‬‫هێشتا‬‫وشك‬‫نه‬‫ببوۆه‬,‫هه‬‫ڵیگرت‬‫و‬
‫هه‬‫زار‬‫پیاوی‬‫به‬‫وه‬‫كوشت‬.‫ئینجا‬‫شه‬‫مشون‬‫وتی‬:‫به‬‫شه‬‫ویالكی‬‫كه‬‫رێك‬‫ئێوه‬‫م‬‫كرده‬‫كه‬‫رگه‬,‫ل‬‫به‬
‫شه‬‫ویالكی‬‫ك‬‫ه‬‫رێك‬‫هه‬‫زار‬‫پیاوم‬‫كوشت‬))‫ڕابه‬‫ران‬(‫قضاة‬)‫به‬‫شى‬15:15-16
6.‫پڵنگى‬‫حه‬‫وت‬‫سه‬‫ر‬((‫دواتر‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫خۆڵى‬‫ده‬‫ریا‬‫ڕاوه‬‫ستام‬‫وه‬‫بینیم‬‫كێوییه‬‫ك‬‫له‬‫ده‬‫ریاكه‬
‫هاته‬‫ده‬‫ر‬‫كه‬(7)‫سه‬‫رى‬‫هه‬‫بوو‬‫وه‬(15)‫شاخى‬‫هه‬‫بوو‬‫وه‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫هه‬‫ر‬‫شاخێك‬(15)‫تاج‬‫هه‬‫بو‬
‫وه‬‫ك‬‫پێى‬‫ورچ‬‫وه‬‫ده‬‫مى‬‫وه‬‫ك‬‫ده‬‫مى‬‫شێر‬‫بو‬‫وه‬‫هه‬‫ژدیهایه‬‫ك‬‫تواناو‬‫ده‬‫سه‬‫اڵت‬‫و‬‫ته‬‫ختى‬‫پێدا‬))
‫رؤیا‬‫یوحنا‬‫الالهوتى‬13:1-2

8. 1
7.‫خواردنى‬‫پیسای‬‫و‬‫خواردنه‬‫وه‬‫ى‬‫میز‬((‫فه‬‫رمانده‬‫كه‬‫ش‬‫پێی‬‫وتن‬:‫ئایا‬‫گه‬‫وره‬‫م‬‫ته‬‫نها‬‫بۆ‬‫الی‬
‫گه‬‫وره‬‫كه‬‫ت‬‫و‬‫تۆی‬‫ناردووین‬‫تا‬‫ئه‬‫م‬‫قسانه‬‫بكه‬‫ین؟‬‫ئایا‬‫بۆ‬‫الی‬‫ئه‬‫و‬‫پیاوانه‬‫ی‬‫سه‬‫ر‬‫شووراكه‬‫ی‬
‫نه‬,‫ناردووین‬‫تا‬‫پیسایی‬‫خۆیان‬‫بخۆن‬‫و‬‫میزی‬‫خۆیان‬‫بخۆنه‬‫وه‬‫له‬‫گه‬‫ڵتان؟‬))‫پاشایانى‬‫دووه‬‫م‬
(‫الملوك‬‫الثاني‬)11:27
‫وه‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬((‫فه‬‫رمانده‬‫كه‬‫ش‬‫وتی‬( :‫ئایا‬‫گه‬‫وره‬‫م‬‫ته‬‫نها‬‫بۆ‬‫الی‬‫گه‬‫وره‬‫كه‬‫ت‬‫و‬‫تۆی‬‫ناردووین‬‫تا‬‫ئه‬‫م‬
‫قسانه‬‫بكه‬‫ی‬‫ن؟‬‫ئایا‬‫بۆ‬‫الی‬‫ئه‬‫و‬‫پیاوانه‬‫ی‬‫سه‬‫ر‬‫شووراكه‬‫ی‬‫نه‬,‫ناردووین‬‫تا‬‫پیسایی‬‫خۆیان‬‫بخۆن‬‫و‬
‫میزی‬‫خۆیان‬‫بخۆنه‬‫وه‬‫له‬‫گه‬‫ڵتان‬))‫ئیشایا‬(‫أشعیاء‬)36:12
1.‫پیسى‬‫و‬‫پاشماوه‬‫ى‬‫ئاژه‬‫ڵ‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫ده‬‫م‬‫و‬‫چاو‬((‫ئه‬‫وه‬‫تا‬‫من‬‫توخمتان‬‫سه‬‫رزه‬‫نشت‬‫ده‬‫كه‬,‫م‬
‫ڕیخ‬‫ده‬‫ده‬‫م‬‫به‬‫ده‬‫موچاوتاندا‬,‫ڕیخ‬‫به‬‫جه‬‫ژنه‬,‫كانتاندا‬‫جا‬‫له‬‫گه‬‫ڵیدا‬‫فڕێ‬‫ده‬‫درێن‬))‫مه‬‫الخی‬2:3
1.‫خواردنى‬‫كێك‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫پیسى‬((‫كولێره‬‫ی‬‫جۆ‬‫ده‬,‫خۆیت‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫ئه‬‫و‬‫پیساییه‬‫ی‬‫له‬‫مرۆڤه‬‫وه‬
‫ده‬‫رده‬‫چێت‬‫له‬‫به‬‫رچاویان‬‫ده‬‫یبرژێنیت‬,‫یه‬‫زدان‬‫فه‬‫رمووی‬:‫نه‬‫وه‬‫كانی‬‫ئیسرائیل‬‫به‬‫م‬‫چه‬‫شنه‬‫نانی‬
‫گاڵو‬‫ده‬‫خۆن‬‫له‬‫نێو‬‫ئه‬‫و‬‫نه‬‫ته‬‫وانه‬‫ی‬‫بۆ‬‫الیان‬‫ده‬‫ریان‬‫ده‬‫كه‬‫م‬))‫حزقیئێل‬4:12-13
15.((‫پاشان‬‫شه‬‫مشون‬‫چوو‬‫بۆ‬‫غه‬‫زه‬‫و‬‫له‬‫وێ‬‫له‬‫شفرۆشێكی‬‫بینی‬‫و‬‫چووه‬‫ژووره‬‫وه‬‫بۆ‬‫الی‬))
‫ڕابه‬‫ران‬(‫قضاة‬)16:1
11.((‫هه‬‫ر‬‫كه‬‫پاڵكه‬,‫وت‬‫بزانه‬‫شوێنی‬‫پاڵكه‬‫وتنه‬‫كه‬‫ی‬‫كوێیه‬.‫بڕۆ‬‫الی‬‫پ‬‫ێی‬‫هه‬‫ڵبده‬‫وه‬‫و‬‫پاڵ‬
‫بكه‬‫وه‬,‫ئیتر‬‫خۆی‬‫پێت‬‫ده‬‫ڵێت‬‫چی‬‫بكه‬‫یت‬))‫ڕاعوس‬3:4
12.((‫داود‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫كچێكى‬‫جوانى‬‫گه‬‫نجدا‬‫ده‬‫خه‬‫وێ‬))‫پاشایانى‬‫یه‬‫كه‬‫م‬(‫الملوك‬‫األول‬)11:1-3
‫چواره‬‌‫م‬‌:‫مه‬‌‫ی‬‌
‫ئایا‬‫ده‬‫گونجێت‬‫ئامۆژگارى‬‫شه‬‫یتانى‬‫ئاوا‬‫هه‬‫بێت‬‫له‬‫په‬‫ڕتوكى‬‫پیرۆزدا؟‬
1.((‫ئاره‬‫ق‬‫بده‬‫به‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫ناوده‬‫چێت,شه‬‫رابیش‬‫به‬‫وانه‬‫ی‬‫ده‬‫روونیان‬‫تاڵه‬,‫با‬‫بخواته‬‫وه‬‫و‬
‫هه‬‫ژارییه‬‫كه‬‫ی‬‫له‬,‫بیربكات‬‫ئیتر‬‫ماندووبوونه‬‫كه‬‫ی‬‫نایه‬‫ته‬‫وه‬‫یاد‬))‫په‬‫نده‬‫كان‬31:5-6
‫به‬‫اڵم‬‫كێ‬‫نامرێت‬‫و‬‫له‬‫ناو‬‫ناچێت‬‫؟‬‫كێ‬‫ژیانى‬‫ناخۆشى‬‫تیادانیه‬‫؟‬‫هه‬‫موو‬‫مرۆڤێك‬‫ده‬‫مرێت‬‫وه‬
‫هه‬‫موو‬‫مرۆڤێك‬‫نا‬‫خۆشى‬‫هه‬‫یه‬‫له‬‫ژیانیدا‬.
2.((‫ئیتر‬‫ته‬‫نها‬‫ئاو‬‫مه‬‫خۆره‬‫وه‬,‫به‬‫ڵكو‬‫هه‬‫ندێك‬‫شه‬‫راب‬‫به‬‫كاربهێنه‬‫له‬‫به‬‫ر‬‫گه‬‫ده‬‫و‬‫نه‬‫خۆشییه‬
‫زۆره‬‫كانت‬))‫تیمۆساوس‬5:23
3.((‫له‬‫ڕاستیدا‬‫مه‬‫ى‬‫كارى‬‫شه‬‫یتانه‬))‫سورة‬‫المائدة‬15-11

9. 1
‫پێنجه‬‌‫م‬‌:‫كوشتنى‬‌‫هه‬‌‫ڵگه‬‌‫ڕاوه‬‌‫كان‬‌‫هه‬‌‫تا‬‌‫ئه‬‌‫گه‬‌‫ر‬‌‫نزیكترین‬‌‫خزمیشت‬‌‫بێت‬‌
((‫ئه‬‫گه‬‫ر‬‫براكه‬,‫ت‬‫كوڕی‬,‫دایكت‬‫یان‬‫كوڕه‬‫كه‬‫ت‬‫یان‬‫كچه‬‫كه‬,‫ت‬‫یان‬‫ژنه‬‫كه‬‫ی‬‫باوه‬,‫شت‬‫یان‬
‫هاوڕێكه‬‫ت‬‫كه‬‫وا‬‫وه‬‫ك‬‫خۆته‬‫به‬‫نهێنی‬‫له‬‫بن‬‫گوێت‬‫خوێندی‬‫و‬‫وتی‬( :‫ده‬‫ڕۆین‬‫و‬‫خودای‬‫دیكه‬
‫ده‬‫په‬‫رستین‬)‫ئه‬‫و‬‫خوداوه‬‫ندانه‬‫ی‬‫كه‬‫وا‬‫نه‬‫تۆ‬‫و‬‫نه‬‫باوباپیرانت‬‫نه‬‫یانناسیوه‬,‫له‬‫خوداوه‬‫نده‬‫كانی‬‫ئه‬‫و‬
‫گه‬‫النه‬‫ی‬‫ده‬‫وروبه‬,‫رت‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫لێته‬‫وه‬‫نزیكن‬‫یاخود‬‫دوورن‬‫له‬‫مپه‬‫ڕی‬‫زه‬‫وی‬‫تا‬‫ئه‬‫وپه‬,‫ڕی‬
‫له‬‫گه‬‫ڵی‬‫ڕه‬‫زامه‬‫ند‬‫مه‬‫به‬‫و‬‫گوێی‬‫لێ‬‫مه‬‫گره‬‫و‬‫دڵت‬‫پێی‬‫نه‬‫سووتێت‬‫و‬‫ده‬‫ستی‬‫لێ‬‫مه‬‫پارێزه‬‫و‬‫بۆی‬
‫مه‬‫پۆشه‬,‫به‬‫ڵكو‬‫ب‬‫ه‬‫كوشتن‬‫ده‬,‫یكوژیت‬‫یه‬‫كه‬‫م‬‫جار‬‫ده‬‫ستی‬‫تۆ‬‫له‬‫سه‬‫ری‬‫ده‬‫بێت‬‫بۆ‬‫كوشتنی‬‫ئینجا‬‫له‬
‫كۆتاییدا‬‫ده‬‫ستی‬‫هه‬‫موو‬‫گه‬,‫ل‬‫به‬‫ردبارانی‬‫ده‬‫كه‬‫یت‬‫تا‬‫ده‬,‫مرێت‬‫چونكه‬‫ویستی‬‫له‬‫یه‬‫زدانی‬‫خودات‬
‫الت‬‫بدات‬‫كه‬‫له‬‫خاكی‬‫میسر‬‫له‬‫ماڵی‬‫كۆیله‬‫یی‬‫ده‬,‫ریهێنایت‬‫ئه‬‫وسا‬‫هه‬‫موو‬‫ئیسرائیل‬‫ده‬‫یبیستن‬‫و‬
‫ده‬‫ترسن‬‫و‬‫جارێكی‬‫دیكه‬‫هیچ‬‫كه‬‫سێك‬‫له‬‫نێوتان‬‫وه‬‫ك‬‫ئه‬‫م‬‫به‬‫دكارییه‬‫ئه‬‫نجام‬‫نادات‬))‫دوا‬‫وتارى‬
‫موسى‬(‫التثنیـ‬‫ه‬)13:6-11
‫شه‬‌‫شه‬‌‫م‬‌:‫منداڵى‬‌‫زینا‬‌(‫زۆڵ‬)‌
1.((‫نابێت‬‫زۆڵ‬‫بێته‬‫ناو‬‫كۆمه‬‫ڵی‬‫یه‬‫زدانه‬‫وه‬,‫تا‬‫نه‬‫وه‬‫ی‬‫ده‬‫یه‬‫م‬‫كه‬‫سی‬‫نایه‬‫ته‬‫ناو‬‫كۆمه‬‫ڵی‬
‫یه‬‫ز‬‫دان‬))‫دواوتاری‬‫موسا‬23:2
2.((‫زۆڵ‬‫له‬(‫ئه‬‫شدۆد‬)‫دا‬‫نیشته‬‫جێ‬‫ده‬‫بێت‬‫و‬‫لووت‬‫به‬‫رزی‬‫فه‬‫له‬‫ستییه‬‫كان‬‫له‬‫ناوده‬‫به‬‫م‬‫و‬))
‫زه‬‫كه‬‫ریا‬1:6
3.((‫به‬‫اڵم‬‫ئه‬‫گه‬‫ر‬‫ته‬‫مبێكردنتان‬‫نه‬‫بێت‬-‫له‬‫وه‬‫ی‬‫هه‬‫موویان‬‫بوونه‬‫هاوبه‬‫ش‬,‫ئه‬‫وا‬‫زۆڵن‬‫و‬
‫ڕۆڵه‬‫ی‬‫نین‬))‫عیبرانیه‬‫كان‬12:1
‫حه‬‌‫وته‬‌‫م‬‌:‫خه‬‌‫ته‬‌‫نه‬‌‌‫كردن‬‌
1.((‫ده‬‫بێت‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫ماڵه‬‫كه‬‫ت‬‫له‬‫دایك‬‫بووه‬‫یان‬‫به‬‫زیو‬‫كڕاوه‬‫به‬‫ته‬‫واوی‬‫خه‬‫ته‬‫نه‬,‫بكرێت‬‫جا‬
‫په‬‫یمانه‬‫كه‬‫م‬‫له‬‫له‬‫شی‬‫ئێوه‬‫دا‬‫په‬‫یمانێكی‬‫هه‬‫تاهه‬‫تایی‬‫ده‬‫بێت‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)17:13
2.((‫هه‬‫ر‬‫نێرینه‬‫یه‬‫كی‬‫خه‬‫ته‬‫نه‬‫نه‬,‫كراویش‬‫كه‬‫وا‬‫له‬‫شی‬‫خه‬‫ته‬‫نه‬‫نه‬,‫كرابێت‬‫ئه‬‫وه‬‫له‬‫نه‬‫ته‬‫وه‬‫كه‬‫یدا‬
‫داده‬,‫بڕێت‬‫چونكه‬‫په‬‫یمانی‬‫منی‬‫شكاندووه‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)17:14

10. 15
‫هه‬‌‫شته‬‌‫م‬‌:‫یه‬‌‫كنه‬‌‫گرتنه‬‌‫وه‬‌‫ى‬‌‫ده‬‌‫قه‬‌‫كان‬‌
1.((‫دووباره‬‫تووڕه‬‫یی‬‫یه‬‫زدان‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫ئیسرائیل‬‫گڕی‬‫گرت‬‫و‬‫داودی‬‫لێ‬‫هاندان‬‫و‬
‫فه‬‫رمووی‬( :‫بڕۆ‬‫ئیسرائیل‬‫و‬‫یه‬‫هودا‬‫سه‬‫رژمێر‬‫بكه‬))‫ساموئێلى‬‫دووه‬‫م‬24:1
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫ئینجا‬(‫شه‬‫یتان‬)‫دژ‬‫به‬‫ئیسرائیل‬‫ڕاوه‬‫ستا‬‫و‬‫داودی‬‫هاندا‬‫بۆ‬‫سه‬‫رژمێركردنی‬
‫ئیسرائیل‬))‫یه‬‫كه‬‫م‬‫پوخته‬‫ى‬‫مێژوو‬(‫أخبا‬‫األیام‬‫األول‬)21:1
2.((‫ئینجا‬‫ئارامییه‬‫كان‬‫له‬‫به‬‫رده‬‫م‬‫ئیسرائیل‬‫دا‬‫هه‬‫اڵتن‬‫و‬‫داودیش‬‫حه‬‫وت‬‫سه‬‫د‬‫گالیسكه‬‫سوار‬‫و‬
‫چل‬‫هه‬‫زار‬‫پیاده‬‫ی‬‫له‬‫ئارامییه‬‫كان‬‫كوشت‬‫و‬‫له‬‫شۆڤه‬‫خی‬‫سه‬‫ركرده‬‫ی‬‫سوپاكه‬‫یی‬‫دا‬‫و‬
‫له‬‫وێدا‬‫مرد‬))‫ساموئێلى‬‫دووه‬‫م‬15:11
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫ئینجا‬‫ئارامییه‬‫كان‬‫له‬‫به‬‫رده‬‫م‬‫ئیسرائیل‬‫دا‬‫هه‬‫اڵتن‬‫و‬‫داودیش‬‫حه‬‫وت‬‫هه‬‫زار‬
‫گالیسكه‬‫سوار‬‫و‬‫چل‬‫هه‬‫زار‬‫پیاده‬‫ی‬‫له‬‫ئارامییه‬‫كان‬‫كوشت‬‫و‬‫شوفه‬‫خی‬‫سه‬‫ركرده‬‫ی‬‫سوپاكه‬‫شی‬
‫كوشت‬))‫یه‬‫كه‬‫م‬‫پوخته‬‫ى‬‫مێژوو‬(‫أخبا‬‫األیام‬‫األول‬)11:11
3.((‫ئه‬‫ستوورییه‬‫كه‬‫ی‬‫چوار‬‫په‬‫نجه‬‫بوو‬‫و‬‫لێواره‬‫كه‬‫ی‬‫وه‬‫ك‬‫لێواری‬‫په‬‫رداخ‬‫دروستكرابوو‬
‫وه‬‫ك‬‫گوڵی‬‫سه‬‫وسه‬,‫ن‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬‫جێی‬‫دوو‬‫هه‬‫زار‬‫به‬‫تی‬‫تێدا‬‫ده‬‫بووه‬‫و‬))‫پاشایان‬‫یه‬‫كه‬‫م‬7:
26
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫ئه‬‫ستووریه‬‫كه‬‫ی‬‫چوار‬‫په‬‫نجه‬‫بوو‬‫و‬‫لێواره‬‫كه‬‫ی‬‫وه‬‫ك‬‫لێواری‬‫په‬‫رداخ‬
,‫دروستكرابوو‬‫وه‬‫ك‬‫گوڵی‬‫سه‬‫وسه‬,‫ن‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬‫جێی‬‫سێ‬‫هه‬‫زار‬‫به‬‫تی‬‫تێدا‬‫ده‬‫بووه‬‫وه‬))‫دووه‬‫م‬
‫پوخته‬‫ى‬‫مێژ‬‫وو‬(‫أخبا‬‫األیام‬‫الثانی‬)4:5
4.((‫سلێمان‬‫چوار‬‫هه‬‫زار‬‫ته‬‫ویله‬‫ی‬‫ئه‬‫سپ‬‫و‬‫گالیسكه‬‫و‬‫دوازده‬‫هه‬‫زار‬‫ئه‬‫سپ‬‫سواری‬
‫هه‬‫بوو‬.‫جا‬‫له‬‫شاره‬‫كانی‬‫گالیسكه‬‫كان‬‫و‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫پاشا‬‫له‬‫ئۆرشه‬‫لیم‬‫دا‬‫داینان‬))‫دووه‬‫م‬‫پوخته‬‫ى‬
‫مێژوو‬(‫أخبا‬‫األیام‬‫الثانی‬)1:25
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫سلێم‬‫ان‬‫چوار‬‫هه‬‫زار‬‫ئاخوڕی‬‫هه‬‫بوو‬‫بۆ‬‫ئه‬‫سپی‬‫گالیسكه‬‫كانی‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫دوازده‬
‫هه‬‫زار‬‫ئه‬‫سپ‬))‫یه‬‫كه‬‫م‬‫پوخته‬‫ى‬‫مێژوو‬(‫أخبا‬‫األیام‬‫األول‬)4:26
5.((‫كاتێك‬‫شاول‬‫پرسیاری‬‫له‬‫یه‬‫زدان‬,‫كرد‬‫یه‬‫زدان‬‫نه‬‫به‬‫خه‬‫وبینین‬‫و‬‫نه‬‫به‬‫ئوریم‬‫و‬‫نه‬‫به‬
‫پێغه‬‫مبه‬‫ره‬‫كان‬‫وه‬‫اڵمی‬‫نه‬‫دایه‬‫وه‬))‫ساموئێلى‬‫یه‬‫كه‬‫م‬21:6
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫شاول‬‫مرد‬‫به‬‫هۆی‬‫ناپاكییه‬‫كه‬‫ی‬‫كه‬‫دژ‬‫به‬‫یه‬‫زدان‬,‫كردی‬‫كه‬‫فه‬‫رماییشتی‬
‫یه‬‫زدانی‬‫په‬‫یڕه‬‫و‬‫نه‬,‫كرد‬‫ته‬‫نانه‬‫ت‬‫پرسوڕای‬‫به‬‫نێوانگركرد‬‫بۆ‬‫ڕێنمایی‬‫و‬‫داوای‬‫ڕێنمایی‬‫له‬
‫یه‬‫زدان‬‫نه‬,‫كرد‬‫جا‬‫كوشتی‬‫و‬‫پاشایه‬‫تییه‬‫كه‬‫شی‬‫دا‬‫به‬‫ده‬‫ست‬‫داودی‬‫كوڕی‬‫یه‬‫سا‬))‫یه‬‫كه‬‫م‬‫پوخته‬‫ى‬
‫مێژوو‬(‫أخبا‬‫األیام‬‫األول‬)15:13-14

11. 11
6.((‫كه‬‫س‬‫سه‬‫رنه‬‫كه‬‫وتووه‬‫بۆ‬‫ئاسمان‬‫جگه‬‫له‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫ئاسمان‬‫هاتۆته‬‫خواره‬‫وه‬,‫كوڕی‬
‫مرۆڤ‬))‫یۆحه‬‫نا‬3:13
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫حه‬‫نۆخ‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫خودا‬‫هاتوچۆی‬‫كرد‬‫و‬‫خودا‬‫بردیه‬‫وه‬‫الی‬‫خ‬,‫ۆی‬‫بۆیه‬‫ئیتر‬‫كه‬‫س‬
‫نه‬‫یبینییه‬‫وه‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)5:24
7.((‫بۆ‬‫هاتنه‬‫دی‬‫ئه‬‫و‬‫قسه‬‫یه‬‫ی‬‫كه‬‫فه‬‫رمووی‬:‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫پێت‬‫دابووم‬‫كه‬‫سیانم‬‫ون‬‫نه‬‫كرد‬))‫یۆحه‬‫نا‬
3:13
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫كاتێ‬‫له‬‫گه‬‫ڵیان‬‫بووم‬‫به‬‫و‬‫ناوه‬‫ی‬‫كه‬‫تۆ‬‫به‬‫منت‬‫دابوو‬‫ده‬‫مپاراستن‬‫و‬‫پاسه‬‫وانیم‬
,‫كردن‬‫كه‬‫سیان‬‫له‬‫ناونه‬‫چوون‬‫كوڕی‬‫له‬‫ناوچوو‬‫نه‬,‫بێت‬‫تاكو‬‫نووسراو‬‫بێته‬‫دی‬))‫یۆحه‬‫نا‬17:12
1.(‫كه‬‫گوناهت‬‫به‬‫رامبه‬‫ر‬‫ده‬‫كه‬,‫ن‬‫چونكه‬‫كه‬‫س‬‫نییه‬‫گوناه‬‫نه‬,‫كات‬‫جا‬‫كه‬‫لێیان‬‫تووڕه‬‫ده‬‫بیت‬
‫و‬‫ده‬‫یانخه‬‫یته‬‫به‬‫رده‬‫م‬‫دوژمنه‬‫وه‬‫و‬‫ڕاپێچكارانیان‬‫ڕاپێچیا‬‫ن‬‫ده‬‫كه‬‫ن‬‫بۆ‬‫خاكێك‬‫دوور‬‫بێت‬‫یان‬
‫نزیك‬))‫دووه‬‫م‬‫پوخته‬‫ى‬‫مێژوو‬(‫أخبا‬‫األیام‬‫الثانی‬)6:36
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫هه‬‫ر‬‫كه‬‫سێك‬‫له‬‫خوداوه‬‫له‬‫دایك‬‫بووبێت‬‫به‬‫رده‬‫وام‬‫نابێت‬‫له‬‫گوناه‬,‫كردن‬‫چونكه‬
‫تۆوی‬‫خودا‬‫تیایدا‬‫ده‬‫چه‬‫سپێت‬‫و‬‫ناتوانێت‬‫به‬‫رده‬‫وام‬‫بێت‬‫له‬‫گوناه‬,‫كردن‬‫له‬‫به‬‫ر‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫خوداوه‬
‫له‬‫دایك‬‫بووه‬))‫یه‬‫كه‬‫م‬‫نامه‬‫ى‬‫یۆحه‬‫نا‬4:26
‫نۆیه‬‌‫م‬‌:‫داود‬‌‫پێغه‬‌‫مبه‬‌‫رى‬‌‫خودا‬‌‫ته‬‌‫ورات‬‌‫وێنه‬‌‫كه‬‌‫ى‬‌‫شێواندووه‬‌‌
‫داود‬‫زینا‬‫ده‬‫كات‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫باتشیع‬‫ژنى‬‫ئۆریا‬
1.((‫ئینجا‬‫داود‬‫چه‬‫ند‬‫نێردراوێكی‬‫نارد‬‫و‬‫بردی‬‫و‬‫هاته‬‫ژووره‬‫وه‬‫بۆ‬‫الی‬‫و‬‫داود‬‫له‬‫گه‬‫ڵیدا‬
,‫نووست‬‫ئه‬‫ویش‬‫له‬‫خوێن‬‫لێچوونی‬‫مانگانه‬‫ی‬‫پاك‬‫ببووه‬‫وه‬.‫ئینجا‬‫ژنه‬‫كه‬‫گه‬‫ڕایه‬‫وه‬‫بۆ‬‫ماڵه‬‫كه‬‫ی‬,
‫جا‬‫ژنه‬‫كه‬‫سكی‬‫پڕ‬‫بوو‬‫و‬‫ناردی‬‫و‬‫به‬‫داودی‬‫ڕاگه‬‫یاند‬‫و‬‫وتی‬:‫سكم‬‫پڕه‬))‫ساموئێلى‬‫دووه‬‫م‬11:
4-5
2.((‫به‬‫شێوه‬‫یه‬‫كى‬‫دڕندانه‬,‫داود‬‫هۆكارى‬‫كوشتنى‬‫ئۆریابوو‬‫كه‬‫به‬‫تشیع‬‫مێردى‬‫بوو‬))
‫ساموئێلى‬‫دووه‬‫م‬11:6-25
3.‫داود‬‫بێشه‬‫رمانه‬‫سه‬‫ما‬‫ده‬‫كات‬‫به‬‫ڕوتى‬(Prophets but Naked. Page 28)

12. 12
‫ده‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫په‬‌‫روه‬‌‫ردگار‬‌‌
‫په‬‫ڕتوكى‬‫پیرۆز‬‫چه‬‫ند‬‫سیفه‬‫تێكى‬‫داوه‬‫ته‬‫پاڵ‬‫خودا‬‫كه‬‫ناگونجێت‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫پاكى‬‫و‬‫بێگه‬‫ردى‬‫خودا‬.
1.((‫ئااڵ‬‫بۆ‬‫نه‬‫ته‬‫وه‬‫دووره‬‫كان‬‫به‬‫رز‬‫ده‬‫كاته‬‫وه‬‫,له‬‫وپه‬‫ڕی‬‫زه‬‫وییه‬‫وه‬‫فیكه‬‫ی‬‫بۆ‬‫ده‬‫كێشێت‬.
‫ئه‬‫وه‬‫تا‬‫خێرابه‬‫په‬‫له‬‫دێن‬))‫ئیشایا‬(‫أشعیاء‬)5:26
‫وه‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬((‫فیكه‬‫یان‬‫بۆ‬‫لێ‬‫ده‬‫ده‬‫م‬‫وكۆیان‬‫ده‬‫كه‬‫مه‬‫وه‬,‫چونكه‬‫ده‬‫یانكڕمه‬‫وه‬,‫جا‬‫زۆر‬‫ده‬‫بن‬‫وه‬‫ك‬
‫زۆر‬‫بوون‬))‫زه‬‫كه‬‫ریا‬15:1
2.((‫یه‬‫زدان‬‫وه‬‫ك‬‫پاڵه‬‫وان‬‫دێته‬‫ده‬‫ره‬‫وه‬‫,وه‬‫ك‬‫جه‬‫نگاوه‬‫ر‬‫دڵگه‬‫رمی‬‫ده‬‫هه‬,‫ژێت‬‫ده‬‫قیژێنێت‬‫و‬
‫هاوار‬‫ده‬,‫كات‬‫به‬‫سه‬‫ر‬‫دوژمنانیدا‬‫سه‬‫رده‬‫كه‬‫وێت‬))‫ئیشایا‬(‫أشعیاء‬)42:13
‫وه‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬((‫تۆش‬‫هه‬‫موو‬‫ئه‬‫و‬‫په‬‫یامه‬‫ی‬‫من‬‫دژ‬‫به‬‫وان‬‫ڕابگه‬‫یه‬‫نه‬‫و‬‫پێیان‬‫بڵێ‬:‫یه‬‫زدان‬‫له‬‫به‬‫رزایی‬
‫ده‬‫نه‬,‫ڕێنێت‬‫له‬‫نشینگه‬‫ی‬‫پیرۆزیه‬‫وه‬‫ده‬‫نگ‬‫هه‬‫ڵده‬‫بڕێت‬‫و‬‫به‬‫هێزبه‬‫سه‬‫ر‬‫خاكی‬‫خۆیدا‬‫ده‬‫نه‬‫ڕێنێت‬.
‫وه‬‫ك‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫ترى‬‫پێ‬‫په‬‫ست‬‫ده‬‫كه‬‫ن‬‫به‬‫هوتافه‬‫وه‬‫هاوار‬‫ده‬‫كات‬‫به‬‫سه‬‫ر‬‫هه‬‫موو‬‫دانیشتووانی‬
‫زه‬‫وی‬))‫یه‬‫رمیا‬(‫إرمیاء‬)25:35
3.((‫له‬‫و‬‫ڕۆژه‬‫دا‬‫په‬‫روه‬‫ردگا‬‫ر‬‫به‬‫گوێزانێكی‬‫به‬‫كرێگیراو‬‫له‬‫وبه‬‫ری‬‫ڕووباره‬‫وه‬‫به‬‫پاشای‬
‫ئاشور‬‫سه‬‫ر‬‫و‬‫مووی‬‫به‬‫رتان‬‫ده‬‫تاشێت‬‫و‬‫ڕیشیش‬‫داده‬‫ماڵێت‬))‫ئیشایا‬(‫أشعیاء‬)7:25
((‫ئه‬‫ی‬‫ئۆرشه‬,‫لیم‬‫كێ‬‫دڵی‬‫پێت‬‫ده‬‫سووتێت؟‬‫كێ‬‫بۆت‬‫خه‬‫مبار‬‫ده‬‫بێت؟‬‫كێ‬‫ئاوڕده‬‫داته‬‫وه‬‫تا‬‫له‬
‫سه‬‫المه‬‫تیت‬‫بپرسێت؟‬‫تۆ‬‫وازت‬‫ل‬‫ه‬‫من‬‫هێنا,لێم‬‫یاخی‬‫ده‬,‫بی‬‫له‬‫به‬‫ر‬‫ئه‬‫وه‬‫ده‬‫ست‬‫درێژده‬‫كه‬‫مه‬
‫سه‬‫رت‬‫و‬‫له‬‫ناوت‬‫ده‬‫به‬‫م,له‬‫لێبوردنت‬‫بێزار‬‫بووم‬‫ئه‬‫وه‬‫فه‬‫رماییشتی‬‫یه‬‫زدانه‬))‫یه‬‫رمیا‬(‫إرمیاء‬)
15:5-6
‫وه‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬((‫یه‬‫زدان‬‫بینی‬‫كه‬‫خراپه‬‫كاری‬‫مرۆڤ‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫زه‬‫وی‬‫زۆر‬‫بووه‬,‫هه‬‫روه‬‫ها‬‫هه‬‫موو‬‫بیر‬
‫و‬‫بۆچوونه‬‫كانی‬‫دڵیشی‬‫به‬‫درێژایی‬‫ڕۆژ‬‫ته‬‫نها‬‫له‬‫الی‬‫خراپه‬‫یه‬,‫یه‬‫زدان‬‫خه‬‫فه‬‫تبار‬‫بوو‬‫كه‬‫مرۆڤی‬
‫له‬‫سه‬‫ر‬‫زه‬‫وی‬‫دروست‬,‫كردبوو‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬‫دڵگرانیش‬‫بوو‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)6:5-6
4.((‫له‬‫ته‬‫نگانه‬‫مدا‬‫له‬‫یه‬‫زدان‬‫پاڕامه‬‫وه‬‫وهاوارم‬‫بۆ‬‫خودای‬‫خۆم‬‫كر‬,‫د‬‫له‬‫په‬‫رستگاكه‬‫یه‬‫وه‬
‫گوێی‬‫له‬‫ده‬‫نگم‬,‫بوو‬‫هانابردنیشم‬‫به‬‫ر‬‫گوێی‬‫كه‬‫و‬.‫ئینجا‬‫زه‬‫وی‬‫له‬‫رزی‬‫و‬‫هه‬‫ژا,بناغه‬‫كانی‬
‫ئاسمان‬‫هه‬,‫ژان‬‫هه‬‫ژان‬‫چونكه‬‫تووڕه‬‫بوو‬.‫دووكه‬‫ڵ‬‫له‬‫لووتییه‬‫وه‬‫سه‬‫ركه‬‫وت,ئاگر‬‫له‬‫ده‬‫می‬‫هاته‬
‫ده‬‫ره‬‫وه‬,‫پشكۆی‬‫داگیرساوی‬‫لێوه‬‫ده‬‫رچوو‬.‫ئاسمان‬‫ی‬‫لێك‬‫كرده‬‫وه‬‫و‬‫دابه‬‫زییه‬‫خواره‬‫وه‬‫,هه‬‫وری‬
‫تاریك‬‫له‬‫ژێر‬‫پێی‬‫بوون‬.‫سواری‬‫كه‬‫ڕوب‬‫بوو‬‫و‬,‫فڕی‬‫به‬‫سه‬‫ر‬‫باڵی‬‫بادا‬‫به‬‫رز‬‫بووه‬‫وه‬))
‫ساموئێلى‬‫دووه‬‫م‬22:7-11
5.((‫جا‬‫له‬‫پیاوانی‬‫بێت‬‫شه‬‫مه‬‫شی‬,‫دا‬‫چونكه‬‫ته‬‫ماشای‬‫ناو‬‫سندوقی‬‫یه‬‫زدانیان‬,‫كرد‬‫له‬‫حه‬‫فتا‬
‫كه‬‫سی‬‫دا‬.‫ئی‬‫نجا‬‫گه‬‫ل‬‫شیوه‬‫نیان‬,‫گێڕا‬‫چونكه‬‫یه‬‫زدان‬‫لێدانێكی‬‫گه‬‫وره‬‫ی‬‫له‬‫گه‬‫ل‬‫دا‬))‫ساموئێلى‬
‫یه‬‫كه‬‫م‬6:11

13. 13
‫یانزده‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫یاریكردن‬‌‫به‬‌‌‫پیته‬‌‌‫التینیه‬‌‫كان‬‌‫كاتێك‬‌‫وشه‬‌‫ى‬‌‫خودا‬‌‫ده‬‌‫نوسن‬‌
‫له‬‫عه‬‫ره‬‫بى‬‫و‬‫عیبرى‬‫و‬‫یۆنانیدا‬‫جیاوازى‬‫نیه‬‫له‬‫نێوان‬‫پیتى‬(G)‫گه‬‫وره‬‫و‬‫پیتى‬(g)‫بچوكدا‬‫كاتێك‬‫بۆ‬
‫خودا‬‫به‬‫كاردێت‬.‫به‬‫اڵم‬‫له‬‫واڵتانى‬‫ڕۆژئاواى‬‫ئه‬‫مرۆ‬,‫مه‬‫سیحیه‬‫كان‬‫بم‬‫پیتانه‬‫یاریانكردوه‬‫كاتێك‬
‫وه‬‫ریان‬‫گێڕاوه‬.
1.((‫خوداى‬‫ئه‬‫م‬‫جیهانه‬‫مێشكى‬‫بێباوه‬‫ڕانى‬‫كوێر‬‫كردووه‬,‫مه‬‫سیح‬‫كێ‬‫وێنه‬‫ى‬‫خودایه‬
‫ڕوناكیان‬‫ده‬‫كاته‬‫وه‬))2COR 4: 4
2.((‫یه‬‫زدان‬‫به‬‫م‬‫وسای‬‫فه‬‫رموو‬:‫بڕوانه‬,‫تۆم‬‫وه‬‫ك‬‫خودای‬‫فیرعه‬‫ون‬‫لێ‬‫كردووه‬‫و‬‫هارونی‬
‫براشت‬‫وه‬‫ك‬‫پێغه‬‫مبه‬‫ری‬‫تۆ‬))‫ده‬‫رچوون‬(‫الخروج‬)7:1
‫ئه‬‫مانه‬‫ى‬‫سه‬‫ره‬‫وه‬‫به‬‫راورد‬‫بكه‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫یۆحه‬‫نا‬1:1.‫كه‬‫مه‬‫سیحیه‬‫كان‬(G)‫و‬(W)‫به‬‫كاردێنن‬
‫كاتێك‬‫ئاماژه‬‫ده‬‫كه‬‫ن‬‫به‬‫مه‬‫سیح‬
‫دوانزه‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫خودا‬‌‫و‬‌‫سیفه‬‌‫ته‬‌‌‫كه‬‌‫مو‬‌‫كورته‬‌‫كانى‬‌‫له‬‌‫الى‬‌‫ئه‬‌‫وان‬.‌
1.((‫هه‬‫رگیز‬‫كه‬‫س‬‫خودای‬‫نه‬‫بینیوه‬,‫به‬‫اڵم‬‫تاقانه‬‫ی‬,‫خودا‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫باوه‬‫شی‬‫باوكدایه‬,‫ئه‬‫و‬
‫ده‬‫ریخست‬))‫یۆحه‬‫نا‬1:1
2.((‫ته‬‫نها‬‫ئه‬‫و‬‫نه‬‫مره‬,‫له‬‫ڕووناكی‬‫نیشته‬‫جێیه‬‫و‬‫كه‬‫س‬‫لێی‬‫نزیك‬‫نابێته‬‫وه‬,‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫كه‬‫س‬
‫نه‬‫یبینیوه‬‫و‬‫ناتوانێ‬,‫بیبینێت‬‫بۆ‬‫ئه‬‫وه‬‫ڕێز‬‫و‬‫توانای‬‫هه‬‫تاهه‬‫تایی‬!‫ئامین‬))‫تیمۆساوس‬‫یه‬‫كه‬‫م‬6:
16
3.((‫ئینجا‬‫فه‬‫رمووی‬:‫ناتوانیت‬‫ڕووم‬,‫ببینیت‬‫چونكه‬‫كه‬‫س‬‫نییه‬‫بمبینێت‬‫و‬‫بژیێت‬))‫ده‬‫رچوون‬
(‫الخروج‬)33:25
‫ئه‬‫مده‬‫قانه‬‫ى‬‫خواره‬‫وه‬‫به‬‫پێچه‬‫وانه‬‫وه‬‫یه‬:
1.((‫یه‬‫زدانیش‬‫ڕووبه‬‫ڕوو‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫موسادا‬‫ده‬,‫دووا‬‫هه‬‫روه‬‫ك‬‫یه‬‫كێك‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫براده‬‫ره‬‫كه‬‫یدا‬
‫بدووێت‬.‫كاتێكیش‬‫ده‬‫گه‬‫ڕایه‬‫وه‬‫بۆ‬‫ئۆردوگاكه‬,‫یه‬‫شوعی‬‫كوڕی‬(‫نون‬),‫خزمه‬‫تكاره‬‫كه‬‫ی‬‫له‬‫ناو‬
‫چادره‬‫كه‬‫ده‬‫رنه‬‫ده‬‫چوو‬))‫ده‬‫رچوون‬(‫الخروج‬)33:11
2.((‫خودای‬‫ئیسرائیلیان‬,‫بینی‬‫له‬‫ژێر‬‫پێیه‬‫كانی‬‫شتێكی‬‫وه‬‫ك‬‫به‬‫ردڕێژكراو‬‫به‬‫به‬‫ردی‬
‫یاقووتی‬‫شین‬‫و‬‫وه‬‫ك‬‫ئاسمانی‬‫ساماڵ‬‫له‬‫بێگه‬‫ردی‬))‫ده‬‫رچوون‬(‫الخروج‬)24:15

14. 14
3.((‫ئیتر‬‫یاقوب‬‫ئه‬‫و‬‫شوێنه‬‫ی‬‫ناونا‬(‫پنیئێل‬),‫وتیشی‬:‫چونكه‬‫ڕوو‬‫به‬‫ڕوو‬‫خودام‬‫بینی‬‫و‬
‫گیانیشم‬‫ده‬‫رباز‬‫بوو‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫الت‬‫كوین‬)32:35
‫وه‬‫ك‬‫تایبه‬‫تمه‬‫ندیه‬‫ك‬‫خودا‬‫به‬‫شێك‬‫پشتى‬‫پیشانى‬‫موسا‬‫ده‬‫دات‬.
((‫دواتر‬‫ده‬‫ستم‬‫هه‬‫ڵده‬‫گرم‬‫و‬‫تۆ‬‫له‬‫دواوه‬‫ده‬,‫مبینیت‬‫به‬‫اڵم‬‫ڕووم‬‫نابینرێت‬))‫ده‬‫رچوون‬(‫الخروج‬)
23:33
‫سیانزه‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫ئایا‬‌‫خودا‬‌‫هۆكارى‬‌‫سه‬‌‫رلێشێوانه‬‌‌‫؟‬‌
1.((‫چونكه‬‫خودا‬‫خودای‬‫شێواندن‬‫نییه‬,‫به‬‫ڵكو‬‫خودای‬‫ئاشتییه‬.‫وه‬‫ك‬‫له‬‫هه‬‫موو‬‫كڵێساكانی‬
‫پیرۆزكراوانه‬))‫كۆرنسۆسى‬‫یه‬‫كه‬‫م‬14:23
‫پێچه‬‫وه‬‫نه‬‫یه‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬:
((‫بۆ‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫ڕۆژهه‬‫اڵته‬‫وه‬‫تا‬‫ڕۆژئاوا‬‫بزانن‬‫كه‬‫بێجگه‬‫له‬‫من‬‫كه‬‫س‬‫نییه‬.
‫من‬‫یه‬‫زدانم‬‫و‬‫یه‬‫كێكی‬‫دیكه‬‫نییه‬.‫شێوه‬‫كێشی‬‫ڕووناكی‬‫و‬‫به‬‫دیهێنه‬‫ری‬‫تاریكیم,دروستكه‬‫ری‬‫ئاشتی‬
‫و‬‫به‬‫دیهێنه‬‫ری‬‫خراپه‬,‫م‬‫من‬‫یه‬‫زدانم‬‫دروستكه‬‫ری‬‫هه‬‫موو‬‫ئه‬‫مانه‬))‫ئیشایا‬(‫أشعیاء‬)45:6-7
2.((‫ڕۆحی‬‫یه‬‫زدانیش‬‫له‬‫شاول‬‫جیابۆوه‬‫و‬‫به‬‫فه‬‫رمانی‬‫یه‬‫زدان‬‫ڕۆحێكی‬‫به‬‫د‬‫هه‬‫راسانی‬
‫كرد‬))‫ساموئێلى‬‫یه‬‫كه‬‫م‬16:14
3.((‫بۆیه‬‫خودا‬‫چه‬‫واش‬‫ه‬‫ی‬‫به‬‫هێزیان‬‫بۆ‬‫ده‬,‫نێرێت‬‫تاكو‬‫باوه‬‫ڕ‬‫به‬‫درۆ‬‫بكه‬‫ن‬))‫سالۆنیكی‬
‫دووه‬‫م‬2:11
‫چوارده‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫خودا‬‌‫و‬‌‫سیفه‬‌‫تى‬‌‌‫كه‬‌‫موكورتى‬‌‫زیاتر‬‌
1.‫تواناى‬‫خودا‬‫سنوردار‬‫نیه‬((‫عیساش‬‫سه‬‫یری‬,‫كردن‬‫فه‬‫رمووی‬:‫له‬‫الی‬‫مرۆڤ‬‫مه‬‫حاڵه‬,
‫به‬‫اڵم‬‫له‬‫الی‬‫خودا‬,‫نا‬‫چونكه‬‫له‬‫الی‬‫خودا‬‫هه‬‫موو‬‫شت‬‫ێك‬‫ده‬‫بێت‬))‫مه‬‫رقۆس‬15:27
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫یه‬‫زدانیش‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫كوڕانی‬‫یه‬‫هودا‬‫دا‬,‫بوو‬‫جا‬‫ناوچه‬‫شاخاوییه‬‫كه‬‫بوو‬‫به‬,‫موڵكیان‬
‫به‬‫اڵم‬‫نه‬‫یانتوانی‬‫دانیشتووانی‬‫ده‬‫شتاییه‬‫كان‬‫ده‬‫ربكه‬,‫ن‬‫چونكه‬‫گالیسكه‬‫ی‬‫ئاسنینیان‬‫هه‬‫بوو‬))
‫ڕابه‬‫ران‬(‫قضاة‬)1:11

15. 15
2.‫له‬‫یه‬‫ك‬‫خول‬‫ه‬‫كدا‬‫خودا‬‫توڕه‬‫ده‬‫بێ‬((‫چونكه‬‫تووڕه‬‫بوونی‬‫ته‬‫نها‬‫چركه‬‫یه‬‫كه‬‫,به‬‫اڵم‬‫ڕه‬‫زامه‬‫ندی‬
‫به‬‫درێژایی‬‫ژیانه‬.‫ڕه‬‫نگه‬‫گریان‬‫بۆ‬‫شه‬‫وێ‬,‫بمێنێت‬‫به‬‫اڵم‬‫بۆ‬‫به‬‫یانییه‬‫كه‬‫ی‬‫هه‬‫لهه‬‫له‬‫دێنێت‬))
‫زه‬‫بوور‬(‫مزامیر‬)35:5
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫جا‬‫تووڕه‬‫یی‬‫یه‬‫زدان‬‫له‬‫ئیسرائیل‬‫جۆش‬‫ا‬‫و‬‫چل‬‫ساڵ‬‫له‬‫چۆڵه‬‫وانی‬‫وێڵی‬,‫كردن‬‫تا‬
‫هه‬‫موو‬‫ئه‬‫و‬‫نه‬‫وه‬‫یه‬‫له‬‫ناوچوون‬‫كه‬‫وا‬‫له‬‫به‬‫رچاوی‬‫یه‬‫زدان‬‫خراپه‬‫یان‬‫كرد‬))‫سه‬‫رژمێرى‬(‫العدد‬)
32:13
3.‫خودا‬‫په‬‫شێمان‬‫نابێت‬‫و‬‫ناترسێت‬‫له‬‫سه‬‫رئه‬‫نجامى‬‫هیچ‬‫شتێك‬
((‫خودا‬‫مرۆڤ‬‫نییه‬‫تا‬‫درۆ‬‫بكات,كوڕی‬‫مرۆڤیش‬‫نییه‬‫تا‬‫بڕیاری‬‫بگۆڕێت‬.‫ئایا‬‫ده‬‫ڵێت‬‫و‬‫كردار‬
‫ناكات؟‬‫یان‬‫ده‬‫فه‬‫رمووێت‬‫و‬‫نایباته‬‫سه‬‫ر؟‬))‫سه‬‫رژمێرى‬(‫العدد‬)23:11
‫پێچه‬‫وانه‬‫یه‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬:
((‫ئیتر‬‫ساموئێل‬‫تا‬‫ڕۆژی‬‫مردنی‬‫نه‬‫گه‬‫ڕایه‬‫وه‬‫بۆ‬‫بینینی‬,‫شاول‬‫هه‬‫رچه‬‫نده‬‫شیوه‬‫نیشی‬‫بۆ‬‫ده‬‫گێڕا‬.
‫یه‬‫زدانیش‬‫په‬‫شیمان‬‫بوو‬‫كه‬‫شاولی‬‫كرد‬‫به‬‫پ‬‫اشا‬‫به‬‫سه‬‫ر‬‫ئیسرائیله‬‫وه‬))‫ساموئێل‬‫یه‬‫كه‬‫م‬15:35
((‫جا‬‫یه‬‫زدان‬‫په‬‫شیمان‬‫بووه‬‫وه‬‫له‬‫و‬‫كاره‬‫ساته‬‫ی‬‫فه‬,‫رمووی‬‫كه‬‫ویستی‬‫به‬‫گه‬‫له‬‫كه‬‫ی‬‫بكات‬))
‫ده‬‫رچوون‬(‫الخروج‬)32:14
4.‫به‬‫زه‬‫ى‬‫خودا‬‫فراوانه‬‫و‬‫هه‬‫موو‬‫شت‬‫ده‬‫گرێته‬‫وه‬
((‫چونكه‬‫یه‬‫زدان‬‫چاكه‬‫وخۆشه‬‫ویستییه‬‫نه‬‫گۆڕه‬‫كه‬‫ی‬‫هه‬‫تاهه‬‫تایه‬,‫دڵسۆزیشی‬‫بۆ‬‫نه‬‫وه‬‫دوای‬
‫نه‬‫وه‬‫یه‬))‫زه‬‫بوور‬(‫مزامیر‬)155:5
‫پێچه‬‫وانه‬‫یه‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬(( :‫ئێستاش‬‫بڕۆ‬‫گورز‬‫له‬‫عه‬‫مالێقییه‬‫كان‬‫بوه‬‫شێنه‬,‫هه‬‫موو‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫هه‬‫یانه‬‫به‬
‫ته‬‫واوی‬‫قڕیان‬‫بكه‬,‫ده‬‫ستیان‬‫لێ‬‫مه‬‫پارێزه‬‫و‬‫بیانكوژه‬,‫پیاو‬‫و‬‫ژن‬‫و‬‫م‬‫نداڵ‬‫و‬‫شیره‬‫خۆره‬,‫گا‬‫و‬
‫مه‬‫ڕ‬‫و‬‫وشتر‬‫و‬‫گوێدرێژ‬))‫ساموئێلى‬‫یه‬‫كه‬‫م‬15:3
5.‫خودا‬‫نیشته‬‫جێیه‬‫له‬‫ناو‬‫نوردا‬:
((‫ته‬‫نها‬‫ئه‬‫و‬‫نه‬‫مره‬,‫له‬‫ڕووناكی‬‫نیشته‬‫جێیه‬‫و‬‫كه‬‫س‬‫لێی‬‫نزیك‬‫نابێته‬‫وه‬,‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫كه‬‫س‬‫نه‬‫یبینیوه‬‫و‬
‫ناتوانێ‬,‫بیبینێت‬‫بۆ‬‫ئه‬‫وه‬‫ڕێز‬‫و‬‫توانای‬‫هه‬‫تاهه‬‫ت‬‫ایی‬!‫ئامین‬))‫تیمۆساوسى‬‫یه‬‫كه‬‫م‬6:16
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫ئینجا‬‫سلێمان‬‫وتی‬:‫یه‬‫زدان‬‫فه‬‫رموویه‬,‫تی‬‫كه‬‫له‬‫ناو‬‫هه‬‫وری‬‫تاردا‬‫نیشته‬‫جی‬
‫ده‬‫بێت‬)).‫پاشایانى‬‫یه‬‫كه‬‫م‬(‫الملوك‬‫األول‬)1:12
6.‫خودا‬‫مرۆڤ‬‫له‬‫خشته‬‫نابات‬:

16. 16
((‫با‬‫كه‬‫س‬‫كاتێ‬‫تاقی‬‫ده‬‫كرێته‬‫وه‬‫نه‬‫ڵێت‬:‫له‬‫الیه‬‫ن‬‫خ‬‫وداوه‬‫تاقی‬‫ده‬‫كرێمه‬‫وه‬.‫چونكه‬‫خودا‬‫به‬‫خراپه‬
‫تاقی‬‫ناكرێته‬‫وه‬,‫ئه‬‫ویش‬‫كه‬‫س‬‫تاقی‬‫ناكاته‬‫وه‬))‫یاقوب‬1:13
‫پێچه‬‫وانه‬‫كه‬‫ى‬(( :‫دوای‬‫ماوه‬‫یه‬‫ك‬‫خودا‬‫ئیبراهیمی‬‫تاقیكرده‬‫وه‬.‫پێی‬‫فه‬‫رموو‬:‫ئیبراهیم‬,‫ئه‬‫ویش‬
‫وتی‬:‫ئه‬‫وه‬‫تام‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)22:1
‌
‌
‫پا‬‫نزه‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫گیانى‬‌‫پیرۆز‬‌
‫هه‬‫موو‬‫گه‬‫النى‬‫مه‬‫سیحى‬‫بانگه‬‫شه‬‫ى‬‫ئه‬‫وه‬‫ده‬‫كه‬‫ن‬‫كه‬‫په‬‫یوه‬‫ندى‬‫ڕاسته‬‫وخۆیان‬‫هه‬‫یه‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫ڕۆحى‬
‫پیرۆز‬.‫ئه‬‫م‬‫به‬‫خششه‬‫زۆر‬‫هه‬‫رزانه‬‫و‬‫هیچ‬‫ماندوبونت‬‫ناوێ‬‫هه‬‫تا‬‫ده‬‫ستت‬‫كه‬‫وێت‬‫كه‬75‫ملیون‬
‫موژده‬‫ده‬‫رى‬‫مه‬‫سیحى‬‫ئه‬‫مه‬‫ریكى‬‫شانازیده‬‫كه‬‫ن‬‫به‬‫م‬‫به‬‫ده‬‫ستكه‬‫وته‬‫وه‬.
1.((‫چونكه‬‫له‬‫به‬‫رده‬‫م‬‫یه‬‫زدان‬‫گه‬‫وره‬‫ده‬‫بێت‬.‫هه‬‫رگیز‬‫شه‬‫راب‬‫و‬‫مه‬‫ی‬‫ناخواته‬‫وه‬.‫له‬‫سكی‬
‫دایكییه‬‫وه‬‫پڕده‬‫بێت‬‫له‬‫ڕۆحی‬‫پیرۆز‬))‫لۆقا‬1:15
‫من‬‫ده‬‫پرسم‬‫ئه‬‫م‬‫ده‬‫قه‬‫ماناى‬‫چییه‬‫كه‬‫ده‬‫ڵێت‬‫له‬‫سكی‬‫دایكییه‬‫وه‬‫پڕده‬‫بێت‬‫له‬‫ڕۆحی‬‫پیرۆز‬.
‫مه‬‫س‬‫یحى‬‫داماو‬‫خۆى‬‫پێویستى‬‫به‬‫كاتى‬‫دیاریكراوى‬(35)‫ساڵ‬‫بوو‬‫له‬‫دواى‬‫له‬‫دایكبونى‬‫بۆئه‬‫وه‬‫ى‬
‫خه‬‫اڵتى‬‫ڕۆحى‬‫پیرۆز‬‫وه‬‫ربگرێت‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫ده‬‫ستى‬‫یوحه‬‫نا‬.
‫له‬‫ئینجیلى‬‫مه‬‫تادا‬‫هاتوه‬((‫كاتێ‬‫عیسا‬‫له‬‫ئاوهه‬,‫ڵكێشرا‬‫یه‬‫كسه‬‫ر‬‫له‬‫ئاوه‬‫كه‬‫هه‬‫ڵستایه‬‫وه‬.‫ئه‬‫وه‬‫بوو‬
‫ئاسمانی‬‫بۆ‬‫كرا‬‫یه‬‫وه‬‫و‬‫بینی‬‫ڕۆحی‬‫خودا‬‫وه‬‫ك‬‫كۆترێك‬‫نیشته‬‫وه‬‫و‬‫هاته‬‫سه‬‫ری‬))‫مه‬‫تا‬3:16
2.((‫كاتێ‬‫ئه‬‫لیسابات‬‫گوێی‬‫له‬‫ساڵوه‬‫كه‬‫ی‬‫مریه‬‫م‬,‫بوو‬‫منداڵه‬‫كه‬‫له‬‫سكیدا‬‫هه‬‫ڵبه‬‫زی‬‫و‬
‫ئه‬‫لیسابات‬‫پڕبوو‬‫له‬‫ڕۆحی‬‫پیرۆز‬))‫لۆقا‬1:41
3.((‫زه‬‫كه‬‫ریای‬‫باوكیشی‬‫پڕبوو‬‫له‬‫ڕۆحی‬‫پیرۆز‬‫و‬‫پێشب‬‫ینی‬‫كرد‬))‫لۆقا‬1:67
4.((‫كه‬‫ئه‬‫مه‬‫ی‬,‫وت‬‫فووی‬,‫لێكردن‬‫پێی‬‫فه‬‫رموون‬:‫ڕۆحی‬‫پیرۆز‬‫وه‬‫ربگرن‬))‫یۆحه‬‫نا‬25:
22
5.((‫به‬‫اڵم‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫كفر‬‫به‬‫ڕۆحی‬‫پیرۆز‬,‫بكات‬‫هه‬‫رگیز‬‫نابه‬,‫خشرێت‬‫به‬‫ڵكو‬‫به‬‫گوناهێكی‬
‫هه‬‫تاهه‬‫تاییه‬‫وه‬‫تاوانباره‬))‫مه‬‫رقۆس‬3:21

17. 17
‫شازده‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫تۆالزى‬‌‌,‫واتا‬‌‫داوێنپیسى‬‌‫له‬‌‫نێوان‬‌‫دوكه‬‌‫سدا‬‌‫كه‬‌‫زۆر‬‌‫نزیكى‬‌‫یه‬‌‫كن‬‌
‫بۆنمونه‬‫باوك‬‫و‬‫كچ‬‫به‬‫یه‬‫كه‬‫وه‬‫دایك‬‫و‬‫كوڕ‬‫به‬‫یه‬‫كه‬‫وه‬‫خوشك‬‫و‬‫برا‬‫به‬‫یه‬‫كه‬‫وه‬....‫هتد‬
‫تۆالزى‬‫له‬‫نێوان‬‫باوك‬‫و‬‫كچه‬‫كانیدا‬‫له‬‫كتێبى‬‫خودادا؟‬
1.((‫جا‬‫ئه‬‫و‬‫شه‬‫وه‬‫شه‬‫رابیان‬‫ده‬‫رخواردی‬‫باوكیان‬,‫دا‬‫ئینجا‬‫كچه‬‫گ‬‫ه‬‫وره‬‫كه‬‫چووه‬‫ژووره‬‫وه‬‫و‬
‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫باوكی‬‫ڕاكشا‬.‫ئه‬‫ویش‬‫نه‬‫به‬‫ڕاكشانه‬‫كه‬‫ی‬‫زانی‬‫و‬‫نه‬‫به‬‫هه‬‫ڵستانه‬‫وه‬‫كه‬‫ی‬.‫بۆ‬‫ڕۆژی‬‫دوایی‬
‫كچه‬‫گه‬‫وره‬‫كه‬‫به‬‫بچووكه‬‫كه‬‫ی‬‫وت‬:‫دوێنێ‬‫شه‬‫و‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫باوكم‬‫ڕاكشام‬.‫ئه‬‫م‬‫شه‬‫ویش‬‫شه‬‫رابی‬
‫ده‬‫رخوارد‬‫ده‬‫ده‬,‫ین‬‫ئینجا‬‫تۆ‬‫بڕۆ‬‫ژووره‬‫وه‬‫و‬‫له‬‫گه‬‫ڵی‬‫ڕاكشێ‬.‫جا‬‫له‬‫باوكی‬‫خۆمانه‬‫وه‬‫وه‬‫چه‬
‫ده‬‫خه‬‫ینه‬‫وه‬.‫ئه‬‫و‬‫شه‬‫وه‬‫ش‬‫شه‬‫رابیان‬‫ده‬‫رخواردی‬‫باوكیان‬,‫دا‬‫ئینجا‬‫كچه‬‫بچووكه‬‫كه‬‫هه‬‫ڵستا‬‫و‬
‫له‬‫گه‬‫ڵیدا‬‫ڕاكشا‬.‫ئه‬‫ویش‬‫نه‬‫به‬‫ڕاكشانه‬‫كه‬‫ی‬‫زانی‬‫و‬‫نه‬‫به‬‫هه‬‫ڵستانه‬‫وه‬‫كه‬‫ی‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬
‫التكوین‬)11:33-35
‫له‬‫چاپه‬‫كۆنه‬‫كاندا‬‫وه‬‫ك‬‫چاپى‬‫پاشا‬‫جیمس‬‫وه‬‫چاپى‬‫ڕۆمى‬‫كاثۆلیك‬(‫مامه‬‫له‬‫ى‬‫سه‬‫رجێیى‬)
‫باسكراوه‬‫له‬‫ژێر‬‫ناونیشانى‬(‫كۆكردنه‬‫وه‬‫ى‬‫تۆوى‬‫باوكمان‬)
‫تۆالزى‬‫له‬‫نێوان‬‫دایك‬‫و‬‫كوڕدا‬:
2.((‫ئه‬‫وه‬‫بوو‬‫كاتێك‬‫ئیسرائیل‬‫له‬‫و‬‫ناوچه‬‫یه‬‫دا‬‫ده‬,‫ژیا‬‫ڕه‬‫ئوبێن‬‫چوو‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫بیله‬‫ه‬‫ی‬‫كه‬‫نیزه‬‫ی‬
‫باوكی‬‫نووست‬.‫ئه‬‫مه‬‫ش‬‫به‬‫رگوێی‬‫ئیسرائیل‬‫كه‬‫وته‬‫وه‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)35:22
‫له‬‫چاپه‬‫كۆنه‬‫كانى‬‫ئینجیلدا‬‫وشه‬‫ى‬(‫ڕاكشان‬)‫به‬‫كارهێنراوه‬‫له‬‫جێگاى‬(‫مامه‬‫له‬‫ى‬‫سه‬‫رجێیى‬.)
‫تۆالزى‬‫له‬‫نێوان‬‫بوك‬‫و‬‫خه‬‫زوردا‬
3.((‫كه‬‫یه‬‫هودا‬‫به‬‫دی‬‫كرد‬‫وایز‬‫انی‬‫ئافره‬‫تی‬‫له‬‫شفرۆشه‬,‫چونكه‬‫ڕووی‬‫خۆی‬‫داپۆشی‬‫بوو‬.
‫ئیتر‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫ڕێگاكه‬‫الی‬‫كرده‬‫وه‬‫به‬‫الی‬‫ئه‬‫ودا‬‫و‬‫پێی‬‫وت‬:‫وه‬‫ره‬‫با‬‫له‬‫گه‬‫ڵت‬,‫بنووم‬‫چونكه‬‫نه‬‫یزانی‬
‫ئه‬‫وه‬‫بووكه‬‫كه‬‫یه‬‫تی‬.‫ئه‬‫ویش‬‫پێی‬‫وت‬:‫چیم‬‫پێ‬‫ده‬‫ده‬‫یت‬‫تا‬‫له‬‫گه‬‫ڵم‬‫بنوویت؟‬‫ئه‬‫ویش‬‫وتی‬:‫له‬
‫مااڵته‬‫كه‬‫م‬‫گ‬‫یسكێكت‬‫بۆ‬‫ده‬‫نێرم‬.‫ئه‬‫میش‬‫وتی‬:‫ئه‬‫ی‬‫شتێكم‬‫وه‬‫ك‬‫بارمته‬‫ده‬‫ده‬‫یتێ‬‫تا‬‫ده‬‫ینێریت؟‬
‫ئه‬‫ویش‬‫وتی‬:‫چ‬‫بارمته‬‫یه‬‫كت‬‫پێ‬‫بده‬‫م؟‬‫ئه‬‫میش‬‫وتی‬:‫مۆر‬‫و‬‫قه‬‫یتان‬‫و‬‫گۆچانه‬‫كه‬‫ی‬‫ده‬‫ستت‬.‫ئه‬‫ویش‬
‫ئه‬‫مانه‬‫ی‬‫دایه‬‫و‬‫له‬‫گه‬‫ڵیدا‬,‫نووست‬‫ئیتر‬‫سكی‬‫لێی‬‫پڕبوو‬)).‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)31:15-
11

18. 11
((‫ئه‬‫وه‬‫بوو‬‫كه‬‫هێنرایه‬‫ده‬‫ره‬‫وه‬,‫ناردییه‬‫الی‬‫خه‬‫زووری‬‫و‬‫وتی‬:‫سكم‬‫له‬‫و‬‫پیاوه‬‫پڕه‬‫كه‬‫وا‬‫خاوه‬‫نی‬
‫ئه‬‫مانه‬‫یه‬.‫وتیشی‬:‫ورد‬‫به‬‫ره‬‫وه‬‫ئه‬‫م‬‫مۆر‬‫و‬‫قه‬‫یتان‬‫و‬‫عه‬‫گال‬‫و‬‫گۆچانه‬‫هی‬‫كێیه‬‫؟‬‫یه‬‫هوداش‬‫ئه‬‫وانی‬
‫ناسییه‬‫وه‬‫و‬‫وتی‬:‫ئه‬‫و‬‫له‬‫من‬‫ڕاستتره‬‫له‬‫به‬‫ر‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫نه‬‫مداوه‬‫به‬‫شاله‬‫حی‬‫كوڕم‬.‫دوای‬‫ئه‬‫مه‬‫ئیتر‬
‫له‬‫گه‬‫ڵی‬‫نه‬‫شنووسته‬‫وه‬))‫په‬‫یدابوون‬(‫فر‬ ِ‫س‬‫التكوین‬)31:25-26
‫به‬‫م‬‫شێوه‬‫یه‬‫یه‬‫هودا‬‫باوكی‬‫پێرێز‬‫و‬‫زه‬‫ره‬‫ح‬‫بوو‬‫له‬,‫تامار‬‫به‬‫حه‬‫رامى‬‫ده‬‫بنه‬‫پشتى‬‫مه‬‫سیح‬‫هه‬‫روه‬‫ك‬
‫له‬‫مه‬‫تادا‬‫هاتووه‬.
((‫ڕه‬‫چه‬‫ڵه‬‫كی‬‫عیسای‬‫مه‬,‫سیح‬‫كوڕی‬,‫داود‬‫كوڕی‬‫ئیبراهیم‬:‫ئیبراهیم‬‫باوكی‬‫ئیسحاق‬,‫بوو‬
‫ئیسحاق‬‫باوكی‬‫یاقوب‬,‫بوو‬‫یاقوب‬‫باوكی‬‫یه‬‫هودا‬‫و‬‫برایانی‬‫بوو‬,‫یه‬‫هودا‬‫باوكی‬‫پێرێز‬‫و‬‫زه‬‫ره‬‫ح‬
‫بوو‬‫له‬‫تامار‬‫,پێرێز‬‫باوكی‬‫حه‬‫سرون‬,‫بوو‬‫حه‬‫سرون‬‫باوكی‬‫ڕام‬‫بوو‬))‫مه‬‫تا‬1:1-3
‫تۆالزى‬‫و‬‫ده‬‫ست‬‫درێژى‬‫له‬‫نێوان‬‫خوشك‬‫و‬‫برادا‬
4.((‫وه‬‫كردى‬‫وتا‬‫تامارى‬‫خوشكى‬‫خۆى‬‫كرد‬(‫ئه‬‫مه‬‫ئه‬‫و‬‫تاماره‬‫نیه‬‫كه‬‫باسكرا‬‫له‬‫ده‬‫قه‬‫كه‬‫ى‬
‫پێشودا‬‫تامارێكى‬‫دیكه‬‫یه‬,)‫وه‬‫ره‬‫ڕاكشێ‬‫له‬‫گه‬‫ڵم‬(‫فه‬‫رمو‬‫سه‬‫رجێیم‬‫له‬‫گه‬‫ڵكه‬)‫خوشكه‬‫كه‬‫م‬,
‫وه‬‫خوشكه‬‫كه‬‫ى‬‫وه‬‫اڵمى‬‫دایه‬‫وه‬:‫نه‬‫خێر‬‫براكه‬‫م‬‫ئامون‬(‫یه‬‫كێكه‬‫له‬‫كوڕه‬‫كانى‬‫داود‬,)‫زۆرم‬‫لێمه‬‫كه‬,
‫به‬‫اڵم‬‫ئه‬‫و‬‫گوێیلێنه‬‫گرت‬,‫وه‬‫هه‬‫روه‬‫ها‬‫ئه‬‫و‬‫به‬‫هێزتربو‬‫له‬‫خوشكه‬‫كه‬‫ى‬,‫به‬‫سه‬‫ریا‬‫زاڵبوو‬‫وه‬
‫ده‬‫ستدرێژى‬‫كرده‬‫سه‬‫ر‬‫خوشكه‬‫كه‬‫ى‬‫خۆى‬))
‫تۆالزى‬‫به‬‫كۆمه‬‫ڵ‬‫له‬‫نێوان‬‫كوڕو‬‫هاوسه‬‫ره‬‫كانى‬‫باوكیدا‬:
5.((‫چادرێكیان‬‫بۆ‬‫ئه‬‫بش‬‫الۆم‬‫له‬‫سه‬‫ربان‬‫دامه‬‫زراند‬‫و‬‫له‬‫به‬‫رچاوی‬‫هه‬‫موو‬‫ئیسرائیل‬‫دا‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬
‫كه‬‫نیزه‬‫كانی‬‫باوكی‬‫پاڵكه‬‫وت‬))‫ساموئێلى‬‫دووه‬‫م‬16:22
6.‫بۆ‬‫جۆره‬‫جیاوازه‬‫كانى‬‫ترى‬‫تۆالزى‬,‫سه‬‫یرى‬‫ئه‬‫مانه‬‫بكه‬:
‫ڕێنمایی‬‫كاهینیه‬‫تی‬(‫الالوین‬)11:1-11,25:11-14‫وه‬17-21.

19. 11
‫حه‬‌‫ڤده‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫ئیسرایلیه‬‌‫كان‬‌
‫به‬‫ره‬‫اڵ‬‫ناڕازیه‬‫كان‬:
1.((‫به‬‫اڵم‬‫كه‬‫تێر‬‫نه‬,‫بوویت‬‫هاتیت‬‫و‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫ئاشورێكانیشدا‬‫له‬‫شفرۆشیت‬,‫كرد‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬
‫ئه‬‫وه‬‫شدا‬‫هه‬‫ر‬‫تێر‬‫نه‬‫بوویت‬))‫حزقیئێل‬16:21
‫داوێن‬‫پیسى‬‫دوو‬‫خوشكه‬‫كه‬‫ئاهۆى‬‫وئاهۆلیبا‬:
2.((‫هه‬‫وه‬‫سی‬‫چووه‬‫سه‬‫ر‬‫هه‬‫وه‬‫سبازه‬,‫كانیان‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫ئه‬‫ندامی‬‫نێرینه‬‫یان‬‫وه‬‫ك‬‫هی‬‫نێره‬‫كه‬‫ره‬
‫و‬‫په‬‫ڕینیان‬‫وه‬‫ك‬‫په‬‫ڕینی‬‫ئه‬‫سپه‬))‫حزقیئێل‬23:1-41
3.((‫له‬‫بته‬‫دارییه‬‫ك‬‫پرسیار‬‫ده‬‫كه‬‫ن‬‫ودارده‬‫سته‬‫كه‬‫ی‬‫پێی‬‫ڕاده‬‫گه‬‫یه‬,‫نێت‬‫چونكه‬‫ڕۆحی‬
‫له‬‫شفرۆشی‬‫گومڕای‬‫كردوون‬‫و‬‫دڵسۆزی‬‫خودای‬‫خۆیان‬‫نین‬))‫هۆشه‬‫ع‬(‫هوشع‬)4:12,
6:15,1:1
‫هه‬‌‫ژده‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫یه‬‌‫رمیا‬‌(‫إرمیاء‬)‌
‫ده‬‫بێته‬‫پێغه‬‫مبه‬‫ر‬‫پێش‬‫ئه‬‫وه‬‫ى‬‫له‬‫دایك‬‫بێت‬:
1.((‫پێش‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫ناو‬‫سكی‬‫دایكت‬‫شێوه‬‫ت‬,‫بكێشم‬‫تۆم‬‫ناسی,پێش‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫منداڵدان‬‫بێیته‬
‫ده‬‫ره‬‫وه‬,‫ته‬‫رخانم‬,‫كردیت‬‫تۆم‬‫كرده‬‫پێغه‬‫مبه‬‫ری‬‫نه‬‫ته‬‫وه‬‫كان‬))‫یه‬‫رمیا‬(‫إرمیاء‬)1:5
‫ئایا‬‫خودا‬‫فێڵى‬‫له‬‫یه‬‫رمیا‬(‫إرمیاء‬)‫كرد؟‬
2.((‫ئه‬‫ی‬‫یه‬,‫زدان‬‫فریوتدام‬‫و‬,‫فریودرام‬‫تۆ‬‫له‬‫من‬‫به‬‫تواناتری‬‫و‬‫ده‬‫ره‬‫قه‬‫تم‬‫هاتی‬.‫به‬
‫درێژایی‬‫ڕۆژ‬‫پێم‬‫پێده‬‫كه‬,‫نن‬‫هه‬‫موو‬‫گاڵته‬‫م‬‫پێ‬‫ده‬‫كه‬‫ن‬))‫یه‬‫رمیا‬(‫إرمیاء‬)25:7
‫نۆزده‬‌‫یه‬‌‫م‬‌:‫عیسا‬‌(‫درود‬‫ى‬‌‫خواى‬‌‫لێبێت‬)‌
‫یه‬‫كه‬‫م‬‫موعجیزه‬‫ى‬‫له‬‫ئینجیلى‬‫پیرۆز‬‫و‬‫قورئانى‬‫پیرۆزدا‬:
‫گۆڕینى‬‫ئاو‬‫بۆ‬‫مه‬‫ی‬‫له‬‫زه‬‫ماوه‬‫ندێكدا‬‫له‬‫قانا‬(‫ناوى‬‫واڵتێكه‬)‫یۆحه‬‫نا‬2:1

20. 25
((‫كاتێ‬‫گه‬‫وره‬‫ی‬‫شاییه‬‫كه‬‫تامی‬‫ئه‬‫و‬‫ئاوه‬‫ی‬‫كرد‬‫كه‬‫ببووه‬‫شه‬,‫راب‬‫سه‬‫رچاوه‬‫كه‬‫ی‬‫نه‬‫ده‬,‫زانی‬‫به‬‫اڵم‬
‫خزمه‬‫تكاران‬‫ده‬,‫یانزانی‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫ئاوه‬‫كه‬‫یان‬‫ده‬,‫رهێنابوو‬‫ئه‬‫وسا‬‫گه‬‫وره‬‫ی‬‫شاییه‬‫كه‬‫زاوای‬
‫بانگ‬‫كرد‬))‫یۆحه‬‫نا‬2:1
‫به‬‫اڵم‬‫له‬‫قورئانى‬‫پیرۆزدا‬‫یه‬‫كه‬‫م‬‫موعجیزه‬‫ى‬‫بریتیه‬‫له‬‫به‬‫رگریكردن‬‫له‬‫دایكى‬,‫كاتێ‬‫كۆرپه‬‫بو‬,
‫به‬‫رامبه‬‫ر‬‫ئه‬‫و‬‫كه‬‫سانه‬‫ى‬‫كه‬‫تۆمه‬‫تباریان‬‫ده‬‫كرد‬.‫سوره‬‫تى‬‫مه‬‫ریه‬‫م‬11:35-33
‫سوكایه‬‫تیه‬‫كانى‬‫دژى‬‫پیاوه‬‫پیره‬‫كانى‬‫گه‬‫له‬‫كه‬‫ى‬:
1.((‫به‬‫اڵم‬‫قوڕ‬‫به‬‫سه‬‫رتان‬‫ئه‬‫ی‬‫مالم‬‫و‬‫فه‬‫ریسییه‬‫كان‬!‫دووڕووان‬!‫چونكه‬‫شانشینی‬‫ئاسمان‬
‫له‬‫ڕووی‬‫خه‬‫ڵك‬‫داده‬‫خه‬,‫ن‬‫نه‬‫خۆتان‬‫ده‬‫چنه‬‫ژووره‬‫وه‬‫و‬‫نه‬‫ده‬‫هێڵن‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫ده‬‫چنه‬‫ژووره‬‫وه‬‫بچن‬‫ه‬
‫ژووره‬‫وه‬))‫مه‬‫تا‬23:13
((‫ئه‬‫ی‬‫مارینه‬!‫ئه‬‫ی‬‫بێچوی‬‫كوێره‬‫ماران‬!‫چۆن‬‫له‬‫حوكمی‬‫دۆزه‬‫خ‬‫ڕاده‬‫كه‬‫ن؟‬))‫مه‬‫تا‬23:33
2.‫بانگى‬‫دایكى‬‫ده‬‫كات‬‫پێیده‬‫ڵێت‬(‫ئافره‬‫ت‬)‫له‬‫جیاتى‬‫ئه‬‫وه‬‫ى‬‫كه‬‫پێى‬‫بڵێ‬(‫دایكه‬)
((‫عیساش‬‫پێی‬‫فه‬‫رموو‬:‫ئافره‬‫ت‬,‫چیت‬‫له‬‫من‬‫ده‬‫وێ‬‫؟‬‫هێشتا‬‫كات‬‫ی‬‫من‬‫نه‬‫هاتووه‬))‫یۆحه‬‫نا‬2:4
‫هه‬‫ر‬‫وه‬‫ك‬‫ئه‬‫و‬‫شێوازه‬‫ى‬‫كه‬‫به‬‫ئافره‬‫ته‬‫داوێنپیسه‬‫كه‬‫ى‬‫وت‬:
((‫عیسا‬‫ڕاست‬‫بۆوه‬‫و‬‫پێی‬‫فه‬‫رموو‬:‫ئافره‬,‫ت‬‫ئه‬‫وانه‬‫چییان‬‫لێ‬‫هات؟‬‫كه‬‫س‬‫تاوانباری‬
‫نه‬‫كردوویت؟‬))‫یۆحه‬‫نا‬1:15
‫شازاده‬‫ى‬‫ئاشتى‬‫شانازى‬‫ده‬‫كات‬‫كه‬‫نه‬‫هاتوه‬‫بۆ‬‫چه‬‫سپاندنى‬‫ئاشتى‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫زه‬‫وى‬‫به‬‫ڵكو‬‫هاتوه‬‫بۆ‬
‫هه‬‫ڵگیرسانى‬‫ئاگر‬‫و‬‫دوبه‬‫ره‬‫كى‬.
((‫هاتووم‬‫تاكو‬‫ئاگر‬‫هه‬‫ڵده‬‫مه‬‫سه‬‫ر‬‫زه‬,‫وی‬‫چه‬‫نده‬‫ده‬‫خوازم‬‫گڕی‬‫گرتبێت‬))‫لۆقا‬12:41
((‫واده‬‫زانن‬‫من‬‫هاتووم‬‫ئاشتی‬‫بهێنمه‬‫سه‬‫ر‬‫زه‬‫وی؟‬‫پێتان‬‫ده‬‫ڵێم‬:‫نه‬,‫خێر‬‫به‬‫ڵكو‬‫دووبه‬‫ره‬‫كی‬))‫لۆقا‬
12:51
‫عیسا‬‫خوا‬‫نه‬‫بوو‬!‫به‬‫ڵكو‬‫عیسا‬‫ڕازینه‬‫ده‬‫بوو‬‫كه‬‫س‬‫پێیبڵێت‬‫پیاوه‬‫باشه‬‫كه‬,‫جا‬‫ئه‬‫گه‬‫ر‬‫پێی‬‫بڵێن‬‫خودا‬.

21. 21
((‫ئینجا‬‫یه‬‫كێك‬‫هاته‬‫الی‬‫و‬‫وتی‬:‫مامۆستاى‬,‫باش‬‫چ‬‫چاكه‬‫یه‬‫ك‬‫بكه‬‫م‬‫تاكو‬‫ژیانی‬‫هه‬‫تاهه‬‫تاییم‬
‫هه‬‫بێت؟‬‫پێی‬‫فه‬‫رموو‬:‫بۆچی‬‫پێم‬‫ده‬‫ڵێیت‬‫باش‬‫؟‬‫هیچ‬‫كه‬‫سێك‬‫چاك‬‫نیه‬,‫ته‬‫نها‬‫یه‬‫كێك‬‫نه‬‫بێت‬.‫كه‬
‫خودایه‬))‫مه‬‫تا‬11:16-17
‫عیسا‬‫هیچ‬‫توانایه‬‫كى‬‫نه‬‫بوو‬‫له‬‫خۆیه‬‫وه‬:
1.((‫عیسا‬‫لێیان‬‫نزیك‬‫بۆوه‬‫و‬‫قسه‬‫ی‬‫بۆ‬‫كردن‬:‫هه‬‫موو‬‫ده‬‫سه‬‫اڵتێكم‬‫له‬‫ئاسمان‬‫و‬‫له‬‫سه‬‫ر‬‫زه‬‫وی‬
‫دراوه‬‫تێ‬))‫مه‬‫تا‬21:11
2.((‫له‬‫خۆمه‬‫وه‬‫ناتوانم‬‫هیچ‬‫بكه‬‫م‬.‫وه‬‫ك‬‫ده‬‫بیستم‬‫حوكم‬‫ده‬‫ده‬,‫م‬‫حوكمدانه‬‫كه‬‫شم‬
‫دادپه‬‫روه‬‫رانه‬‫یه‬,‫چونكه‬‫داوای‬‫خواستی‬‫خۆم‬‫ناكه‬,‫م‬‫به‬‫ڵكو‬‫خواستی‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ناردوومی‬))‫یۆحه‬‫نا‬
5:35
3.((‫به‬‫اڵم‬‫ئه‬‫گه‬‫ر‬‫من‬‫به‬‫په‬‫نجه‬‫ی‬‫خودا‬,‫شه‬‫یتانه‬‫كان‬‫ده‬‫ركه‬‫م‬,‫ئه‬‫وا‬‫پاشایه‬‫تی‬‫خودا‬‫هاتۆته‬
‫سه‬‫رتان‬))‫لۆقا‬11:25
4.((‫ئه‬‫وسا‬‫به‬‫رده‬‫كه‬‫یان‬,‫البرد‬‫عیساش‬‫چاوی‬‫هه‬‫ڵبڕی‬‫و‬‫فه‬‫رمووی‬:‫باوكه‬,‫سوپاست‬‫ده‬‫كه‬‫م‬
‫كه‬‫گوێت‬‫لێ‬‫گرتم‬.‫زانیم‬‫كه‬‫تۆ‬‫هه‬‫میشه‬‫گوێم‬‫لێ‬‫ده‬‫گریت‬.‫به‬‫اڵم‬‫له‬‫به‬‫ر‬‫ئه‬‫و‬‫خه‬‫ڵكه‬‫ی‬‫له‬‫م‬‫ناوه‬
‫ڕاوه‬‫ستاون‬‫ئه‬‫مه‬‫م‬,‫وت‬‫تاكو‬‫باوه‬‫ڕ‬‫بكه‬‫ن‬‫كه‬‫تۆ‬‫منت‬‫ناردووه‬.
‫كه‬‫ئه‬‫مه‬‫ی‬‫وت‬‫به‬‫ده‬‫نگێكی‬‫به‬‫رز‬‫هاواری‬‫كرد‬:‫له‬‫عازر‬‫وه‬‫ره‬‫ده‬‫ره‬‫وه‬‫ئه‬‫وسا‬‫مردووه‬‫كه‬‫هاته‬
‫ده‬‫ره‬‫وه‬,‫ده‬‫ست‬‫و‬‫قاچی‬‫به‬‫كفن‬‫به‬,‫سترابوو‬‫ڕووشی‬‫به‬‫ده‬‫سماڵێك‬‫پێچرابوو‬.
‫عیساش‬‫پێی‬‫فه‬‫رموون‬:‫بیكه‬‫نه‬‫وه‬,‫بهێڵن‬‫با‬‫بڕوا‬))‫یۆحه‬‫نا‬11:41-44
‫كێ‬‫ژیانى‬‫گێڕایه‬‫وه‬‫بۆ‬(‫الزاروس‬)‫؟‬
‫وه‬‫اڵمه‬‫كه‬‫خودایه‬‫له‬‫به‬‫رئه‬‫وه‬‫ى‬‫وه‬‫ك‬‫هه‬‫میشه‬‫گوێى‬‫له‬‫نوێژى‬‫عیسا‬‫بوو‬.
‫با‬‫ئێستا‬‫گوێبگرین‬‫له‬‫گه‬‫واهیدانى‬‫قه‬‫شه‬‫په‬‫ترۆس‬
5.((‫پیاوانی‬,‫ئیسرائیل‬‫گوێ‬‫له‬‫م‬‫قسانه‬‫بگرن‬:‫عیسای‬‫ناسیره‬‫یی‬‫پیاوێكه‬‫بۆتان‬‫سه‬,‫لمێندرا‬‫به‬
‫په‬‫رجو‬‫و‬‫كاری‬‫سه‬‫یر‬‫و‬‫نیشانه‬‫له‬‫ال‬‫یه‬‫ن‬‫خوداوه‬‫الیه‬‫نگری‬‫كراوه‬,‫كه‬‫خودا‬‫به‬‫هۆی‬‫ئه‬‫و‬
‫له‬‫نێوانتان‬‫ئه‬‫نجامی‬,‫دا‬‫وه‬‫ك‬‫خۆتان‬‫ده‬‫زانن‬))‫كردارى‬‫نێرراوان‬(‫أعمال‬‫الرسل‬)2:22
‫ئایا‬‫خودا‬‫وه‬‫حى‬‫نارد‬‫بۆ‬‫لۆقا‬,‫تاكو‬‫بڵێ‬‫عیسا‬‫كورى‬‫یوسفه‬‫؟‬

22. 22
((‫كاتێ‬‫عیسا‬‫ده‬‫ستی‬‫به‬‫خزمه‬‫ته‬‫كه‬‫ی‬‫كرد‬‫نزیكه‬‫ی‬‫سی‬‫ساڵ‬‫بوو‬.‫وا‬‫د‬‫ه‬‫زانرا‬‫كه‬‫كوڕی‬‫یوسفی‬
‫كوڕی‬‫هه‬‫لی‬))‫لۆقا‬3:23
‫عیسا‬‫خۆى‬‫زۆر‬‫خۆشده‬‫ویست‬:
))‫ژنێك‬‫به‬‫بوتڵێكی‬‫ئه‬‫له‬‫باسته‬‫ریی‬‫بۆنی‬‫گرانبه‬‫هاوه‬‫بۆ‬‫الی‬‫هات‬‫و‬‫بۆنه‬‫كه‬‫ی‬‫به‬‫سه‬‫ریدا‬‫ڕژاند‬‫كه‬
‫له‬‫سه‬‫ر‬‫خوان‬‫بوو‬.‫كاتێ‬‫قوتابییه‬‫كان‬‫ئه‬‫مه‬‫یان‬,‫بینی‬‫تووڕه‬‫بوون‬‫و‬‫وتیان‬:‫ئه‬‫م‬‫ده‬‫ست‬‫باڵ‬‫وییه‬‫ی‬‫بۆ‬
‫چییه‬‫؟‬‫ده‬‫توانرا‬‫به‬‫نرخێكی‬‫گران‬‫بفرۆشرایه‬‫و‬‫بدرایه‬‫به‬‫هه‬‫ژاران‬,‫عیسا‬‫زانی‬‫و‬‫پێی‬‫فه‬‫رموون‬:
‫بۆچی‬‫گرفت‬‫بۆ‬‫ژنه‬‫كه‬‫ده‬‫نێنه‬‫وه‬‫؟‬‫شتێكی‬‫چاكی‬‫بۆ‬‫من‬‫كرد‬.‫هه‬‫ژاران‬‫هه‬‫میشه‬‫له‬‫گه‬,‫ڵتانن‬‫به‬‫اڵم‬
‫من‬‫هه‬‫میشه‬‫له‬‫التان‬‫نیم‬((‫مه‬‫تا‬26:7-11
‫بیسته‬‌‫م‬‌:‫ئایاع‬‫یسا‬‌(‫درودى‬‌‫خواى‬‌‫لێبێت‬‌)‫خودایه‬‌‫كى‬‌‫بێتوانا‬‌‫بوو؟‬‌
1.((‫له‬‫خۆمه‬‫وه‬‫ناتوانم‬‫هیچ‬‫بكه‬‫م‬.‫وه‬‫ك‬‫ده‬‫بیستم‬‫حوكم‬‫ده‬‫ده‬,‫م‬‫حوكمدانه‬‫كه‬‫شم‬
‫دادپه‬‫روه‬‫رانه‬‫یه‬,‫چونكه‬‫داوای‬‫خواستی‬‫خۆم‬‫ناكه‬,‫م‬‫به‬‫ڵكو‬‫خواستی‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ناردوومی‬))‫یۆحه‬‫نا‬
5:35
‫زانیارى‬‫نه‬‫بوو‬‫سه‬‫باره‬‫ت‬‫به‬‫ها‬‫تنى‬‫ڕۆژى‬‫دوایى‬:
2.((‫سه‬‫باره‬‫ت‬‫به‬‫و‬‫ڕۆژ‬‫و‬‫كاته‬‫كه‬‫س‬,‫نایزانێت‬‫نه‬‫فریشته‬‫كان‬‫كه‬‫له‬‫ئاسمانن‬‫و‬‫نه‬‫كوڕه‬‫كه‬,
‫باوك‬‫نه‬‫بێت‬))‫مه‬‫ڕقۆس‬13:32
‫عیسا‬‫نه‬‫یده‬‫زانى‬‫وه‬‫رزه‬‫كانى‬‫ساڵ‬‫چیه‬:
3.((‫بۆ‬‫به‬‫یانی‬‫كه‬‫له‬‫بێت‬‫عه‬‫نیا‬‫ده‬,‫رچوون‬‫عیسا‬‫برسی‬‫بوو‬.‫له‬‫دووره‬‫وه‬‫داره‬‫ه‬‫نجیرێكی‬
‫بینی‬‫گه‬‫اڵی‬,‫كردبوو‬‫ڕووی‬‫تێكرد‬‫تاكو‬‫شتێكی‬‫پێوه‬‫ببینێت‬.‫گه‬‫یشته‬‫الی‬‫و‬‫له‬‫گه‬‫اڵ‬‫زیاتر‬‫هیچی‬
‫پێوه‬‫نه‬,‫بینی‬‫چونكه‬‫وه‬‫رزی‬‫هه‬‫نجیر‬‫نه‬‫بوو‬))‫مه‬‫ڕقۆ‬‫س‬15:12-13
‫مه‬‫سیح‬‫وه‬‫ك‬‫خوایه‬‫كى‬‫تینو‬:
4.((‫دوای‬‫ئه‬‫مه‬,‫عیسا‬‫زانی‬‫ئه‬‫وا‬‫هه‬‫موو‬‫شتێك‬‫ته‬‫واو‬‫بوو‬‫و‬‫تا‬‫كو‬‫نووسراوه‬‫كه‬‫بێته‬,‫دی‬
‫فه‬‫رمووی‬:‫تینوومه‬))‫یۆحه‬‫نا‬11:21
‫مه‬‫سیح‬‫وه‬‫ك‬‫خوایه‬‫كى‬‫گرینۆك‬: