ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนไทย โดย รศ.ดร.เดือนเพ็ญ ธีรวรรณวิวัฒน์ สมยศ ประจันบาล

1. -การใช้จ่ายของครัวเรือนเป็นข้อมูลพื้นฐานที่สาคัญสุดของธุรกิจและการตลาด
-ในรอบหลายปีที่ผ่านมาครัวเรือนไทยมีการเปลี่ยนแปลงค่าใช้จ่ายอย่างไรบ้าง
-ปัจจัยในที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนไทย
The First NIDA Business Analytics and Data Sciences Contest/Conference
วันที่ 1-2 กันยายน 2559 ณ อาคารนวมินทราธิราช สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
https://businessanalyticsnida.wordpress.com
https://www.facebook.com/BusinessAnalyticsNIDA/
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนไทย
สมยศ ประจันบาล วทม. (NIDA) เกียรตินิยม
สานักงานสถิติแห่งชาติ
รศ.ดร.เดือนเพ็ญ ธีรวรรณวิวัฒน์
สาขาวิชาประชากรกับการพัฒนา
สาขาวิชา Business Analytics and Intelligence
คณะสถิติประยุกต์
นวมินทราธิราช 4001 วันที่ 2 กันยายน 2559 12.00-12.30 น.

2. 2 กันยายน 2559
สมยศ ประจันบาล และ รศ.ดร.เดือนเพ็ญ ธีรวรรณวิวัฒน์
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนไทย
ปี พ.ศ. 2548 - 2555
The First NIDA Business Analytics and Data Sciences Contest/Conference

3. ประเด็นการนาเสนอ
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ 3

4. ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ
ประเด็นการนาเสนอ
4

5. ที่มาและความสาคัญของปัญหา
ข้อมูล
(Data)
ข้อมูล
(Data)
สถิติ สารสนเทศ
(Information)
องค์ความรู้
(Knowledge)
องค์ความรู้
(Knowledge)
ข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น
นำสถิติมำช่วยใน
กำรจัดกลุ่ม
เปรียบเทียบ จัด
อันดับ แสดงให้
สถำนกำรณ์ของ
ปัญหำ
ตรวจสอบกับข้อเท็จจริงในพื้นที่
แสดงให้เห็นโครงสร้ำง
ควำมสัมพันธ์ กลไกกำรทำงำน
fact
pattern
Structure model
จากข้อมูลสู่การจัดทาข้อเสนอตามนโยบายต่างๆ
5

6. ที่มาและความสาคัญของปัญหา
ข้อมูลข้อมูล
Cross- Sectional
Data
ข้อมูลที่นามาใช้ในการกาหนดนโยบาย
6
Panel Data หรือ
Longitudinal data
ลักษณะของข้อมูล
ภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน เป็นเรื่องที่
สาคัญ การได้ทราบความเป็นอยู่ของประชาชนใน
อดีต จะนามาสู่การพัฒนา/แก้ปัญหาในปัจจุบัน
และอนาคตได้

7. วัตถุประสงค์ของการศึกษา
ประเด็นการนาเสนอ
7
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ

8. วัตถุประสงค์ของการศึกษา
1. ศึกษาการใช้จ่ายและการ
เปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของ
ครัวเรือนไทยระหว่างปี 2548-2555
8
2. ศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการใช้จ่าย
ของครัวเรือนไทยระหว่างปี 2548-2555
Difference
Between
Households
Changes
Within
Households
Changes
Within
Households

9. ขอบเขตของการศึกษา
ประเด็นการนาเสนอ
9
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ

10. ขอบเขตของการศึกษา
แหล่งข้อมูล ฐานข้อมูล Unit of Analysisตัวแปร
หน่วยงาน
- NSO
- NIDA
SES Panel ปี 2548-2555
- รอบที่ 1 2548
- รอบที่ 3 2550
- รอบที่ 4 2553
- รอบที่ 5 2555
ตัวแปรตาม
- การใช้จ่ายของครัวเรือน
ตัวแปรอิสระ
- เศรษฐกิจ
- ลักษณะครัวเรือน
- สุขภาพ
- ลักษณะหัวหน้าครัวเรือน
หน่วยสาหรับการศึกษา
- ครัวเรือน
10

11. นิยามคาศัพท์
ประเด็นการนาเสนอ
11
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ

12. นิยามคาศัพท์
12

13. แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
ประเด็นการนาเสนอ
13
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ

14. ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ
ของครัวเรือน
ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ
ของครัวเรือน
ปัจจัยด้านคุณลักษณะ
ของครัวเรือน
ปัจจัยด้านสุขภาพ
ของครัวเรือน
ปัจจัยด้านสุขภาพ
ของครัวเรือน
แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
• รายได้
• การมีงานทา
14
ปัจจัยด้านลักษณะ
หัวหน้าครัวเรือน
ปัจจัยด้านลักษณะ
หัวหน้าครัวเรือน
• อัตราส่วนเพศ
• อัตราส่วนพึ่งพิงวัยเด็ก
• อัตราส่วนพึ่งพิงวัยสูงอายุ
• ขนาดของครัวเรือน
• การประเมิน
สุขภาพ
• การปรึกษา
ปัญหาสุขภาพ
• เพศ
• อายุ
• การศึกษา
• สถานภาพสมรส
• ศาสนา

15. ปัจจัยด้านเศรษฐกิจของ
ครัวเรือน
ปัจจัยด้านเศรษฐกิจของ
ครัวเรือน
แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
• รายได้
• การมีงานทา
15

16. แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
16
• อัตราส่วนเพศ
• อัตราส่วนพึ่งพิงวัยเด็ก
• อัตราส่วนพึ่งพิงวัยสูงอายุ
• ขนาดของครัวเรือน
อัตราตาย
อัตราเกิด
ขั้นที่ 1 ขั้นที่ 2 ขั้นที่ 3
อัตรา
เกิด
และ
อัตรา
ตาย
ปัจจัยด้านสุขภาพ
ของครัวเรือน
ปัจจัยด้านสุขภาพ
ของครัวเรือน

17. แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
17
• ภัทรภร กิจชัยนุกูล , อนพัทย์ หนองคู : รายได้ส่งผลต่อการ
ใช้จ่ายของครัวเรือน
• Piyawan Skulcharoen : นอกจากรายได้แล้ว ขนาดของ
ครัวเรือน การใช้เวลาทากิจกรรมร่วมกันของสมาชิกใน
ครัวเรือน ขนาดของพื้นที่ทากินทางการเกษตร การศึกษา
ของหัวหน้าครัวเรือน และอัตราส่วนการมีงานทาของ
สมาชิกในครัวเรือน ส่งผลต่อการใช้จ่ายของครัวเรือน
• มนสิการ กาญจนะจิตรา : องค์ประกอบของประชากรวัย
พึ่งพิงส่งผลต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ
งานวิจัยที่เกี่ยวข้องงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
• Tapsin and Hepsag (2014) ได้ทาการศึกษาเรื่องการวิเคราะห์
การใช้จ่ายเพื่อบริโภคของครัวเรือนในเขต EA-18 ใช้ข้อมูล panel
data การบริโภคระหว่างปี 2000–2012 : GDP เป็นตัวแปรหลัก
หรือเป็นตัวแทนที่อธิบายการใช้จ่ายสาหรับการบริโภคของครัวเรือน
ได้เป็นอย่างดีด้วยสัมประสิทธิ์การตัดสินใจ (R2) 99%
• ทฤษฎีบุคลิกภาพของ Spranger (1928) และทฤษฎีเกี่ยวกับค่านิยม
ของ Rokeach (1973) พร้อมด้วยงานวิจัยของธีรวีร์ วราธรไพบูลย์
(2557: 255-264) : ยังมีตัวแปรหรือปัจจัยอีกลักษณะหนึ่ง เช่น ค่านิยม
หรือรสนิยมในการบริโภค ความชอบในการบริโภค แบบแผนในการดาเนิน
ชีวิตของแต่ละคน เป็นต้น

18. กรอบแนวคิด
ประเด็นการนาเสนอ
18
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ

19. กรอบแนวคิดของการศึกษา
19
การใช้จ่าย
ของครัวเรือน

20. วิธีการดาเนินการศึกษา
ประเด็นการนาเสนอ
20
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะจากการศึกษา

21. วิธีการดาเนินการศึกษา
ข้อมูล/การสุ่มตัวอย่าง ฐานข้อมูล วิธีการวัดตัวแปรวิธีวิเคราะห์
จานวนครัวเรือนตัวอย่าง
- รอบที่ 1 2548 : 6,000 ครัวเรือน
- รอบที่ 3 2550 : 5,771 ครัวเรือน
- รอบที่ 4 2553 : 5,510 ครัวเรือน
- รอบที่ 5 2555 : 5,680 ครัวเรือน
- ครัวเรือนที่ติดตามได้ตั้งแต่รอบที่
1 ถึงรอบที่ 5 : 4,868 ครัวเรือน
ส่วนที่ 1 : วิเคราะห์การใช้จ่าย
และการเปลี่ยนแปลงการใช้
จ่ายของครัวเรือน >>
Descriptive Mean S.D. %
ส่วนที่ 2 : อิทธิพลของปัจจัย
- Differences Between
Households
- Changes Between
Households
>> Multiple Regression
ตัวแปรตาม : ค่าใช้จ่ายของ
ครัวเรือน
ตัวแปรอิสระ : เศรษฐกิจ
ลักษณะของครัวเรือน และ
สุขภาพของสมาชิกใน
ครัวเรือน
ตัวแปรควบคุม : คุณลักษณะ
ของหัวหน้าครัวเรือน
21
- การสุ่มตัวอย่าง :
Two–Stage Stratified
Random Sampling
- สารวจเพื่อติดตามภาวะ
เศรษฐกิจและสังคมของ
ครัวเรือน

22. วิธีการดาเนินการศึกษา
วิธีวิเคราะห์
2.1 Differences Between
Households
>> Multiple Regression
วิเคราะห์ข้อมูล cross-sectional
data ในแต่ละรอบที่ศึกษา
2.2 Changes Between
Households
>> Multiple Regression
แบบ Fix effect Model วิธี
วิธี First Differences
Estimator
22
ส่วนที่ 1 : วิเคราะห์การใช้จ่ายและ
การเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายครัวเรือน
1. การใช้จ่ายของครัวเรือน
ในภาพรวมทั่วประเทศ
(Mean S.D.)
2. สัดส่วนการใช้จ่ายของ
ครัวเรือน (%)
3. การเปลี่ยนแปลงการใช้
จ่าย (% Changes)
ส่วนที่ 2 : อิทธิพลของปัจจัยต่างๆ

23. วิธีการดาเนินการศึกษา
วิธีการวัดตัวแปร
ตัวแปรตาม : ค่าใช้จ่ายของ
ครัวเรือน
ตัวแปรอิสระ : เศรษฐกิจ
ลักษณะของครัวเรือน และ
สุขภาพของสมาชิกใน
ครัวเรือน
ตัวแปรควบคุม : คุณลักษณะ
ของหัวหน้าครัวเรือน
23
ชื่อตัวแปร การวัดตัวแปรสาหรับการวิเคราะห์
Differences Between Households Changes Within Households
ค่ำใช้จ่ำยของครัวเรือน ค่ำใช้จ่ำยเฉลี่ยต่อเดือนของครัวเรือน ∆ ของตัวแปรนี้ระหว่ำงรอบที่ศึกษำ
รำยได้ของครัวเรือน รำยได้เฉลี่ยต่อเดือนของครัวเรือน “”
สัดส่วนกำรมีงำนทำ จำนวนสมำชิกที่มีงำนทำ ต่อ จำนวนสมำชิกทั้งหมด “”
อัตรำส่วนเพศ จำนวนเพศชำย ต่อ เพศหญิง “”
อัตรำส่วนพึ่งพิงวัยเด็ก จำนวนเด็กอำยุน้อยกว่ำ 15 ต่อ จำนวนคนทำงำน “”
อัตรำส่วนพึ่งพิงวัยสูงอำยุ จำนวนผู้สูงอำยุ 60 ปีขึ้นไป ต่อ จำนวนคนทำงำน “”
ขนำดของครัวเรือน จำนวนสมำชิกในครัวเรือน “”
สัดส่วนที่มีสุขภำพทรุดโทรมลง จำนวนสมำชิกที่ประเมินตนเองว่ำสุขภำพไม่ดี ต่อ สมำชิก
ทั้งหมด
“”
สัดส่วนที่ปรึกษำสุขภำพ จำนวนสมำชิกที่ปรึกษำปัญหำสุขภำพกับแพทย์ 1 ครั้งขึ้นไป
ต่อ สมำชิกทั้งหมด
“”
ตัวแปรควบคุม -
เพศ อำยุ กำรศึกษำ
สถำนภำพสมรส ศำสนำ
- -

24. ผลการศึกษา
ประเด็นการนาเสนอ
24
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ

25. ผลการศึกษา
25
การใช้จ่ายและการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนการใช้จ่ายและการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือน
การใช้จ่ายในภาพรวมการใช้จ่ายในภาพรวม
หมวดกำรใช้จ่ำย ปี 2548 ปี 2550 ปี 2553 ปี 2555
ค่ำที่อยู่อำศัย 1,122.54 1,170.01 1,356.60 1,402.26
ค่ำใช้จ่ำยเกี่ยวกับเครื่องแต่งบ้ำน - 158.67 204.67 338.66
ค่ำอำหำรเครื่องดื่มและยำสูบ 3,692.29 4,457.24 5,696.02 5,902.86
ค่ำรักษำพยำบำล ค่ำยำและเวชภัณฑ์ 189.53 193.88 287.51 240.73
ค่ำใช้จ่ำยเกี่ยวกับกำรศึกษำ 703.01 649.9 616.45 643.22
ค่ำใช้จ่ำยในกำรเดินทำงและยำนพำหนะ
1,852.08 3,004.69 3,157.35 2,894.06
ค่ำใช้จ่ำยเกี่ยวกับกำรบันเทิง/กำรอ่ำน 143.79 205.09 238.57 283.11
ค่ำของใช้ส่วนบุคคล/ค่ำบริกำรส่วนบุคคล 720.08 622.69 820.38 846.15
ค่ำใช้จ่ำยด้ำนสังคม 418.04 417.26 601.67 628.31
ค่ำใช้จ่ำยให้บุคคลอื่นนอกครัวเรือน 467.42 499.48 740.07 715.14
อื่นๆ (ค่ำภำษี ค่ำเบี้ยประกันชีวิต) 554.59 775.94 932.63 903.12
8,740.83
12,154.86
14,651.87 14,797.62
0.00
5,000.00
10,000.00
15,000.00
20,000.00
0 1 2 3 4 5
ค่าใช้จ่ายทั้งหมด

26. ผลการศึกษา
26
การใช้จ่ายและการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนการใช้จ่ายและการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือน
โครงสร้างการใช้จ่ายโครงสร้างการใช้จ่าย
1.92 1.6 1.96 1.631.46 1.69 1.63 1.910 1.31 1.4 2.294.24 3.43 4.11 4.257.13 5.35 4.21 4.35
4.74 4.11 5.05 4.83
7.3 5.12 5.6 5.72
5.62
6.38 6.37 6.1
11.38
9.63 9.26 9.48
18.78 24.72 21.55 19.56
37.43 36.67 38.88 39.89
0
20
40
60
80
100
120
ปี 2548 ปี 2550 ปี 2553 ปี 2555
ค่ำอำหำรเครื่องดื่มและยำสูบ
ค่ำใช้จ่ำยในกำรเดินทำงและยำนพำหนะ
ค่ำที่อยู่อำศัย
อื่นๆ (ค่ำภำษี ค่ำเบี้ยประกันชีวิต)
ค่ำของใช้ส่วนบุคคล/ค่ำบริกำรส่วน
บุคคล
ค่ำใช้จ่ำยให้บุคคลอื่นนอกครัวเรือน
ค่ำใช้จ่ำยเกี่ยวกับกำรศึกษำ
69.3
1.81.71.7
4.0
5.3
4.7
5.9 6.1
หมวดหลัก (ที่อยู่ อำหำร
เดินทำง)
ค่ำรักษำพยำบำล
กำรบันเทิง/กำรอ่ำน
เครื่องแต่งบ้ำน
ด้ำนสังคม
กำรศึกษำ
ให้บุคคลอื่นนอกครัวเรือน

27. ผลการศึกษา
27
การใช้จ่ายและการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนการใช้จ่ายและการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือน
การเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือน
หมวดการใช้จ่าย 2548-2550 2550-2553 2553-2555 2548-2555
ค่ำที่อยู่อำศัย 1.8 -10.3 1.33 -8.56
ค่ำใช้จ่ำยเกี่ยวกับเครื่องแต่งบ้ำน - 7.79 13.45 -
ค่ำอำหำรเครื่องดื่มและยำสูบ 8.1 11.12 1.99 20.32
ค่ำรักษำพยำบำล ค่ำยำและเวชภัณฑ์ -14.34 22.51 -13.46 -5.61
ค่ำใช้จ่ำยเกี่ยวกับกำรศึกษำ -2.24 -12.64 -4.6 -18.01
ค่ำใช้จ่ำยในกำรเดินทำง และยำนพำหนะ 23.7 5.07 -2.52 24.14
ค่ำใช้จ่ำยเกี่ยวกับกำรบันเทิง/กำรอ่ำน 30.42 8.57 -1.7 31.6
ค่ำของใช้ส่วนบุคคล/ค่ำบริกำรส่วนบุคคล -3.71 9.81 -0.28 5.77
ค่ำใช้จ่ำยด้ำนสังคม 0.27 6.35 4.65 11.12
ค่ำใช้จ่ำยให้บุคคลอื่นนอกครัวเรือน -4.38 18.9 -10.12 3.85
อื่นๆ (ค่ำภำษี ค่ำเบี้ยประกันชีวิต) 19.7 13.75 -5.36 25.12
การเปลี่ยนแปลงโดยเฉลี่ย 15.29 9.5 1.75 25.1
15.29
9.5
1.75
25.1
ปี 2548-2550 ปี 2550-2553 ปี 2553-2555 ปี 2548-2555
การเปลี่ยนแปลงการใช้จ่าย

28. ผลการศึกษา
28
อิทธิพลของปัจจัยต่างๆที่ส่งผลต่อการใช้จ่ายของครัวเรือนอิทธิพลของปัจจัยต่างๆที่ส่งผลต่อการใช้จ่ายของครัวเรือน
Difference Between HouseholdsDifference Between Households ตัวแปรควบคุมตัวแปรควบคุม
ค่าสัมประสิทธิ์การถดถอยมาตรฐาน
คุณลักษณะของหัวหน้าครัวเรือน ปี 2548 ปี 2550 ปี 2553 ปี 2555
เพศ (เพศหญิงเป็นกลุ่มอ้างอิง) -
0.028* -0.016 0.010 0.024
อายุ -0.019 -0.016 0.022 0.009
ระดับการศึกษา (สูงกว่าปริญญาตรีเป็นกลุ่มอ้างอิง)
- ประถมศึกษา/ต่ากว่า -0.040 -
0.045* -0.067
-
0.179*
**
- มัธยมศึกษา 0.104*
**
0.131*
** 0.065* -0.042
- อนุปริญญา/ปริญญาตรี 0.206*
**
0.199*
**
0.138*
**
0.078*
*
คุณลักษณะของหัวหน้าครัวเรือน ปี 2548 ปี 2550 ปี 2553 ปี 2555
สถานภาพสมรส(หม้าย/หย่า/แยกเป็นกลุ่มอ้างอิง)
- โสด -
0.045*
**
-0.016 -0.003
-
0.044*
*
- แต่งงาน 0.024 0.039*
*
0.054*
* 0.033*
ศาสนา(อิสลามเป็นกลุ่มอ้างอิง)
- พุทธ -0.005 -0.026* -0.013 -0.026*
- คริสต์ 0.009 0.018 0.013 0.008
* มีนัยสาคัญที่ระดับ 0.05 ** มีนัยสาคัญที่ระดับ 0.01 *** มีนัยสาคัญที่ระดับ 0.001

29. ผลการศึกษา
29
อิทธิพลของปัจจัยต่างๆที่ส่งผลต่อการใช้จ่ายของครัวเรือนอิทธิพลของปัจจัยต่างๆที่ส่งผลต่อการใช้จ่ายของครัวเรือน
Difference Between HouseholdsDifference Between Households ตัวแปรอิสระตัวแปรอิสระ
ค่าสัมประสิทธิ์การถดถอยมาตรฐาน
ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ ปี 2548 ปี 2550 ปี 2553 ปี 2555
รำยได้ของครัวเรือน 0.403*** 0.451*** 0.488*** 0.416***
สัดส่วนกำรมีงำนทำ 0.008 0.011 -0.002 0.018
ปัจจัยด้านสุขภาพใน
ครัวเรือน
สัดส่วนที่มีสุขภำพ
ทรุดโทรมลง
-0.046*** -0.028** -0.033** -0.051***
สัดส่วนที่มีกำร
ปรึกษำสุขภำพ
0.072*** -0.017 -0.020 -0.015
* มีนัยสาคัญที่ระดับ 0.05 ** มีนัยสาคัญที่ระดับ 0.01 *** มีนัยสาคัญที่ระดับ 0.001
ปัจจัยด้านลักษณะ
ของครัวเรือน
ปี 2548 ปี 2550 ปี 2553 ปี 2555
อัตรำส่วนเพศ -0.017 -0.016 -0.012 -0.024*
อัตรำส่วนพึ่งพิงวัย
เด็ก
-0.135*** -0.153*** -0.081*** -0.123***
อัตรำส่วนพึ่งพิงวัย
สูงอำยุ
-0.038** -0.042** -0.084*** -0.057***
ขนำดของครัวเรือน 0.282*** 0.246*** 0.182*** 0.226***
R-square 0.426 0.470 0.426 0.378
F-test 331.63*** 263.90*** 210.35*** 172.51 ***

30. ผลการศึกษา
30
อิทธิพลของปัจจัยต่างๆที่ส่งผลต่อการใช้จ่ายของครัวเรือนอิทธิพลของปัจจัยต่างๆที่ส่งผลต่อการใช้จ่ายของครัวเรือน
Changes within HouseholdsChanges within Households ตัวแปรอิสระตัวแปรอิสระ
ตัวแปรอธิบาย ปี 2548-
2550
ปี 2550-
2553
ปี 2553-
2555
ปี 2548-
2555
ปัจจัยด้ำนเศรษฐกิจ
รำยได้ของครัวเรือน 0.245*** 0.355*** 0.369*** 0.326***
สัดส่วนกำรมีงำนทำ 0.080*** 0.074*** 0.050** 0.069***
ปัจจัยด้ำนลักษณะของครัวเรือน
อัตรำส่วนเพศ 0.005 0.001 0.020 0.028
อัตรำส่วนพึ่งพิงวัยเด็ก -0.080*** -0.063*** -0.051** -0.102***
อัตรำส่วนพึ่งพิงวัยสูงอำยุ 0.015 -0.050** -0.066*** -0.001
ขนำดของครัวเรือน 0.242*** 0.103*** 0.036* 0.191***
ปัจจัยด้ำนสุขภำพในครัวเรือน
สัดส่วนที่มีสุขภำพทรุดโทรมลง -0.006 -0.008 -0.045** -0.037*
สัดส่วนที่มีกำรปรึกษำปัญหำสุขภำพ 0.018 0.004 -0.003 0.064***
ค่ำคงที่ 0.303*** 0.144*** 0.190 0.494***
R2 0.150 0.162 0.160 0.184
F-test Model 93.24*** 99.21*** 96.48*** 112.87***

31. สรุปผลการศึกษา
ประเด็นการนาเสนอ
31
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ

32. สรุปผลการศึกษา
การใช้จ่ายและการ
เปลี่ยนแปลง
ปัจจัยที่มีอิทธิพลทาให้
เปลี่ยนแปลง
การใช้จ่าย Changes
within
households
Difference
between
households
•การใช้จ่ายของครัวเรือนเพิ่มขึ้น
อย่างต่อเนื่อง
•ค่าอาหาร ค่าเดินทาง ที่อยู่อาศัย
60% ของการใช้จ่ายทั้งหมด
•อัตราการเปลี่ยนแปลงเฉลี่ยจากปี
48-55 ประมาณ 25%
รายได้, อัตราส่วนพึ่งพิงวัยเด็ก
วัยสูงอายุ , ขนาดของครัวเรือน
และการมีสุขภาพที่ทรุดโทรมลง
เป็น ปัจจัยหลักที่ทาให้การใช้
จ่ายเปลี่ยน
แนวโน้มความสาคัญของ
ปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อ
การใช้จ่ายของครัวเรือน
32
การ
เปลี่ยนแปลง อัตราส่วนพึ่งพิงวัยวัย
สูงอายุ
รายได้
ขนาดของครัวเรือน
อัตราส่วนเพศ
ไม่พบนัยสาคัญ

33. ข้อเสนอแนะ
ประเด็นการนาเสนอ
33
 ที่มาและความสาคัญของปัญหา
 วัตถุประสงค์ของการศึกษา
 ขอบเขตการศึกษา
 นิยามคาศัพท์
 แนวคิด ทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
 กรอบแนวคิด
 วิธีการดาเนินการศึกษา
 ผลการศึกษา
 สรุปผลการศึกษา
 ข้อเสนอแนะ

34. ข้อเสนอแนะ
ข้อเสนอแนะจากการศึกษา ข้อเสนอแนะสาหรับการวิจัยครั้งต่อไป
• สัดส่วนการใช้จ่าย 3 หมวดหลัก (ค่าครองชีพ)คิดเป็น 60% ของ
การใช้จ่ายทั้งหมด ถ้ารัฐบาลสามารถแก้ปัญหาการใช้จ่ายในหมวด
นี้ได้ ครัวเรือนอาจมีเงินไปทาอย่างอื่นได้ เช่น การศึกษา
• รายได้เป็นปัจจัยหลักที่ทาให้การใช้จ่ายเปลี่ยน ถ้ารายได้เพิ่ม
ค่าใช้จ่ายก็เพิ่มตาม ดังนั้น การแก้ปัญหาเรื่องการใช้จ่ายที่ดีคือ
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง รู้ว่าตัวเองใช้จ่ายอะไร ส่งเสริมทาบัญชี
ครัวเรือน
• อิทธิพลของจานวนสมาชิกในครัวเรือนต่อการใช้จ่ายมีแนวโน้ม
ลดลง แสดงว่าอนาคตหากสมาชิกในครัวเรือนเปลี่ยนแปลงอาจทา
ให้ค่าใช้จ่ายของครัวเรือนไม่เปลี่ยนแปลงมาก
• สัดส่วนการเป็นภาระของครัวเรือน เป็นปัจจัยที่หัวหน้าครัวเรือน
จะต้องใส่ใจเป็นพิเศษ ควรเตรียมแผนการดูแลไว้ล่วงหน้าสาหรับ
บุคคลทั้ง 2 วัย
• อิทธิพลของสุขภาพของสมาชิกในครัวเรือน กับการใช้จ่ายของ
ครัวเรือน อาจยังไม่พบชัดเจนนัก ซึ่งอาจจะเกิดจากนโยบายประกัน
สุขภาพของรัฐบาล ในอนาคตหากมีการเปลี่ยนแปลงนโยบาย การ
อาจต้องเตรียมแผนรับมือ
• ศึกษาการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายในระดับบุคคล
• หน่วยงานที่รับผิดชอบควรจัดเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่อง
• ปัจจัยด้านสุขภาพยังมีตัวแปรอื่นๆที่น่าสนใจศึกษา ครั้ง
ต่อไปอาจนามาศึกษาด้วย
• พัฒนาตัวแบบการใช้จ่ายแยกตามภูมิภาค หรือตามเขตการ
ปกครอง (ในเขตเทศบาล,นอกเขตเทศบาล)
• เทคนิคการวิเคราะห์แบบ Fix Effect วิธี LSDV, Demean
หรือแบบ Random Effect อาจจะช่วยสกัดองค์ความรู้ได้
มากขึ้น
• ศึกษาการเปลี่ยนแปลงของการใช้จ่ายระหว่าง 3 ช่วงเวลา
หรือมากกว่า
34

35. จงฝากชีวิตไว้กับ “สถิติและปัญญา”
อย่าฝากไว้กับ “โชคชะตา ที่มองไม่เห็น”
http://thaimo.com
35

36. 36
ขอบคุณครับ