Xavier Buijs van de Vereniging van Vlaamse steden en gemeenten (VVSG) licht de uitdagingen toe waarmee het gemeentelijk beleid de komende decennia geconfronteerd gaat worden. Hij pleit voor een intergemeentelijke samenwerking op initiatief van gemeentebesturen (en niet opgelegd door de Vlaamse overheid).
6. Toenemende financiële zorgen
Het goede nieuws: lokale financiën nu nog redelijk
gezond door:
• Verplicht begrotingsevenwicht (sinds 1988!)
• Lage rente
• Verkoop participaties (Electrabel, Distrigas, Telenet, …)
• Stijging Gemeentefonds met 3,5% per jaar
Belastingverhogingen (ook vergoeding waterzuivering)
• Schuldovername lokaal pact (100 euro/inw. in 2008)
7. Onzekere inkomsten
• Gemeentefonds en subsidies:
– Huidige aandeel: ca. 40%
– Belangrijkste uitdagingen:
• Kan Vlaanderen groei van 3,5% per jaar voor GF aanhouden?
• Effect saneringsmaatregelen federale en Vlaamse overheid?
• Belastingen:
– Huidig aandeel: ca. 45%
– Belangrijkste uitdagingen:
• Effect economische crisis (vooral op APB)
• Lokale belastingen blijven (ondanks beperkt aandeel; ca. 7%)
voorwerp van fundamentele kritiek
11. Fiscale draagkracht: grote verschillen
tussen gemeenten
Opbrengst personenbelasting per inwoner (dus zonder APB)
• Vlaams gemiddelde: 3.586 euro
• Mediaan Vlaamse gemeenten: 3.565 euro
• Hoogste waarde : Sint-Martens-Latem: 6.320 euro
• Laagste waarden:
– Baarle-Hertog: 1.434 euro
– Mesen: 1.621 euro
– Hamont-Achel: 1.964 euro
– Maasmechelen: 2071 euro
– Kinrooi: 2.091 euro
– Alveringem: 2.095 euro
12. Fiscale draagkracht
Kadastraal inkomen per inwoner:
• Vlaams gemiddelde: 1.047 euro
• Mediaan Vlaamse gemeenten: 843 euro
• Hoogste waarde (Zaventem): 2.495 euro
• Laagste waarden:
– Mesen: 397 euro
– Gingelom: 490 euro
– Lierde: 521 euro
– Zwalm: 534 euro
– Heers: 535 euro
15. Schaalvergroting gemeenten
• Wat is de ideale grootte?
– VOKA: 60.000 inwoners
– NL : Regeerakkoord Rutte II: minimaal 100.000
inwoners
• Profiel van Vlaamse gemeenten
– 86 gemeenten met minder dan 10.000 inwoners
– Helft gemeenten minder dan 15.000 inwoners
– 3 gemeenten hebben meer dan 100.000 inwoners
16. Schaalvergroting gemeenten
• Uitdaging
– Efficiënt besturen, kostenbesparingen doorvoeren
– Een overheid die dicht bij de burger staat
• Géén schaalvergroting om schaalvergroting
• Wel schaaloptimalisatie
• Hoe bereiken?
– Meer samenwerking
• Tussen gemeenten en OCMW
• Tussen gemeenten
– Fusie als eindpunt
28. Intergemeentelijke samenwerking
• IGS als verlengstuk van lokale besturen
– Geen apart bestuursniveau
– Altijd mogelijk, tenzij anders bepaald
– Waken over participatie op politiek en ambtelijk
niveau in IGS
– IGS van onderuit aangestuurd
• Decreet Intergemeentelijke Samenwerking
• Geen sectorale uitspraken over IGS
29. Intergemeentelijke samenwerking
• Principe: gemeenten nemen initiatief om
bovengemeentelijke problemen aan te pakken
• Stimuleer intergemeentelijke samenwerking
– Werk met regionale taakstellingen
– Ondersteun procesbegeleiding
• Opgelegde vormen van samenwerking kan maar
overwogen worden als gemeenten er samen niet
uitkomen